Görme Bozuklukları

Görme Bozuklukları
Yazar Administrator
Çarşamba, 25 Haziran 2008 16:29 -
Gözün odaklama yeteneğini tam olarak kazanması uzun sürdüğünden, anne babalar
çocuklarımdaki gelişmeyi dikkatle izlemeli, herhangi bir görme bozukluğundan kuşkulanınca
hemen bir uzmana başvurmalıdırlar. Görme işlevinin denetlenmesi anne babaya düşen en
önemli görevlerden biridir. Çocuklarda görmenin olgunlaşması 8 yaşına doğru tamamlanır.
Görme organları, kas ve sinirler ancak bu yaşta bütünüyle gelişmiş olur. Görme organlan
odaklama yeteneğini geç kazandığından, anne babanın çocuğu dikkatle ve sürekli gözlemesi
gerekir. Yenidoğanın göz yapısı erişkinlerden çok farklıdır; mercek ve kornea
yetişkinlerdekinden hem daha büyük, hem de biçim olarak daha küreseldir.
IŞIK VE GÖLGE
Yenidoğanın ışık-gölge karşıtlığını ayırt edebilme yeteneği, gebeliğin yedinci ayında dölütte
çubuk hücrelerin gelişmesine bağlıdır; çubuk hücreler ağtabakanın renkleri değil, ışığı
algılamakla görevli hücreleridir. Yaşamın ilk ayında ise ağtabakanın koni hücreleri de olgunlaşır.
Koni hücreleri renklerin ayn ayn algılanmasını ve görmenin yetkinleşmesini sağladığından
çocuk ilk aylardan başlayarak yakın nesnelerin renklerini ayırt edebilir.
EŞGÜDÜM
İki gözü birlikte kullanabilme yeteneği, gözküresi hareketlerini denetleyen dış kasların
eşgüdümüne bağlıdır. Bu yetenek üçüncü aya doğru belirir ve ancak yaşamın ilk yılında tam
olarak gelişir. Derinlik ise 6-8. aylarda algılanmaya başlar. Bunun için sinir sistemi ile kaslar
arasında kusursuz bir eşgüdümle görüntünün sarı lekede (macula luted)doğru biçimde
odaklanabilmesi ve beyindeki görme merkezinin olgunlaşmış olması gerekir. Görme merkezinin
olgunlaşması her iki gözün ağtabakasından gelen görüntülerin kaynaşıp doğru odaklanmasını
sağlar.
ŞAŞILIK TEHLİKESİ
Çocuk 6-8. aya değin iki gözünün hareketleri arasında eşgüdüm sağlayamadığından belli bir
noktaya baktığında gözlerinde ıraksak (birbirinden uzaklaşan) bir hareket ortaya çıkar. Bu
durum çocukta şaşılık olduğunu düşündürebilir. Iraksak göz hareketleri bu dönemden sonra da
sürerse gerçek şaşılıktan kuşkulanılmalı ve tedavi için hemen bir göz hekimine başvurulmalıdır.
Şaşılığın en önemli tehlikesi gözkürelerinin yakınsama hareketini yapamamasına bağlı çift
görmedir (diplopi). Bu durumda iki gözün algıladığı görüntüler birleşmez. Çocuk bu bozukluk
karşısında çift görüntüyü bastırır ve yalnızca normal görüntü sağlayan gözünü kullanır. Bu
durumun uzun sürmesi, kullanılmayan gözün görme yeteneğinin azalmasına (ambliyopi) neden
olur. Şaşılığın tehlikeli sonuçlan ancak erken tedaviyle önlenebilir. Tedavide çeşitli yöntemler
kullanılır. Düzeltici mercekler, normal gözü kapatarak görmeden alıkoyan araç ya da bantlarla
kayma bulunan gözün çalışması sağlanır. Göz kaslarını güçlendirmeye yönelik ortoptik
egzersizler de uygulanmaktadır. ÇOCUK
1/3
Görme Bozuklukları
Yazar Administrator
Çarşamba, 25 Haziran 2008 16:29 -
HİPERMETROPLUK
Çocukların göz yapısındaki bir başka farklılık da 7-8 yaşına değin süren hafif hipermetropluktur.
Işınlar ağtabakanın ötesine düştüğünden çocuk, uzağı yakından daha iyi görür. Zamanla azalan
çocuk hipermetropluğu ergenlik döneminde kaybolur. Buna karşılık çocuk miyopsa hemen
gözlük kullanmaya başlamalıdır, çünkü gözküresinin çapının büyümesine bağlı olarak yıllar
geçtikçe miyopluk artar.
GÖZ HASTALIKLARI
Yukarıda belirtilen bozukluklar dışında çocuklarda daha önemli göz hastalıklarına da rastlanır.
Bu durumda komplikasyonlann önlenmesi için hemen göz hekimine başvurulmalıdır. Gebelik
döneminde annenin kızamıkçık ya da toksoplazmoz gibi virüs ve asalak hastalıkları geçirmesi
bebekte doğumsal oluşum bozukluklarına yol açar. Bunlardan başka kalıtsal, yani anne
babadan bebeğe geçen göz hastalıkları da vardır. Bu tür hastalıkların başlıcaları ağtabakada
doku yıkımı yapan retinitis pigmentosa, korneada (saydamtabaka) doku gerilemesi ve yıkımı,
bazı katarakt türleri ve göz tansiyonudur (glokom). Bazı çocuklarda görülen doğumsal
gözkapağı düşüklüğü (üst gözkapağını kaldıramama) genellikle ailenin başka bireylerinde de
bulunan bir bozukluktur. Kas ya da sinir lezyonlarına bağlı olarakortaya çıkabilir ve cerrahi
girişimle tedavi Doğumsal göz tansiyonu özellikle tehlikeli bir hastalıktır. Çocuğun gözü erişkin
gözünden esnek olduğundan bu hastalıkta göziçi basıncının artmasıyla gözün hacmi de gittikçe
büyür.
BAZI BASİT İNCELEMELER
• Yenidoğanda görme muayenesi: Sırayla iki göze de ışık tutularak çocuğun gözbebeklerinin
küçülerek yanıt verip vermediği saptanır. Bebek 6-8 haftalık olduğunda yakınında bulunan ve
yavaşça hareket ettirilen büyük nesneleri gözleriyle izlemiyorsa, hemen bir göz hekimine
başvurmak gerekir.
• Her iki gözün görebildiğinin saptanması: Bebeğin bir gözünün daha az gördüğünden
kuşkulanılırsa, öbür gözü elle kapatılır. Yenidoğan, görmediğinden kuşkulanılan gözüne
yaklaştırılan nesnelere ilgi göstermez ve hiçbir şey ayırt etmediğinden ağlayarak tepkisini dile
getirir. Oysa daha az gören gözü kapatıldığında hiçbir tepki vermez.
• Farklı görsel uyaranlara gösterilentepkinin belirlenmesi: Yenidoğana üzerinde değişik
geometrik şekillerin bulunduğu karton çiftleri gösterilerek bir I resme ne kadar süreyle baktığı
saptanır. Resim çiftlerine bakma süreleri arasındaki fark, yenidoğanın yaptığı aynmı | ortaya
koyar; bir nesneye daha fazla ilgi göstermesi, net görmek için daha uzun zaman bakması
anlamına gelir. Bu tür görsel uyaran çiftlerini herkes hazırlayabilir. Örneğin 20 x 20 cm
boyutlannda iki karton üzerine şekiller çizilir; bir kartona iki üçgen, bir çember ile bir artı işareti
ve bir kare, öbürüne ise aynca iki kare, dikey şeritler ve iç içe çemberler çizilir. Şimdiye değin
elde edilen sonuçlar bebeğin karmaşık şekillere (ikinci kartona) daha fazla ilgi gösterdiğini
ortaya koymuştur.
• Görme keskinliğinin ölçülmesi: Bebeğin nesneleri net olarak görme yeteneğini değerlendirmek
için gri bir karton üzerine siyah beyaz şeritler yapıştınlır ve şeritler gittikçe inceltilir. Karton 12,5
cm uzaktan bebeğe gösterilir. Bebeğin şeritleri görme yeteneği gene ilgilenme süresine
2/3
Görme Bozuklukları
Yazar Administrator
Çarşamba, 25 Haziran 2008 16:29 -
bakılarak saptanır. Bu yöntemi geliştiren psikologlann topladıklan veriler, bebeğin ilk aylarda
yaklaşık 3 mm genişliğindeki siyah beyaz şeritleri ayırt edebildiğini, 6. ayda ise 0,39 mm
enindeki şeritleri görebildiğini ortaya koymuştur.
Görme yeteneğini uyarma
Birinci aydan başlayarak günlük temizlik için kullanılan nesneleri bebeğin "görme alanına"
yerleştirin; çeşitli süngerler, pudra kutusu gibi nesneleri olabildiğince canlı renklerden seçin.
Beşiği ya da yatağı hiçbir zaman boş bir duvann önüne yerleştirmeyin. Çocuğun pencereden
giren ışığı izleyebileceği gibi koyun. Üçüncü aydan sonra mevsimlere göre çeşitli meyveleri
gösterin; değişik geometrik şekilleri ve canlı renkleri olan oyuncakları eksik etmeyin. Dördüncü
aydan sonra bebeği arabayla gezmeye çıkardığınızda kemerini iyice bağlamak koşuluyla oturur
konumda tutun. Böylece çevresindeki her şeyi gözlemleyebilir. Oyuncaklan gözünün önünden
yavaşça sağdan sola, yukandan aşağıya hareket ettirin. Çocuğun çeşitli oyuncaklar arasındaki
farklan kavrayabilmesi için bu basit alıştırmayı sık sık yineleyin. Beşinci aydan sonra değişik
renklerde küpler verin. Hangi renkteki küplerle daha fazla ilgilendiğine dikkat edin ve odası için
eşya, örtü, giysi seçerken bunu göz önünde bulundurun. Altıncı aydan sonra büyük kartonlar
üzerine değişik renklerde geometrik şekiller çizin.
Yazının Kaynağı: Medicana
3/3