KimyaKongreleri.org

OK
XVIII. Ulusal Kimya Kongresi, Kars, 2004
MAZI MEŞESİ ( Quercus infectoria)' NİN PROTEİN VE SELÜLÖZ ELYAF
BOYAMADA KULLANILABİLİRLİĞİ
Adem Önal
Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Doğal Boyalar Uyg. ve Araştırma Merkezi, 60240, Tokat
Mazı, mazı meşesinin tomurcukları içerisinde meydana gelen patalojik bir
olgudur.Mazılar %60-70 arasında gallo tanen, ellagic asit, nişasta ve şeker ihtiva eder .
Deri , tekstil ve eczacılıkta kullanım alanı vardır (1). Çalışmada ,Tokat yöresinde toplanan
mazının yün ,tüylü deri ve pamuklu kumaş ile mordansız ve mordanlı boyamaları
yapılmıştır.
30 g kuru, toz mazı numunesi 500 mL alkol-su karışımında ( 1:1) kaynama
sıcaklığında ekstre edildi.Oluşan çözelti,100 mL' lik kısımlar halinde boyama işlemlerinde
kullanıldı. Flotte oranı 1: 100 alındı. Boyamalar ortam pH'ında mordansız ve mordanlı
olarak, üç ayrı mordanlama yöntemi kullanılarak yapıldı.Mordan olarak; FeSO4, CuSO4,
K2Cr2O7 ve Şap kullanıldı.Boyamalar, yün ve pamuklu için 900C, tüylü deri için 40-45
0
C'de 1 saat süre ile yapıldı. Renk kodları ve Haslık testleri ISO tavsiyelerine göre
belirlendi (2-3).
Mordan ve mordanlama yöntemi değiştikçe her üç materyal için oluşan renk ve
renk tonu değişmektedir.Yün için FeSO4 ile fümeden yeşile, CuSO4 ile kahveden laciverte
, K2Cr2O7 ile deve tüyünden krem rengine kadar değişen, yüksek haslıkta renkler elde
edilmiştir.Özellikle tüylü deri numunelerinde orijinal renklere çok yaklaşılmıştır. Mazı
meşesinin kullanımının yaygınlaştırılması özellikle kürklük deri sanayi için uygun
olacaktır. Çalışmalar devam etmektedir.
Kaynaklar
1. Tanker, N., Tanker M. Farmakognozi, Cilt 1,No 66. Ankara Üniv.yayınları, 1998.
2. Önal, A., Tr.J.of Chem., 20, 159-183. (1996).
3. Önal, A., Doğal Boyarmaddeler, Gaziosmanpaşa Üniv. Yayınları , No: 1 , 2000.Tokat.
850
KimyaKongreleri.org