B : 68 7. 6.1948 0 : 1

B : 68
7. 6.1948
göğüs gerecek salâbeti haizdir. İşçi; evi olmıyan,
ekmeğini çıkarmak için çoluk çocuğunu bir yuvacıkta bırakarak köprü altlarında filan yatıp
kalkmaktadır. Bunları vatana bağlıyacak bir
toprak sahibi etmek ve dolayisiyle vatana bağlı
yetiştirmek ve iş yerini sağlamak bizim üzeri­
mize düşen sosyal borçlardandır.
Memnuniyetle biraz sonra konuşacağımız; An­
kara Belediyesi sınırları içinde hem bina inşaatını
teşvik, hem de teshil tasarısı gibi işçi merkez
lerinde de bu yollara gitmenin ne büyük bir
muvaffakiyet olacağını şimdiden kendi kendimi
tebşir eder mahiyet 1c görüyorum.
Arkadaşlar, Ankara'da işçi evleri için koo­
peratifler teşekkül etmiştir. İstanbul'da da Bey­
koz civarında debagat ve canı fabrikaları civa­
rında, Bakırköyde mensucat fabrikaları civa­
rında gece kondu evlerinin yapıldığını gördük.
İşçi, tabiat kanununun kendisine verdiği ilhanı
la siteler kurmak için merkezlere bağlanmak
ve oradan ekmeğini çıkartmak için ellerine ge­
çirdiği beş on kuruşla derhal bir mesken yap­
tığını görmekteyiz. Bugün İngiltere'nin de ka­
bul ettiği Bcveriç pilânına göre işçi siteleri dâ­
vasına bizi tabiat kanunlarına biraz yaklaştır­
makta ve sürüklemektedir. Bu cepheden Sayın
Bakanın noktayı ımzarlarını rica etmiştim. Bu­
nun faydaları, işçi kazandığı ekmeği yedikten
sonra en yakın bir yerde istirahat etmek, çotu­
ğuna ve çocuğuna, kavuşmak ve orada müteva/î
kendine mahsus hayatını iş yerine yakın ma­
halle getirmeye çalışmaktır. Yoksa Beykoz'a.
gitmek için Bakırköyden, Silâhta rağaya gitmeı*
için Aksaray'dan, 8 saat yerine 10 saat çalışır­
ken dört saatini de yollarda geçirerek hitap
düşen işçi, işçi değildir.
ALİ RİZA ARI (İstanbul) — Karabük'te
çalışmaya gelmek için her gün iki saatlik me­
safedeki köyüne gidip gelen işçi vardır.
HULUSİ ORAL (Devamla) —• Bu çok ehem­
miyetli bir iştir1. İşçinin takatiyle alâkadardır.
Devlet İktisadi Teşekkülleri kendi bölgelerinde
işçiyi bağlamak için mütevazı evler yapmalıdır.
Fakat bu yapılacak evleri, yeknesak bir şekilde
değil biraz da işçinin zevkine uygun olacak şe­
kilde muhtelif vaziyette ve bahçeler içerisinde
yapmalıdır. Bunda, iki fayda mütalâa edilebilir.
Devlet bunu yapmak ve mülkiyetini işçiye tem­
lik edip parasını peyderpey almak suretiyle
0:1
verecek olursa hem Devlet harcadığını geri ala­
cak ve hem de işçi oraya bağlanıp bahçesinde
çocuğu ve kendisi de çalışıp evine bağlandığı
gibi fabrikaya da bağlanarak oradan ayrılmıyacak ve daimi surette orada bir işçi ailesi yer­
leşip işçi temini daima kolaylaşacaktır.
İşte faydanın birisi budur, ikincisi, işçinin
zindeliği, kuvveti kalacak ve daha kuvvetli ola­
rak memleket kalkınmasında büyük yardımlar
yapacaktır. Binaenaleyh işçi sitesi meselesi
memleket için bir ölüm kalım dâvası kadar mü­
him olan bir mevzu haline gelmiştir. Nasıl şimdi
Ankara hakkında düşünüyoruz, memur ve işçi­
lere ucuz evler vermek emelindeyiz; bunun gi­
bi kasabalarda oturan bütün işçilere de ucuz
evler temin etmek yerindedir. Şehrin lüksü,
güzelliği ve âsarıatika bakımından münasebeti
diyerek şehrin süsünü bozacak zihniyetiyle ge­
cekonduları yıkalım, yerlerine pılân dahilinde
olarak yenilerini yapalım zihniyetinden ziyade
bunları oldukları yerde bırakıp, onlara bura­
larda daha iyi evler yaparak oraları düzeltmek
ve kendilerine tendik etmek mümkün olmaklaberaber halli kolay bir iştir. Ona, sen bu evin
sahibisin demek o işçiyi tatmin etmek demek­
tir. Bu hususu işçilerin kesif bulunduğu mahal­
ler için ele almayı bu konu ile meşgul bütün
arkadaşlar da. faydalı bulmuşlardır.
Sosyal yardım işlerine gelince: Sayın Baka­
nın dedikleri gibi, nihayet sosyal yardım olması
itibariyle, iş verenin takdirine, kendi işindeki
istihsale tesiri olan bir şeydir. Clidip gelme ve
vakitten kaybetmemek için yapılan bir yardım­
dan ibarettir. Bu yardım yavaş yavaş tanzim
edilip bir şekle doğru bağlanacaktır. Temenni
edelim ki, faydalı bir şekle konulsun. Yoksa, bazı
yerlerde yediğimiz gibi, taşlı bulgurdan ve çü­
rük bakladan ibaret olmasın. Bu husustaki arzedeceğim noktalar bunlardan ibarettir.
/. — Denizli Milletvekili Hulusi Oral'ın-,
İş Kanunu ile ilgili kanunlarda yapılması zaruri
değişiklik
ve yeni tasarı ve- tüzüklere
dair
sorusuna Çalışma Hakanı Tahsin Bekir Balta'nın sözlü cevaht (G/143)
14 . V . 1948
Büyük Millet Meclisi Yüksek Başkanlığına
Aşağıdaki hususların Çalışma Bakanlığı tara­
fın dan sözlü olarak cevaplandırılmasını saygı-