REKABET KURULU GÖRÜŞÜ

REKABET KURULU GÖRÜŞÜ
Tarih: 4 Mart 2014
Konu: Merkezi İhale Komisyonu Başkanlığı tarafından ihaleye çıkan birimler tarafından
hazırlanan ihale şartname içeriğinde “marka” belirtilmesi uygulaması hakkında Kurul
görüş talebi.
Merkezi İhale Komisyonu Başkanlığı tarafından kamu ihale süreçlerinde ihaleye çıkan idari
birimlerin hazırladıkları ihale şartnamelerinde belirli ticari markaların belirtmesi hakkında
Kurul görüş talebi üzerine, Kurul yaptığı inceleme ve değerlendirmeler sonucunda aşağıdaki
görüşü oluşturmuştur:
1. Kamu idari birimleri tarafından ihtiyaç duyulan birçok mal ve hizmet piyasalardan
alım yoluyla temin edilmektedir. Söz konusu alımların zaman, maliyet, şeffaflık ve
etkinlik açısından en olumlu sonucu verebileceği yöntem ihale yöntemidir.
Düzenlenecek ihalenin beklenen olumlu sonuçları doğurabilmesi ise bahse konu ihale
kurallarının, kriterlerinin ve sınırlarının belirlendiği zemin olan ihale şartnameleri ile
sağlanmaktadır.
2. İhale şartnameleri ile ilgili kurallar 32/1983 sayılı Hazine Malları Yasası tahtında
yayımlanan Devlet İhale Tüzüğü aracılığı ile düzenlenmektedir. Her ne kadar ilgili
tüzüğün 31’inci ve 32’nci maddelerinde ihale şartnamesinin kimler tarafından
hazırlanacağı ve şartnamede hangi hususların yer alacağı tanımlanmaktaysa da bahse
konu tüzüğün kamu idari birimleri tarafından düzenlenecek ihale ve alım usullerinin
düzenlenmesi noktasında yetersiz olduğu ve bu alanda daha kapsamlı bir mevzuata
ihtiyaç olduğu değerlendirilmektedir.
3. Kamu alımlarında kamu kaynaklarının etkin kullanımı ve toplumsal refahın artırılması
bakımından rekabetçi ortamın sağlanması önemlidir. Rekabetçi ihale ortamının
sağlanmasına yardımcı olan hususlar ise katılımcılık, şeffaflık, eşit muamele,
ölçülebilirlik ve ayrımcılık yapmama olarak tanımlanabilir. Bu ilkelerin sağlanması ve
korunması ise iyi hazırlanmış bir şartname ve bu şartnamenin ihale (yani yarışma)
öncesi açık bir şekilde ilgilenen taraflara ve kamuoyuna duyurulması ile mümkündür.
4. Bu bağlamda, ihaleye çıkan birimler tarafından kullanılacak objektif ve ayrımcı
olmayan kriter ya da kuralların net bir şekilde tanımlanması ihalede rekabetçi ortam
yaratılmasına katkı yapacaktır. İhale şartnamelerinde alımı yapılacak mal veya hizmet
ile ilgili teknik özellik ve detaylar açık bir şekilde belirtilebileceği gibi, belirlenmiş
“asgari seviye üzerinde” veya “azami seviye altında” şeklinde belirli bir aralık
belirtilmesi yoluyla da katılımcılığın artırılması hedeflenmelidir.
5. Özellikle alımı yapılacak teknik cihaz, ekipman ve aletlerle ilgili olarak kalite
standardı, ürün güvenliği ve garanti koşulu gibi ürün kalite ve güvenliğini kanıtlayıcı
belge ve referansların aranması ve ayrıca sunulan belgelerin uluslararası geçerliliği
olan kurumlarca sağlandığının da kayıt altına alınması kalitesi düşük veya uluslar arası
standartlara uygun olmayan ürünlerin hem teşebbüsler arası haksız rekabet yaratmasını
hem de tüketici refahı açısından olumsuz sonuçlar yaratmasını önlemiş olacaktır.
6. Tüm bu saptama ve değerlendirmeler ışığında, düzenlenecek şartnamelerde ihalesi
yapılan ürünün teknik özellik tarifi ve talep edilen diğer koşulların belirtilmesi yerine,
doğrudan ticari bir “marka” veya belirli bir “markaya ait model” belirtilmesinin bahse
konu ihaleye diğer markaların katılımını engelleyeceğinden ihalede rekabetçi ortamın
oluşması engellenecektir. Sonuç olarak, bu yöndeki uygulamaların, rekabetçi
ortamlarda yapılan ihalelerin yaratacağı kamu faydalarını ortadan kaldıracağından
genel rekabet politikası açısından kabul edilebilir bir uygulama olmadığı görüşünün
bildirilmesine karar verilmiştir.