13382_Sinir Sistemleri Ve Duyu Organları.pptx

SİNİR SİSTEMLERİ VE DUYU
ORGANLARI
Canlılar yașadıkları çevreyle etkileșim
içindedirler. Çevrelerinden gelen
uyarıları algılayıp değerlendirmek ve bu
uyarıya tepki göstermek
durumundadırlar. Bu sayede
homeostasiyi sağlarlar. İște bu
olayların gerçekleșmesi endokrin ve
sinir sistemi tarafından sağlanır.
BİR HÜCRELİLERDE SİNİR SİSTEMİ
Bir hücrelilerde belli bir sinir sistemi
yoktur.Uyarılar hücre zarındaki almaçlarla
algılanıp, hücrenin tipine göre cevap verilir.
Terliksi hayvanda hareketi sağlayan sillerin
altında TABAN CİSİMCİKLERİ bulunur.Bu
cisimcikler sinir telleriyle birbirine
bağlıdır.Eğer bu telcikler zarar görürse ,sil
hareketleri düzensizleșir.
OMURGASIZLARDA SİNİR
SİSTEMİ
 SÜNGERLERDE;Sinir
hücreleri
olușmamıștır .Süngerin hücrelerini
etkileyen uyarılar, kimyasal yolla
hücreden hücreye iletilerek cevap
verilir. Uyartının iletilmesinde özel bir
sistem görev almaz.

SÖLENTERLERDE ;Gerçek sinir sisteminin
en basit șekline HİDRA da rastlanır. Bunların
sinir sisteminde merkezi bir kontrol yoktur.
Sinir hücreleri birbirinin ucuna değerek
DİFFUS(AĞSI) SİNİR SİSTEMİNİ olușturur.
Sinir ağında alınan uyarıların iletilmesi yüksek
yapılı hayvanların sistemine göre yavaștır.Sinir
ağı; planaryada ,omurgalıların kan
damarlarında ve insanın bağırsak duvarında
da bulunur.
MEDÜZLERDE(DENİZ ANASI); Sinir
sistemi daha gelișmiștir ve ıșınsal simetriye
sahiptir. Bu özel sisteme
RADYAL(IȘINSAL) SİNİR SİSTEMİ denir.
Bu canlılarda nöronların bazıları bağımsız bir
hale gelmiș ve canlılar aynı zamanda birkaç
iși yapabilme yeteneği kazanmıștır.
Nöronlar arasında bulunan sinaptik
bağlantılara ilk defa SÖLENTERLERDE
rastlanır.


Planaryada sinir ağına ek olarak vücudun
iki yanında birer sinir kordonu bulunur.İki
sinir kordonu enine bağlarla birbirine
bağlandığı için bu sisteme İP MERDİVEN
SİNİR SİSTEMİ denir.Bu sistemde bașta
büyük bir sinir düğümü(gangliyon)
bulunur.Gangliyonlar canlılarda görülen
ilk beyin olarak kabul edilir.
Bu sistemde baș gangliyonu sinir sistemini
kontrol eder,fakat bu gangliyon olmazsa
,gövde gangliyonlarında depolanan
bilgilerle sistem kontrol edilir.
 Halkalı solucanlarla böceklerin sinir
sistemi daha iyi gelișmiștir.

OMURGALI HAYVANLARDA
SİNİR SİSTEMİ
Omurgalılarda merkezi sinir sistemi
bulunur.
 Balıklarda belirgin olarak ayrılmıș beyin
yarım küresi bulunmaz.Kurbağalardan
itibaren beyin,iki yarım küre halinde
görülür.
 Balıklardan memelilere doğru gidildikçe
koklama lobu küçülür,beyin kıvrımları
artar.


Beyinciğin büyüklüğü hareket yeteneğiyle
doğru orantılıdır.Balık ve kușların beyinciği
oransal olarak büyük, sürüngenlerin
küçüktür.
İNSANDA SİNİR SİSTEMİ
İnsanda sinir sistemi iki bölümde incelenir.
1.Sinir hücreleri(nöronlar)
2.Sinir sisteminin bölümleri

SİNİR SİSTEMİ(NÖRONLAR)
Çok özelleșmiș bir dokudur.
 Görevi dıșarıdan ve vücut içinden gelen
uyarıları almak,değerlendirmek ve olușan
cevabı kaslara ya da bezlere iletmektir.
 Hücrelerine NÖRON denir.
 Nöron, içinde çekirdek,sitoplazma ve
organellerin bulunduğu hücre gövdesi ve
bu gövdeden çıkan uzantılardan olușur.

Bu uzantılardan küçük olanlara
DENTRİT,tek ve uzun olana AKSON
denir.Genellikle dentritler uyarıyı almaya,
aksonlarsa iletmeye yarar.
●Genellikle nöronlarda uyartı iletimi
DENTRİTTEN AKSONA DOĞRU olur.

Omurgalılarda aksonu en dıștan saran
kılıfa SCHWANN KINI(NÖRİLEMMA)
denir.Bazı nöronlarda (beyin ve
omurilikte)
schwann hücrelerinin olușturduğu bir örtü
vardır.Buna MİYELİN KILIF denir.Miyelin kılıf
akson boyunca boğumlu bir yapı gösterir
.Bu boğumlara RANVİER BOĞUMLARI adı
verilir.Bu boğumlarda miyelin kılıf bulunmaz.



Miyelin kılıf ve ranvier boğumları uyarıların
iletim hızının artmasını sağlar.Ayrıca miyelin kılıf
yalıtımı sağlayarak komșu aksonlar arasında
çapraz konușmayı engeller.
Omurgalıların sinir sisteminde nöronlardan çok
daha fazla NÖROGLİA(GLİA) hücreleri
bulunur.Bu hücreler sinir hücrelerine destek
olur,beslenmelerine yardımcı olur,ürettikleri
maddeleri absorbe eder.
İki sinir hücresi birbirine doğrudan
bağlanamaz.Bir nöronun aksonunun diğer
nöronun dentritiyle karșılaștığı bölgelere
SİNAPS denir.
 Sinaps bölgelerinde uyartı akson ucundan
dentrite doğru geçer.

4
5
3
1
2
Görevlerine göre nöronlar




DUYU NÖRONU:(getirici) duyu organlarında bulunan duyu
epitel hücreleri(reseptör)nin çevreden aldığı uyartıları
merkez(ara) nörona iletir. Zarar görürse duyu algılamasında
azalma görülür;görme kaybı,ișitme kaybı,hissizlik vb.
ARA NÖRON(=MERKEZ) :beyin ve omuriliktir duyudan gelen
bilgileri değerlendirir ve motor nörona iletir. zarar görürse hem
felç hem duyu körlüğü görülür
Motor nöron:(cevap verici) merkezden gelen bilgileri efektör
organlara(kas ve salgı bezleri) iletir(zarar görürse felç olușur):
iletim sırası:
Reseptör- duyu nöronu-ara nönon-motor nöron -efektör
UZANTI SAYISINA GÖRE NÖRONLAR
TEK KUTUPLU NÖRONLAR:B u tip
sinir hücresinde bir tane uzantı bulunur.
 İKİ KUTUPLU NÖRONLAR:Bu tip sinir
hücrelerinde akson ile dentritler hücre
gövdesinin karșılıklı kutuplarından çıkarlar.
 ÇOK KUTUPLU NÖRONLAR:Bu tip
sinir hücrelerinin gövdesinden çok sayıda
uzantı çıkar.Bu uzantılardan biri
akson,diğerleri dentrittir.

GLİA(DESTEK HÜCRE)

Sinir sisteminde nöronlara desteklik
sağlayan hücrelerdir.Bunlardan schwann
hücreleri çevresel sinir sisteminde yer
alır.Oligodendrosit,astrosit,mikroglia ve
ependim hücreler olarak isimlendirilen
diğer glia hücreleri merkezi sinir
sisteminde yer alır.



Schwann hücreleri:Çevresel sinir sisteminin
nöronlarında miyelin kılıfı olușturur.
Oligodendrosit:Merkezi sinir sisteminin
nöronlarında miyelin kılıfı olușturur.
Astrosit:MSS deki nöronların içinde bulunduğu
sıvı ortamın içeriğinin düzenlenmesine yardım
eder.Ayrıca kılcal damar duvarındaki hücreler
arasında sıkı bağlantılar olușmasını
sağlar.Böylece toksin gibi maddelerin beyne
girmesini engeller.
Mikroglia:MSS de savunma görevi yapan
makrofaja benzeyen
hücrelerdir.İltihaplanmalarda ve
kanamalarda alyuvar ve akyuvarları
fagosite eder.
 Ependimal hücreler:Beyin karıncıklarını ve
omurilik duvarını döșeyen
hücrelerdir.Beyin- omurilik sıvısının
(BOS)olușumunu sağlar.

NÖRONLARDA İMPULS İLETİMİ
Dıștan ve içten gelen uyaranların sinir
hücresinde meydana getirdiği elektriksel ve
kimyasal değișime İMPULS=
UYARTI=AKSİYON POTANSİYELİ denir.
Ve nöronlarda impul iletimi dentrit-hücre
gövdesi-akson yönündedir.İletim sırasında
nöronda elektrokimyasal değișiklikler
görülür.
Sinir hücreleri uyarılmadığı zaman Na+
iyonları hücre zarının dıșında ,K+
İyonları hücre zarının içinde fazladır.Her iki
iyonda pozitif yüklüdür.Fakat hücre dıșındaki
Na+ iyonları hücre içine alınan K+ iyonlarından
fazla olduğu için nöronun dıș kısmı pozitif,iç
kısmı negatif yüklüdür.Bu durumdaki nöron
POLARİZASYON(KUTUPLAȘMA
durumundadır.
Bir nöron uyarıldığında ,uyartının geçtiği
bölgelerde Na+ ve K+ iyonları yer
değiștirir.Bu durumda hücre içi pozitif,hücre
dıșı negatif yüklenir.Ve nöron
DEPOLARİZASYON durumuna girer.
Depolarizasyondan sonra hücre yeniden
eski haline döner.Kutuplașmanın yeniden
olușmasına REPOLARİZASYON denir.
İmpuls akson boyunca ilerlerken oksijen ve
glikozkullanılır,ATP harcanır.Bu olaylar
sırasında karbondioksit ve sıcaklık artar.
Polarizasyon ve repolarizasyon olaylarında
iyon dağılımı SODYUM- POTASYUM
POMPASI ile sağlanır.Bu değișim
olaylarında aktif tașıma rol oynar.
SİNİR İMPULSUNUN
TEKRARLANMASI
Sinir impulsunun akson boyunca
tekrarlanma hızını AKSON ÇAPI ve
AKSONUN MİYELİNLİ OLUP OLMAMASI
etkiler. Akson çapı ne kadar büyükse iletim
hızı o kadar yüksek olur.Çünkü kalın
aksonda belli bir zamanda daha çok iyon
akar. Miyelin kılıf impulsların hızlı
iletilmesini sağlar.
NÖRONDAN NÖRONA İMPULS
GEÇİȘİ
Bir nöronun dentritiyle ,diğer bir nöronun
karșılaștığı yere SİNAPS denir.Uyartı nöron
boyunca elektrokimyasal ilerler.Akson ucuna
geldiğinde buralarda bulunan sinaptik
keselerden NÖROTRANSMİTTER denilen
kimyasal maddeler salgılanır.Örneğin
asetilkolin,histamin,dopamin,epinefrin,norepi
nefrin,seratonin vb Bu maddeler diğer
nöronda bulunan reseptörler tarafından
algılandığında bu hücrede yeni bir impulsun
olușmasına neden olur.
Sinapslarda impuls iletimi AKSONDAN
DENTRİTE doğrudur.İmpuls iletimi
gerçekleștikten sonra ,sinaps
boșluğundaki nörotransmitter maddeler
enzimlerce parçalanır.
Sinaptik yumruya impuls geldiğinde
așağıdaki olaylar gerçekleșir.
1.Sinaptik uçtan hücre içine Ca+ girer.
2.Ca+ sitoplazmadaki ani artıșı ,nörotransmitter madde
keseciklerinin presinaptik zar ile kaynașmasına yol açar
3.Keseciklerden sinaptik aralığa ekzositozla
nörotransmitter maddeler dökülür.
4.Nörotransmitterler postsinaptik zara(karșı nöronun
zarına) gömülmüș reseptörlere bağlanır.Bu sayede karșı
nörona Na+ giriși sağlanır.Bu nöronda da aynı șiddet ve
özellikte bir impuls olușmuș olur.
5.Nörotransmitterler enzimlerle yıkılır veya
bașka bir nöron tarafından geri alınır.
NÖRONLAR VE SİNAPSLARLA
İLGİLİ ÖNEMLİ NOTLAR
Bir nöron eșik değerinin altında bir șiddetle
uyarıldığında cevap vermez.Eșik değerde
ya da üzerindeki uyarılara ise daima aynı
șiddette cevap verir.( ya hep ya hiç yasası)
Bir çok nöronun bir araya gelmesiyle
olușmuș sinir kordonu için ya hep ya hiç
yasaı geçerli değildir.
İmpulsun iletimi için gerekli enerji
uyarandan değil, sinir hücresinden
karșılanır.
 Sinirsel aktivite ne kadar fazlaysa,ara
nöron sayısı da o kadar fazladır.
 Uyarı șiddeti ne kadar artarsa artsın,
impuls hızı değișmez,impuls sayısı
artar.İmpuls sayısının artması, verilen tepki
șiddetini de etkiler.

Uyarının șiddeti, frekansı ve süresi de
impuls sayısına etki eder.
 Bir nöronda , depolarize olan bölge eski
haline dönmeden ikinci bir uyarıya cevap
veremez.
 Miyelinli nöronlarda depolarizasyon ve
repolarizasyon olayları sadece ranvier
boğumlarında gerçekleșir.Bu yüzden
miyelinli sinirlerde enerji daha ekonomik
kullanılmıș olur ve iletim daha hızlıdır.

Nörondan geçen impuls sayısı arttıkça
,sinapslarda salgılanan nörotransmitter
maddelerin miktarı da artar.
 Bir impuls sinapsı geçerse ,bunu izleyen
diğer impulsların sinapstan geçiși daha
kolay gerçekleșir.
 Bir impulsun nörondan geçiși,sinapstan
geçișinden daha hızlıdır.




Sinapslarda impulsların engellenmesi ya da
kolaylaștırılması gerçekleșir.Bir impulsun
diğer bir impulsu etkisiz hale getirmesine
ENGELLEME, bu impulsun gücünü
artırmasına KOLAYLAȘTIRMA denir.
Merkezi sinir sisteminde bazı nöronlar
arasında dentritten dentrite sinapslar
gözlenir.
İmpulslar bütün nöronlarda aynı șekillerde
iletilmesine rağmen farklı duyuların olușumu,
merkezi sinir sisteminde farklı merkezlerin
görev yapmasından kaynaklanır.
SİNİR SİSTEMİ VE ENDOKRİN
SİSTEMİN BİRLİKTE ÇALIȘMASI
İNSANDA SİNİR SİSTEMİNİN
BÖLÜMLERİ
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ
Beyin ve omurilikten olușmuștur.
1.BEYİN
Kafatası içinde bulunan ,en önemli sinir
sistemi bölümüdür.Milyarlarca nörondan
meydana gelmiștir.
Dıștan içe doğru SERT ZAR,ÖRÜMCEKSİ
ZAR, ve İNCE ZARDAN
Olușur.

Sert zar, kafatası kemiklerine yapıșmıștır.
 Örümceksi zar, sert zar ve ince zar
arasında bağlantıyı sağlar.
 İnce zar ,beynin yüzeyinde tüm girinti ve
çıkıntılarının üzerine yapıșmıștır.İçerdiği
kan damarlarıyla beynin beslenmesini
sağlar.
 Örümceksi zar ve ince zar arasında
beyin omurilik sıvısı (BOS) bulunur.Bu
sıvının görevleri șunlardır:

1.Çarpma ve vurmalardan beyni korur
2.Kan ve sinir hücreleri arasında madde
alıșverișini sağlar
3.Merkezi sinir sisteminde iyon dengesinin
sağlanmasında rol oynar.
Beyin ön beyin,orta beyin ve arka beyin
olmak üzere üçe ayrılır.
A) ÖN BEYİN
Beynin en büyük bölümüdür.Uç beyin ve
ara beyin olmak üzere 2 kısımdan olușur.
a.1.Uç beyin :
Sağ ve sol olmak üzere iki kısımdan olușur.
Diğer beynin kısımlarını üstten örter.
Dıșta boz madde (nöronların gövde
kısmı)içte ak madde (nöronların miyelinli
akson kısmı) bulunur.

Nöronların aksonları,beyin yarım
kürelerinin birbirime bağlanmasını
sağlayan iki yapıyı olușturur.
 1.Nasırlı cisim:Yarım küreleri üstten
bağlar.
 2.Beyin üçgeni:Yarım küreleri alttan bağlar.
 Beyin yarım kürelerini enine olarak
birbirinden ayıran yarığa ROLANDO
YARIĞI denir.


Bu bölümde bulunan merkezler;istemli
hareketlerin kontrolünü,öğrenme,zeka,
hafıza ,hayal kurma,konușma olaylarını
yönetir.Ayrıca görme,ișitme gibi duyu
merkezleri de burada bulunmaktadır.
a.2.Ara beyin



Talamus,hipotalamus ve epitalamus
bölümlerinden olușur.
Talamus,çevreden gelen duyuların toplandığı ve
beyin kabuğundaki (uç beyin)ilgili merkezlere
dağıtıldığı yerdir.(koku duyusu hariç)
Hipotalamus,iç organların otomatik kontrol
merkezidir.Bașlıca görevleri;hipofiz bezinin
çalıșmasını düzenlemek,vücut ısısı,iștah,uyku,yağkarbonhidrat
metabolizması,korku,heyecan,vücut su dengesi
gibi faktörleri kontrol etmektir.
NOT 1:Beynin sağ ve sol yarım
kürelerinden çıkan sinirler omurilik
soğanından geçerken yönlerini
değiștirir.Sağ yarım küreden çıkanlar
vücudun sol tarafına,sol yarım küreden
çıkanlar vücudun sağ tarafına
giderler.Eğer sol yarım kürede kanama
olursa vücudun sağ tarafı hareketsiz
kalır(inme iner)
NOT2:Dizden așağısı kesilmiș bir kișiye
takma bacak takılmıș.Bu kiși bileğinin
ağrıdığını söylemiștir.Çünkü kesilmiș sinir
uçlarına takma bacak basınç yapmakta ve
sinirlerde olușan impuls beyine
ulașmaktadır.
NOT3:Bir hayvanın beyin yarım küreleri
çıkarılırsa,yașamaya devam eder.Ancak
isteyerek hareket edemez,duyu organları
çalıșmaz ve ruhsal fonksiyonları yoktur.Bir
yerine iğne batarsa batan yeri hareket
ettirir(refleks)Kendi bașına yemek
yemez,ağzına konulunca
yutabilir.Sindirim,solunum, dolașım olayları
devam ettiği için yașayabilir.
b.Orta beyin
Ara beyin ile beyincik arasında bulunur.
Görme ve ișitmeyle ilgili bazı refleks
merkezlerini tașır.Örneğin göz bebeğinin
ıșıkta küçülmesi ya da ses duyan köpekte
kulakların dikleșmesi.Bunlar dıșında vücut
durușunun ayarlanmasını ve kas tonusunu
sağlayan merkezler de burada yer alır.
c.Arka beyin
Beyincik ve omurilik soğanından
olușmuștur.
c.1.Beyincik
Beynin arka alt kısmında bulunur.
Dıș kısmında boz,iç kısmında ak madde
bulunur.Ak madde boz madde içinde
dallanmalar yaparak ağaç șeklini almıștır.Bu
yüzden beyinciğe HAYAT AĞACI da denir.

Beyincikte beyin gibi iki yarım küreden
olușmuștur.Bu yarım küreler VAROL
KÖPRÜSÜ (PONS) ile birbirine bağlanır.
 Beyinciğin temel görevi , kas
hareketlerinin düzenini ve vücudun
dengesini sağlamaktır.
 Eğer beyincik zedelenirse gözler, hareket
eder ve bir cismi izleyebilir fakat cismin
durduğu yerde duramaz.

c.2. Omurilik soğanı(son beyin)
Dıșta ak, içte boz maddeden olușur.
 Beyinden gelen nöronlar omurilik soğanında
çapraz yaparlar.
 Yașamsal olayların kontrolünü sağladığı için
HAYAT DÜĞÜMÜ adını da alır.
 Omurilik soğanında bulunan
merkezler;solunum,sindirim,dolașım gibi hayatsal
olaylar denetler.Ayrıca;yutma,kusma,hapșırma
,öksürme,çiğneme gibi olaylar,karaciğerde șekerin
ayarlanması,kan damarlarının büzülmesi ve
gevșemesi omurilik soğanından denetlenir.

2.OMURİLİK
Merkezi sinir sisteminin omurga içinde yer alan
bölümüdür.
 Dıș kısmında ak madde,iç kısmında boz madde
bulunur.Boz madde ak madde içinde ‘’H’’ șeklinde
yerleșmiștir.
 Omur ve omur iliğin enine kesitinde dıștan içe
doğru,KEMİK DOKUDAN YAPILMIȘ OMUROMURUN ALTINDA BEYİNDE DE BULUNAN
SEREPROSPİNAL SIVI (BOS)-BEYİNDE DE
BULUNAN ZAR TABAKALARI-AK MADDEBOZ MADDE –EN İÇTE BOS İLE DOLU
OMURİLİK KANALI görülür.



Boz maddenin öne doğru olan çıkıntıları (ön
boynuz) motor sinirlerle, arkaya doğru olan
çıkıntıları (arka boynuz) duyu sinirleriyle
bağlantılıdır.Yan çıkıntılar (yan boynuz) ise
otonom sinir sistemiyle ilgili merkezleri
içerir.
Beyinden çıkan motor nöronlar omurilik
soğanında çapraz yapar.Duyusal impulsların
bir çoğu ise omurilikte çapraz yapar.Örneğin,
vücudun sol tarafından gelen bir
impuls,beynin sağ yarım küresine ulașır.
Omuriliğin bașlıca görevleri șunlardır:
 1.Beyinden verilen emirleri tepki
organına,duyu organlarından alınan
impulsları beyne iletir.
 2.Dans etme ,bisiklete binme gibi
alıșkanlık hareketlerini kontrol eder.Bu tip
davranıșların öğrenilmesi așamasında UÇ
BEYİN görev yapar.Öğrenildikten sonra
görev omuriliğe devredilir.


3.Refleks olaylarını yönetir.Canlının dıștan gelen
bazı uyartılara karșı olușturduğu ani tepkilere
REFLEKS denir. Örneğin elimize bir iğne
battığında hızla elimizi çekeriz.Bu olay
gerçekleșirken önce duyu nöronları uyarıyı
omuriliğin arka köküne tașır.Omuriliğin ön
kökünden çıkan motor sinirler kaslara emir
götürür ve el çekilir.

DUYU NÖRONU-ARA NÖRON –
MOTOR NÖRON yapılarından olușan
bütüne REFLEKS YAYI denir.


İnsanda bazı refleksler kalıtsaldır.Örneğin diz
kapağı refleksi.Bazı refleksler ise özel
eğitimle kazanılır.Bunlara da șartlı (koșullu)
refleks denir.Örneğin limon yiyen birini
görünce ağzımızın sulanması
Omurilik , önceden beynin etkisi ile
öğrenilmiș olan istemli hareketleri (
okumak,yazmak,müzik aleti çalmak,dans
etmek)beyin devreye girmeden
yaptırabilir.Ancak bir yanlıș yapıldığında beyin
devreye girer ve yanlıșı düzeltir.

Refleksler uyarılara karșı verilen ilk ve en
kısa cevaplardır.Refleks bir çeșit savunma
mekanizmasıdır.Beyin, refleksle olușan
hareketlerin sonucunda haberdar
edilir.Hayvanlarda beyin zedelense bile bazı
refleksler devam edebilir.Bașı kesilen tavuğun
kanat çırparak sıçraması, beyni tahrip edilmiș
bir kurbağanın derisine asit sürüldüğünde
ayağı ile asidi silme hareketi yapması buna
örnek olarak gösterilebilir.
En basit refleks olayında duyu ve hareket
siniri olmak üzere İKİ NÖRON görev
yapar.Buna diz kapağı refleksi örnek
olarak verilebilir.
 Diz kapağının altına vurulan
insan,vurulmanın farkına varır,acısını
sonradan hisseder.Çünkü refleks
yaylarında impulslar önce omuriliğe daha
sonra da beyne iletilir.



Bir çok refleks yayında ikiden fazla nöron
etkilidir.Örneğin çıplak ayakla sivri bir tașa
basılırsa ayak yukarı doğru çekilir.Böylece
yaralanmanın önüne geçilmeye çalıșılır.Bu refleks
ÜÇ NÖRONLU BİR REFLEKSTİR.Üç nöronlu
refleks yayında uyartının alınmasından,uyartıya
cevap verilene kadar izlenen yol șöyledir:
UYARI-RESEPTÖR(DUYU ALMACI)-DUYU
NÖRONU-ARA NÖRON (OMURİLİK)MOTOR NÖRON-EFEKTÖR(TEPKİ ORGANI)
ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ
Beyin ve omurilikten çıkarak vücuda
dağılan sinirlerden olușmuș
sistemdir.Sinirler ve gangliyonlardan
olușmuștur.Gangliyonlar beynin ve
omuriliğin kenarında bulunur.
 İnsanda beyinden 12 çift sinir çıkar.10.
beyin siniri olan vagus siniri ;otonom
çalıșan ,iç organların çalıșmasını kontrol
eden çok önemli bir sinirdir.

Omurilikten 31 çift sinir çıkar.Bunlar duyu
ve motor sinirlerdir.En uzun omurilik sinir
çifti bacaklara ulașan siyatik sinirleridir.
 Çevresel sinir sistemi iki bölümde
incelenir.

A.Somatik sinir sistemi
Miyelinli nöronlar içerir
 İstemli çalıșan organları kontrol eder.

B.Otonom sinir sistemi
Otomatik gerçekleșen,istemsiz davranıșarı
kontrol eder.Bu sistemin merkezleri
omurilik soğanı,omurilik ve hipotalamusta
bulunur.
 Miyelinsiz nöronlar içerir.
 Birbirine zıt çalıșan sempatik ve
parasempatik sinirlerden olușmuștur.Bu
sayede organların dengeli çalıșması
gerçekleșir.

SEMPATİK SİNİRLER
Kalp atıșını hızlandırır
 Atardamarları daraltır.
 Sindirim sisteminin hareketini yavașlatır.
 Sidik kesesini gevșetir.
 Solunum geçitlerini genișletir.
 Tüyleri dikleștirir.
 Gözbebeğini genișletir.

PARASEMPATİK SİNİRLER
Kalp atıșını yavașlatır.
 Atardamarları gevșetir.
 Sindirim sisteminin hareketini artırır.
 Sidik kesesini kasar.
 Solunum geçitlerini daraltır.
 Tüyleri yatırır.
 Gözbebeğini daraltır.

UYARI
Uyku durumunda uç beyin ve talamus
görev yapmaz.
 Ön beyin dıșındaki diğer beyin kısımları
otomatik,öğrenilmemiș davranıșları
kontrol eder.
 Beyin,refleksle meydana gelen olayların
sadece sonucundan haberdar olur.
