kuresellesmeve yenı uretım stratejısı

Yönetim, Yil: 6, Sayi: 22, Ekim 1995, s. 43-45
••
• •••
•
•
KURESELLESME
, VE YENI URETIM STRATEJISI
Yard.
D.pç. Dr. Oygur YAMAK
Marmara Universitesi
Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi
1990'larin basinda, dünya üzerinde ard
arda yasanan degisiklikler; toplumlarin sosyal,
kültürel, ekonomik ve siyasal yasamlarini büyük ölçüde degisime ugratmis ve bu gelisme
günümüzde de devam etmektedir. Bu degisikliklerin en önemli sonuçlarindan birisi de,
küresellesmedir.
Küresellesmeyi, ulusal sinirlarin yok 01masi,dünyanin adeta tek pazar haline gelmesi
seklinde tanimlayabilir. Küresellesme sonucunda, dünya üzerinde ürünlerin (mal ve hizmetlerin), sermayenin, teknoloji ve standartlarin serbest dolasimi ve yayginlasmasi olabildigince hizlanmistir.
Küresellesen dünyanin ortaya çikardigi en
önemli olgu; rekabet olgusudur. Artik eskisi
gibi sirketlerin yalnizca yerel rakiplerle degil,
dünyamn öteki ucundaki sirketlerle de kiyasiya bir rekabete girmeleri adeta kaçinilmaz
olmaktadir. Bir anlamda, artik dünya liginde
oynamak, baska bir deyisle küresel pazarlarda
rekabet etmek zorunlulugu ortaya çikmistir.
Küresellesme
ve Rekabet
Küresellesme ile beraber gelen pek çok
yeni degerler, anlayislar vardir. Bunlardan
özellikle ekonomik boyutta olanlari siralayalim:
Dünya ticaretindeki büyük artis,
Serbest pazar ekonomilerine geçisin hizlanip.asi,
Ozellestirme akimlarinin öne geçmesi,
devletlerin ekonomide küçülmesi,
';I'eknolojideki büyük siçramalar,
Iletisim olanaklarinin artmasi ve yayginlasmasi,
çevre konularina duyarligin artmasi,
Uluslararasi kalite standartlarinin
kazanmasi,
Bilgi toplumuna geçis.
geçerlik
Günümüzün yogun rekabet ortaminda,
ayakta kalmak için sirketler su dört stratejik
kaldiraca özel önem vermek zorundadirlar: (1,
19) (5,4,1)
Kalite,
Maliyet,
Urün yenilikleri,
Pazara sunma süresi.
Bu dört faktörün es zamanli olarak yönetimi, küresel pazarlarda rekabet edebilmenin
ön kosuludur.
Yeni Üretim Stratejisi
Üretim sistemlerinin "çesitli girdileri alip,
yararli bir çiktiya dönüstürme islemi" oldugunu biliyoruz. Bu dönüstürme sürecinin özelliklerini, ekonomik, politik, yasal ve teknolojik faktörler yaninda, rekabet ortami ve
pazar kosullari belirleyecektir. Organizasyonun stratejisinin de bu esaslara göre tesbit
edilmesi gerekir.
Sirketin içinde yer almis oldugu sanayideki
potansiyeline bakilarak gelistirilecek olan organizasyon stratejisi, rekabet ortaminda öncelik verilecek olan unsurlara göre saptanir. Bu-
-43-
na göre, sirketler pazarda basarili· olabilmek
için su kriterJere uymak zorundadirlar.
Bu yaklasim; "es zamanli mühendislik"
yaklasimi olarak adlandirilmaktadir.
Kaliteli ürün,
Düsük maliyetli üretim,
Genis ürün yelpazesi,
Müsteri taleplerine kisa sürede
verme,
Zamaninda teslim.
Es zamanli mühendislik; ürün ve ürünün
yapilma süreçlerinin birbirinden bagimsiz degil birlikte, es' zamanli olarak yürütüldügü ve
tüm sirket fonksiyonlarinin ürün gelistirme
süreci içinde yer aldigi, sistematik, metodolojik bir yaklasimdir.
cevap
Sirketlerin bu kriterlerin tümünde birden
en iyi olmalari beklenemez. Sirketin yukarida
sayilan kriterlerden hangisinde üstünlügü varsa, bu alanda uzmanlasmasi kendisine ayri bir
rek~bet gücü kazandirir. (3, 12) (5,46)
Ornegin, pazara yeni ürün sunmadaki hizi,
sirketin öne çikan bir özelligi ise, bu sayede
"rakipleriyle esdeger kalitedeki bir ürüne daha
yüksek fiyatla alici bulabilir, pazarda ismini
tanitarak güçlü bir marka imaji yaratabilir.
Dolayisiyla, sirketlerin rekabetçi üstünlügü, yalnizca kalite v~ maliyet ile degil, pazarin
istedigi ürünü üretmek için gerekli olan toplam süre ile ölçülür. (1, 19) Bu sekilde, pazar
gereksinmelerine tam olarak ve çabuk cevap
veren sirketler rakiplerinin önüne geçerler,
çabuk büyürler, karlarini artirirlar ve pazara
hakim olurlar.
Es Zamanli Mühendislik
Pazarin isteklerini dogru tesbit eden ve en
kisa zamanda üretip pazara sunabilmeyi basaran sirketler, 2000'li yillarda rakiplerine rekabetçi bir üstünlük saglayacak olan sirketlerdir.
Bunu basarmaninyolu;
kalite, verimlilik,
esneklik, hiz gibi rekabetçi üstünlüklerin bir
veya birkaçini saglayarak, stratejisini bunlarin
dengeli bir biçimde gelistirilmesi üzerine kurmaktan geçer.
Bu bakimdan sirketler bu yeni dönemde
üretim stratejilerini
saptarken eskisi gibi
degil, daha zorundadirlar.
atik ve çevik davranacak
sekilde
saptamak
Bu baglamda,
bir
ürünün yapiminda görevalan
tüm sirket
fonksiyonlarinin sürekli iletisimini saglamak,
belli bir uyum içinde ve koordineli olarak
yönetilmesi gerekir.
Söz gelirni, süreç tasarimi eskiden oldugu
gibi ürün tasariminin bitmesini beklemeyecek, ayni anda birlikte yürütülecektir. Ancak
bu sekilde, ürünün pazara çikis süresi erkene
alinabilecek ve sonradan olusabilecek ürün
düzeltmelerinin önüne büyük ölçüde geçilebilecektir .
Bu yaklasimin klasik yaklasima kiyasla bir
çok üstünlükleri bulunur:
Ürünün daha kaliteli olmasi,
Üretimin daha verimli olmasi,
Vrünün pazara daha kisa sürede çikmasi,
Vrün yenilikleri,
Uründe daha az düzeltme gerekmesi,
Müsteri
memnuniyeti.
\
Eszamanli mühendislik yaklasiminin sirkete uzun dönemde kazandiracagi yararlari ise
söyle belirtmek gerekir: (2, 31)
Müsteri sadakatini kazanmak,
Primli fiyat saptamak,
Pazar payi artisi saglamak,
Rakiplere standartini kabul ettirmek.
Bu sekilde,
es zamanli
simini
benimseyen
sirketlermühendislik
rakiplerininyaklahep
bir adim önünde olurlar, fakat kazançlari daha
büyük olur.
Nitekim bu sekilde, Japon otomotiv sektörü, Avrupa ve ABD'de yaklasik 4 - 5 yilolan
yeni ürün pazara sunma süresini 2-2,5 yil gibi
bir süreye indirerek büyük bir avantaj saglamis ve dünya otomobil pazarinin büyük çogunlugunu eline geçirmistir. (3, 10)
Ürün gelistirme süresinin kisaltilmasi, sirketlerin
daha rekabetçi
çabuk tepki
mesini vepazara
dolayisiyla
yaniningöstergüçlenmesini saglarken, beraberinde kalite artisi,
maliyette azalma, verimlilik ve etkinligin
iyilesmesi gibi yararlari getirir. (2, 29)
Yine bir arastirmada tesbit edilmistir ki,
ürünü pazara rakiplerinden bir ay geç sunmanin bedeli satislarin % 12'sinin kaybedilmesi
iken, 5 ay sonra bu kayip % 54'e yükselmektedir. (2, 31)
Es zamanli mühendislik yaklasimini benimsemek, dogrudan dogruya pazarda basanyi
getirmeyecektir. Bunu saglamak için, öncelikle toplam kalite felsefesini özümsemek ve
buna uygun, organizasyon yapisini kurmak gerekir. (4, 51)
-44-
Sirkette gerekli kültür degisimini gerçeklestirmek, çalisanlarin katilimini saglamak, yogun bir egitim seferberligine girismek
bu yaklasimin basanya ulasmasi için zorunlu
unsurlardir.
listirebilecek bir yapiya kavusmalari
nilmaz bir zorunluluk haline gelmistir.
kaçi-
KAYNAKLAR
SONUÇ
Degisime ayak uydurabilmek, günümüzün
yogun rekabet ortaminda sirketlerin yasamlarini sürdürebilmeleri
açisindan yasamsal
önem tasiyan bir konudur. Pazarin beklentilerinin, tüketici isteklerinin süratle degismesi, sirketlerin klasik, alisilagelmis yaklasimlanni birakmalanni gerektirmistir. Bu nedenle, pazar talebine daha çabuk cevap verebilmek için sirketlerin de, üretim stratejilerini
gözden geçirmeleri, daha kisa sürede ür~n ge-
i. Adam, Everett ve Ebert, Ronald, Production and
Operations Management, 1992.
2. Carter, Donald E. and Baker, Barbara S.,
Concurrent Engineering: The Product Development
Environment for the 1990's, 1991.
3. Ghosh, Parta, Cerating a meaning for "Made in
Turkey": Les!\onsfrom the Far East, Symposium on "New
Strategies in International Marketing", Istanbul 1990.
4. Hinterhuber; Hans, The European Way to Lean
Management, Yönetim, sayi:18, 1994.
5. Stevenson, William J., Production/Operations
Management, Richard Irwin 1993.
Prof. Dr. Feridun Özgür
MUUASEBE ILKELEKI
8. Baski
Isteme Adresi
Istanbul Üniversitesi Isletme Faküitesi Isletme Iktisadi Enstitüsü
Avcilar - ISTANBUL
TeL.:590 1427
-45-