2.12 1949 0 : 1

B : 12
2.12 1949
Başbakan Yardımcısı nedense suallerime daima
böyle garip cevaplar vermektedir.
«Anayasaya göre, adalet cihazının Meclise
mi yoksa icra kuvvetine mi bağlı bulunması ica­
beder?.»
Anayasa, hâkimiyetin bilâkaydüşart millette
olduğunu ve bu hâkimiyetin de ancak Büyük
Millet Meclisi tarafından kullanılmakta oldu­
ğunu zikrediyor. Şu vaziyete göre, üç kuvvetin
de Meclis tarafından kullanılması lâzımgeldiği
mutlaktır. Gene Ana}rasa diyor ki; icraî kuvvet
Meclis üyeleri arasından Reisicumhur tarafın­
dan seçilen bir Hükümet tarafından kullanılır.
Fakat Büyük Millet Meclisinin mütemadi mura­
kabesi altındadır. Yani icrai ve teşrii kuvvetler
Meclisin içinde mevcuttur.
Anayasanın 8 nci
maddesi bu hususta gayet sarihtir. Bu maddeyi
aynen okuyorum: «Yargı hakkı, millet adma
usul ve kanuna göre bağımsız mahkemeler tara­
fından kullanılır» Meclis icra kuvvetinin içeri­
sinde kaza kuvvetinin mevcut olmaması lâzımgel­
diği kanaatine varılmış mıdır?. Hiç şüphesiz ki, va­
rılmıştır. Çünkü yargı hakkı doğrudan doğruya;
hâkimiyeti milliye üzerine müessestir. Hakkı hükümraniyi Meclis kullanır.
Binaenaleyh icra kuvvetinin içerisinde kaza
kuvveti mevcut olursa her zaman icra kuvvetinin
tehdidi altındadır. İstediği gibi teftiş eder, iste­
diği gibi murakabe eder hâkimleri terfi ettirir,
tefeyyüz ettirir, istediği gibi vekâlet emrine alır,
hattâ teminatlı hâkim dediklerini bile bir sebep
bularak vekâlet emrine alır ve hattâ tebdil eder.
Şu hale, şu vaziyete göre icra kuvvetinin
içinde bulunan kaza kuvveti istediği kanunları
yapar ve ekseriyet partisi içinde olduğu takdirde
kanunu da istediği gibi çıkarır.
Benim mâruzât ve maksadım şudur; hiç şüp­
he yok ki, demokratik bir sistemde yürüyen mem­
leket de hâkimiyetin tamamiyle millette oldu­
ğunu göstermek için kaza kuvvetini millete ver­
mek zamanı artık gelmiştir. Binaenaleyh arka­
daşlar-, sekizinci maddeye göre, icra kuvvetin
de olduğu gibi kaza kuvvetini de temsil eden
zatı Meclisin seçmesi lâzımgelir. tcra kuvvetini
seçmek icabetmez.
Binaenaleyh Adalet Bakanının kanaatine gö­
re, şu okuduğum maddeye göre bunu B. M. Mec­
lisinin seçmesi icabeder. icra kuvvetinin içinden
değil, doğrudan doğruya B. M. Meclisinden se­
çilir ve B. M. Meclisinin murakabesinde bulu- !
0:1
nur. Bugünkü şekle göre adalet cihazı tam mânasiyle müstakil midir?. Ben size soruyorum?.
Müstakil midir?. (Soldan bir ses^ müstakildir).
Fakat hiç şüphe yok ki, bâzı noktalarda de­
ğildir. Meselâ Meclise yeni olarak Hâkimler
Kanununu tadil eden bir tasarı gelmiştir. Bu
kanunun müzakeresi sırasında göreceksiniz ki,
hâkimlere verilen salâhiyetlerin bir kısmı geri
almıyor.
Şu halde kaza kuvveti icra kuvvetinin elin­
de bulundukça onun tesirinden kurtulamaz.
BAŞKAN — Tekelioğlu, zatıâliniz bugünkü
kanunlar muvacehesinde adalet cihazının bağlı­
lığında ve tatbikatında kanunlara aykırı birşey
görüyorsunuz da onun tashihini mi istiyorsu­
nuz?. Yoksa bugünkü mevzuat karşısında tat­
bikatın değişmesini mi istiyorsunuz?.
SlNAN TEKELtOĞLU (Seyhan) — Onu is­
tiyorum.
BAŞKAN — Onu istiyorsanız bu husustaki,
mütalâam z soru mevzuunun dışındadır.
SÎNAN TEKELİOĞLU (Devamla) — İçin­
dedir.
BAŞKAN — Değildir. Münakaşa yapmıyalım,
mevzua intikâl ediniz.
SİNAN TEKELİOĞLU (Devamla) — Bina­
enaleyh sorumun tefsir olmadığı meydana çık­
mıştır.
Şimdi ikinci suale geliyorum. Anayasaya gö­
re masuniyeti teşriiye tâbiri mânasına neleri alı­
yoruz ve neleri aldık?. Biliyoruz ve bugün görü­
yoruz ki, masuniyeti teşriiyeye riayet edilmiyor.
Bir Milletvekilinin evinde ve üstünde arama ya­
lı ılıyor. Masuniyeti teşriiyesi refi edilmiyen bir
Milletvekilinin evinde ve üstünde bir arama ya­
pılabilir mi?. Onun aranması yapılırken üç tane
sivil polis memuru da benim evime geliyorlar, Sa­
dık Aldoğan'm evini biliyormusunuz, acaba nere­
dedir diye soruyorlar. Bir Milletvekili bu şartlar
dairesinde vazifesini yapabilir mi?. İcrai kuvvet
bu salâhiyeti nereden alıyor da kaza kuvvetini
harekete geçiriyor?. Binaenaleyh bir Milletvekili­
nin, demokrasi sisteminde kendi vazifesini, kendi
fikrini, kendi içtihadmı kürsüden serbestçe söyliyebilmesi için, bütün dünyanın kabul etmiş ol­
duğu masuniyeti teşriiyeye mükemmeliyet ve mu­
tavaatla riayet etmemiz icabeder. Hiç şüphe yok
ki, masuniyeti teşriiye işi âmme kaideleri icabatmdandır. Acaba Adalet Bakanı bunun âmme ka-