reklam terimleri sözlüğü1

Reklamcılık
BMYO
Öğr. Gör. Aytaç Burak DERELİ
REKLAM TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ1
ABOVE THE LINE
Pazarlama bütçesinin medyada yayınlanan reklamlara ait kısmıdır. Buradan anlaşılacağı
üzere, satış promosyonu, doğrudan pazarlama, POP malzemeleri gibi harcamalar “below-theline” olarak adlandırılır. Entegre pazarlama iletişimiyle birlikte “crossing the line” terimi de
giderek yaygınlaşmakta, çizginin altı ile üstünü ayırmak zorlaşmakta ve aslına bakarsanız
anlamsızlaşmaktadır.
ACCOUNT CONFLICT
Reklam ajansının bir müşterisi (kişi veya kuruluş)
ACCOUNT EXECUTIVE
Ajans (veya herhangi bir hizmet kuruluşunda) müşteri ile ilişki ve iletişimden sorumlu
Müşteri Temsilcisi. Bir üst kademe, ACCOUNT DIRECTOR.
ACTIVITY GRID
Markanın medya planı, promosyon planı, yeni ürünler ve diğer önemli projelerini bir sayfada
gösteren özet yıllık plan.
ADVERTISING CONTRACT
Reklamveren ile medya kuruluşu arasında yapılan reklam sözleşmesi. Bazı durumlarda
reklamveren adına reklam ajansı tarafından yapılır. İdeali reklamveren ve ajansın birlikte
çalışarak sözleşme yapmasıdır.
ADVERTORIAL
Advertisement ve editorial kelimelerinden türetilmiştir. Reklamın sanki o yayın organının
normal sayfalarından biri gibi sunulmasıdır. Bazı ülkelerde yasalar, çoğu zaman da ilgili basın
kuruluşu o yayının reklam olduğunu bir şekilde belirtmeyi zorunlu kılar. Çünkü haber
şeklinde verilen reklam o yayın kuruluşunun itibarını paylaşmayı hedeflemektedir.
AIDA
Attention-Interest-Desire-Action kelimelerinin baş harflerinden oluşan ve başarılı bir
iletişimin aşamalarını anlatan eski bir terim. Pazarlamanın 4P’si gibi, yeni nesil iletişimcilerin
pek rağbet etmediği bir ifade olmakla birlikte, bilmemek de ayıp sayılır.
AIDED RECALL
Yardımla hatırlama. Araştırmada deneklerin bir marka adını veya reklamı kendiliğinden değil,
ancak “duyduklarında” hatırlamaları
1
Kaynak: Borça, Güven (09.10.2017). www.markam.biz/icerik-terimler-sozlugu-19.html
1
Reklamcılık
BMYO
Öğr. Gör. Aytaç Burak DERELİ
ALLOWANCE
Üretici firmanın brüt satış fiyatından aracı veya perakendecilere yaptığı indirimler. Genellikle
belli bir performans karşılığı (miktar, peşin ödeme, teşhir) yapılan indirimlere denir.
ANIMATIC
Fotoğraf veya çizimlerle hazırlanan, basit bir dublaj ile bitmiş haline yaklaştırılmaya çalışılan
reklam filmi benzetimi, sesli storyboard. Nispeten pahalı bir sunum şekli olduğundan genelde
test amaçlı kullanılırlar.
ANIMATION
Canlandırma, animasyon. Statik objelere hareket verilerek canlıymış gibi bir izlenimin
yaratıldığı film çekim yöntemi.
APPEAL
Çekicilik. Reklamın tüketicinin ilgisini çekmek için kullandığı satış mesajı
ART DIRECTOR
Sanat yönetmeni. Reklamın görsel açıdan nasıl olacağına karar veren kişi.
ARTWORK
Reklam veya ambalaj baskısı için gerekli tüm malzemelerin (çizim, ilüstrasyon, resim vb)
toplamı; orijinal. Basımdan bir önceki aşama. Ya da ART. CD çıktı, tarih oldu.
ASP
Average Selling Price. Bir döneme ait (ay, yıl) birim başına net satış hasılatı.
ATTITUDES
Tavır, tutum. Tüketicilerin değerlendirilen “şey” hakkındaki düşünceleri, duyguları ve
aldıkları pozisyon. Bu şey; ürünler, hizmetler, kurumlar veya fikirler olabilir. Ancak en
yaygın kullanım şekli, bir kategoriye karşı olan tavırlardır.
ATTRIBUTE
Bir ürünün-kategorinin tüketici için önemli olan özellikleri, karakteristikleri. Örneğin;
besleyicilik, lezzet, hijyen, pratik ambalaj, fiyat…sıralaması bir gıda ürününün muhtemel
özellikleridir. Bunları önem sırasına göre dizdiğimizde “ideal ürün profili”ne ulaşırız.
2
Reklamcılık
BMYO
Öğr. Gör. Aytaç Burak DERELİ
AUDIENCE (GROSS)
Her türlü medya aracılığıyla bir reklamı izlemiş olabilecek toplam kişi sayısı. Bu rakam
gerçekten izleyip izlemediğinin cevabını vermez, yani televizyonun o kanalda açık olması
yeterlidir. Bu rakamın % ifadesi GRP, kişi sayı olarak ifadesi IMPRESSION.
AUDIO
Radyo veya TV reklamının "duyulan" bölümü. Yani konuşmalar, müzik, ses efektleri...
AWARENESS
Tüketicinin bir marka veya reklamı bilme durumu veya oranı. Doğru bilme veya detaylarını
hatırlayabilme önemli değildir. Haberdar, farkında olmak.
BRAND LEADERSHIP
Yönetimi’nin yerini alması niyetiyle ünlü marka gurusu David Aaker
BRAND MANAGER
Marka Yöneticisi, Marka Müdürü, Marka Sorumlusu gibi farklı ünvanlarla adlandırılan
Pazarlama profesyoneli. Ürün bazında ayırımın yapıldığı firmalarda “PRODUCT
MANAGER” olarak adlandırırlar. Yaptıkları iş aynıdır.
BRAND POSITIONING
Marka konumlandırma dokümanı. Markanın sık değişmeyen temel unsurlarını içeren, tüm
yönetim kademelerince imzalanan tek sayfalık doküman. Marka Anayasası.
BRIEF
Pazarlama’dan ajanslara, hizmet firmalarına veya diğer departmanlara çıkan iş talepleri.
Genellikle işin öncesini, ne istendiğini ve zamanlamasını içeren formatlı doküman. Brif.
BUYOUT
TV reklamında oynayan oyuncunun tüm haklarını bir kerede satın alma.
COPY TESTING
Bir reklamın etkililiğini ölçmek için tüketici tepkilerine dayanarak yapılan araştırma.
CORPORATE ADVERTISING
Kurumsal Reklam. Reklamveren kuruluşun, belirli bir ürününü ya da hizmetini tanıtmaktan
çok, gücünü, olanaklarını, yeteneklerini tanıtmayı amaçlayan, imaj yaratmaya yönelik reklam
faaliyeti.
3
Reklamcılık
BMYO
Öğr. Gör. Aytaç Burak DERELİ
CREATIVE BRIEF
Yaratıcı brief. Yaratıcı stratejinin oluşturulması yönünde ilk adım. Müşterinin reklam ajansına
geçtiği ilk doküman. Brief üzerine yapılan çalışmalar, araştırmalar ve tartışmalar sonucu
müşteri ve ajansın üzerinde hemfikir olduğu yaratıcı strateji ortaya çıkar.
CREATIVE STRATEGY
Yaratıcı strateji. Yaratıcı çalışmanın yönünü belirleyen temel doküman. Basit, açık ve
ayrıştırıcı olmalı. Markanın temel konumlandırmasını, çevreyi ve tanıtım amaçlarını içerir
DAGMAR
Defining Advertising Goals for Measured Advertising Results. Reklam hedeflerini ölçülmüş
reklam sonuçlarına göre belirlemek.
DAY AFTER RECALL
Ertesi günkü hatırlanma oranı. Bir reklam yayınlanmaya başladıktan 15-24 saat sonra yapılan
testte çıkan hatırlanma oranı. BURKE TEST.
DEMOGRAPHICS
Hedef kitlenin yaş, cinsiyet, din, ırk, gelir gibi somut istatistiklerle ifadesi. Demografi öldü,
yaşasın psikografi diyenlere aldırmayın. Sağlam demografik bilgi olmadan her şey havada
kalır.
DIRECT MAIL
Doğrudan Postalama. Potansiyel tüketiciye doğrudan postalama yolu ile gönderilen (broşür,
örnek ürün, ürün/hizmet/firma bilgisi vs..) pazarlama iletişim faaliyetleri.
DIRECT MARKETING
Doğrudan pazarlama. Bir ürün veya hizmetin tüketici tarafından satın alınmasını sağlamak
amacıyla potansiyel tüketici grubuna yönlendirilen ve bu kesimle çift yönlü bir iletişim
kurarak onlardan cevap almayı amaçlayan aktivitelerin tümü.
DISPLAY
Tanzim-teşhir. Perakendeci ile anlaşarak ürünlerin her zamanki yerlerinin dışında ve dikkat
çekici biçimde sergilenmesi.
DISTRIBUTION
Dağılım. Bir ürünün satıldığı noktaların toplam nokta sayısına bölünmesine Nümerik, o ürünü
bulunduran noktaların toplam kategori satışından aldığı paya ise Ağırlıklı Dağılım denir.
DISTRIBUTOR
4
Reklamcılık
BMYO
Öğr. Gör. Aytaç Burak DERELİ
Bir sektörden sadece bir firmanın ürünlerini, o bölgenin tek yetkili satıcısı olarak satan ve
genelde son perakende noktaya direkt ulaşan toptancı.
DOOR TO DOOR SAMPLING
Kapıdan kapıya numune dağıtımı. Ülkemizde dağıtım maliyetlerinin düşüklüğü ve hedef
kitleyi oturduğu semte göre ayırabilmenin göreceli kolaylığı nedeniyle tercih edilir.
DOWNSCALE
Alt sosyo-ekonomik sınıfları tanımlamak için kullanılır.
E-BRAND
Internet patlaması sırasında sanal alemde yaratılan markalara verilen ad. Sonradan normal
alandaki markalardan özünde bir farkı olmadığı anlaşıldı. Yani eee brand?
EDITORIAL
Herhangi bir mecrada, editör, yönetici veya patronların halkı ilgilendiren bir konuda görüş
bildirdiği yazı veya program.
EMOTIONAL BENEFIT
Duygusal fayda. Ürünümüzü kullanan tüketicinin neler hissedeceği.
END BENEFIT
Son fayda. Nihai duygusal fayda. Tüketicinin ürünümüzü kullandıktan sonra içinde
bulunacağı durum, ruh hali. Self- Expressive benefit.
FEEDBACK
Geribildirim. İzleyiciden reklam yapan kimseye veya iletişim aracına, reklam ya da başka bir
konu ile ilgili olarak gelen anlamlı karşılık, tepki.
FOCUS GROUP
Grup tartışması. 6-12 kişinin, bir moderatör yönetiminde ve yarı esnek bir soru formu
çerçevesinde ürünleri, fikirleri, reklamları tartıştıkları araştırma biçimi.
FOLLOW-UP
FREE GOODS
Mal fazlası. Üreticinin perakendeciye promosyon amaçlı verdiği (satılabilir) mallar. Örneğin;
4 koli alana 1 bedava, 4+1
FREQUENCY
5
Reklamcılık
BMYO
Öğr. Gör. Aytaç Burak DERELİ
Bir reklamı en az bir kez izlemiş olan kişilerin bu reklamı ortalama kaç kez gördüğü. OTS
(opportunity to see)
GREEN MARKETING
Çevreye daha az zararlı ürünlerin geliştirilmesi ve bunun direkt ya da dolaylı bir tüketici
yararı olarak sunulması. Ülkemizde henüz marka tercih sebebi olamayan bir “attribute”
GROSS MARGIN
Brüt kar. Net satış geliriyle satılan malın maliyeti arasında kalan fark.
GRP
Gross Rating Point. Toplam izlenme oranı. Belirli bir zaman diliminde herhangi bir reklamın
elde ettiği izleme oranlarının (rating) toplamı. Yüzdelerin toplamı ama yüzde değil.
HARD COPY
Bir sunumda asetat, slide veya bilgisayar aracılığıyla aktarılan bilgilerin kağıda basılmış
kopyaları. Ya da bilgisayar ortamındaki bilgilerin kağıda basılmış hali.
HEADLINE
Basılı reklamlarda tüketicinin ilgisini çekmek amacıyla iri punto ile yazılmış başlık cümlesi.
HOUSEWIFE
Ev kadını, evin hanımı. Bir evin (HH) 16 yaşından büyük kadın reisi.
JINGLE
Reklamda çeşitli ses, söz ve efektlerin uyaklı biçimde dizelenmesiyle oluşturulan basit
müzikal yapı. Cingıl.
LAYOUT
Basılacak herhangi bir işin taslak çizimi. Layout sayfa düzenini gösteren basit bir
karalamadır. Başlık dışındaki unsurlar net değildir. Ara onay aşamasıdır. Layout üzerinde
anlaşmadan tüm işi bitirmek ajans açısından risk taşır, müşteriyi de beğenmediği bir işi sırf
çok emek harcandığı için kabul etme baskısına sokar.
LIFESTYLE
Kişilerin fikirleri, tavırları, ilgi alanları ve harcama biçimleriyle ifadesini bulan bireysel
yaşam biçimleri.
6
Reklamcılık
BMYO
Öğr. Gör. Aytaç Burak DERELİ
LIFESTYLE SEGMENTATION
Tüketicileri hobilerine, ilgi alanlarına, meslekelerine ve yaşam tarzlarının diğer öğelerine göre
gruplara ayırma, bölümleme.
LINE EXTENSION
Tür çeşitlendirmesi. Mevcut bir marka adı altında piyasaya verilen yeni türler, varyantlar.
Aynı ürünün farklı bir boyda piyasaya verilmesi ise SIZE EXTENSION olarak adlandırılır.
LOSS LEADER
Perakendeci tarafından maliyetinin altında satılan ürün. Burada amaç tüketiciyi mağazaya
çekmek ve bunun yanısıra kar marjı yüksek diğer ürünleri satmaktır.
LOTTERY
Piyango. Şansa bağlı promosyonlar.
MASS MERCHANDISE
Beyaz eşya, giyim gibi çok değişik kategorilerden ürünler satan büyük mağaza.
MASTER
Filmin asıl kopyası. Çok iyi korunur, yayın kopyaları ondan çıkartılır, kaybolması halinde
yeniden çıkartılması pahalıya malolur.
MEDIA PLAN
Reklam mesajının doğru hedef kitleye doğru medya ile iletilmesi için tasarlanan plan.
MEDIA STRATEGY
Uygun medya aracılığıyla reklam mesajını tüketiciye etkili şekilde ulaştırmak için geliştirilen
strateji.
METHODOLOGY
Yapılan pazar araştırmasının yöntemi ve buna ilişkin detaylar.
MOOD
Bir reklam filminin atmosferi, canlandırılan karakterlerin ruh hali.
ON AIR
ON AIR Reklam yayında. Reklamın yayında olduğu anları değil, yayında bulunduğumuz
dönemi anlatır, durum bildirir. Yayında mıyız, değil miyiz?
7
Reklamcılık
BMYO
Öğr. Gör. Aytaç Burak DERELİ
ON THE JOB TRAINING
Şirketin bir eğitim bütçesi veya olanakları yoksa yeni alınan personele “sizi iş üzerinde!
eğiteceğiz” denir. Bunun anlamı doğrudan çalışmaya başlayacaklarıdır.
OPINION LEADER
Görüşleri ve davranışları diğer insanlar için model teşkil eden kişiler.
OTS
Oppurtunity To See. (Bkz) FREQUENCY
OUT OF STOCK
Stoksuz kalma. Bir ürünün normalde dağılımda bulunduğu perakende noktalarda geçici olarak
bulunmaması hali (%).
OUTDOOR (ADVERTISING)
Billboard, duvar, pano, afiş, hareketli araçların yüzeyine yapılan açık hava reklamları.
OVERSTOCK
Genellikle bir kampanya nedeniyle satıcının gerek duyduğundan fazla yüklendiği mal.
PROMOTION
Satış promosyonu. Bir ürünün satın alınmasını teşvik etme veya perakende noktalarda
bulunurluğunu/görünürlüğünü sağlamak amacıyla yapılan süreli ve taktik özellikli tüm
pazarlama aktiviteleri. Tutundurma da denir ama o laf da pek tutmadı.
PROMOTIONAL MIX
Satış tutundurma karması. Pazarlama hedeflerine ulaşmada kullanılan çeşitli iletişim
faaliyetleri. Reklam, kişisel satış, duyurum, satış tutundurma.
PROMOTIONAL PARTNERSHIP
Üretici firmanın başka bir firmayla promosyon amacıyla birleşmesi. Örneğin Coca Cola’nın
20th Century Fox Film ile bir sonraki filmde Coca Cola’nın göze çarpar bir şekilde
gösterilmesi için anlaşması. Dünya nereye gidiyor?
PROOF OF PURCHASE
Satın alma kanıtı. Tüketicinin bir malı veya hizmeti satın aldığını kanıtlayan ve genellikle bir
promosyona katılım için gereken şey. Ambalajın tamamı veya parçası, barkod, kasa fişi
olabilir. POP (Point of Purchase) ile karıştırmamak için uzun yazım tercih edilmeli.
8
Reklamcılık
BMYO
Öğr. Gör. Aytaç Burak DERELİ
PROSPECT
Potansiyel müşteri
PROTOMONADIC
Bir ürün testi yöntemi. Tüketici bir ürünü kullanır ve deneyimleri değerlendirilir. Daha sonra
tüketiciye bir ürün daha verilir ve bunu ilk kullandığıyla karşılaştırması istenir.
PSYCHOGRAPHICS
Demografik verilerin alternatifi olarak, hedef kitleyi yaşam tarzı, kafa yapısı veya davranış
biçimleri bazında tanımlama. Psikografi.
PUBLICITY
PUBLICITY Bir hizmet, kurum ya da ürün hakkında hazırlanan, kitle iletişim araçlarında
parasız olarak yayınlanan mesaj.
PULL
Çekme. Hedef tüketicide istek yaratarak ürün talebi oluşturmaya yönelik pazarlama
aktivitelerinin genel adı.
PUSH
İtme. Dağıtım kanallarını yükleyerek malın aşağı doğru akmasını zorlamaya yönelik
pazarlama aktiviteleri. Kanal kampanyaları.
9