Canlıların vücudunu oluşturan en küçük canlı yapı birimine HÜCRE

HÜCRE
Gözlükçü bir babanın oğlu olan Zacharias
(Zakaris), 1590 yılında merceklerle oynarken
masanın üzerinden hızla geçen küçük bir örümceği
merceğin altında kocaman bir canavar gibi görür ve
irkilir.
17. yy.da yaşayan bir bilim insanı olan
Robert Hooke (Rabırt Huk) Şişe mantarında boş
odalara benzeyen yapılar gördü. Gördüğü bu yapıları
“hücre” olarak adlandırdı.
17. yüzyıl, mikroskoplarla ilgili gelişmelerin
olduğu bir dönem oldu. Bu yüzyılın sonlarına doğru,
Antonie Van Leeuwenhoek (Antoni Van Lövenhuk)
kendi tasarladığı mikroskoplarla, çıplak gözle
göremediğimiz canlıların varlığını ortaya çıkardı.
Canlıların vücudunu oluşturan en küçük
canlı yapı birimine HÜCRE denir. Hücreler mikroskop
yardımı ile incelenir. Hücreler, solunum, boşaltım,
sentez ve büyüme gibi canlılık özelliklerini
gösterirler.
Bitki hücreleri mikroskop ile incelendiğinde
şekillerinin genellikle köşeli olduğu gözlenir.
Hayvan hücreleri mikroskop ile
incelendiğinde hücre şekillerinin genelde yuvarlak
olduğu gözlemlenir.
HÜCRENİN KISIMLARI
1) HÜCRE ZARI: Hücre zarı, hücre içindeki
çekirdek ve sitoplazmanın dışarıya dağılmasını engelleyen
hücreyi dış kısımdan saran bir zardır.
eri kontrol eder.
POR adı verilen delikçikler vardır.
HÜCRE ÇEPERİ (Hücre Duvarı): Hücre çeperi hücreye
sertlik ve diklik kazandıran bir yapıdır.Sadece bitki
hücrelerinde bulunur.
2) SİTOPLAZMA: Hücre zarı ile çekirdek arasını
dolduran, yarı saydam , yarı akışkan ,yumurta akı kıvamında
bir sıvıdır.
boşaltım, sindirim, enerji üretimi ) gerçekleştirildiği yerdir.
turur.
plazma içindeki organeller
gerçekleştirir.
3) ÇEKİRDEK: Hücrede meydana gelen olaylar
kontrolsüz değildir. Kontrolün ve denetimin yapıldığı,
yönetildiği bir merkezdir.
yönetildiği merkezdir.
k zarı çift katlıdır.
maddesini (DNA) yı taşır.
bulunur.
Bölünmeyi kontrol eder.
Çekirdeğin kontrolü olmayan bölünme yani
kontrolsüz hücre çoğalmasına KANSER denir.
ORGANELLER
Kloroplast:
Bitki hücresinde bulunur, hayvan hücresinde
bulunmaz. Bitkinin yeşil kısımlarında bulunarak
hücreye yeşil renk verir. Ayrıca fotosentez yaparak
besin ve oksijen üretir. Kloroplast fotosentez
yaparak diğer canlıların besin ve oksijen ihtiyacını
karşılar hem de havanın temizlenmesini sağlar.
Koful:
Hücre içindeki fazla veya atık olan maddeleri
depo eder. Hayvan hücrelerinde çok sayıda ve
küçük, bitki hücrelerinde ise az sayıda ve büyüktür.
Endoplazmik Retikulum:
Hücre zarı ile çekirdek arasını bir ağ gibi
saran kanalcıklar sistemidir. Hücrede üretilen ve
hücre dışından alınan maddeleri gerekli yerlere taşır.
Mitekondri:
Besinleri oksijenle parçalayarak oksijenli
solunumla enerji üretir. Üretilen bu enerji,
hücredeki yaşamsal faaliyetlerin
gerçekleştirilmesinde kullanılır. Hücrenin ihtiyacına
göre mitokondri sayısı değişebilir. Örneğin kas
hücrelerin mitokondri sayısı oldukça fazladır.
Lizozom:
Hücre içi sindirimde görevlidir. Hücre
içindeki büyük yapılı besinleri parçalar.
Golgi Cisimciği:
Üst üste dizilmiş kesecikler halindedir. Salgı
maddelerini üretir, etrafını zarla sararak kesecikler
halinde paketler ve gerekli yerlere gönderir. Ter
bezi, tükürük bezi, süt bezi ve gözyaşı bezinde golgi
cisimciği sayısı fazladır.
Ribozom:
Hücre içindeki en küçük organeldir. Görevi
protein sentezlemektir. Virüsler hariç tüm
hücrelerde bulunur.
Sentriyoller (sentrozom):
Hayvan hücresinde bulunur, bitki hücresinde
bulunmaz. Çiftler halinde bulunur ve hücre
bölünmesinde görev alır.
Bitki ve hayvan hücreleri arasındaki farklar
1. Bitki hücresi köşeli bir yapıya sahiptir.
Hayvan hücresi farklı şekillere sahiptir.
2. Bitki hücresinde kloroplast bulunur.
Hayvan hücresinde kloroplast bulunmaz.
3. Bitki hücresinde sentriyoller yoktur.
Hayvan hücresinde sentriyoller vardır.
4. Bitki hücresinde hücre duvarı vardır.
hayvan hücresinde hücre duvarı yoktur.
5. Bitki hücresinde kofullar büyük ve az
sayıda, hayvan hücresinde kofullar küçük ve çok
sayıdadır.
Hücre – Doku – Organ – Sistem – Organizma