nicel ve nitel araştırma yöntemleri

NİCEL VE NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
TC
AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ
ÇAY MESLEK YÜKSEKOKULU
İŞLETME YÖNETİMİ PROGRAMI
YÖNETİM VE ORGANİZASYON BÖLÜMÜ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ DERSİ
NİCEL VE NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
122.348.002 Gül Nur AKMAN
Danışman
Öğretim Görevlisi
Onur KAFADAR
AFYONKARAHİSAR
2014
2
İçindekiler
Bilimsel Araştırma ........................................................................................... 4
Araştırma ....................................................................................................... 5-8
Nicel ve Nicel Araştırma Giriş ......................................................................... 9
Nicel Araştırma ......................................................................................... 10-13
Nitel Araştırma ........................................................................................ 14-17
Nicel ve Nitel Araştırma Karşılaştırması ................................................. 18-19
3
BİLİMSEL ARAŞTIRMA
Problemlere güvenilir çözümler aramak amacıyla;

Planlı ve sistemli olarak,

Verilerin toplanması,

Analizi,

Yorumlanarak değerlendirilmesi

Ve rapor edilmesi sürecidir.
BİLİMSEL ARAŞTIRMA SÜRECİ,
4

Araştırma Konusunun Belirlenmesi

Araştırmanın Amacı ve Problemler, hipotez- varsayımlar

Araştırma Yönteminin Belirlenmesi

Literatür Taraması

Araştırmanın Evreni ve Örneklemi

Araştırmanın Verilerinin Toplanması

Araştırmanın Verilerinin Analiz Edilmesi

Araştırma Raporunun Yazılması
5
ARAŞTIRMA NEDİR?
Doğayı tanıma, bilinmeyen olayı ortaya çıkarma,
Tanımlama ve bu olayı etkileyen faktörleri belirleme,
Olayları aydınlatma, ayrıntıları belirleme, sorun, sorulara çözümler
üretme,
Olay ile etkileyen faktörler arasındaki neden-sonuç ilişkilerini,
bağıntıları ortaya koyma,
Topluma / Hedef topluma ilişkin genellenebilir, geçerli ve güvenilir,
tutarlı kavramlar, teoriler ve yasalar üretmek amacıyla yapılan planlı ve sistemli
bilimsel çalışmadır.
ARAŞTIRMANIN SAHİP OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER
Objektiflik
Geçerlilik ve Güvenilirlik
Sistematik Süreç
Güncellik
Uygun Zamanlama
Uygunluk
Açık ve Net Amaçlar
6
ARAŞTIRMA AŞAMALARI,
Konu (sorun), Amaç Seçimi
Uygun yer-zaman-birim Seçimi
Araştırma Yöntem Değişken ve Modellerin Seçimi
Hipotezlerin Formülasyonu
Veri Toplama
Veri Özetleme ve Veri Analizi
Yorumlama ve Yayın
ARAŞTIRMA NASIL OLMALIDIR?
Orijinal Olmalıdır.
Güncel Olmalıdır.
Yapılabilir Olmalıdır.
Bilime, Uygulamaya Katkısı Olmalıdır.
Genel Olarak ve Bilimsel Etik Kurallarına Uygun Olmalıdır.
Bilgi Birikimimizle Yapılabilir Olmalıdır.
Teknik Donanımımız ile Yapılabilir Olmalıdır.
7
ARAŞTIRMA KONULARI
Neyi Merak Ediyorum?
Araştırma her alanda ve her konuda yapılabilir.
Araştırma, güncel problem niteliğinde çözüm gerektiren faydalı, ilginç
ve yapılabilir bir konuda olmalıdır.
Araştırma ile konu/problem tanımlanır, aydınlatılır ve çözüm yolları
ortaya konur.
Her alan ve Konuda yapılabilecek araştırmalar temel araştırma
prensiplerine uygun olarak yapılır.
Bilinen, sorun özelliği taşımayan, ilgi çekmeyen çok tekrarlanan klasikleşmiş
konularda araştırma yapmak değerli değildir.
Araştırma Tipleri,
Nicel Araştırma (Analitik) Quantitative Researchs
Nitel Araştırma (Tanıtsal) Qualitative Researchs
8
NİCEL VE NİTEL ARAŞTIRMA
GİRİŞ
Araştırma Yöntemleri Nicel ve Nitel Olmak üzere iki grupta incelenir. Nicel
araştırma olaylar arasındaki ilişkileri tanımlamak için sayısal veriler kullanır. Nitel
araştırma insan davranışlarını veya deneyimlerini tanımlamak için sözcükleri veri
olarak kullanır. Nicel araştırmanın bir araştırma problemi, Nitel araştırmanın ise bir
araştırma sorusu vardır. Sayısal araştırma düzenekleri bir rakam kökenlidir ve
genellikle istatistik analizlerle değerlendirilebilecek olan çok miktardaki sayıların
toplanmasını gerektirmektedir.
Sayısal araştırmalar belli bir boyut içinde çeşitli grupların benzerliklerinin,
oranlarının veya farklılıklarının belirlenmelerini sağlamaktadır. Niteliksel araştırma
düzenekleri ise daha çok soyut kaynaklıdır. Nitel yaklaşımlar kişinin yazdıklarını,
söylediklerini veya gözlenen davranışlarını temel veri kaynağı olarak ele alır.
Nitel araştırma, “ilişkilerin anlamını ve türünü keşfetmek için gözlemlerin
sayısal olmayan bir biçimde incelenmesi ve yorumlanmasıdır.”
9
A.
NİCEL ARAŞTIRMA
Olgu ve olayları nesnelleştirerek gözlemlenebilir, ölçülebilir ve sayısal olarak
ifade edilebilir bir şekilde ortaya koyan bir araştırma türüdür.
Biyoloji, kimya, fizik, mühendislik gibi doğa bilimleri alanlarında
araştırmalar gözlem ve ölçmeye dayanır. Gözlem ve Ölçmelerin tekrarlanabildiği ve
objektif yapıldığı araştırmaya niceliksel (sayısal) “Quantitative” araştırma denir.
Niceliksel araştırma yönteminde, araştırılan konuya ilişkin, evreni temsil
edecek örneklemden sayısal sonuçlar elde edilmektedir. Nicel araştırma yönteminde,
araştırma evreninin araştırma konusu hakkındaki fikrinin yönü sorgulanmaktadır.
Yani, konu hakkında yoğun bir analiz değil aksine, daha yüzeysel daha çok sayısal
verilere saptanmaktadır. Nicel araştırmalarda sayısal temsili yet söz konusu
olduğundan araştırma evrenini temsil edecek örneklemin hatasız tespit edilmesi ve
bu örnekleme doğru soruların sorulması önemlidir.
Nicel araştırma yöntemlerinin üstün bir tarafı objektif olmalarıdır. Bu
yöntemlerin
uygulamalarında
belgeler
bir
araştırmacı
grubu
tarafından
incelenebilmektedir.
Nicel Araştırmada Amaç Nedir?
Bireylerin toplumsal davranışlarını gözlem, deney ve test yoluyla nesnel bir
şekilde ölçmek ve sayısal verilerle açıklamaktır.
10
Nicel Araştırma ile
Ne kadar?
Ne miktarda?
Ne kadar sık?
Ne kadar yaygın? Vb. sorulara cevap arar.
Niceliksel Araştırma Modelleri:

Deneysel Model

Betimsel Model

Bağıntısal Model

Nedensel-Karşılaştırma Modeli

Tarihsel Yöntem
11
1.
Deneysel Model:
İki ya da daha fazla grup üzerinde yapılan uygulamaların, belli değişkenler
açısından etkilerinin farklılaşma boyutu incelenir. İstatistiksel teknikler yardımıyla
gruplar arası karşılaştırmalar yaparak sonuca ulaşılır.
2.
Bağıntısal Model:
İki ya da daha fazla değişken arasında ilişki olup olmadığını incelemek
amacıyla kullanılır.
3.
Nedensel-Karşılaştırma Modeli:
Belli bir değişken açısından farklılaşan grupları birbiriyle karşılaştırmak
amaçlanır.
4.
Tarihsel Model:
Geçmişteki bir olayın durumu ve bu olayın mevcut durumu üzerindeki
etkilerinin incelenmesidir.
Nicel Araştırmanın Avantajları:

Genelleştirilebilir sonuçlar üretilir.

Farklı gruplar arasında farklılaştırma yapabilir.

Kuramların doğruluk derecesi tespit edilir.

Belirli bir yapı içindeki ilişkilerin incelenmesine yarar.
Sınırlılıkları:

Mükemmel örneklem almak güçtür.

Yeteri sayıda veri toplamak güçtür.

Mükemmel ölçüm şartları her zaman sağlanamaz.

Ölçme aracı önyargı da yansıtır.

Model dışındaki veriler ile ilgilenmez.
12
NİCEL ARAŞTIRMA SÜRECİNİN AŞAMALARI
13
B.NİTEL ARAŞTIRMA
Nitel araştırma, Gözlem, Görüşme ve Doküman analizi gibi nitel veri toplama
yöntemlerinin kullanıldığı, algılandığı ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve
bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik bir sürecin izlendiği araştırma
türüdür.
Psikoloji, sosyoloji, antropoloji, eğitim gibi sosyal bilim alanlarında insan ve
toplum davranışları incelenmektedir. Genellemenin öncelikli amaç olmadığı nitel
ölçme yöntemlerinin (gözlem, görüşme) kullanıldığı kavram ve kuram oluşturmaya
yönelik modellerdir. Bu davranışları sayılarla açıklamak zordur, ölçümler bize kaç
kişinin nasıl davrandığını gösterir; ama “Niçin?” sorusuna cevap veremez. İnsan ve
grup davranışlarının “Niçin” ’ini anlamaya yönelik araştırmalara niteliksel
”Qualitative” araştırma denir.
Nitel Araştırmada Amaç;
İnsanların kendi toplumsal dünyalarını nasıl kurmakta, oluşturmakta
olduğunu anlamak ve içinde yaşadıkları toplumsal dünyayı nasıl algıladıklarını
yorumlamaya çalışmaktadır.
Nitel Araştırma ile

Niçin?

Nasıl?

Ne şekilde? Sorularına cevap aranır.
14
Nitel Araştırmada Sorular;

İnsan niçin böyle davranır?

Yargılar ve davranışlar nasıl oluşur?

İnsanlar çevrelerinde olup bitenden nasıl etkilenir?

Kültürler niçin ve nasıl gelişir?

Sosyal gruplar arasındaki farklar nelerdir?
Vb.
Nitel Araştırma Yöntemleri:

Fenomenoloji

Et nografi

Gömülü Teori

Örnek Olay
15
1.
Fenomenoloji: Olaylar, durumlar, deneyimler veya kavramlar olabilir.
Örneğin; İşletme yönetimi programı öğrencisinin Makro dersine karşı
olumsuz tutumlarının sebeplerinin belirlenmesi.
2.
Et nografi: Bir halkın, bir kültürün grubunun gelenekleri, inançları
birbiriyle bağlantıları vs. betimlenmesidir.
Örneğin; İşletme yönetimi programı öğrencisinin Makro dersine katılım
düzeylerinin belirlenmesi.
3.
Gömülü Teori: Araştırmacı veri toplarken veya yorumlarken verilerin
içine gömülü olan teoriyi ortaya çıkartır ve araştırma boyunca yeni kavram ve
teorilere ulaşabilir.
Örneğin; Öğrencilerin kesirlerde bölme işlemi yaparken kullandıkları yöntem
ve modellerin incelenerek kesirlerle bölme işleminde kullanılabilecek bir yöntemin
belirlenmesi.
4.
Örnek Olay: Özel bir durumun derinlemesine incelenmesi.
Örneğin; Bir öğrencinin kitap okumakta yaşadığı sorunların belirlenmesi.
16
Nitel Araştırmanın Avantajları:

Özel durumun “gerçekliğini” yansıtır.

Sonuçlarla kuram üretilmesi kolaydır.

Farklı faktörlerin anlaşılmasını sağlar.

Araştırma sonuçlarının uygulanabilirliği daha yüksektir.
Sınırlılıkları:

Deneklerin yaşadıkları deneyimleri olduğu şekliyle ifade etmeleri

Verilerin analizinde bireylerin sahip oldukları, önyargı da yer alır.
zordur.
17
NİTEL ARAŞTIRMA SÜRECİNİN AŞAMALARI
18
NİCEL VE NİTELARAŞTIRMANIN KARŞILAŞTIRMASI
NİCEL ARAŞTIRMA
NİTEL ARAŞTIRMA
Gerçeklik Oluşturulur.
Gerçeklik Nesneldir.
Asıl olan çalışılan durumdur.
Asıl olan yöntemdir.
Değişkenler
kesin
Değişkenler karmaşık ve iç-içe
sınırlarla
belirlenir, bu değişkenler arasındaki
geçmiştir, bunlar arasındaki ilişkileri
ölçmek zordur.
ilişkiler ölçülebilir.
Araştırmacı olayları yakından
Araştırmacı olay ve olgulara
dışarıdan bakar, nesnel bir tavır
izler, katılımcı bir tavır geliştirir.
geliştirir.
Derinlemesine
Genelleme yapılır.
betimleme
yapılır.
Sonuçlara
ilişkin
Sonuçlarda
tahmin
kullanılır.
yorumlama
yapılmaz.
Aktörlerin
Nedensellik İlişkisini açıklama.
19
perspektiflerini
anlama.
Sonunda
Kuram ve Denence ile başlar
kuram
ve
teori
oluşturur.
Deney,
manipülasyon
Kendi bütünlüğü içinde ve doğal
ve
gelişir.
kontrol vardır.
Standardize
edilmiş
Araştırmacının kendisine ait veri
veri
toplama aracı kullanılır.
toplama araçları kullanılır.
Örüntülerin ortaya çıkarılması
Parçaların analizi esastır.
önemlidir.
Uzlaşma ve
Norm
Çokluluk ve farklılık arayışı
anlayışı
vardır.
vardır.
Veriler
sayısal
Veriler derinlemesine betimlenir.
göstergelere
indirgenir.
Olay
yansız
ve
ve
Olguların
nesnellik
Olayla ve olgulara dahil, öznel
dışında
gerekli
ve
perspektif ve empati kurulur.
mümkündür.
20