466 XIX. Ulusal Kimya Kongresi, Kuşadası, 2005 BKP39 SALİSİLİK

XIX. Ulusal Kimya Kongresi, Kuşadası, 2005
BKP39
SALİSİLİK ASİT’İN İNSAN SERUM AKTİVİTESİ ÜZERİNE İN VİTRO VE RAT
SERUM, KARACİĞER VE KALP PARAOKSANAZ ENZİM AKTİVİTESİ ÜZERİNE
İN VİVO ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI
Yaşar Demir2, Hayrunnisa Nadaroğlu1, Duygu Duran3, Nazan Demir3
1
Atatürk Üniversitesi, Oltu Meslek Yüksekokulu, Gıda Teknolojisi Bölümü,
2
Atatürk Üniversitesi, K.K.Eğitim Fakültesi, Kimya Eğitimi Bölümü,
3
Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, ERZURUM
Paraoksanaz enzimi ilk olarak 60 yıl önce memeli plazmasında bulunmuştur. İnsan paraoksanazlar
PON1, PON2, PON3 olmak üzere 3 farklı gen ailesine sahiptirler. Paraoksanaz (arildialkil fosfataz)
[EC 3.1.8.1] (PON1) karaciğerden sentezlenen, aktivitesi ve kararlığı için Ca+2‘a bağımlı antioksidant
özellik gösteren bir enzimdir (1). Paraoksanaz enzimi organofosfatazları hidrolizlemenin yanı sıra
aromatik esterleride hidrolizleyebilmektedir. Bu yüzden kanda, karaciğerde yüksek esteraz aktivitesine
ve yine organofosfatlara karşıda yüksek bir direnç göstererek zehirsizleştirme reaksiyonu verdiği
bilinmektedir. Ayrıca paraoksonaz enziminin metabolizmada ilaç toksikolojisinin inaktive
edilmesinde, damar sertliği ve kalp krizi gibi hastalıklarda da önemli bir rolü olduğu belirlenmiştir (2).
Bu çalışmada günümüzde yaygın olarak kullanılan aspirinin etkin maddesi olan asetik salisilik asitin
insan serumu üzerine in vitro, rat serum, karaciğer ve kalbi üzerindeki in vivo etkisi araştırılmıştır.
Paraoksanaz (PON1) enzim aktivitesi substrat olarak kullanılan paraoxonun hidrolizi sonucu oluşan 4nitrofenolün ve Arilesteraz (ARE) aktiviteleri ise substrat olarak kullanılan fenilasetatın hidrolizi
sonucu oluşan fenolün spektrofotometrik ölçülmesi esasına dayanmaktadır (3).
Çalışmamızda salisilik asit insan serumu üzerine in vitro olarak 3 farklı konsantrasyon ve 5 farklı
hacimde uygulanmıştır ve anlamlı bir inhibisyon gözlenmiştir. In vivo çalışma için ise salisilik asit
Sprague-Dawley tipi ratlara yem olarak verilmiştir. Salisilik asit verildikten 1, 3 ve 6 saat sonra
ratlardan serum, karaciğer ve kalp örnekleri alınmıştır. Salisilik asit uygulanan farelerin paraoksanaz
enzim aktivitesi, kontrol grubuyla karşılaştırıldığında özellikle 3 saatlik örneklerde anlamlı inhibisyon
gözlenmiştir.
Kaynaklar
1.
Mazur, A. (1946) J. Biol. Chem. 164, 271-289.
2.
Davis, H.G., Richter, R.J., Keifer, M., Broomfield, C.A., Sowalla, J., Furlong, C.E., (1996)
Nat. Genet. 14, 334-336.
3.
Reiner, E., Radic, Z., (1985) in Manual of Analytic Method (Reiner E. and Radic, Z., eds.),
pp. 62-70, Cremona, Italy.
466