Slayt 1 - WordPress.com
advertisement
MADDEYİ TANIYALIM MADDENĠN ISI ETKĠSĠYLE DEĞĠġĠMĠ • İnsanlar sıcaktan bunalınca ya da soğuktan titrediklerinde ne yaparlar? • Sıcak bir yaz gününde susuzluğunuzu gidermek için bardağınıza su doldurup içine buz atarsınız. Su ve buzda nasıl bir değişiklik olur? • Küçükken annenizin çaydanlıktan bardağınıza doldurduğu sıcak çayı içemeyince içine soğuk su kattırdığınız oldu mu? Sıcaklıkları farklı iki maddeyi bir araya getirdiğimizde, iki madde arasında bir ısı alıĢ - veriĢi olur. Bu ısı alıĢveriĢi sıcak olan maddeden soğuk olana doğru olur. Isı alıĢveriĢi iki maddenin sıcaklıkları eĢit oluncaya kadar devam eder. • Isı sıcak olan maddeden soğuk olan maddeye geçer. • Sıcak olan maddede soğuma, soğuk olan maddede ısınma olur. • Bu olayda alınıp verilen ısı, termometrede ölçtüğümüz ise sıcaklıktır. BUZ NASIL SUYA DÖNÜŞÜR? • Su, sıfır derece ve altındaki soğuk • • • • ortamda ve belirli bir süre kalırsa buz haline dönüĢür. Buz, suyun katılaĢmıĢ halidir. Buz (suyun katı hali) ısıtılırsa erir ve sıvı hale geçer. Maddelerde hal değiĢimi ısı etkisiyle olur. Katı bir madde ısı alınca eriyerek sıvı hale geçer. Daha da ısıtılırsa buharlaĢarak gaz haline geçer. ERĠME-BOZUNMA • KıĢın yağan karların, oluĢan buzların ve su birikintilerinin birbirleriyle ne gibi iliĢkileri vardır? • Evlerimizde kullandığımız cam ve plastik eĢyalar nasıl yapılıyor? • ġekerciler, nasıl çeĢitli renk ve Ģekillerde çikolatalar, Ģekerler yapıyorlar? • Katı bir madde sıvı hale, sıvı bir madde katı hale gelebilir mi? ERİME • Bazı katı maddeler ısı etkisiyle erir. • Eriyen katı madde sıvılar gibi akıĢkan hale gelir. • Kalıba dökülen erimiĢ haldeki maddeler, soğutulduğunda tekrar katı hale gelir. • Katı maddelerin ısı etkisiyle sıvı hale gelmesine erime denir. BOZUNMA Isı sadece maddenin hal değiĢimine neden olmaz.ġeker, un gibi bazı katılar ısıtıldıklarında erimezler, bozunurlar. Örneğin çayımıza koyduğumuz Ģeker, ısıtıldığı zaman önce sararır, sonra da kahverengiye dönüĢür. ġekerdeki bu olay bozunmadır. Kağıt, ekmek, tahta gibi maddeler ısıtıldığında erimezler, bozunurlar. Tuz, et, karabiber, sebzeler ve meyveler de ısı etkisiyle erimezler, bozunurlar. PiĢtiği halde ocak üzerinde iki üç saat daha ısıtılan yemek bozunmaya uğrar. Bozunan maddede kendine özgü hiçbir özellik kalmaz.
