26.2 1961 0 : 3 399

B :6
26.2 1961
zihniyeti ile hareket eden yalnız kastları kazan­
mak olan Tekel idaresi ile bir de yegâne ga­
yesi kazanmak olan tüccara terk edilmiş bir
müstahsil kütlesidir. Mubayaanın başladığı
anda her ikisi de sanki birer nazlı gelin gibi
hepsi zarar ettiklerinden kâr etmediklerinden
bahsederler. Tekel idaresi 5 liraya mal ettiği
tütünün kilosunu imal etmek suretiyle en aşa­
ğıdan 35 liradan başlatmak suretiyle 120 liraya
kadar satar. Ve millî bütçeye bir milyar liraya
yakın gelir sağlar, ö b ü r taraftan bir tüccar
15 bin lira ile işe başlar 5 sene sonra en aşağı
yarım milyonluk bir adam olur, o da muba­
yaaya girer. Arkadaşlar, bu sene 1961 baş­
langıcı •'.olduğu için rekolte 14ü milyon kilodur.
Geçen sene tekele ambar edildiği için muba­
yaa az. Pancar gibi tütün de müsaadeye bağlı.
Bu müsaade her sene verilir. Bu sene de ve­
rilmiş ve ekilmiştir. Şimdi bir adam bu kadar
emek verdikten sonra almıyacağım deıaek hak­
sızlık olur.
Tekel idaresinin Ticaret Bakanlığına 30 . 9 .
19G0 tarihli bir tebliği var. Bu tebliğde kötü
tütüne avans verilmiyeceği ve mubayaa' edilmiyeceğinden bahsediliyordu. Bu yıl hava­
ların yağışlı gitmesi sebebiyle tütün bozuksa,
kötü tütün alınmışsa bunun günahı nedir? Te­
kelin bu sene destekleme mubayaasını yerinde
olarak yapmasını bilhassa rica ediyorum.
Bir de dostumuz Amerika'nın bu baptaki
durumunu açıklamak isterim. NATO camiası
içinde geri kalmış devletlere yardım sağlama­
yı şiar edinen Amerika eskiden Almanya'ya
kadar giden Türkiye tütünlerinin yerine şimdi
Virjinya tütünlerini göndermek suretiyle Tür­
kiye iktisadiyatına bir darbe vurmuş ve Tür­
kiye'yi bu satıştan mahrum bırakmıştır. Tek­
rar bu işi sağlarlarsa memnun kalırız. Marmara
bölgesi tütünlerinin mubayaa tarihlerinin eski­
den olduğu gibi Şubat veya en geç Martta ilân
edilmesi, Marmara tütünlerinin de Ege bölge­
sinde olduğu gibi süratle bitirilmesi, müstahsil
aleyhine olan pazarlıklara' mâni olunmasını
hassaten rica ediyorum. Tekel idaresi bu saha
üzerinde kaliteli tütün yetiştirmek istiyorsa,
ekim bölgesi kötü olan yerlere ve kötü tütün
yetiştiren yerlere ekim müsaadesi vermemek
suretiyle bu imkânı sağlıyabilr.
Arkadaşlar, tütün politikası eski idarenin
takibettiği şeker politikası gibi değildir. Şeker
0:3
politikasını biliyorsunuz. Demokrat Parti Şe*.
ker hastalığına tutularak iktidara geldi ve
onunla öldü. ama maliyeyi de beraber öldürdü.
Şayet Tekel idaresi tütünün kıymetini artırmak
ve bize fazla döviz sağlamak istiyorsa, herşeyden evvel müstahsili ezmemelidir.
BAŞKAN — Sayın Bahir Ersoy.
ERSOY BÂHÎR — Arkadaşlarım, tekele
bağlı iş yerlerindeki işçi ve iş veren münasebet­
lerinin tanzimi için bâzı temennilerde bulun­
mak istiyorum.
Tekel işçi ücret baremindeki ücret kademe­
leri günün geçim şartlarına uydurulmalıdır.
Bâzı işçiler ücret ıskalarındaki dondurulmuş
hadde gelmişler ve artık ücret yükselmesinden
ümitlerini kesmişlerdir. Vazifede ilerlemek ve
fazla ücret almak ümidi kırılanların çalışma
şevkleri de azalır. Bu tip işçileri meselâ yıpran­
ma zammı vermek veya benzer bir formülle
teşvik faydalı olacaktır.
Ayrıca işçi ücret oaremindeki bekleme sü­
resi kaldırılmalı, her sene yapılan sınıf değiş­
tirme imtihanına kendine güvenen işçiler gire­
bilmelidirler. Bu takdirde ümidi kamçılanacak
işçilerin sanatta ilerleme azimler; kuvvetlene­
cektir.
Kadro değişiminde işçi sendikalarının fikri
alınmalı, imtihan heyetinde sendikaların tem­
silleri sağlanmalıdır. Zira bâzılarının zannet­
tikleri gibi, sendikalar sadece bir ihtilâf makinası, talep müessesesi değil aynı zamanda bir iç
huzur müessesesidir.
Hakem kurulları kararı ile alman zamlar,
eskiden olduğu gibi, ücret ıskaları dışında mü­
talâa edilmelidir. Son hakem kararlarında bu
işe tam riayet edilmemiş, dolayısiyle âzami ve
asgarî limitler sabit kalmıştır. Bu yüzden işçi­
lerden yarısının ücretleri donmuştur.
Tekel iş yerlerinin eski iç yönetmeliğin 80
nci maddesindeki (iş Kanununun 13 ncü mad­
desindeki hükümler saklıdır.) ifadesine yeni yö­
netmelikte yer verilmelidir.
Halen mer'i yönetmeliğin 70 nci maddesin­
deki işçilerin bir iş yerinden diğerine nakline
cevaz veren hükmü kaldırılmalıdır. Bu mad­
denin işçilerin sükûnetle çalışmalarına mâni psi­
kolojik tesiri olduğu gibi, işçilerin iş yerle­
rinden istifadeleri için baskı vasıtası mahiye­
tinde kullanıldığı da görülmektedir.
399 —