TCMB 84. Olağan Genel Kurul Toplantısı

TCMB 84. Olağan
Genel Kurul Toplantısı
Erdem Başçı
Başkan
11 Nisan 2016
Ankara
Genel Değerlendirme




Dış dengede önemli bir iyileşme sağlanmıştır.
Enflasyonda başlayan düşüşün devam edeceği öngörülmektedir.
Alınan önlemler ekonomimizin şoklara karşı dayanıklılığını artırmıştır.
Açıklanan yapısal reformların uygulanması ile Türkiye’nin büyüme
potansiyeli önemli ölçüde artabilecektir.
2
Türkiye düşen enflasyon sürecindedir.
Enflasyon Gerçekleşmeleri ve Hedefler
(Yüzde)
80
Gerçekleşme
73,16
70
Hedef
60
50
40
33,41
30
20
11,69
12,06
10
11,14
10,19
9,66
9,58
7,46
0
2002
35
Hedef
29,7
Gerçekleşme
Kaynak: TÜİK, TCMB.
2003
20
18,4
2004
12
9,3
2005
8
7,7
2006
5
9,7
2007
4
8,4
2008
4
10,1
2009
7,5
6,5
2010
6,5
6,4
2011
5,5
10,4
2012
5
6,2
2013
5
7,4
2014
5
8,2
2015
5
8,8
2016
5
-
2017
5
-
Grafikteki rakamlar yükselen enflasyon dönemlerindeki tepe noktaları göstermektedir.
Son veri: Mart 2016.
3
Düşen enflasyon döneminde Türkiye’de göreli kişi başı reel gelir
artmaktadır.
Türkiye/Avrupa Birliği Kişi Başı Gelir Oranı
(Satın Alma Gücü Paritesine Göre, Yüzde)
55
50
45
40
35
Düşen Enflasyon Dönemi
30
25
20
Kaynak: Dünya Bankası.
Son veri: 2014.
4
Enflasyonda yakın dönemde başlayan düşüş trendinin devam
edeceği öngörülmektedir.
TÜFE Enflasyonu
(Yıllık Yüzde Değişim)
14
12.1
12
10.6
10
8
7.5
6
4
4.0
2
0
Kaynak: TÜİK, TCMB.
Son veri: Mart 2016.
Grafikteki rakamlar 2004 yılından bu yana görülen en yüksek ve en düşük enflasyon oranlarını göstermektedir.
5
Enflasyondaki Dalgalı Seyrin Belirleyicileri
1.
2.
Parasal Göstergeler
Gıda Fiyatları
6
Enflasyondaki Dalgalı Seyrin Belirleyicileri
1.
2.
Parasal Göstergeler
Gıda Fiyatları
7
Kolektif Çaba İhtiyacı
"Enflasyon hedeflemesinde elde edilen on yıllık
tecrübe enflasyonla mücadelenin kolektif bir
çaba gerektirdiğini göstermiştir." *
* Hükümete Gönderilen Açık Mektup, 26 Ocak 2016
8
Enflasyondaki Dalgalı Seyrin Belirleyicileri
1.
2.
Parasal Göstergeler
Gıda Fiyatları
9
Para ve Enflasyon İlişkisi
𝑀𝑀 𝑉𝑉 = 𝑃𝑃 𝑌𝑌
M: Geniş Tanımlı Para Arzı
V: Paranın Dolanım Hızı
P: Genel Fiyat Seviyesi
Y: Reel Üretim
10
Para ve Enflasyon İlişkisi
∆𝑀𝑀 ∆𝑉𝑉 ∆𝑃𝑃 ∆𝑌𝑌
+
+
≅
𝑀𝑀
𝑉𝑉
𝑃𝑃
𝑌𝑌
11
Nominal Talebin Belirleyicileri
1.
Geniş Para Arzı




2.
Para Politikası
Maliye Politikası
Finansal Sektör Politikası
Küresel Koşullar
Paranın Dolanım Hızı




Maliye Politikası
Küresel Koşullar
Finansal Derinleşme
Toplumsal Davranış
12
Enflasyon Hedeflemesi Öncesi ve Sonrası Dönem
(Ortalama Yıllık Yüzde Değişimler)
1987Ç4-2005Ç4
51.9
2006Ç1-2015Ç4
46.6
16.4
7.9
3.3
4.9
-0.8
-4.7
ΔM/M
Kaynak: TÜİK, TCMB.
+
ΔV/V
=
ΔP/P
+
ΔY/Y
Doğal logaritmaların değişiminin ortalaması kullanılarak yüzde değişimler hesaplanmıştır.
13
TÜFE ve Para Arzı
TÜFE ve Para Arzı Yıllık Büyümesi
(Yüzde)
160
140
120
100
80
60
40
20
0
M2 Para Arzı Büyümesi
Kaynak: TÜİK, TCMB.
Enflasyon
Son Veri: Mart 2016
14
TÜFE ve Para Arzı
TÜFE ve Para Arzı Yıllık Büyümesi
(Yüzde)
160
140
120
100
80
60
40
20
0
M2 Para Arzı Büyümesi
Kaynak: TÜİK, TCMB.
Enflasyon
Son Veri: Mart 2016
15
TÜFE ve Para Arzı
TÜFE ve Para Arzı Yıllık Büyümesi
(Yüzde)
40
35
30
25
20
15
10
5
0
M2 Para Arzı Büyümesi
Kaynak: TÜİK, TCMB.
Enflasyon
Son Veri: Mart 2016
16
Parasal Kontrol
1.
2.
3.
TL likidite politikası
Döviz likidite politikası
Finansal sektör politikası
17
TCMB likidite politikasını konjonktürel gelişmeleri de dikkate alarak
enflasyonu düşürücü yönde kullanmaktadır.
Faiz Koridoru
(Yüzde)
20
Gecelik Borç Alma - Borç Verme Aralığı
20
18
1 Hafta Vadeli Repo Faiz Oranı
18
16
TCMB Ortalama Fonlama Faizi (5 günlük HO)
Bankalararası Gecelik Repo Faizleri (5 günlük HO)
16
14
14
12
12
10
10
8
8
6
6
4
4
2
2
0
0
Kaynak: TCMB.
Son Veri: 6 Nisan 2016
18
Parasal Kontrole İlişkin Dokümanlar


«Küresel Para Politikalarının Normalleşme
Sürecinde Yol Haritası» 18 Ağustos 2015 (Link)
«Döviz Likiditesi Araçları» 1 Şubat 2016 (Link)
19
Döviz Likiditesi Araçları
1)
Esnek döviz satım ihaleleri
2)
Teminat döviz depo limitinin artırılması
3)
Teminat döviz depo faiz oranının artırılması
4)
TCMB Bankalararası Para Piyasası’ndaki
borçlanmalar karşılığında bulundurulan
yabancı para cinsi teminat oranının
artırılmasının
Yabancı para cinsi teminatlara daha avantajlı
bir fonlama imkanı sağlanması
5)
6)
7)
Euro ve ABD doları cinsinden Yabancı para
ZK ve Serbest Hesaplara ödenen faizlerin
küresel piyasa koşullarına göre ayarlanması
Döviz depo borç verme faiz oranının
indirilmesi
Sistemin fonlama ihtiyacında artış yoluyla ticari krediler için nötr,
tüketici kredileri için ılımlı sıkılaştırıcı, TL'nin değerini
destekleyici
ABD doları/Avro cinsi teminat döviz depolarının kullanım
oranlarının artması, swap ikamesi yoluyla TL'nin değerini
destekleyici, krediler için ılımlı genişletici
ABD doları/Avro cinsi teminat döviz depolarının kullanım
oranlarının artması, swap ikamesi yoluyla TL'nin değerini
destekleyici, krediler için ılımlı genişletici
Hazinenin yurtdışında ihraç ettiği yabancı para cinsi tahvillere
yönelik talebi desteklemesi yoluyla kredi riski fiyatlarında
dengeleyici, döviz depo kullanımlarının artması yoluyla TL’nin
değerini destekleyici
Hazinenin yurtdışında ihraç ettiği yabancı para cinsi tahvillere
yönelik talebi desteklemesi yoluyla kredi riski fiyatlarında
dengeleyici
Türkiye’deki DTH faizlerinin küresel faiz oranları ile uyumlarının
sağlanması yoluyla TL’nin değerini destekleyici
Türkiye’deki ABD doları/Avro kredi faizini düşürücü, TL'nin
değerini destekleyici
20
Döviz Kurlarındaki Aşırı Oynaklığa Karşı Kullanılan Araçlar
1.
Otomatik Dengeleyiciler
2.
Kurala Bağlı Dengeleyiciler




Rezerv Opsiyonu Mekanizması (ROM)
Yabancı Para Teminat Kolaylığı (YTK)
Esnek Döviz İhaleleri (EDİ)
TL Likidite Politikası (TLP)
21
Normalleşme yol haritasının uygulanmasını takiben döviz kuru
oynaklıklarında belirgin bir düşüş sağlanmıştır.
Gelişmekte Olan Ülkelerde Kur Oynaklığı
(1 ay vade, Yüzde)
35
Normalleşme
Yol Haritası
30
25
Türkiye
Gelişmekte olan ülkeler*
35
30
25
20
20
15
15
10
10
5
5
0
0
Kaynak: Bloomberg.
*Gelişmekte olan ülkeler arasında Brezilya, Çek Cumhuriyeti, Endonezya, G.
Afrika, Kolombiya, Meksika, Polonya,, Romanya ve Şili yer almaktadır.
Son Veri: 6 Nisan 2016
22
Parasal Kontrole Yardımcı Unsurlar
1.
2.
Sağlıklı kamu finansmanı
Sağlıklı özel kesim finansmanı
23
Sağlıklı Özel Kesim Finansmanını Sağlamaya Yönelik Araçlar
1.
Likidite Politikası
2.
Makroihtiyati Önlemler


TL ve Döviz Likiditesi
Zorunlu Karşılıklar
24
Tüketici kredilerindeki ılımlı seyir kaynakların üretime
yönlendirilmesini sağlayarak dengeli büyümeyi desteklemektedir.
Cari Açık/GSYİH ve Tüketici Kredisi Yıllık Değişimi/GSYİH
(Yüzde)
6
12
Cari Açık/GSYİH
Tüketici Kredisi Stok Değişimi/GSYİH (Sağ Eksen)
10
5
8
4
6
3
4
2
2
1
0
0
Kaynak: BDDK, TÜİK, TCMB.
Son Veri: Aralık 2015.
25
Cari işlemler dengesi iyileşmeye devam etmektedir.
Cari İşlemler Dengesi
(12 Ay Birikimli, Milyar ABD Doları)
Cari İşlemler Dengesi
Cari İşlemler Dengesi (altın hariç)
-30
-30
-40
-40
-50
-50
-60
-60
-70
-70
-80
-80
Kaynak: TCMB.
Son Veri: Ocak 2016
26
Yapısal reformlardaki ilerleme potansiyel büyümeye önemli katkı
sağlayacaktır.
GSYİH
(1998 Sabit Fiyatlarıyla Milyar TL, Mevsimsellikten Arındırılmış)
34
34
32
32
30
30
28
28
26
26
24
24
22
22
20
20
Kaynak: TÜİK.
Son Veri: 2015 Ç4.
27
Yapısal reformlar Türkiye’nin büyüme potansiyelini artıracaktır.
Yapısal reform alanları
I.
Beşeri Sermaye ve İşgücü Piyasaları
III.
Fiziki Altyapı
II.
IV.
Teknoloji ve Yenilikçilik
Tasarruf Artırıcı Reformlar
Kaynak: Kalkınma Bakanlığı
28
Genel Değerlendirme




Dış dengede önemli bir iyileşme sağlanmıştır.
Enflasyonda başlayan düşüşün devam edeceği öngörülmektedir.
Alınan önlemler ekonomimizin şoklara karşı dayanıklılığını artırmıştır.
Açıklanan yapısal reformların uygulanması ile Türkiye’nin büyüme
potansiyeli önemli ölçüde artabilecektir.
29
TCMB 84. Olağan
Genel Kurul Toplantısı
Erdem Başçı
Başkan
11 Nisan 2016
Ankara