tanseldurak-097-(1-639):Mizanpaj 1.qxd

TBMM
B: 97
28 . 4 . 2010
O: 3
Bu düzenleme, 2009 yılına ait partilerin hesaplarının Anayasa Mahkemesinde denetlenmeye
devam edilmesi için yapılan bir düzenlemedir. Biliyorsunuz, daha önce kabul edilen bir maddeyle,
bundan böyle Anayasa Mahkemesi yerine partilerin hesaplarının, mali işlemlerinin Sayıştay
tarafından denetlenmesi kabul edilmişti.
Şimdi, Anayasa Mahkemesi, bu görevi, yani siyasal partilerin mali denetimini hep angarya
olarak görmüştür. Sayın Adalet Bakanımıza sormuştum bu maddeyi oluştururken, yani “Siyasal
partilerin mali denetimini Anayasa Mahkemesinden alıp Sayıştaya verirken bir değerlendirme
yaptınız mı, dünyadaki örneklerle ilgili incelemeler yaptınız mı?” diye sorduğumda, “Anayasa
Mahkemesi istemiyordu, biz de aldık Sayıştaya verdik, zaten Sayıştaydan yardım alarak bu denetimi
yapıyorlar.” denmiştir.
Oysa bu denetimin Anayasa Mahkemesine verilmesinin bir amacı vardır. İstenilmiştir ki
bütünüyle tarafsız, bütünüyle bağımsız bir organ siyasal partilerin hesaplarını denetlesin, çünkü
siyasal partiler, Anayasa’mızın deyimiyle demokratik hayatın vazgeçilmez unsurlarıdır.
Şimdi Sayıştaya veriyoruz. İlçe belediyesini de Sayıştay denetliyor, siyasal partinin hesaplarını
da Sayıştay denetliyor. Herhangi bir kamu kurumunu da Sayıştay denetliyor, siyasal parti hesaplarını
da Sayıştay denetliyor.
Değerli arkadaşlarım, bu düzenleme gerçekten çok sakıncalı, çok özensiz, önüne arkasına
bakılmadan yapılmış bir düzenlemedir.
Amerika Birleşik Devletleri’nde nasıl yapılıyor diye baktığımızda, orada Senatodan ve
Temsilciler Meclisinden oluşan bir komite hem partilerin siyasal hesaplarını denetliyor hem de
adayların hesaplarını, harcamalarını denetliyor.
Fransa’da ise yine benzer şekilde bir komite oluşturulmuştur, bu komite denetliyor. Geçmişte
Fransa’da da Anayasa Mahkemesi denetlerken, yetki bu komiteye verilmiştir.
Bana göre de Türkiye’de de siyasal partilerin mali denetiminin ayrı bir kuruluş tarafından
yapılması lazım. Buraya Yargıtaydan temsilci seçilebilir, Danıştaydan temsilci seçilebilir, Maliye
Bakanlığından…
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN – Sayın Özyürek, size iki dakika ek süre veriyorum. Lütfen, konuşmanızı tamamlayınız.
MUSTAFA ÖZYÜREK (Devamla) – …Sayıştay tarafından temsilci seçilebilir.
Siyasi partilerin hesaplarının, mali hesaplarının özellikle TÜRMOB’tan yetki almış bağımsız
denetçiler tarafından denetlenmesi, bu resmî komitelerin ise o denetçilerin denetleme sonuçlarını
incelemesinde yarar var. Bu, son derece önemlidir. Şu anda, siyasal partilerin mali incelemelerinde
büyük haksızlıklar yapılmaktadır. Çünkü, siyasal partiler ne kamu kurumudur ne kamu kuruluşudur
ne de vergi mükellefidir. Ama bu denetimi yapan Sayıştay denetçileri… Ne yazık ki, yüce mahkeme
denetçilerin hazırladığı raporu hiçbir şekilde değerlendirmeden olduğu gibi kabul etmektedir. Mesela,
ben yıllarca Maliye Bakanlığında hesap uzmanlığı yapmış birisi olarak söyleyebilirim ki, bir
mükellefin bir harcamasıyla ilgi fotokopi belge varsa, bundan şüphe duyarsanız araştırırsınız. Ama
araştırmadan, doğrudan “Hayır, sen fotokopiyle yazmışsın, bunu reddediyorum.” diyerek Hazineye
o kadar harcamayı irat kaydetmek son derece yanlıştır. Ayrıca bu denetçiler “yerindelik denetlemesi”
yapmaya kalkmaktadırlar. Mesela Cumhuriyet Halk Partisinin hesaplarının incelemesinde, biz sosyal
demokrat bir parti olarak, işten ayrılan insanlara da ihbar tazminatı vermişiz, “Hayır, siz ihbar
– 705 –
tanseldurak-097-(1-639)
136–140