ATIK SULARDAKİ FENOLÜN BİR SIZINTILI AKIŞ TEPKİME

XI. Ulusal Kimya Kongresi, Van, 1997
ATIK SULARDAKİ FENOLÜN
BİR SIZINTILI AKIŞ TEPKİME KABINDA GİDERİLMESİ
M. Aydın, MErol, H.Oğuz
AÜ.Fen Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü, 06100 Tandoğan-Ankara
Fenolik atıklar; yaygın olarak, klorlama, ozonizasyon, klordioksit iie tepkime ve
benzen ile sıyırma, oksidasyon, çözücü ekstraksiyonu ve biyolojik oksidasyon yöntemleri İle
giderilmektedir. Önemil "refrakter bileşikler" den biri oian fenol, özellikle, içme suyunda
rahatsız edici koku ve tat sorunlarına; çeşitli biyolojik giderme proseslerinde ise olumsuz
etkilere neden olmaktadır. Günümüzde çevre sorunlarına artan ilgiyle birlikte, "aktif karbon"
üzerinde organik maddelerin adsorpsiyonu, istenümeyen unsurların uzaklaştırılması için en
etkili ve en ekonomik proses olarak kabul edilmektedir. Sulu çözeltiden tüm refrakter
bileşiklerin uzaklaştırılması mümkün olmasa da, suda bulunan İstenmeyen bileşiklerin önemli bir
kısmını uzaklaştmlabilmek olanaklıdır,
Literatürde, sızıntılı akış tepkime kablannda çevre uygulamaları konusunda yapılan
araştırmalar, daha çok gazlardan İstenmeyen bileşenlerin giderilmesi konusunda; sıvılarda ise
biyofitîreler üzerine yoğunlaşmıştır. Sızıntılı akış ile yapılan çalışmalarda, biyoreaktör
kullanılması daha çok incelenmiştir.
Calleja v.d.(1993)* kanştırmalı kesikli bir kapta yaptığı çalışmalarda, aktif karbonda
tek ya da ikili fenolik bileşiklerin (fenol ve p-nitrofenol ) sulu ortamda adsorpsiyon verilerini
incelemişlerdir. Çalışmada, değişik kütle aktarım dirençlerine bağlı, gözenek difuzyonu ve
yüzey difuzyonuna dayalı üç farklı kinetik modelin karşılaştırılması yapılmıştır. Cheng v.d.
(1992)** tarafından yapılan diğer bir çalışmada ise, hidrofobik katalizör+hidrofalik destek
karışımı bir sızıntılı akış tepkime kabında metanol giderilmiş, bu işlemin katalitik oksidasyon ile
olduğu ve fenoi için de uygulanabileceği belirtilmiştir. Verilen bu çalışmalar atmosferik
basıçtadır.
Bu çalışmadaki deneyler, granül aktif karbon (silindirik pellet; çap 3-4 mm, yükseklik
6-12 mm) ile doldurulmuş cam kolonda (iç çap 4,7 cm; yatak yüksekliği 8 cm) yapılmıştır. Sıvı
ve gaz faz kolona üstten paralel olarak verilmiştir. Oda sıcaklığı ve atmosferik basınçta
çalışılmıştır. Sızıntılı akış rejimi sağlayan çeşitli sıvı (1x10^ - 5xîö*3 m/s) ve gaz (3x10 '3 17xI0"3 tn/s) akış hızlarında giderme incelenmiştir. Yüksek sıvs akış hızlarında .gidermenin
düşük olduğu gözlenmiştir. Ayrıca, azot, oksijen ve hava ile aynı koşullarda deneyler yapîîaraK
fenolün giderilmesinde gaz fazın etkisi araştınlrruştsr. Hava ile yapılan deneyler sonucu elde
edilen derişim-zaman eğrilerinin
Langmuir adsorpsiyon İzotermine daha iyi uyduğu
gözlenmiştir. Halen, çalışılan sistemde iç ve dış aktarım kisıtlamalanmn adsorpsiyon izotermine
etkisi İncelenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Sızıntılı akış(Trickle-bed), fenol, atıksu giderme
* Calleja,G.,Sema,J.,Rodriguez,j,,1993, Carbon, 3J_(5):691-7.
** Cheng,S.,Chuang,K.T.,î992.7??{3 CanJ,ofChem.Eng.JQ;121-n.