©EMİR İYONLARI İLE YÜKLENMİŞ SULARDAN KATI

XIII. Ulusal Kimya Kongresi, Samsun, 1999
S-1039
©EM İR İYONLARI İLE YÜKLENMİŞ SULARDAN KATI
ADSORBANLAR KULLANILARAK DEMİRİN GİDERİLMESİ
Ahmet EKMEKYAPAR* .Rüstem GÜL" ,Oral LAÇÎN***
* İnönü Üniversitesi Müh.Fak.Kimya Müh.Bölümü -MALATYA
**Atatürk Üniversitesi Müh.Fak.înşaatMüh.Bölümü-ERZURUM
*** Atatürk Üniversitesi Müh.Fak.Kimya Müh.Bölümü-ERZURUM
Kimya ve metalürji endüstrisinin hızlı bir şekilde artmasiyle, endüstriyel
atıkların çevreye kontrolsüz boşaltılması kirlilik problemlerini oluşturmaktadır.
Günümüzde,bu kirlenme potansiyeli canlılann sağlıklannı olumsuz yönde
etkilemektedir. Çevremizde meydana gelen olaylar birbirlerini tamamlayıcı nitelikte
olup,bir çevirim oluşturmaktadırlar. Bu çevirimin genel ifadesi ekolojik denge
olarak tanımlanmıştır. Özellikle, ekolojik dengenin bozulmasına sebep olan çevre
kirlenmesi canlılar için bir tehdit unsuru olmaktadır.
Halihazırda, faaliyet gösteren endüstrilerin büyük bir kısmının atıklarında demir
bulunmaktadır. Demir içeren bazı endüstriyel atık sulan çevremizin kirlenmesi
hususunda önemli bir problem oluşturmaktadır.İçme sulannda ise, demirin standart
değerlerinin üzerine çıkması suyun niteliğini çeşitli yönlerden bozmaktadır.
Genellikle su ve toprak içerisindeki inorganik kirleticilerin doğal olarak
giderilmesi organik kirleticilere nazaran daha zor ve yavaş olmaktadır.Bu sebeple
,uygun bir metot kullanılarak,demirle kirlenmiş sulardan demir iyonlannm bertaraf
edilmesi kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu maksatla,katı adsorbanlar kullanılarak, demir
iyonlariyle yüklü sulardan bu metalin giderilmesi konusunda bir çalışma
gerçekleştirilmiştir. Bunun için,Erzurum yöresinden alınan Pomza,Mozaik ve yağ
sanayiinde renk giderici olarak kullanılan Bensan ve Tonsil ticari isimli aktif
topraklarla işlem yapılmıştır.
Yukarıda adı geçen topraklar, belirlenen deney şartlannda,demirli çözeltilerle
temas ettirilip,belirli sürelerde kanştırma işlemine tabi tutulmuş ve bu sürenin
sonunda kanşım filtre edilerek,çözeltide geriye kalan demir miktan tespit edilmiş ve
farktan adsorplanan miktarlar bulunmuştur.
Deneylerde;çözelti konsantrasyonu, pH, temas süresi,katı adsorban miktan
parametre olarak seçilmiş ve bunlann adsorpsiyon üzerine etkileri tespit edilmiştir.
Deneylerin sonucunda,mozaiğin demir iyonlannı çöktürdüğü ve diğer üç toprağın
ise, demir iyonlannı adsorpladığı gözlenmiştir.
Optimum şartlarda çözeltideki Fe+2 iyonlarını;pomza %100,Tonsil %82,ve
Bensan %34 cıvannda adsorpladıklan bulunmuştur.