ROMA HUKUKUNDA İSTİSNA HALİNİN

ROMA HUKUKUNDA
İSTİSNA HALİNİN PARADİGMATİK BİÇİMİ IUSTITIUM
KURUMU
Yrd. Doç. Dr. Eşref Küçük
Doç. Dr. Abdurrahman Saygılı
Özet
Eski Roma'nın hukuki kurumlarından biri olan iustitium, ortaya çıktığı
cumhuriyet döneminde hukukun askıya alınmasını ifade eder. Rejimin
tehlikeye girmesi halinde, senatonun aldığı senatus consultum ultimum'a
göre ilan ettiği iustitium halinde, genelde consul'lerden birine verilen
dictator'luk imperium'u ile devletin bu tehlikeden kurtarılması sağlanır. Bu
çerçevede gerçekleşen işlem, eylem ve kararlar hukukun ötesinde kabul
edildiğinden, yargılama da dahil her türlü devlet faaliyeti askıya alınmıştır.
İmparatorluk döneminde iustitium, cumhuriyetteki anlamını yitirir;
imparator ya da ailesinden birinin ölümü halinde devlet organların
faaliyetlerine ara verdikleri kamusal matem halini alır.
Ortaçağın sona ermesiyle uyanan Roma hukukuyla birlikte tekrar
canlanan kurumlardan biri olarak iustitium, modern devlet teorileri arasında
istisna hali adıyla tekrar yer bulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Iustitium, İstisna hali, Olağanüstü hal, Senatus
consultum ultimum, Diktatörlük, Roma cumhuriyet dönemi.

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Genel Kamu Hukuk ABD

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:5 Sayı:2 Yıl 2014