KimyaKongreleri.org

6.Ulusal Kimya Öğrenci Kongresi
PESTİSİTLERİN DOĞA VE ÇEVRE ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ
ETKİLERİ
Evren BİLİCİa*, Deniz VURALa, Nilgün YENİLa
a
Celal Bayar Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü
[email protected]
ÖZET:
Toprak, su ve hava kirliliği günümüzde oldukça büyük çevre sorunları haline gelmiştir.
Özellikle toprak kirliliğinin başlıca sebepleri kimyasal atıklar olan pestisitlerdir. Pestisitler,
ürünlerde arzu edilmeyen organizmaları yok etmede kullanılan sentetik organik bileşiklerdir.
Bilinen ilk pesitisit Mezapotamya’da yaklaşık 4500 yıl önce antik Sümer’de kullanılan
elemental kükürt tozudur. 15. yüzyılda arsenik, civa ve kurşun gibi toksik kimyasallar tarım
ürünlerindeki zararlıların öldürülmesinde kullanılmışken 17. yüzyılda nikotin sülfat, insektisit
olarak kullanılmak üzere tütünden ekstrakte edilmiştir. 19. Yüzyılda ise pyrethrum elde edilen
pire otu ve bir diğer bitki köklerinden elde edilen rotenon iki doğal pestisit olarak
kullanılmıştır. Pestisitlerin kullanımlarının artması çevre üzerine ve insan sağlığına zararlı
etkileri de beraberinde getirmektedir. Özellikle pestisitlerin mutajenik, karsinojenik ve
teratojenik etkilere sahip olduğu geçmişte yapılan çalışmalarda belirtilmiştir. Tarım ile
uğraşan ve pestisipe maruz kalan insanlarla bu bileşiklere maruz kalmayanlar arasında
yapılan çalışmalar sonucunda yapısal ve sayısal kromozom aberasyonları ile kardeş
kromatid değişiminin yüksek oranlarda tekrarladığı görülmektedir. Türkiye’de genel olarak az
pestisit tüketilmesine karşın, en yoğun tüketilen pestisitler çevre ve sağlık açısından önemli
riskler taşımaktadır. Pestisit kalıntıları açısından yapılan çalışmalar, gelişmiş ülkelere oranla
Türkiye’de oldukça azdır. Elde edilen sonuçlara göre, bitkisel ürünlerimizde tolerans üstü
pestisit kalıntısı içerenlerin sayısı az olmasına karşın, AB ülkelerine giden ürünlerimizin
uygun bulunmayan partilerinde pestisit kalıntısı önemli bir sorun olarak görülmektedir.
Pestisitler çevreye zarar vermeyecek düzeyde ve gerçekten gerekli olduğunda
kullanılmalıdır. Bilinçsiz ve kontrolsüz kullanımı sonucu, zararlı organizmalarda dayanıklılık
oluşturabilme riskleri ve kalıntılar yoluyla insan sağlığına ve çevreye olumsuz etkileri
kesinlikle göz ardı edilmemelidir. Söz konusu riskler nedeniyle, özellikle gelişmiş ülkelerde
pestisitler daha bilinçli ve kontrollü kullanılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Pestisit, Çevre Kirliliği, Pyrethrum, Rotenon
Kaynaklar:
[1] Zirai mücadelede kullanýlan pestisitlerin sitogenetik etkileri ,Mustafa Soyöz, Nurten Özçelik
Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ve Genetik AD, Isparta
[2] Halk Sağlığı Amaçlı Kullanılan Pestisitlerin (Biyosidal) Güvenilirlik Standartlarının
Karşılaştırılması, Ümit TARAKÇI, İdris TÜREL
[3]Türkiye’de Pestisit Kullanımı ve Çevreye Olan Etkileri, Aysun ALTIKAT, Tuba TURAN, Fatma
EKMEKYAPAR TORUN
[4] Meyvelerde Kullanılan Klorlu Pestisitlerin Gaz Kromatografisi ile Belirlenmesi,Yasemin ŞAHAN,
Güler ÇELİK,Şeref GÜÇER
[5]Zirai Mücadelede Pestisit Kullanımının Türkiye Ve Konya Ölçeğinde Değerlendirilmesi Ve Pestisit
Kullanımının Olası Sakıncaları, Serkan YEŞİL, Ekrem ÖGÜR
77
KimyaKongreleri.org