Her Parlamentonun Kayıt Sistemi, Özgün

Her Parlamentonun Kayıt Sistemi, Özgün
S
esli ve görsel kayıt cihazlarının
gınlaşmasıyla birlikte, bazı ülke
mentolarında steno tekniği yerine,
maları doğrudan yazıya döken ses
cihazları kullanılıyor.
yay­
parla­
konuş­
kayıt
EGEMENLİK KAYITSIZ ŞARTSIZ MİLLETİNDİR
•/V
ef'
&
~f.
Meclis Bülteni- TBMM Araştırma Merkezi Müdürlü­
ğü tarafından Bazı Ülke Parlamentolarında Tutanak
Hizmetleri konusunda araştırma yapıldı.
Almanya, ABD, Avusturya, Belçika, Danimarka,
Finlandiya, Fransa, Hollanda, ingiltere, ispanya,
isveç, italya, Norveç, Polonya, Portekiz ve Yunanistan
parlamentolarındaki tutanakların nasıl kayıt altına
alındığına ilişkin hazırlanan raporda, Türkiye'deki
uygulamaya da yer verildi.
Raporda, parlamento görüşmelerinin düzenli bir
şekilde kayıt altına alınmasının, ilk defa 17. yüzyılda
ingiltere'de başlandığı, bu kayıtların 1803 yılından
itibaren düzenli olarak yayınlandığı belirtilerek, gü­
nümüzde her parlamentoda ismi, çalışma yöntemi,
çalışan personel sayısı, hizmetin sunulma şekli farklı
da olsa tutanak birimi bulunduğu kaydedildi.
Sesli ve görsel kayıt cihazlarının giderek yaygın­
laşmasıyla birlikte birçok parlamentoda stenograf
sayısının azaldığı, bazı ülkelerde ise steno sisteminin
tümüyle ortadan kalktığı bildirildi.
Raporda, stenografların yerine ses kayıt cihazla­
rından doğrudan yazıya döken bir başka personel
tipinin, tutanak birimleri içinde giderek sayıca ağırlık
kazandığı, bazı ülkelerde ise stenografların yaptığı,
"Konuşulanı bire bir not olma" yerine, dijital ses ka­
yıtlarının deşifre edilmesi yönteminin tercih edildiği
belirtildi.
Bazı Ülkelerde Tutanak Hizmetleri...
Bazı ülkelerde milletvekillerinin yapacağı konuşma,
yazılı bir şekilde meclis başkanlığına'sunularak de­
netimden geçirilirken, bazılarında ise konuşma yapıl­
maksızın konuşma metinleri tutanaklara geçiriliyor.
Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Portekiz'de,
tutanaklar stenograflardan faydatanmaksızın ses
kayıt cihazları yardımıyla;
Almanya, ABD, Avusturya, İsveç, italya, Norveç ve Yu­
nanistan parlamentolarında hem stenograflar hem
de kayıt sistemlerinden faydalanılarak tutuluyor.
Stenografların tutanak içindeki rolü oldukça kı­
sıtlanan Polonya'da, Genel Kurulda hazır bulunan
stenograflar ses kaydından yazıya dökülmesi m ü m ­
kün olmayan şeyleri not alarak bunların tutanağa
eklenmesini sağlıyor.
Hollanda ve ispanya'da kapalı oturumdaki görüşme­
lerin tutanakları, stenograflar tarafından tutuluyor.
ingiltere'de tutanaklar, el stenosu, makine stenosu
ve ses kaydından yazmak şeklinde üç ayrı yöntemle
tutuluyor. El stenosu tutulmasına yönelik personel
eğitimi verilmeyen ingiltere'de, dışarıdan bu konuda
yetiştirilmiş eleman bulmanın zorlaşması nedeniy­
le, ses kayıtlarından çözümleme yapan personelin
sayısının giderek arttığı belirtildi.
Meclis'te Tutanak Hizmetleri
TBMM'nin çalışmalarına başladığı 23 Nisan 1920'den
beri Genel Kurul ve ihtisas komisyonlarında tutanak
tutuluyor. Tutanak hizmetleri, "Zabıt Kalemi" adıyla
yürütülürken, 1950'den beri Tutanak Müdürlüğünce
gerçekleştiriliyor. Stenograflar, 2005 yılından beri
dijital kayıt yardımıyla tutanakları hazırlıyor.
Genel Kurul, Başkanlık Divanı, Kültür Sanat Komis­
yonu, ihtisas komisyonları, araştırma ve soruşturma
komisyonları, Meclis Başkanının basın toplantılarının
tutanaklarını tutan stenograflar, Türkiye'de okulu
olmadığı için TBMM'ce açılan kurslarda yetiştiriliyor­
lar.
Meclis dışında, Anayasa Mahkemesi ve Anayasa
Mahkemesinin Yüce Divan sıfatıyla yaptığı duruşmalardaki tutanakları da tutan stenograflar, olağanüstü
dönemlerde sıkıyönetim askeri mahkemeleri ile çok
sanıklı davalara ilişkin duruşmaların tutanak hizmet­
lerini de yerine getiriyor.
TBMM'de son olarak 2005 yılında açılan stenograf
yetiştirme kursunda, biryıllık eğitimin ardından 10
stenograf yardımcısı Meclis'te göreve başladı. TBMM
Tutanak Müdürlüğünde görev yapan 70 personel­
den 7 s i uzman stenograf, 37'si stenograf, 10'u ise
stenograf yardımcısı.
Haber
t\7