kış hastalıkları,hızlı beta testi,bademcik,enfeksiyon hastalıkları,boğaz

advertisement
KIŞ HASTALIKLARI
Çocuklarda sık görülen kış hastalıkları
Kış hastalıkları denilince bu mevsimle ilgili olarak ortaya
çıkan iklimsel, fiziksel, sosyal ve yaşamsal değişikliklerin
tetiklediği hastalıklar aklımıza gelir. Kışın ortaya çıkan
yada sıklığı artan hastalıkların başında enfeksiyon
hastalıkları ve bulaşıcı hastalıklar gelir. Kış aylarında
havaların soğuması, hava kirliliğinin artması, toplu ve
kalabalık ortamlarda geçirilen sürelerin uzaması, havanın
kuruması bulaşıcı hastalıkların bu dönemde sık görülmesine
neden olur.
Kışın
çocuklarda
vücut
direncinin
kırılmasına ve sık enfeksiyona yol açan
faktörler nelerdir?
• Özellikle havanın soğuk yani kuru olması burun ve
mukozaların kurumasına ve enfeksiyonlara daha uygun hale
gelmesine yol açar, ayrıca radyatörler nedeniyle evlerin kuru
olması bu durumu dahada arttırır,
• Okulların açılması ve kalabalık ortamlar mikropların daha
kolay ve hızla yayılmaları için uygun zemin sağlar,
• Ayrıca hareketsizliğin artması, daha az güneş görme kış
aylarında enfeksiyona zemin hazırlayan faktörlerdir.
Çocuğunuzu kış hastalıklarından korumanın
6 yolu
Bebekler 6 aydan itibaren anneden gelen koruyucu etkiyi
kaybeder ve mikrobik hastalıklara açık hale gelirler. Birçok
aile çocuklarının sürekli hasta olduğundan şikayet eder ancak
süt çocuğu döneminden itibaren okul çağına dek okul öncesi
çocukların yılda 6 – 8 soğuk algınlığı – nezle atağı geçirmesi
normaldir. Evde okula giden bir çocuk var ise bu sayı daha da
artar. Okulla birlikte soğuk algınlığı nezle salgınları olur,
okula çocuklarında yılda 8 – 10 atak normaldir, yaş
ilerledikçe bu sayı giderek azalır ve erişkin yaşta yılda 2-4
soğuk algınlığı atağı normal kabul edilir.
Peki çocuklarımızı nasıl koruyacağız?
1- Korunmanın en temel noktası önemli hastalıklara karşı
aşılı olmaktır.
2- Ayrıca devlet aşıları dışında çocukların
a. Zatürre ( pnemokok )
b. Grip ( influenza )
c. Menenjit ( meningokok )
d. Sinüzit ve otit’e ( Hemophilus ) karşıda aşılanması
önerilir.
3- Çocuklara küçük yaşta kişisel hijyen, el yıkama ve
bakımın öğretilmesi bulaşıcı hastalıklardan korunmada çok
etkilidir. Hapşırma, öksürme ve mendil kullanımının küçük
yaşta öğrenilmesi hastalıklardan korunmada en temel
adımlardır.
4- Bol sıvı tüketilmesi ve dengeli beslenme de immün
sistemimizi güçlü tutar, spor yapmak immün sistemi
güçlendiren en önemli faktörlerden biridir,
5- Hasta çocukların okula gönderilmemesi hem diğer
öğrencileri korumak hem de istirahat ve iyileşmenin
hızlanası için gereklidir.
6- Sınıfların her teneffüste havalandırılması gereklidir,
özellikle yakın temas ile oyunlar oynayan küçük çocuklarda
hastalıkların bulaşı daha sık ve kolay olur, ağıza sürülen
cisimlerin paylaşılması engellenmeli ortak alanlar sıkça
temizlenmelidir.
Kış aylarında en çok görülen hastalıklar
nelerdir?
En sık görülen soğuk algınlığı ve solunum yollarının viral
hastalıklarıdır. Soğuk algınlığı süt çocukluğu çağından
başlamak üzere okul çağına kadar artarak devam eder. Soğuk
algınlığı dışında diğer üst solunum yolu hastalıkarı yani
tonsillit ( bademcik enfeksiyonu), nezle, krup, larenjit, orta
kulak iltihabı, bronşit ve pnemoni en sık görülen kış
hastalıklarıdır.
Bunlar içerisinde sadece soğuk algınlığımnın 300 den fazla
viral etkeni vardır ve tek başına en çok doktor ziyaretine
sebep olan hastalıktır.
Soğuk algınlığı:
Solunum yollarının viral bulaşıcı hastalığıdır. Hastalık ateş,
öksürük, burun akıntısı, halsizlik ile seyreder. Salgınlar
halinde seyreder. Orta kulak iltihabına, sinüzite, bronşite ve
zatürreye yol açabilir.
Nezle:
Burun mukozasının bulaşıcı viral hastalığıdır. Birçok virüs
tarafından meydana gelebilir. Hastada burun akıntısı ( ilk
başta şeffaf daha sonra iltihaplı), hapşırık, hafif öksürük,
ateş, burun tıkanıklığı olur. Genellikle 3 günde iyileşir.
Grip:
İnfluenza virüsü ile meydana gelen , solunum yolu ile bulaşan
ancak tüm vüccudu etkileyen sistemik bir hastalıktır. Şiddetli
kas eklem ağrıları, yüksek ateş, başağrısı olur. Ateş mutlaka
yüksektir. Ağır bir hastalıktır ve çiddi komplikasyonlara yol
açabilir. Hamileler, diyabet hastaları, kemoterapi alanlar
gibi immün sistemi bozuk hastaların mutlaka aşı ile korunması
gerekir.
Beta enfeksiyonu:
Bademcik, tonsillit, boğaz enfeksiyonu da denir. Beta
mikrobunun bademciklere yerleşmesi sonucu ortaya çıkan
enfeksiyondur. Süt çocukluğu döneminden itibaren sık görülür.
Kışın okulların açılması ile birlikte sıklığı artar. Zamanında
tedavi edilmez ise ciddi yan etkilere yol açabilir. Romatizmal
ateş, kalp kapak hastalıkları, ağır böbrek hastalıkları ile
sonuçlanabilir bu nedenle ateşi ve boğaz ağrısı olan her çocuk
beta açısından her seferinde ve mutlaka test edilmelidir. Beta
değil ise boşuna antibiyotik kullanmamak gerekir.
Zatürre (pnömoni):
Akciğerin iltihaplanmasıdır. Riskli hastalar için tehlikeli
bir hastalıktır. Grip gibi sistemik enfeksiyonun bir parçası
olarak yada mikropların direk akciğere yerleşmesi sonucu
ortaya çıkabilir. Akciğerin iltihaplanması nefes almayı
zorlaştırır. Genellikle gripal şikayetleri basit solunum
yolları hastalıklarını takiben başlayan yüksek ateş, öksürük,
kanlı – paslı balgam ile karakterizedir. Diyabet hastaları,
KOAH hastaları, kronik kalp ve böbrek hastaları, yaşlılar ve
bebekler için zatürre ölüm riski yüksek bir hastalıktır. Bu
nedenle riskli hastaların zatürre ye karşı korunmaları, grip
aşısı, zatürre aşısı olmaları önerilir.
Bronşit:
Akciğerin bronş adı verilen dallarının bulaşıcı mikrobik
hastalığıdır. Çocukluk çağında bronşitlerin çoğu viral
sebeplere bağlıdır. Kronik iltihabına kronik bronşit denir,
alerji yada sigara gibi maddelere bağlı olabilir. Viral üst
solunum yolu enfeksiyonları sırasında hastalığın akciğere
ilerlemesi ile bronşit tablosu gelişir. Hastada öksürük,
hırıltılı solunum ve balgam çıkarma başlar.
Orta kulak iltihabı (otit):
Genellikle gripal hastalıkları takiben ortaya çıkan bir
komplikasyondur. Östaki borusunun tıkanması sonucu orta
kulakta ödem şişme ve iltihap oluşur. Genetik olarak meyil
olduğu kabul edilir. Soğuk algınlığı yada gribal şikayetlerin
2- 4. Günlerinde ortaya çıkan kulak ağrısı, huzursuzluk, ateş
ile karakterizedir. Hastanın tekrar değerlendirlmesi gerekirse
antibiyotik başlanması gerekir.
Konjonktivit:
Gözü kaplayan zarların iltihabıdır. Göz kızarık hal alır,
çapaklanır, batma ve yanma olur. Genellikle virüsler ile
meydana gelir.
Döküntülü hastalıklar:
Kış aylarında artış gösteren hastalıkların en önemlileri
olanları bulaşıcı sistemik hastalıklardır. Bu hastalıklarda
kalabalık ortamlarda daha kolay yayılarak salgınlara yol
açarlar bu nedenle kızamık kızamıkçık, kabakulak, suçiçeği
gibi hastalıklar kış aylarında artış gösterir.
Kızamık:
Solunum yolu ile bulaşan viral sistemik bir hastalıktır. Aşı
ile korunulur. Ateş, burun akıntısı, halsizlik, konjonktivit,
kuru öksürük ile başlar daha sonra boyundan başlayarak tüm
vücuda yayılan döküntü olur.
Kızamıkçık:
Solunum ile bulaşan viral sistemik bir hastalıktır. Hafif
ateş, kırgınlık vardır boyun lenf bezleri şişer, yüz ve
boyundan başlayan pembe lekeler tarzındadır daha sonra tüm
vücuda yayılır. Hamileler için çok tehlikelidir. Aşı ile
korunulur.
Suçiçeği:
Solunum yoluyla bulaşan sistemik viral bir hastalıktır. Ateş
halsizlik, kaşıntılı ve içi su dolu kabarcıklar ile
karakterizedir. Kabarcıklar saçlı deri ve avuç içinde de
görülür. Döküntüler kaşınıp iltihaplanabilir. Hamileler için
tehlikelidir. Aşı ile korunulur.
Beşinci hastalık:
Solunum yoluyla bulaşan sistemik viral hastalıktır. Yüz göğüs
ve kollarda kızarıklık ve yüksek ateş ile seyreder. Genellikle
kısa sürede iyileşir ancak hamilelerde, immün sistemi
zayıflamış kişilerde, kansız kişilerde ve kan hastalığı
olanlarda ağır seyreder komplikasyonlara yol açar.
Kış hastalıkları en çok kimlerde görülür:
Kış aylarında görülen hastalıklar en sık :
• Okul – yuva çocuklarında,
• Kalabalık ortamlarda yaşayanlarda,
• Okula giden çocuğu olan ailelerde ve okula giden çocukları
olan ailelerin okula gitmeyen çocuklarında,
• Kışla, yuva ve toplu taşım araçları gibi kalabalık
ortamlarda bulunanlarda,
• Kalabalık ailelerde,
• Alerji, akciğer hastalığı, kalp hastalığı, kronik
hastalıkları olan , diyabetik hastaların olduğu aileler
özellikle risk altındadır.
Kış hastalıklarından korunma:
Kış hastalıklarının en önemli ortak özelliklerinden birisi
solunum yolu ile bulaşmaları dır. Bu nedenle evleri, okullarda
sınıfların sıklıkla havalandırılması, el teması olan kapı
tokmakları, sıralar ve trabzanların sıklıkla temizlenmesi,
küçük yaşta hijyen eğitiminin verilmesi, el yıkama
alışkanlığının kazandırılması, çocukluk aşılarının tam ve
zamanında yapılması gerekir.
HIZLI BETA TESTİ
Rapid Beta antigene test; Strep swab test, Hızlı strep testi;
Strep test; Direct antigen screen; Beta-Hemolytic Strep
Culture, Throat; Group A Beta Streptococcus Culture, Throat;
Rapid Strep Screen; RoutineThroat Culture; Screening Culture
for Group A Beta Streptococcus; Strep Throat Screen
A Grubu Beta Hemolitik Streptokoklar (beta) doğada yaygın
olarak bulunan ve insanlarda boğaz enfeksiyonlarına, cilt
enfeksiyonlarına sebep olan bakterilerdir. Beta enfeksiyonları
çok ciddi yan etkilere ve komplikasyonlara yol açtıkları için
erken dönemde teşhis ve tedavileri çok önemlidir. Beta
hemolitik streptokoklar en çok bademcik enfeksiyonuna yol
açarlar ancak nadiren cilt enfeksiyonu da yapabilirler. Boğaz
ağrısı ve ateşi olan her çocuk mutlaka beta enfeksiyonu
açısından test edilmelidir.
Hızlı streptokok antijen testi boğaz örneğinde streptokok
antijeni arayan hızlı bir serolojik testtir. Boğaz
enfeksiyonları sırasında etkenin beta mikrobu olup olmadığına
bakmak için kullanılır. Test A gurubu
Streptokok antijeni ( Beta mikrobu) arar. Boğaz
enfeksiyonlarında beta mikrobu iki şekilde bakılır
1- Kültür: Beta hemolitik streptokok kültürü en az bir gün
sürer. Çok spesifik bir testtir ancak vakit alır.
2- Hızlı Beta Testi: Beta hemolitik streptokok
antijenlerinin varlığına bakan ve iki saatte sonuç veren
pratik bir testtir.
Hızlı Beta hemolitik streptokok antijen testinin pozitif
olduğu hastalara kültür yapılmaz. Hızlı beta testi negatif
ancak klinik bulgular beta düşündürüyor ise kültür
yapılabilir. ,
Hızlı beta testi nasıl yapılır?
Hızlı beta antijen testi boğaz örneklerinden yapılır. Örneğin
bademcik enfeksiyonu düşünülen alandan uygun örnek üzerinde
yapılması gerekir.
Hızlı antijen testi ne kadar doğru?
Hızlı beta antijen testinin spesifitesi % 60 – 70 arasındadır.
Yani beta hastalarının hepsinde pozitif olmaz ancak pozitif
ise doğrudur. Bu durumda hızlı beta antijen testi negatif ise
kültür yapılmalıdır. Boğaz kültürüne antibiyogram yapılmaz.
Boğaz kültürü ve hızlı beta testi örnekleri kısa süre içinde
test edilmelidir, beklemek gerekiyor ise boğaz örnekleri oda
ısısında bekletilmeli buzdolabına konulmamalıdır.
Hızlı beta antijen testi örneği
nasıl alınır?
Örnekler boğaz kültüründe olduğu gibi iltihaplı bademcik
dokusundan ve farinksden pamuklu çubuk ile kazıyarak
alınmalıdır. Örnekler tükürük ile karıştırılmamalı bu nedenle
dil abeslang ile iyice bastırılmalıdır. Mümkün ise iki örnek
alınmalı hızlı beta antijen testi negatif bulunur ise diğer
örnekten kültür ekilmelidir.
Hızlı
beta
antijen
pozitifliği ne demek?
testi
Hızlı beta antijen testi pozitifliği alınan boğaz örneğinde
beta mikrobu var demektir. Ancak ne hızlı test nede kültür
boğazda bulunan beta mikrobunun enfeksiyona mı yoksa
taşıyıcılığa mı bağlı olduğunu söyleyemez. Eğer klinik
bulgular enfeksiyon lehine ise hızlı test pozitifliği
antibiyotik başlamak için yeterli sebeptir. Hızlı test
sensitivitesi düşük bir testtir yani her beta hastasında
pozitif olmaz ancak spesifik bir testtir yani pozitif ise
neredeyse %99 beta enfeksiyonu vardır. Yani hızlı beta testin
pozitifliğinden şüphelenmiyoruz.
Hızlı beta testi negatif ne demek?
Beta testi sensitivitesi düşük bir testtir (%60-70) yani 100
beta hastasının sadece 60- 70 inde test pozitif oluyor. Bu
durumda hızlı test negatifliği durumunda mutlaka kültür
yapılmalıdır. Yani
şüpheleniyoruz.
hızlı
beta
testin
negatifliğinden
Boğaz kültürüne neden antibiyogram
yapılmaz
A grubu Beta Hemolitik Streptokoklar doğal olarak penisiline
duyarlı mikroplardır. Tedavide bütün penisilin ve penisilin
türevleri etkilidir bu nedenle beta hemolitik streptokok
kültürlerine antibiyogram yapılmaz. Kültür için vakit
kaybedilmez
erken
dönemde
tedavi
başlanır.
Bet
aenfeksiyonlarının en önemli komplikasyonları olan
Glomerülonefrit, Romatizmal ateş erken antibiyoterapi ile
önlenebilir. Bu nedenle erken tanı ve tedavi başlanması beta
enfeksiyonları için çok önemlidir.
Referanslar:
1. Ohio Academy of Family Physicians. 19 May 2006. OAFP
protests Giant Eagle’s in-pharmacy strep test pilot
program.
[Online.] http://www.ohioafp.org/wfmu/index.php?issue=11
3&article=1126.d.
2. O h i o S t a t e M e d i c a l A s s o c i a t i o n . 2 5 N o v e m b e r
2004. Concerns arise over strep tests at grocery store
chains. [Online.] http://osma.org/news/STREP-TESTS.cfm.
3. Centers for Disease Control and Prevention. 1 September
2005. Group A streptococcal (GAS) disease—general
information.
[Online.] http://www.cdc.gov/ncidod/dbmd/diseaseinfo/ gr
oupastreptococcal_g.htm.
4. U . S . F o o d a n d D r u g A d m i n i s t r a t i o n . 2 A u g u s t
2006. Cautionary note: use of backup testing for
negative
rapid
group
A
strep
tests.
[Online.] http://www.fda.gov/cdrh/oivd/laboratory.html#t
ip7.
BADEMCİK
Bademcik;
iltihabı;
Tonsillit;
Bademcik
Tonsillit bademciklerin iltihabıdır. Farenjitten farklı olarak
sadece bademciklerde yerleşmiş iltihaba tonsillit denir.
Farenjit ise bademciklerin de içinde yer aldığı boğaz
(orofarinks) bölgesinin yaygın iltihabıdır.
Bademcik dokusu immün sistemin önemli bir parçasıdır, boğaz
geçişi üzerinde yer alan bu lenfoid doku boğazı enfeksiyondan
korur. Yaş ile birlikte bademcik dokusu küçülmeye başlar.
Yaşla birlikte bademcik dokusu küçüldükçe enfeksiyon riski de
azalır. Erişkinlerde bademcik enfeksiyonu nadir görülür.
Bademcik iltihabı boğaz ağrısı, yutma zorluğu, ses kısıklığı,
bademcikler üzerinde kızarıklık ve beyaz kripta enfeksiyonları
şeklinde kendini belli eder.
Bademcik iltihabı kimlerde görülür?
Bademcik iltihapları sık görülür. En sık erken çocukluk
döneminde yani 5 – 10 yaş arasında ve genç erişkinlerde 15 –
25 yaş arası görülür. Bademcik enfeksiyonları kış aylarında
daha sık görülür.
Bademcik şikayetleri nelerdir?
Bademcik enfeksiyonlarında en çok görülen şikayetler:
• Boğaz ağrısı, 48 saatten uzun sürebilir, kulağa vurabilir,
• Yutma güçlüğü,
• Ses kısıklığı,
• Küçük çocuklarda karın ağrısı, bulantı, kusma, baş ağrısı
olabilir.
Muayenede ise
Boğazda kızarıklık, lenf bezlerinde şişme ve hassasiyet,
bademcikler üzerinde iltihap
genellikle ateş ile seyreder.
görülür.
Bademcik
iltihabı
Bademcik iltihabının sebebi nedir?
Bademcik iltihabı birçok sebebe bağlı olabilir.
En sık görülen sebebi viral enfeksiyonlardır, ayrıca
bakteriyel sebeplere de bağlı olabilir. Beta mikrobu (A gurubu
Beta hemolitik Streptokok; GABHS) sık görülen ve en önemli
bademcik enfeksiyonu sebebidir.
Beta ya bağlı bademcik enfeksiyonu ani başlayan ateş, baş
ağrısı, karın ağrısı, yutma zorluğu, bademcikler üzerinde sarı
beyaz eksüda, ağrılı hassas anterior cervikal lenfadenopati
ile karakterizedir. Beta enfeksiyonu zamanında teşhis ve
tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Tedavi edilmeyen beta
enfeksiyonu romatizmal ateş, glomerülonefrit gibi ciddi
komplikasyonlara yol açabilir.
Viral bademcik enfeksiyonları ise daha hafif seyirlidir, ağrı
ve ateş daha hafif seyreder.
Coxakivirüslere bağlı bademcik enfeksiyonlarında (herpangina)
ise bademcik üzerinde ve yumuşak damakta küçük sıvı dolu
veziküller görülür, veziküller birkaç gün içinde patlar ve
ağrılı aft benzeri kırmızı zeminli lezyonlar kalır. Çocuğun
boğaz ağrısı artar yutması zorlaşır.
İnfeksiyöz mononükleozis ( glandular ateş ) genellikle
gençlerde görülen ağır bir viral bademcik enfeksiyonudur.
Bademcikler ileri derecede iltihaplı, prülan eksüdalı, lenf
bezleri şiş ve ağrılıdır. Hastada ateş, aşırı halsizlik, hatta
letarji görülür. Enfeksiyöz mononükleoz da dalak şişer nadiren
karaciğer tutulumuna ve agranülositoz a yol açar.
Herpes virüs tonsilliti gençlerde görülen çok ağrılı bademcik
enfeksiyonudur. Muayene ile bademcik enfeksiyonunun viral mi
bakteriyel mi olduğunu söylemek zordur. Gereksiz ilaç
tedavilerinden kaçınmak için sebebe yönelik testler
yapılmalıdır. Birçok bakteri ve virüs bademcik enfeksiyonuna
sebep olsa da sadece önemli olan birkaçı için testler yapılır.
Özellikle çocuklarda beta
enfeksiyöz mononükleoz ve
enfeksiyonu; gençlerde beta,
herpanjina taraması yapılır.
Erişkinlerde Neisseria gonore ye bağlı tekrarlayan bademcik
enfeksiyonları görülebilir.
Yaşlılarda tek taraflı bademcik enfeksiyonu malinitelerde
görülür. HİV pozitif Çocuklarda nadiren HİV e bağlı bademcik
iltihapları
görülebilir.
HİV
e
bağlı
cervikal
lenfadenopatiler, orofaringeal kandidiazis ve otit sık
görülür.
Bademcik
enfeksiyonları
teşhis edilir?
nasıl
Bademcik enfeksiyonu ile gelen her vakada beta taraması
yapılmalıdır. Beta enfeksiyonu her yaşta görülebilir ve tedavi
edilmez ise ciddi komplikasyonlara yol açar. Hızlı beta testi
çabuk sonuç veren bir antijen testidir, güvenilir bir testtir,
boğazda A gurubu beta hemolitik streptokok varlığını güvenilir
bir şekilde gösterir. Beta enfeksiyonu olan hastalarda hızlıca
doğru tedavinin başlanmasına yardımcı olur. Boğaz kültürü en
az 1 gün alır. Gençlerde ilave olarak infeksiyöz mononükleozis
taraması gerekebilir. Şiddetli ağrı ve yumuşak damak
enantemleri varlığında coxakivirüs ve herpesvirüs taraması
gerekir.
İnfeksiyöz mononükleozis te agranülositoz ve karaciğer
tutulumu nedeniyle hemogram ve karaciğer enzimlerine de
emutlaka bakılmalıdır.
Beta enfeksiyonu
konur?
tanısı
nasıl
Ne hızlı antijen testleri nede boğaz kültürü beta tanısını
koymakta yeterli değildir. Çünkü her iki test de beta
taşıyıcılığı ile beta enfeksiyonunu birbirinden ayıramaz. Bu
nedenle beta teşhisi hem klinik hem de laboratuvar testleri
ile birlikte konulmalıdır. Beta tanısı CENTOR kriterleri ile
laboratuvar sonuçları toplanarak konulur. Laboratuvar
testlerinden hızlı beta antijen testi ve / veya beta kültür
sonucu pozitif olmalıdır ayrıca 4 CENTOR kriterinden en az
ikisi var olmaldır:
Beta enfeksiyonunun klinik tanısında CENTOR kriterleri:
1. Ateş,
2. Bademcikler üstünde prülan eksüda varlığı,
3. Öksürük olmaması,
4. Ağrılı anteriör cervikal lenfadenopatilerin varlığı.
Yukarıdaki kriterlerden hiçbirinin olmaması yada sadece bir
kriter olması durumunda A gurubu Beta hemolitik streptokok
enfeksiyonu tanısı konulamaz.
Bademcik enfeksiyonlarında tedavi
Ateş ve boğaz ağrısı olan her çocuk mutlaka beta yönünden
araştırılmalıdır.
kaçınılmalıdır.
Gereksiz
antibiyotik
kullanımından
Bademcik enfeksiyonları da dahil olmak üzere üst solunum
yolları enfeksiyonları toplumda çok sık görülen ve bulaşıcı
enfeksiyonlardır. Üst solunum yolu enfeksiyonları sırasında
istirahat edilmeli, kalabalık ortamlardan uzak durmalı, bol
sulu gıda alınmalı, basit ateş düşürücü ve ağrı kesiciler ile
şikayete yönelik tedavi yapılmalı ve hastalığın geçmesi
beklenmelidir.
Gereksiz antibiyotik kullanımı ne şikayetlerin daha hızlı
gerilemesini sağlar nede komplikasyon gelişimini önler.
Bademcik enfeksiyonlarında ne zaman
antibiyotik başlanmalıdır?
Bademcik enfeksiyonları genellikle viral etkenlere bağlıdır ve
antibiyotik gerekmez ancak aşağıdaki durumlarda ise gecikmeden
antibiyotik başlanmalıdır:
• Kanıtlanmış beta enfeksiyonu,
• Peritonsiller apse,
• Geçirilmiş romatizmal ateş,
• İmmüno süpressif hastada gelişen boğaz enfeksiyonu,
• Diyabetik çocukta boğaz enfeksiyonu,
• Bademcik enfeksiyonu ve CENTOR>3 ise,
• Orta kulak enfeksiyonu, sinüzit gibi komplikasyonlar
gelişti ise antibiyotik başlanmalıdır.
Bademcik enfeklsiyonu sırasında aşağıdaki durumlarda hasta
hastaneye yatırılmalıdır:
• Solunum yolunu tıkayacak derecede boğaz iltihabı (
hırıltılı solunum başlar başlamaz hastaneye gidilmelidir),
• Epiglottit varlığında (çocuk tükürüğünü yutamıyor ise
epiglotit şüphesi vardır solunumu tıkanabilir derhal
hastaneye götürülmelidir),
• Sinüzit, otit gibi komplikasyon gelişti ise ( kulak ağrısı
iltihabi burun akıntısı, baş ağrısı, yüz ağrısı olur),
• Peritonsiller, retrotonsiller apse gelişti ise,
• İleri derecede yutma zorluğu var veya
• Çocuk gıda alamıyor ise,
• Şiddetli bulantı kusması var ise,
• İdrar miktarı çok azaldı ise,
• Şuur bulanıklığı var ise,
• İnfeksiyöz mononükleozis hastasında karaciğer tutulumu
yada agranülositoz gelişimi var ise hasta yatırılmalıdır.
Hastaya antibiyotik başlandı ise
Beta enfeksiyonu yada bademcik enfeksiyonları nedeniyle
antibiyotik başlandıysa bu antibiyotik EN AZ ON (10) GÜN devam
edilmelidir. Kesinlikle doz atlanmamalı, 10 günden önce
bırakılmamalıdır. Antibiyotik kutuları 5 – 7 günlük
verilebilir ancak bu durumda mutlaka doktorunuzu uyarınız.
Doktorunuza ulaşamaz iseniz bile tedavinizi 10 günden önce
bırakmayınız. Depo penisilin enjeksiyonları 2 haftalık ilaç
sağlar.
Enfeksiyöz mononükleozis teşhisi konulan hastalara amoksisilin
verilmemelidir. Penisilin alerjik hastalara erithromisin,
klaritromisin verilebilir.
Çocuklarda beta enfeksiyonları kayıtları düzgün tutulmalıdır.
Her boğaz enfeksiyonu beta açısından mutlaka test edilmelidir.
Bademciklerin alınması en son düşünülmesi gereken işlem
olmalıdır:
Ne zaman bademcikler alınmalıdır?
1- Tonsillit atakları artarak devam ediyor ve aşağıdaki
kriterlerin hepsi tutuyorsa
a. Yılda 5 ve daha fazla kanıtlanmış beta atağı,
b. Boğaz enfeksiyonları sırasında çocuğun genel durumunda
bozulma, gelişiminde aksama, yada
2- Bademcik enfeksiyonları ile alevlenen guttat psöriazis
var ise, yada
3- Büyük bademciklere bağlı uyku apnesi yada gün içinde
uyuklama yada büyüme gelişmede
gerileme var ise bademcikler alınmalıdır.
Erişkinde ise yılda 5 ve daha fazla bademcik enfeksiyonu atağı
ve ataklar sırasında genel durumda bozulma oluyor ise
bademcikler alınabilir.
Bademcikler üst solunum yollarını enfeksiyonlardan koruyan
önemli lenf dokularıdır. Tekrarlayan enfeksiyonlar lenf
dokusunu bozar, bozulan bademcik dokusu enfeksiyonlar için
saklanma yeri haline döner. Bu durumda bademciklerin alınması
boğaz florasının normale dönmesine yardımcı olur.
Bademciklerin alınması akut hastalıkların tedavisi değildir.
Kronik tekrarlayan bademcik enfeksiyonlarında atakların
sayısını azaltmak için yapılır. Bademciklerin alınması
farenjit enfeksiyonunu ve boğazda beta enfeksiyonunu tamamen
önlemez sıklığını azaltır. Özellikle
• Tekrarlayan ciddi bademcik enfeksiyonları var ise,
• Büyük bademcik dokusu nefes almayı zorlaştırıyor yada
tıkayıcı uyku apnelerine yol açıyorsa,
• Bademcik dokusunda malignite düşündüren alanlar var ise,
• Büyüme gelişmeyi etkileyen boğaz enfeksiyon atakları var
ise,
• Bir yıl içinde yedi bademcik enfeksiyonu olduysa,
• İki yıl boyunca yılda 5 bademcik enfeksiyonu geçirdiyse
yada
• Üç yıl içinde yılda üç bademcik enfeksiyonu olduysa
bademcik dokusunun alınması gerekir.
Bademciklerin alınması boğaz enfeksiyonu atak sayısını azaltır
ancak hiçbir zaman tamamen yok etmez. Tonsillit geçirmez ama
farenjit, larenjit geçirir.
Bademcik
enfeksiyonu
komplikasyonları nelerdir?
Bademcik dokusu lenfoid dokudur ve enfeksiyonu komşu dokulara
ilerleyebilir en sık görülen komplikasyonlar:
• Peritonsiller apse,
• Akut orta kulak enfeksiyonu,
• Beta enfeksiyonu ise beta mikrobuna bağlı komplikasyonlar
görülebilir:
1.
2.
3.
4.
Romatizmal ateş,
Sydenham korea sı,
Glomerülonefrit,
Kızıl,
• Streptokokal enfeksiyonlara bağlı guttate psöriazis
alevlenmeleri,
• Büyük bademcik dokusuna bağlı
1. Solunum sıkıntısı,
2. Tıkayıcı uyku apnesi,
3. Gün içi uyuklama sık görülen komplikasyonlardır.
Tonsillektomi operasyonlarına bağlı
olarak gelişen komplikasyonlar:
•
•
•
•
Kanama,
Tat duyusuna bozulma,
Sık ortakulak enfeksiyonları,
Bademcikleri alınan çocuklarda poliomyelit riski fazladır.
Bademcik
prognozu:
enfeksiyonlarının
Hastalık genellikle bir hafta içinde düzelir. Evde sigara
içilen ailelerin çocuklarında boğaz enfeksiyonları, astım,
alerjik solunum yolları hastalıkları, alt solunum yolları
enfeksiyonları sık görülür.
Referanslar:
Healthy Children—American Academy of Pediatrics
http://www.healthychildren.org
National Institute of Allergy and Infectious Diseases
http://www.niaid.nih.gov
Canadian Society of Otolaryngology
http://www.entcanada.org
Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca
Respiratory tract infections; NICE Clinical Guideline (July
2008)
2. Management of sore throat and indications for
tonsillectomy; Scottish Intercollegiate Guidelines Network –
SIGN (April
2010)
3. Sore throat – acute; NICE CKS, October 2012 (UK access
only)
4. Spinks A, Glasziou PP, Del Mar CB; Antibiotics for sore
throat. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Nov 5;11:CD000023.
5. British National Formulary
6. Munir N, Clarke R; Indications for tonsillectomy: the
evidence base and current UK practice. Br J Hosp Med (Lond).
2009
Jun;70(6):344-7.
7. Karaman E, Enver O, Alimoglu Y, et al; Oropharyngeal flora
changes after tonsillectomy. Otolaryngol Head Neck Surg. 2009
Nov;141(5):609-13. Epub 2009 Oct 1.
8. Indications for Tonsillectomy: Position Paper; ENTUK,
December 2009
9. Electrosurgery (diathermy and coblation) for tonsillectomy
– guidance; IPG150 NICE 2005
10. Burton MJ, Glasziou PP; Tonsillectomy or adenotonsillectomy versus non-surgical treatment for Cochrane
Database Syst
Rev. 2009 Jan 21;(1):CD001802.
11. Sargi Z, Younis RT; Pediatric obstructive sleep apnea:
current management. ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec.
2007;69(6):340-4. Epub 2007 Nov 23.
Page 4 of 5
12. Smithard A, Cullen C, Thirlwall AS, et al ; Tonsillectomy
may cause altered tongue sensation in adult patients. J
Laryngol
Otol. 2009 May;123(5):545-9. Epub 2008 Jul 30.
13. Schwentner I, Schmutzhard J, Schwentner C, et al; The
impact of adenotonsillectomy on children’s quality of life.
Clin
Otolaryngol. 2008 Feb;33(1):56-9.
14. Cheraghi M, Salvi S; Environmental tobacco smoke (ETS) and
respiratory health in children. Eur J Pediatr. 2009
Aug;168(8):897-905. doi: 10.1007/s00431-009-0967-3. Epub 2009
Mar 20.
ENFEKSİYON HASTALIKLARI
dr aydoğan lermi, Enfeksiyon, enfeksiyon
hastalıkları, enfeksiyon uzmanı
Enfeksiyon, infectious, enfeksiyon hastalıkları, enfeksiyon
uzmanı, Enfeksiyonlu Yara, Nörolojik Hastalıklar, Kemik
İltihabı, Kronik Otit, Akciğer Hastalıkları, Orta kulak
İltihabı, Hepatit B, Hepatit C, KOAH – Kronik Obstrüktif
Akciğer Hastalığı, İdrar Yolu enfeksiyonu, Grip, Bruselloz,
Febril Nötropeni, Enfeksiyon Hastalıkları, Bulaşıcı
Hastalıklar, Anaerob Enfeksiyonlar, Aort Kapağı Hastalıkları,
Saman Nezlesi (Alerjik Rinit), Mide-Bağırsak enfeksiyonları,
HIV, AIDS, Viral Enfeksiyon, Üriner Enfeksiyon, Hepatit A,
Boğaz İltihabı, Grip, Halsizlik, İshal, Kalp Ağrısı, Göz
Ağrısı, Enterit, Bronşit, Ateş, Bakteriüri, Cilt Hastalıkları,
Karın Ağrısı, Kızamık, Tifo, Pnömoni, solunum yolu
enfeksiyonları, Beyin enfarktüsü, Sarılık, Menenjit, Kuduz
(hidrofobi), Kuduz, Lenfanjit, lenfadenit, sinüzit, Böbrek
İltihabı, nefrit, rinit, anjin, akıntı, döküntü, kaşıntı,
bulantı, kusma, ishal, kanlı ishal, kist, karaciğerde kist,
köpek kisti, kediden bulaşan, köpekten bulaşan, evcil
hayvanlardan bulaşan, yemekten bulaşan, sulardan bulaşan,
havuzdan bulaşan, cinsel yolla bulaşan, temasla bulaşan,
terlikten bulaşan, keneyle bulaşan, kene ile bulaşan, fareyle
bulaşan, kanalizasyon, fosseptik, havludan bulaşan, tuvaletten
bulaşan, kirli su, kirli sularla bulaşan, baş ağrısı, burun
akıntısı, nezle, mayasıl, hemoroit, sifiliz, bel soğukluğu,
şankr, şankroid, frengi, konjonktivit, sivilce, apse, kabuk,
içi cerahatli, irin, irinli, apse boşaltma, düşük, doğumsal,
genetik, idrarda yanma, kokulu akıntı, koyu akıntı, beyaz
akıntı, akıntı ve kaşıntı, akıntı ve yanma, akıntı ve kanama,
akıntı ve ateş, peniste akıntı, penis ucunda kaşıntı, peniste
yanma, peniste yara, vajinada yara, kanlı idrar, kanlı akıntı,
cerahatli akıntı, kanlı dışkılama, yeşil dışkılama, sulu
dışkılama, makatta yara, anüste akıntı, makatta kanama, tırnak
kırılması, tırnaklarda bozulma, mantar, mantar enfeksiyonu,
tırnak mantarı, cilt mantarı, mantar tedavisi, akıntı
tedavisi, tırnak tedavisi, adet kesilmesi, gebelik
enfeksiyonu, bebek enfeksiyonu, çocuk enfeksiyonu, cilt
enfeksiyonu, tırnak enfeksiyonu, karaciğer hastalıkları,
karaciğer enfeksiyonu, safra kesesi enfeksiyonu, kemik
enfeksiyonu, dalak enfeksiyonu, göz enfeksiyonları, göz kapağı
enfeksiyonu, cilt enfeksiyonları, döküntülü enfeksiyonlar,
tırnak enfeksiyonları, sinüzit, sinüs, göz, konjonktivit,
otit, kulak zarı, zatürre, zatürre, pnömoni, pnömoni, akciğer
enfeksiyonu, ince hastalık, tüberküloz, toplumdan bulaşan,
havadan bulaşan, öksürükle bulaşan, nefesle bulaşan, okuldan
bulaşan, parazit, bağırsak paraziti, solucan, solucan
tedavisi, parazit tedavisi, kurt tedavisi, dışkıda solucan,
dışkıda kurt, dışkıda parazit, kilo kaybı, kilo alamama,
Nörit, Nöritis, Nevrit, Nevritis, Nevralji, meningoensefalit,
ensefalo myelitler, düşük araştırması, torch, toksoplazma,
rubella, rubeola, 5. Hastalık, 6. Hastalık, kızamıkçık,
antibiyotikler, anti viraller, virüs, virus, barsak
enfeksiyonu, ishal, dizanteri, kolera, amipli dizanteri,
basili dizanteri, rota, adeno, rota virüs, adeno virüs, viral
enfeksiyonlar, mantar enfeksiyonları, memede apse, vajinada
kaşıntı akıntı, vajinada kanlı akıntı, hpv, aids nedir,
hepatit nedir, zatüre nedir, menenjit nedir, enfeksiyon nedir,
enfeksiyonu ne demek, osteomyelit, osteokondrit, zona, hsv,
zona zoster, abdomen, periton, peritonit, apandisit, nefrit,
piyelonefrit, sistit, üretrit, üretero vesikal reflu, hepato
renal sendrom, salpenjit, salpingo ooforit, pid, pelvik
inflamatuar hastalık, pelvis enfeksiyonları, jinjivit, diş
apsesi, diş enfeksiyonları, parotit, kaba kulak, rinit, rektal
apse, peri anal enfeksiyon, kemik eklem enfeksiyonları,
artrit, kemik enfeksiyonu, eklem enfeksiyonu, kronik
osteomyelit, perianal apse, ülseratif kolit, crohn, kron,
çölyak, divertikül, divertikülit, balık zehirlenmesi, gıda
intoks, gıda zehirlenmesi, gıdalar ile bulaşan enfeksiyonlar,
sulardan bulaşan enfeksiyonlar, epiglottit, özefajit, gastrit,
helikobakter pilori ,hpv aşısı, aşılar, zatüre aşısı, grip
aşısı, influenza aşısı, menenjit aşısı, çocukluk aşıları,
evlilik testleri, çocukluk çağı hastalıkları, döküntülü
enfeksiyonlar, bulaşıcı enfeksiyonlar, tatilde oluşacak
enfeksiyonlar, seyahat hastalıkları, sıtma, sivrisinekler ile
bulaşan enfeksiyonlar, kenelerden bulaşan enfeksiyonlar, kene,
sivrisinek, farelerden bulaşan enfeksiyonlar, kırım Kongo
kanamalı ateşi, ebola, ebola enfeksiyonu, ebola nedir, ebola
tedavisi, kkka, döküntü, kaşıntı, koma, yoğun bakım, yoğun
bakım enfeksiyonları, ventilatör ilişkili pnemoni, hastane
enfeksiyonları, vektör, trikomonas vajinalis, gardnerella
vajinalis, giyardiya, trişinella, e. Coli, pseudomonas, beta,
beta enfeksiyonu, boğaz enfeksiyonu, yüksek ateş boğaz ağrısı,
üşüme titreme, titreme terleme, döküntü kaşıntı, idrarda
yanma, idrar yolu enfeksiyonu, peniste yanma, idrar yaparken
yanma sızlama, idrarda koyulaşma, idrarda koku, dışkıda kötü
koku, kötü kokulu akıntı, cerahatli akıntı, şant, şant
enfeksiyonu, anal yolla bulaşan, oral yolla bulaşan, sex ile
bulaşan, sex, anal sex ile bulaşan, seks, seks ile bulaşan,
anal seks ile bulaşan, anal seks, oral seks ile bulaşan
enfeksiyon, meni ile bulaşan, vajinal salgılar ile bulaşan,
tükürükten bulaşan, kondom, kondom kullanımı, dildo ile
bulaşan enfeksiyon, dövme ile bulaşan enfeksiyonlar, vücut
deldirme, piercing, steril, steril olmayan, dezenfeksiyon,
pansuman,
BOĞAZ ENFEKSİYONU
Tonsillit; Farenjit; Anjin; Bademcik
enfeksiyonu;
Tonsillofarenjit;
Pharyngitis; Tonsillopharyngitis; Throat
Infection;
Sore Throat; Beta;
Boğaz enfeksiyonu boğaz bölgesinin mikrobik iltihabıdır.
Boğaz bölgesinde ya yutak borusu yani farinks kısmı yada
bademcik bölgesinin iltihabı boğaz enfeksiyonu diye anılır.
Farinks : boğazın arka kısmı yutak borusu ile dil kökü
arasındaki kısım.
Farenjit: boğazın arka kısmı yutak borusu ve dil kökünü
kapsayan kısımının iltihabıdır.
Tonsil: Bademcik: boğaz girişinde yer alan immün sisteme ait
dokulardır.
Tonsillit: ağız arka duvarı üstünde boğaz girişinde yer alan
bademcik dokularının iltihabıdır.
Boğaz enfeksiyonu neden olur?
Boğaz bölgesi çocukluk çağından itibaren insan vücuduna
bakteri ve mikrobun en sık giriş yeridir. Dolayısı ile
çocukluk çağdan itibaren giderek azalan sıklıkla boğaz
enfeksiyonu geçiririz. Mikroplar yeme, içme, tatma sırasında
yada nefes alırken boğazımıza kolayca ulaşabilir ve burada
enfeksiyona yol açabilirler. Bu enfeksiyonların çoğu viral
kaynaklıdır örn: Grip virüsleri, soğuk algınlığı virüsleri,
nezle virüsleri boğaz yoluyla vücudumuza girer. Bazı boğaz
enfeksiyonları ise bakteriyel kaynaklıdır. Bakteriyel boğaz
enfeksiyonları içinde en tehlikeli olanı streptokoksik anjin
yani beta mikrobudur. Boğaz enfeksiyonu tahriş ve alerjiye
bağlı olarak da gelişebilir.
Boğaz enfeksiyonu yapan sebepler:
Virüslar
Grip ( influenza) , soğuk algınlığı, nezle
virüsleri,
Bakteriler
o Beta anjini ( streptokoksik anjin ),
o Kızıl ( yine beta mikrobuna bağlı gelişen aşırı
duyarlılık reaksiyonudur),
o Hemophilus influenza,
o Neisseria
İnfeksiyöz mononükleozis: Ebstein Barr virüsüne bağlı
sistemik enfeksiyondur,
Alerjik rinit sinüzit akıntısına bağlı boğaz
enfeksiyonu,
Sigara dumanı,
Kirli hava,
Polenler,
Reflüye bağlı mide asidi ile boğaz yanması ve iltihabı,
Bazı immün hastalıklara bağlı boğa enfeksiyonları
gelişebilir.
Boğaz enfeksiyonları
sebepler nelerdir?
gelişimine
neden
olan
Boğaz enfeksiyonları çocukluk çağlarında sık görülür yaş ile
sıklığı biraz azalır ancak 65 yaş ve üstünde tekrar artmaya
başlar. Yani immün sistemin zayıfladığı zamanlarda boğaz
enfeksiyonu daha sık görülür. Aşağıdaki durumların varlığı
boğaz enfeksiyonu riskini arttırır:
Yakın çevredekilerde boğaz enfeksiyonu varlığı,
Sigara dumanı, uçucu gazlar, kimyasallar yada kirli
havaya maruz kalmak,
Saman nezlesi hastası olmak,
Allersik solunum yolu hastalıklarının varlığı,
İmmün sistemi bozan durumların varlığı boğaz enfeksiyonu
riskini arttırır.
Boğaz enfeksiyonu şikayetleri nelerdir?
Boğaz enfeksiyonları sırasında sık görülen şikayetler :
Yutma güçlüğü,
Burun tıkanıklığı ve burun akıntısı,
Ateş,
Boğaz lenf bezleridne şişme,
Bademciklerde şişme,
Ses kısıklığı yada seste çatallanma,
Boğazda kızarıklık ve akıntı,
Bademcikler üstünde beyaz iltihabi kabuklanma,
Öksürük,
Nefes darlığı gibi şikayetler görülebilir.
Nezaman doktora gitmeliyim?
Boğaz enfeksiyonu va ateş varlığı her zaman tehlikeli olarak
kabul edilmeli ve her seferinde doktora gidilmelidir.
Hernekadar boğaz enfeksiyonlarının küçük bir kısmı beta
mikrobu nedeniyle meydana gelse de sonuçları çok ağır olduğu
için her boğaz enfeksiyonunda beta bakılmalıdır.
Pratik olarak ateş olsun olmasın bir günden uzun süren boğaz
ağrısını mutlak doktor görmelidir. Özellikle çocukluk çağda
beta enfeksiyonları erken dönemde teşhis ve tedavi
edilmelidir. Tedavi edilmemiş beta enfeksiyonları romatizmal
ateş e ve kalp, böbrek eklem ve beyine kalıcı zararlar
verebilir. Dolayısı ile
Boğaz enfeksiyonu ve ateş var ise mutlaka doktora
gidilmelidir, ayrıca
Uzun süren boğaz enfeksiyonlarında,
Yutma zorluğu ve solunum zorluğu artıyor ise özellikle
çocuklarda tükrük –salya akması, havlar tarzda
ksürük var ise,
Bademcikler üzeridne beyaz iltihap var ise,
Döküntü var ise,
Lenf bezleri şiş ve ağrılı ise,
Boğaz enfeksiyonuna baş ağrısı eklenmişse,
Kulak ağrısı başlamışsa,
Baş dönmesi var ise,
Bulantı kusma var ise,
Burun akıntısı iltihaplı renk ve koku almışsa,
Kas eklem ağrıları var ise,
Tükrükte kan var ise hastanın derhal bir doktora
götürülmesi gereklidir.
Boğaz enfeksiyonu sebebi nasıl tespit edilir?
Hastanın şikayetleri hastalığın seyri muayene bulguları
genellikle teşhis koymak için yeterlidir, ayrıca laboratuvar
testleri ile teşhisin desteklenmesi gerekebilir.
Beta mikrobu ( streptokok ) tespiti için hızlı laboratuvar
testleri ile bir saatten az sürede sonuç almak ve doğru
tedaviye başlamak mümkündür. Bızlı beta testleri oldukça
hassas testlerdir neredeyse tüm beta anjinlerini yakalarlar.
Hızlı beta testi yanında boğaz kültürü de yapılabilir. Boğaz
kültürü daha güvenli sonuç verse de hassasiyeti daha düşüktür
ve sonuç geç alınır. Streptokoksik anjin tedavisinde hızlı
test sonuçları tedaviye başlamak için yeterlidir.
Beta mikrobu dışındaki boğaz enfeksiyonları da sebebine göre
tedavi edilirler.
Boğaz enfeksiyonlarının tedavisinde :
İlaçlar:
Ağrı kesiciler,
Ateş düşürücü,
Antibiyotik,
Boğaz pastili,
Alerji ilaçları,
Öksürük ilaçları,
Burun spreyleri,
Deniz suyu spreyleri,
Gargara,
Kortizonlu ilaçlar kullanılabilir.
Ev reçeteleri:
Nane limon,
Okaliptüs pastilleri,
Karanfil,
Tuzlu su ile gargara,
Buruna tuzlu su çekmek,
Buğu,
Bol su,
Portakal suyu sayılabilir.
Boğaz enfeksiyonlarından korunma
Boğaz enfeksiyonlarından korunmak için
Sık el yıkama, özellikle kalabalık yerlerde, çocuk
bakımından
önce
ve
sonra
el
yıkama
boğaz
enfeksiyonlarından korunmada önemlidir çünkü virüsler ve
mikropların birçoğu kirli ellerin ağıza – buruna
sürülmesi ile bulaşır.
Hasta ile temasın kesilmesi. Evde boğaz enfeksiyonu var
ise özellikle hassas kişilerle temasın kesilmesi ( yaşlı
– çocuk vb.), hastanın mümkünse odasından çıkmaması,
eşyalarının paylaşılmaması.
Oyun bebeklerinin oyuncaklarının paylaşılmaması,
paylaşılmış olanların yıkanması- silinmesi, hsta
bebekler – çocuklar ile temas edilmemesi, hasta bebekçocukların bilerek parka, okula, oyun alanına
getirilmemesi, gönderilmemesi,
Hasta çocukların okula gönderilmemesi, hasta olduğu fark
edilen çocukların sınıfa sokulmaması,
Sınıfların düzenli aralıklar ile havalandırılması,
Kalabalık ortamlarda ellerin sıkça değdiği kapı kolları,
tutamaklar, trabzanlar, sıralar gibi alanların
temizlenmesi,
Kağıt mendillerin bir kere kullanılıp atılması
kesinlikle ortada bırakılmaması,
Alerjik rinit, saman nezlesi gibi şikayetlerde bilinen
alerjenlerden kaçınılması,
Kapalı yerlerde sigara içilmemesi,
Gaz, toz ve buharlı ortamlardan uzak durulması,
İş yerinde gaz, toz için gerekli önlemlerin alınması,
Çok sıcak-çok soğuk içilmemesi önerilir.
Referanslar:
1. Healthy Children—American Academy of Pediatrics
http://www.healthychildren.org
2. National Institute of Allergy and Infectious Diseases
http://www.niaid.nih.gov
3. Canadian Society of Otolaryngology
http://www.entcanada.org
4. Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca
5. Brink AJ, Cotton MF, et al. Guideline for the management of
upper respiratory tract infections. S Afr Med J.
2004;94:475-483.
6. Choby BA. Diagnosis and treatment of streptococcal
pharyngitis. Am Fam Physician. 2009;79(5):383-390.
7. Pharyngitis. EBSCO DynaMed website. Available at:
http://www.ebscohost.com/dynamed. Updated April 25, 2014.
Accessed September 29, 2014.
8. Sore throat. American Academy of Family Physicians Family
Doctor
website.
Available
at:
http://familydoctor.org/familydoctor/en/diseases-conditions/so
re-throat.html. Updated May 2014. Accessed September 29, 2014.
9. Sore throat. Patient UK website. Available at:
http://www.patient.co.uk/health/sore-throat-leaflet. Accessed
November 20, 2013. Accessed September 29, 2014
10. The difference between a sore throat, strep and
tonsillitis. American Academy of Pediatrics Healthy Children
website.
Available
at:
http://www.healthychildren.org/English/health-issues/condition
s/ear-nose-throat/Pages/The-Difference-Between-a-Sore-ThroatStrep-and-Tonsillitis.aspx. Updated May 28, 2014. Accessed
September 29, 2014.
11. Throat problems. American Academy of Family Physicians
Family
Doctor
website.
Available
at:
http://familydoctor.org/familydoctor/en/health-tools/search-by
-symptom/throat-problems.html. Accessed September 29, 2014.
12. Vincent MT, Celestin N, et al. Pharyngitis. Am Fam
Physician. 2004;69(6):1465-1470.
13. 11/10/2009 DynaMed’s Systematic Literature Surveillance
http://www.ebscohost.com/dynamed: Hayward G, Thompson M,
Heneghan C, Perera R, Del Mar C, Glasziou P. Corticosteroids
for pain relief in sore throat: systematic review and metaanalysis. BMJ. 2009;339.
KIZIL
Scarlatina;
Kızıl beta mikroplarının neden olduğu boğaz enfeksiyonu ve
döküntü ile seyreden bulaşıcı bir hastalıktır. Kızılın aşısı
yoktur. Hastalık çocuk çağda sık görülür.
Beta mikrobu nedir?
Halk arasında beta mikrobu olarak adlandırılan mikrop Grup A
Streptokok bakterisidir. Bu bakteri ile meydana gelen
hastalıklar vücudun diğer bölümlerine de zarar verdiği için
tehlikelidir.
Kızıl antibiyotiklerin bulunmasından önce çok ciddi yan
etkileri olan tehlikeli bir hastalıktı. Hastalığa sebep olan
grup A bakterileri boğaz iltihabı, ateş ve deride kızarıklığa
sebep olur.
Hastalık okul, yuva, oyun gurubu gibi kalabalık ve çocukların
iç içe olduğu ortamlarda çocuktan çocuğa bulaşarak yayılır.
Kızıl belirtileri nelerdir?
Hastalık mikropların bulaşmasından bir iki gün sonra başlar (
kuluçka süresi çok kısadır 1 – 2 gün).
Ateş,
Boğaz ağrısı,
Ciltte döküntü,
Döküntü ense ve göğüste başlar,
Daha sonra vücuda yayılır,
Ciltte zımpara kağıdı görünümü vardır,
Döküntü kıvrım yerlerinde daha yoğun görülür,
özellikle kasıklarda
1 hafta sonra solmaya başlar,
Döküntü geçerken parmak uçlarında kasıklarda ve avuç
içlerinde, ayak tabanlarında soyulma başlar,
Karın ağrısı, özellikle küçük çocuklarda sık görülür
Titreme,
Halsizlik, huzursuzluk,
Başağrısı,
Kas ağrıları,
Şişmiş çilek görünümünde dil,
Bulantı, kusma.
Kızıl hastalığının yan etkileri var mıdır?
Kızıl komplikasyonları çok tehlikelidir. Hastalık geçtikten
sonra romatizmal ateş, glomerulo nefrit gelişebilir. Zamanında
tedavi başlanan hastalarda kızıl komplikasyonları çok az
görülür, bu nedenle kızılın zamanında teşhis edilip tedavi
başlanması gerekir. Kızıl tedavisinde antibiyotikler
kullanılır.
Kızıl teşhisi nasıl konur?
Kızıl hastalığı teşhisi laboratuvar testleri ile konur. Boğaz
kültürü ve hızlı tanı testleri ile beta mikrobu
araştırılmalıdır. Boğaz kültür sonucu 2 günden önce çıkmaz bu
nedenle kültür sonucu beklenirken hızlı tanı testleri
bakılabilir. Boğazda hızlı antijen testleri bir saat içinde
cevap alınan testlerdir. Ancak hiçbir zaman boğaz kültürünün
yerini tutmazlar.
Kızıl hastalığının tedavisi:
Kızıl tedavisinde antibiyotikler kullanılır. Antibiyotiklerin
hastalık başladıktan sonra en geç 5 gün içinde kullanılması
gereklidir. Kızıl tehlikeli bir hastalıktır ve birçok
komplikasyona ( yan etkiye ) neden olabilir. Romatizmal ateş,
kalp ve böbrek hastalıkları kızıla bağlı en tehlikeli ve
ölümcül yan etkilerdir. Uygun antibiyotik tedavisi ile kızıl
şikayetleri birkaç günde kaybolur fakat döküntünün tamamen
geçmesi 2- 3 haftayı bulur.
Kızlı hastalığının yan etkileri:
Kızıl tehlikeli bir hastalıktır. Kızıl birçok organı etkiler
ve hastalıktan sonra birçok organ hasarı ortaya çıkabilir
bunlar içinde en tehlikeli olanlar :
Romatizmal ateş; kızıl geçtikten günler sonra ortaya
çıkar, kalp, böbrek, eklemler ve beyin iltihabı görülür,
antibiyotikle geçmez.
Kemik eklem iltihapları, ( osteomyelit, artrit)
Orta kulak iltihabı,
Lenf bezi iltihapları ve apsesi ( lenfadenit ) ,
Böbrek harabiyeti: glomerulonefrit,
Karaciğer harabiyeti: hepatit,
Menenjit,
Pnemoni, Zatüre
Sinüzit dir.
Uygun şekilde tedavi edilen kızıl hastalarında komplikasyon
gelişme şansı çok azdır. Kızıldan şüphe edilen her durumda
mutlaka doktora danışınız.
Referanslar:
1. Yang SG, Dong HJ, Li FR, Xie SY, Cao HC, Xia SC. Report and
analysis of a scarlet fever outbreak among adults through
food-borne transmission in China. J Infect. Nov
2007;55(5):419-24. [Medline].
2. [Guideline] Finnish Medical Society Duodecim. Sore throat
and tonsillitis. EBM Guidelines. Evidence-Based Medicine. Feb
2 2007;Helsinki, Finland: Wiley Interscience. John Wiley &
Sons:[Full Text].
3. Gidaris D, Zafeiriou D, Mavridis P, Gombakis N. Scarlet
Fever and hepatitis: a case report. Hippokratia. Jul
2008;12(3):186-7. [Medline].
4. Chiesa C, Pacifico L, Nanni F, Orefici G. Recurrent attacks
of scarlet fever. Arch Pediatr Adolesc Med. Jun
1994;148(6):656-60.
BETA MİKROBU
Beta; Beta Mikrobu; Beta Hastalığı;A Gurubu Beta
Hemolitik Streptokok Enfeksiyonu; GABHS;
Beta enfeksiyonu basit bir soğuk algınlığı gibi başlar fakat
kalıcı kalp hastalıklarının, böbrek yetmezliklerinin ve eklem
hastalıklarının en önemli sebebidir. Beta enfeksiyonu
laboratuvar testleriyle kolayca teşhis edilebilir. A gurubu
Beta Hemolitik Streptokok (halk arasındaki adıyla Beta mikrobu
) doğada yaygın olarak bulunan bir mikroptur. Beta enfeksiyonu
basit bir boğaz enfeksiyonu gibi başlasa da kalp, beyin,
böbrekler ve eklemler de kalıcı hasarlar yapan çok ciddi
sonuçlar doğurabilir.
Beta mikrobu nasıl bulaşır?
Beta mikrobu kişiden kişiye bulaşır. Bulaşma genellikle
çocuklar arasında oyunlar sırasında temas ile, öpüşme ile yada
gıdalar aracılığıyla olur. Kreş, yuva, okul gibi kalabalık
ortamlar bulaşmayı kolaylaştırır.
Beta mikrobu hangi hastalıklara neden olur ?
A Gurubu Beta Hemolitik Streptokoklar
Boğaz enfeksiyonlarına ( Farenjit )
Romatizmal ateş ( kalp kapakları, böbrek yetmezliği,
eklem hasarı ve beyin tutulumuyla seyreden sistemik
hastalık )
Kızıl hastalığına ( farenjit ile beraber döküntü )
Yara ve cilt enfeksiyonlarına ( Sellülit, Lenfanjit,
Piyodermi )
İnvaziv Beta enfeksiyonuna ( Kas ve derin dokulara
kadar ilerleyen şiddetli enfeksiyon, bakteriyemi, toksik
şok ) neden olur.
Beta enfeksiyonu ve taşıyıcılığı nasıl tespit
edilir?
Beta mikrobu insanların boğazında hastalık yapmadan uzun süre
bulunabilir. Bu kişiler taşıyıcıdır. Taşıyıcılık ve beta
anjini boğaz kültürü ve hızlı beta testiyle tespit edilebilir.
Beta enfeksiyonu aile içinde ya da okullarda kişiden kişiye
atlayabilir, çocuklarda sık ve tekrarlayan anjin ve farenjite
neden olabilir. Bu nedenle hastalık şikayeti olmasa bile aile
bireylerinin veya okul mevcudunun beta taşıyıcılığı yönünden
taranması gerekebilir.
Download