tc ankara üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü sosyal çevre bilimleri

T.C
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
SOSYAL ÇEVRE BİLİMLERİ ANABİLİM DALI
EMNİYET TEŞKİLATININ EĞİTİM SÜRECİNDE
TARİHSEL ÇEVRE İLE İLGİLİ YENİ YAKLAŞIMLAR
Doktora Tezi
Mehmet Sarı
Ankara-2007
T.C
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
SOSYAL ÇEVRE BİLİMLERİ ANABİLİM DALI
EMNİYET TEŞKİLATININ EĞİTİM SÜRECİNDE
TARİHSEL ÇEVRE İLE İLGİLİ YENİ YAKLAŞIMLAR
Doktora Tezi
Mehmet Sarı
Tez Danışmanı
Prof.Dr.Berna ALPAGUT
Ankara-2007
T.C
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
SOSYAL ÇEVRE BİLİMLERİ ANABİLİM DALI
EMNİYET TEŞKİLATININ EĞİTİM SÜRECİNDE
TARİHSEL ÇEVRE İLE İLGİLİ YENİ YAKLAŞIMLAR
Doktora Tezi
Tez Danışmanı: Prof.Dr.Berna ALPAGUT
Tez Jürisi Üyeleri
Adı ve Soyadı
İmzası
…………………………………….
……………..
…………………………………….
……………..
…………………………………….
……………..
…………………………………….
……………..
…………………………………….
……………..
Tez Sınavı Tarihi ………………………………
İÇİNDEKİLER
Sayfa
Tablolar Listesi………………………………………………………………......V
Grafikler Listesi………………………………………………………………….VII
I. BÖLÜM: GİRİŞ
1.1. Problem Durumu………………………………………………………………1
1.1.1. Çalışmanın Konusu……………………………………………………...1
1.1.2. Çalışmanın Amacı ve Önemi…………………………………………....2
1.1.3. Araştırma Problemi ve Alt Problemler………………………………….3
1.1.4. Kapsam ve Temel Varsayımlar………………………………………….4
1.1.5. Araştırmanın Sınırlılıkları……………………………………………….5
II: BÖLÜM: ÇEVRE KAVRAMI
2.1. Çevre Kavramı ..................................................................................................6
2.1.1 Doğal ve Kültürel Çevre .........................................................................7
2.1.1.1. Doğal Çevre ..................................................................................8
2.1.1.2. Tarihsel Çevre ...............................................................................9
2.1.2. Doğal ve Tarihsel Çevre Sorunları........................................................10
2.1.3. Yasalarda Doğal Ve Kültürel Çevre .....................................................11
2.1.3.1. Uluslar arası Alanda Doğal Ve Kültürel Çevre Korunumu ......12
2.1.3.2. Türkiye’de Doğal Ve Kültürel Çevre Korunumu ......................14
i
2.2. Korunması Gerekli Kültür Ve Tabiat Varlıkları .............................................17
2.2.1. Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları ...................19
2.2.2. Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları........................23
2.3. Doğal ve Kültürel Çevre Eğitimi ....................................................................25
2.3.1. Çevre Eğitimi ve Çevre İçin Eğitim ....................................................26
2.3.1.1. Mekanist Görüş ...........................................................................28
2.3.1.2. Ekolojik görüş .............................................................................29
2.3.2. Doğal Ve Kültürel Çevre Eğitimi ........................................................30
2.3.3. Türkiye’de Çevre Eğitimi ....................................................................31
2.4. Polisin Eğitim Sistematiğinde Doğal ve Kültürel Çevre Eğitimi ...................36
2.4.1. Hizmet Öncesi Eğitim ...........................................................................40
2.4.1.1. Polis Akademisi Başkanlığı ........................................................43
2.4.1.1.1. Güvenlik Bilimleri Fakültesi...........................................45
2.4.1.1.2. Polis Meslek Yüksek Okulları ........................................48
2.4.1.1.3. Polis Eğitim Merkezleri ..................................................52
2.4.1.1.4. Fakülte Yüksek Okulları .................................................53
2.4.1.2. Polis Koleji Müdürlüğü...............................................................56
2.4.2. Hizmet İçi Eğitim..................................................................................62
2.4.2.1. Güvenlik Bilimleri Enstitüsü ......................................................65
2.4.2.2. Eğitim Daire Başkanlığı..............................................................68
2.4.2.3. TADOC ( Kaçakçılık Daire Başkanlığı ) ....................................69
2.4.2.4. Bilgi İşlem Daire Başkanlığı.......................................................73
2.4.2.5. Asayiş Daire Başkanlığı..............................................................73
ii
2.4.2.6. Trafik Eğitim Araştırma Daire Başkanlığı..................................75
2.4.2.7. İl Eğitim Şube Müdürlükleri .......................................................76
2.4.2.8. Twinning Projeleri ......................................................................76
2.4.2.9. Meslek İçi Yöneticilik Eğitimi Kursu .........................................79
2.4.3. Eğiticilerin Eğitimi.................................................................................81
III.BÖLÜM: YÖNTEM
3.1. Araştırmanın Modeli .......................................................................................84
3.2. Evren ve Örneklem .........................................................................................84
3.3. Verilerin Toplanması ......................................................................................85
3.4. Verilerin Analizi .............................................................................................87
IV.BÖLÜM: BULGULAR ve YORUM
4.1. Polis Aday Öğrencilerinin Doğal ve Kültürel Çevre Bilinci ..........................88
4.1.1. Ankete Katılan Polis Eğitim Kurumları................................................88
4.1.2. Öğrencilerin Doğal ve Kültürel Çevre Bilincinin İrdelenmesi .............89
4.1.3. Polisin Eğitim Sürecinde Çevre ............................................................96
4.1.4. Öğrencilerin Doğal ve Kültürel Çevreye Olan İlgileri........................101
4.2. Polis Aday Öğrencilerinin Çevresel Bilgi Birikimini Yaşamlarına
Yansıtma Düzeyleri.......................................................................................106
4.2.1. Öğrencilerinin Çevresel Bilgi Birikimini Yaşamlarına Yansıtma
Düzeyleri .......................................................................................................106
4.2.2. Eski Eser ve Doğal Miras Kaçakçılığının Önlenmesinde Eğitimle
iii
Bilinçlendirmenin Önemi...............................................................................110
5. BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ ve TARTIŞMA
5.1. Emniyet Teşkilatının Eğitim Sürecinde Doğal ve Kültürel Çevre................113
5.2. Doğal ve Kültürel Çevrenin Korunmasında Bilinçli ve Duyarlı
Bir Güvenlik Teşkilatı....................................................................................115
5.3. Eski Eser ve Doğal Miras Kaçakçılığının Önlenmesi...................................116
6. SONUÇ ve ÖNERİLER................................................................................118
ÖZET...................................................................................................................121
SUMMARY ........................................................................................................122
KAYNAKÇA ......................................................................................................123
EKLER.................................................................................................................129
iv
TABLOLAR DİZİNİ
Tablo 1. Polis Eğitim Kurumlarında Okuyan Öğrencilerin
Tanıtıcı Özellikler .....................................................................................89
Tablo 2. Doğal ve Kültürel Çevremiz Vazgeçilemez Temel Değerlerimizdendir
Cümlesine İlişkin Sonuçlar ........................................................................89
Tablo 3. Emniyet Teşkilatımız Vazgeçilemez Temel Değerlerimizdendir
Cümlesine İlişkin Sonuçlar .......................................................................90
Tablo 4. Doğal ve Kültürel Çevremiz Konusunda Bilgi Edinmeye Değer
Veriyorum Cümlesine İlişkin Sonuçlar......................................................92
Tablo 5. Doğal ve Kültürel Çevremizin Korunmasında Polise Önemli Görevler
Düşmektedir Cümlesine İlişkin Sonuçlar................................................93
Tablo 6. Doğal ve Kültürel Çevremiz Evrensel Zenginliğimizi Belirleyici
Unsurlar Arasındadır Cümlesine İlişkin Sonuçlar .....................................93
Tablo 7. Doğal ve Kültürel Mirasımızı Koruma Bilinç ve Duyarlılığındayım
Cümlesine İlişkin Sonuçlar .....................................................................94
Tablo 8. Doğal ve Kültürel Çevre Bilinç ve Duyarlılığı Etkin ve Çağdaş Bir
Yaşam için Bir Gerekliliktir Cümlesine İlişkin..........................................95
Tablo 9. Okulumuzda Çevre, Tarihsel Çevre ve Çevresel Güvenlik Dersleri
Olmalıdır Cümlesine İlişkin Sonuçlar........................................................96
Tablo 10. Çevre, Tarihsel Çevre ve Çevresel Güvenlik Kavramlarını
Derslerimizde Yeterince İrdelemekteyiz Cümlesine İlişkin Sonuçlar ......97
v
Tablo 11. Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Polisin Eğitiminde; Çevre, Tarihsel
Çevre ve Çevresel Güvenlik Kavramları Önem Kazanacaktır Cümlesine
İlişkin
Sonuçlar ....................................................................................98
Tablo 12. Tüm Bireylerde Eğitim ile Tarihsel Çevre Bilinci Oluşturulmalıdır
Cümlesine İlişkin Sonuçlar ........................................................................98
Tablo 13. Doğal Miras (Endemik Bitki ve Hayvan Türleri, Bitki ve Hayvan
Fosilleri) Kaçakçılığı Önlenmelidir Cümlesine İlişkin Sonuçlar ...............99
Tablo 14. Eski Eser Kaçakçılığında Birey Zenginleşiyor Gibi Görünse de
Toplum Fakirleşir Cümlesine İlişkin Sonuçlar ........................................100
Tablo 15. Doğal ve Kültürel Çevremiz Bize Gelecek Kuşakların Bir Emanetidir
Cümlesine İlişkin Sonuçlar .................................................................101
Tablo 16. Doğal ve Kültürel Çevremizin Turizmde Çok Önemli Bir Yeri Vardır
Cümlesine İlişkin Sonuçlar .................................................................102
Tablo 17. Doğal ve Kültürel Çevre Hakkında araştırma Yapmaktan Zevk
Duyarım Cümlesine İlişkin Sonuçlar .......................................................103
Tablo 18. Doğal ve Kültürel Çevre İlgimi Çeker Cümlesine İlişkin Sonuçlar ..103
Tablo 19. Fırsat Buldukça Müzeye, Ören Yerine Giderim Cümlesine İlişkin
Sonuçlar....................................................................................................104
Tablo 20. Doğal ve Kültürel Çevre Konularında Birikimimi Paylaşmak Hoşuma
Gider Cümlesine İlişkin Sonuçlar ............................................................105
Tablo 21. Doğal ve Kültürel Çevre Konularında Birikimimi Yaşamımda Etkin
Bir Şekilde Kullanacağım Cümlesine İlişkin ...........................................106
vi
Tablo 22. Doğal ve Kültürel Çevre Konularında Birikimimi Meslek Hayatımda
Kullanacağım Cümlesine İlişkin Sonuçlar ..........................................107
Tablo 23. Bilinçli Bir Yurttaş Aynı Zamanda Doğal ve Kültürel Çevre Konusunda
Duyarlı Olan Yurttaştır Cümlesine İlişkin Sonuçlar................................108
Tablo 24. Doğal ve Kültürel Zenginliklerimiz Kent Kimliği ve Kent Kültürünün
Vazgeçilmezlerindendir Cümlesine İlişkin Sonuçlar ..........................109
Tablo 25. Doğal Miras (Endemik Bitki ve Hayvan Türleri, Bitki ve Hayvan
Fosilleri) Kaçakçılığının Önlenmesinde Bireylerin ve Toplumun
Eğitilerek Bilinçlendirilmesi Önemlidir Cümlesine İlişkin Sonuçlar .....110
Tablo 26. Doğal Miras (Endemik Bitki ve Hayvan Türleri, Bitki ve Hayvan
Fosilleri) Kaçakçılığının Önlenmesinde Polislerin Eğitilerek
Bilinçlendirilmesi Önemlidir Cümlesine İlişkin Sonuçlar ......................111
vii
GRAFİK LİSTESİ
GRAFİK 1............................................................................................................ 90
GRAFİK 2............................................................................................................ 91
GRAFİK 3............................................................................................................ 92
GRAFİK 4............................................................................................................ 93
GRAFİK 5............................................................................................................ 94
GRAFİK 6............................................................................................................ 94
GRAFİK 7............................................................................................................ 95
GRAFİK 8............................................................................................................ 97
GRAFİK 9............................................................................................................ 97
GRAFİK 10.......................................................................................................... 98
GRAFİK 11.......................................................................................................... 99
GRAFİK 12........................................................................................................ 100
GRAFİK 13........................................................................................................ 100
GRAFİK 14........................................................................................................ 101
GRAFİK 15........................................................................................................ 102
GRAFİK 16........................................................................................................ 103
GRAFİK 17........................................................................................................ 104
GRAFİK 18........................................................................................................ 105
GRAFİK 19........................................................................................................ 106
GRAFİK 20........................................................................................................ 107
GRAFİK 21........................................................................................................ 108
GRAFİK 22........................................................................................................ 108
GRAFİK 23........................................................................................................ 109
GRAFİK 24........................................................................................................ 111
GRAFİK 25........................................................................................................ 112
viii
I. BÖLÜM : GİRİŞ
1.1. Problem Durumu
I. Bölüm giriş olarak adlandırılmış ve tezin konusu, tezle ilgili ön bilgiler,
çalışmanın amacı, önemi, araştırma problemi ve alt problemleri, kapsam ve temel
varsayımlarla araştırmanın sınırlılıkları irdelenerek tez çalışmasının problem durumu
aktarılmıştır.
1.1.1. Çalışmanın Konusu
İnsanlık içerisinde yaşamını sürdürdüğü doğanın bir parçasıdır. Uygarlığın
kökleri
insan
kültürüne
biçim veren doğada bulunmaktadır. Çevre sorunsalı
toplumun tüm bireylerini etkilediği gibi Emniyet Örgütü çalışanlarını da
etkilemektedir.
Doğal, tarihsel ve kültürel çevrenin korunmasında, eski eser ve endemik bitki
kaçakçılığının önlenmesinde bilinçli evrensel düşünen ve yerel uygulamalar
sergileyebilen bir güvenlik teşkilatı oluşturabilmek için, Emniyet Teşkilatının Eğitim
Süreci çevrebilimsel bağlamda yeniden ele alınması, deterministik bir yaklaşım
yerine bütüncül bir perspektifle değerlendirilerek yeni davranışların ortaya konması
hedeflenmiştir
Polisin
davranışlarına
çevre
bilgisini
yansıtabilmesi
bilince
dönüştürmesi,
eğitimle
kültürlenmesi,
bu
bilinci
yaşamına-
bilinçlenmesi
sonucu
gerçekleşebilir. Bu perspeftifle çalışmada Emniyet Teşkilatının Eğitim Süreci
irdelenirken çağdaş ve bilimsel yaklaşımlara yer verilmiştir.
1
1.1.2. Çalışmanın Önemi ve Amacı
Avrupa Birliğine girme çabasında olan Türkiye’nin
vazgeçilemeyecek
yapı taşlarından olan Emniyet Teşkilatının toplumun yaşadığı tüm güvenlik ve
korunma politikalarında bilgi ve bilinç sahibi olması kaçınılmaz bir gerekliliktir.
Bu calismadaki spesifik amaç Polisin Eğitim Sürecinde doğal, kültürel çevre
bilincini irdelemek ve çevrebilimsel bağlamda disiplinler üstü bir yaklaşımla çağdaş
akılcı ve bilimsel yeni sentezlere varmaktır.
Bu bağlamda, tez çalışmasının yöntemi şöyle sıralanmaktadır:
1. Yöntem: Emniyet Teşkilatının Eğitim Sürecini çevrebilimsel anlamda
disiplinler üstü bir bakış açısıyla değerlendirilecek,
2. Yöntem: Polis Aday Öğrencilerinin tarihsel, doğal ve kültürel çevreye
yaklaşımlarını saptamak ve çevrebilimsel bağlamda eğitim sürecinde hazır
bulunuşluk düzeylerini belirlenecek,
3. Yöntem: Emniyet Teşkilatının Hizmet öncesi ve hizmet içi eğitiminde doğal,
tarihsel ve kültürel çevreye olan yaklaşımlarını irdelenecek,
4. Yöntem: Multidisipliner bir yaklaşım sergilenmesi gerken kamu yararına
görev yapmakta olan polisin Çevresel Eğitim ile görevi esnasında
karşılaşabileceği çevre problemlerine olan duyarlılıklarını saptayarak, bilinç
seviyesini arttırmak hedeflenecek,
5. Yöntem: Toplumun içinden bir birey olan polislerimizin doğal, tarihsel ve
kültürel çevre sorunlarına karşı, var olan bilgi birikimlerini yaşamlarına
yansıtma düzeylerini belirleyerek, geliştirilecektir.
2
Tezin doğal, tarihsel ve kültürel çevre bağlamındaEmniyet teskilati acisindan
önemi;
1. Emniyet Teşkilatının Eğitim sürecini çevrebilimsel anlamda irdeleyen ilk
çalışma olması,
2. Doğal, tarihsel ve kültürel çevrenin korunmasında, gelecek kuşaklara
aktarılmasında ve sürdürülebilmesinde Emniyet Teşkilatının katkısını arttıracak
sonuç ve öneriler vermesi,
3. Tezde elde edilen bulguların bundan sonra yapılacak akademik çalışmalara
ışık tutacak olması ile önem taşımaktadır.
1.1.3. Araştırma Problemi ve Alt Problemler
Tez çalışmasının araştırma problemi, Emniyet Teşkilatının Eğitim sürecini
çevrebilimsel anlamda irdelemek polis aday öğrencilerin mevcut düzeylerini
belirlemek ve bu düzeylerini doğal, tarihsel ve kültürel çevre eğitimi ile arttırmaktır.
Bu çalışmayı hazırlarken karşılaşılan temel sorunlardan biri Polisin Çevre
eğitimi ile ilgili bilimsel çalışmaların hiç olmamasıydı.
Emniyet Teskilatinin egitim sureci icerisinde cevrebilimsel anlamda
yurutulen program ve yaklasimlar var midir var ise hangi düzeydedir.
Polis
adaylarinin mevcut cevrebilimsel bilinc düzeyi yeterlimidir ?
Polis oğrencilerinin doğal, tarihsel ve kültürel çevre sorunları ile ilgili
bilgileri var mı? Var ise bunu bireysel ve mesleki yaşamlarına yansıtma düzeyleri
hangi seviyededir?
3
Diğer bir sorun da, doğal, tarihsel ve kültürel çevre eğitimi konusunun
multidisipliner bir alan olması nedeni ile çok farklı uzmanlık alanlarında eşgüdüm
içerisinde çalışma yapılmasının gerekliliğiydi.
1.1.4. Kapsam ve Temel Varsayımlar
Bu calisma Emniyet orgutunde yer alan bireylerin karsilastiklari olaylari
degerlendirirken cevrebilimsel anlamda evrensel yaklasimlar sergileyebilmelerini
surec ve algilama duzeylerini analiz etmeyi saglayacak ve bulgular isiginda bir Polis
Egitim dizgesine yonelik onerileri kapsayacaktir.
Birinci bölümde çalışmanın konusu ve çalışmaya ilişkin bilgiler verilerek
çalışmanın amacı ve önemi, araştırma problemi, araştırmanın kapsamı ve temel
varsayımları sıralanarak araştırmanın sınırlılıkları ile tamamlanmıştır.
İkinci bölümde çevre, doğal çevre ve tarihsel çevre kavramları verilerek doğal
ve tarihsel çevre sorunsalı, Türkiye’de ve dünyada doğal ve kültürel çevrenin
korunması ile korunması gerekli taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları
incelenerek, doğal ve kültürel çevre eğitimi tüm boyutları ile ele alınmıştır.
Polisin eğitim sistematiğinde, hizmet öncesi, hizmet içi ve eğiticilerin eğitimi
doğal, tarihsel ve kültürel çevrenin korunması bağlamında multidisipliner bir tarzda
ele alınarak var olan hazır bulunuşluk düzeylerinin tespiti yapılarak yeni yaklaşımlar
sergilenmesi amacı ile sentezlere ulaşılmıştır.
Üçüncü bölüm Yöntem başlığı altında, araştırmanın modeli, evren ve
örneklem, verilerin toplanması ve verilerin analizi ile ilgili bilgiler verilmiştir.
4
Dördüncü ve beşinci bölümde polis aday öğrencilerinin doğal ve kültürel
çevre bilinç düzeyleri, polisin eğitim sürecinde çevre kavramı, öğrencilerin doğal ve
kültürel çevreye olan ilgileri, var olan bilgilerini yaşama yansıtma düzeyleri ve
doğal, kültürel çevrenin korunumunda polisin önemi irdelenmiştir.
Sonuç
ve
öneriler
bölümünde,
verilerin
değerlendirilerek ortaya çıkan araştırma sonuçları
analizi
sonrası
bulgular
ve çalışmadan elde edilen
sonuçlar verilerek ve bütünsel bir yaklaşımla yeni önerilere yer verilmiştir.
1.1.5. Araştırmanın Sınırlılıkları
1-
Araştırma Türk Polis Teşkilatı ve onun eğitim dizgesi ile
sınırlandırılmıştır.
2-
Anket çalışmasının uygulanması aşamasında 2006-2007 eğitim
öğretim dönemi polis aday öğrencileri ile sınırlandırılmıştır.
3-
Polis Eğitim dizgesinde yer alan okullar arasında Polis Akademisi
Güvenlik Bilimleri Fakültesi, Ankara Polis
Koleji, İzmir Rüştü
Ünsal Polis Meslek Yüksekokulu, İstanbul Şükrü Balcı Polis Meslek
Yüksekokulu,
ve
Erzurum
Polis
Meslek
Yüksekokulu
ile
sınırlandırılmıştır.
4-
Bu okulların öğrencileri arasında bulunan 80 erkek, 20 bayan ikinci
sınıf öğrencileri ile sınırlandırılmıştır.
5
II. BÖLÜM: GİRİŞ
2.1. Çevre Kavramı
Genel anlamda çevre, tüm canlıları hayatları boyunca etkileyen her türlü
sosyo-ekonomik, kültürel, tarihi ve fiziki faktörlerin tümü olarak tanımlanmaktadır.
Çevre tanımının boyutları irdelendiğinde; İnsanında bir parçası olduğu,
oluşumuna bir katkıda bulunmadığı hazır bulduğu çevreye ‘Doğal Çevre’ ;İnsanın
yaşadığı, varlığını, özelliğini ve niteliğini fiziksel olarak algıladığı ortama ‘Fiziksel
Çevre’,
İnsanın bilgi ve kültür birikimine dayanarak, doğal çevresinde bulmuş
olduğu yer altı ve yerüstü zenginliklerini kullanarak yarattığı çevreye ‘Yapay Çevre’;
Bir fiziksel çevre içinde bulunan insanların ekonomik, toplumsal ve siyasal sistemleri
gereği yarattıkları ilişkilerin tümüne ‘Toplumsal Çevre’ ; 1 İnsanın tarih boyunca
yarattığı kültürel değerlerin fiziksel çevreye yansımış olan görüntüsünü ‘tarihsel
Çevre’ 2 tanımları ile karşılaşılmaktadır.
Çevre canlı ve cansız nesneleri ayrıca tüm bunlar arasındaki etkileşimleri
kapsamaktadır. Bu etkileşimlerin dengesinin bozulduğu durumlarda ise çevre sorunu
ortaya çıkmaktadır. Çevre sorunlarının başlıca nedeni, insanın çevreyle olan
etkileşiminde kendisini biyolojik bir varlıktan çok kültürel bir varlık olarak görmesi,
dengeleri bozacak şekilde doğal kaynakları kullanması, diğer canlılara zarar
vermesidir. Çevre kavramı evrensel olduğu gibi çevre sorunları da evrensel olarak
1
Ruşen Keleş, Can Hamamcı, Çevre Politikası, İmge Kitabevi Yayınları, 5. baskı, Ankara, 2005,
s.34.
2
ibid. s.147.
6
nitelendirilmektedir. İnsanoğlunun çevresiyle girdiği etkileşimde dengeleri bozarak
hızla yükselişi, çevre sorunlarının artmasına neden olmuştur. 3
İnsanlığın evriminde kültür boyutunun ortaya çıkışı ile, bir kültürel çevrenin
varlığından söz edilmeye başlanması en az iki milyon yıl öncesine inmektedir. 4
2.1.1. Doğal ve Kültürel Çevre
Türkiye, paleolitik dönemden günümüze kadar çeşitli uygarlıkların en zengin
eserlerini barındıran bir ülke olarak çok özel bir konuma sahiptir. Yurdumuzun eşsiz
doğal ve kültürel varlıklarının korunması, yaşatılması, sonraki kuşaklara tarihimizin
değerli ürünleri olarak aktarılabilmesi hepimizin görevidir. Bu varlıklar, dünya
kültürünün seçkin örnekleri olmaları nedeniyle evrensel bir değer taşımaktadırlar.
Ekonomik açıdan gelişmeyi hedeflerken tarihi, kültürü, doğayı heba
etmemek, korurken de yalnızca saklamak değil yaşama katmak ve geliştirmek
birincil istenç olmalıdır. Sivil toplum kuruluşlarımızın, halkımızın ve polisimizin bu
konuda bilinçlendirilmesi doğal ve kültürel çevrenin gelecek kuşaklara aktarılmasını
sağlayacaktır.
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununda 14.7.2004 tarihinde yapılan
değişiklik ile, kültür varlıkları,’ Tarih öncesi ve tarihi devirlere ait bilim, kültür, din
ve güzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih öncesi ya da tarihi devirlerde sosyal
yaşama konu olmuş bilimsel ve kültürel açıdan özgün değer taşıyan yer üstünde, yer
3
Seda Deniz, Tarihsel Çevrenin Korunmasında Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü, A.Ü. Sosyal
Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Çevre Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
Ankara, 2004, s.11.
4
Berna Alpagut, Doğal Çevre ve İnsanın Evrimi, R.Keleş (Ed.) İnsan, Çevre Toplum, Ankara,İmge
Kitabevi Yayınları, 1992, s.79.
7
altında veya su altındaki bütün taşınır ve taşınmaz varlıklardır.’ şeklinde
tanımlanmıştır.
Tabiat varlıkları ; jeolojik devirlerle tarih öncesi ve tarihi devirlere ait olup
ender bulunan, özellikleri ve güzellikleri bakımından korunması gereken, yer
üstünde, yer altında veya su altında bulunan değerlerdir.
Tarih öncesinden günümüze kadar gelen çeşitli medeniyetlerin ürünü olup,
yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik, mimari ve benzeri özelliklerini yansıtan
kentin ve kent kalıntılarının bulunduğu alanlara, kültür varlıklarının yoğun olarak
bulunduğu sosyal yaşama konu olan veya önemli tarihi hadiselere sahne olan yerlere
ve tespiti yapılmış tabiat özelliklerinden dolayı korunması gerekli alanlara “sit “ adı
verilmektedir.
2.1.1.1.Doğal Çevre
İnsan ve doğal çevre arasındaki enerji ve madde alışverişi, canlı yaşamının
sürekliliği bakımından son derece önemlidir. Buradaki enerji üretiminin miktarı
teknoloji, doğal çevre ve nüfus artışı tarafından belirlenmektedir. 5
İnsanlık her geçen gün biraz daha doğal sistemlere bağlı olmaktadır.Örneğin,
kullanılan ilaçların % 60- %70’ i doğal bitki ve hayvan ürünlerinden elde
edilmektedir. 6 Buna karşın yerküredeki biyolojik sistem ve canlı yaşam alanları yani
doğal çevremiz insanlığın müdahaleleri ile hızlı ve dramatik bir şekilde olumsuz
doğrultuda değişmektedir.
5
Berna Alpagut, İnsan Ekolojisi, Çevre Üzerine, T.Ç.V. yayınları, Ankara, 1991, s.28.
Bertrand, G.A., ‘Ecological Processes and Life Support Systems’, Sustaining Tomorrow,
Thibodeau, F.R., Field, H.H., University Pres of New England, London, 1984, s.36.
6
8
Kentte, doğal
kenttaşlarca
değerlerin korunmasında, geliştirilmesinde, bunların
algılanmasında ve kenttaşların dokunca (zarar) vermeden doğadan
yararlanmasında gösterilen duyarlılık, kentsel yaşam kalitesini olumlu yönde
etkileyen temel öğelerden birisidir. 7
Doğal çevrenin bir bütün olduğu ve insan faaliyetleri ile iç içe bulunduğu
öngörüsü ile doğal kaynakların dengeli kullanılması, bunun sürdürülebilirliği ve
insan - doğa arasındaki olumlu etkileşim çevresel eğitim ile gerçekleştirilebilir.
2.1.1.2. Tarihsel Çevre
Geçmiş
uygarlıklardan
geriye
kalan
kalıntılar
tarihsel
çevremizi
oluşturmaktadır. Tarihsel Çevre denildiğinde daha çok kentsel sitler kasdedilmekle
birlikte, kırsal, tarihsel, arkeolojik, paleoekolojik sitler de bu kapsam içinde
değerlendirilir. 8
Tarihsel çevremiz, yaşam boyunca bize dersler verir ve tercihlerimiz /
davranış biçimlerimizi, akılcı bir yöntemle belirlememize olanak sağlar. Bir ülkenin
kültürel yaşam kalitesini ortaya koymada en büyük etmen, soyut ve somut kültürel
varlıklarımızın en iyi biçimde koruma bilincinin, topluma verilmesidir. 9
‘Tarihi eser kaçakçılığı” ve “tarihi eser hırsızlığı” gibi kavramlar sık sık
yazılı ve görsel iletişim araçları aracılığı ile karşımıza çıkmaktadır.
Çevremizin disiplinlerarası ve multidisipliner irdelenmesine gereksinim
vardır. Yerel düşünüp evrensel çözümler üretilmelidir. Kendini yenileyebilen doğal
7
Cevat Geray, ‘Kentsel Yaşam Kalitesi ve Belediyeler’, Türk İdare Dergisi, 75. Yıl Özel Sayısı,
yıl:70, Sayı:421, Ankara, 1998, s.241.
8
Zeynep Ahunbay, Tarihi Çevrede Koruma ve Restorasyon, Yem Yayınları, İstanbul, 1996, s.116.
9
Coşkun Özgünel, ‘Çevreden Çıkarak’ İDOL Arkeoloji ve Arkeologlar Dergisi, Ekim-KasımAralık, Sayı:11, Ankara, s.3.
9
kaynaklarımızı yenilenme sürecini olumsuz etkilemeden kullanmalıyız. Tarihsel
çevremizde kendini yenileyebilme süreci bulunmadığından yitik hale gelmektedir.
2.1.2. Doğal ve Tarihsel Çevre Sorunları
İnsanlığın doğal kaynakları sonsuz tükenmez bir kaynak olarak görmesi,
doğal ve tarihsel çevrenin korunumunda bilinçsiz ve kısa süreli yararcılığı tercih
etmesi sonucunda yalnızca kendi evrim ve geleceğini değil diğer tüm canlıların,
çevrenin geleceğini de olumsuz etkilemektedir.
Ülkemizde hızlı kentleşme, hızla artan ekonomik büyüme ve globalleşme
süreçleri yaşatmaktadır. Bu süreçler içinde oluşan rantları paylaşım çabalarına doğal
ve tarihi değerleri koruma bağlamındaki bilinçsizlik, bilgisizlik, isteksizlik, ve mali
eksiklikler gibi olumsuzluklar da eklenince doğal ve tarihi değerler bilinçsizce,
dikkatsiz ve denetimsiz olarak, kullanılmakta ya da yağmalanmaktadır. Derhal ciddi
önlemler alınmazsa ülkemizin zengin doğal ve tarihi mirasının hızla yok olacağı
kaçınılmaz sondur. Yok edilen doğal ve tarihi değerlerin sürdürülebilirlikleri söz
konusu olamayacağına göre doğal ve tarihi değerleri koruma vazgeçilemeyecek
kadar hayati önemi olan bir gerçekliktir.; koruma amaçlı müdahaleler ise birer
toplumsal ve evrensel sorumluluktur.
Yenilenebilir doğal kaynakların ve bu kaynakların üretkenliklerinin
azalmasından doğal çevre sorunları
ortaya çıkmaktadır. Doğal kaynakların
sürdürülebilir kullanımı ve çevre kalitesinin korunması yenilenme kapasitelerini
olumlu etkiler. Buna karşın yenilenebilen kaynağın sürdürülemez bir biçimde
kullanımı-yönetimi, bu kaynağın gelecekteki elde edilebilirliğini azaltacaktır.
10
Türkiye’nin gündemindeki asıl konu koruma yaklaşımlarında öncelik ya da
korumanın nasıl yapılacağından çok, korumanın gerekli ya da gerçekçi bir amaç olup
olmadığını tartışmaya açmaktır. Oysa, Anadolu’nun doğal ve tarihi kültür mirasını
gelecek kuşaklara aktarmak görev ve sorumluluğu tartışmaya dahi gerek olmayan
ulusal ve uluslararası bir gerekliliktir. 10
Var olan çevre koruma politikaları ve gündemleri sürdürülmeli, hatta
güçlendirilmelidir. Hatta hükümetlerin artık çevre sorunlarına ve politikalarına çok
daha geniş bir açıdan bakması da gereklidir. 11
2.1.3. Yasalarda Doğal ve Kültürel Çevre
Korunması gerekli kültür ve tabiat varlıklarının çağdaş bakım ve
korunabilirliğinin sağlanabilmesi amacıyla Kültür Bakanlığı tarafından hazırlanan ‘
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ‘ 23.07.1983 tarih ve 18113 sayılı
Resmi Gazete’de 2683 kanun numarasıyla yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Daha
sonra 17.06.1987 tarih ve 3386 sayılı kanun ile 14.07.2004 tarih ve 5226 sayılı
kanunla bazı değişikliklere gidilmiştir. Bunun yanında 5366 numaralı kanun ile
16.06.2005
tarihinde kabul edilen ‘ Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz
Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun’
yıpranan ve özelliğini kaybetmeye yüz tutmuş kültür ve tabiat varlıklarını koruma
kurullarınca sit alanı olarak tescil ve ilan edilen bölgeler ile bu bölgelere ait koruma
alanlarının, bölgenin gelişimine uygun olarak yeniden inşa ve restore edilerek, bu
bölgelerde konut, ticaret, kültür, turizm ve sosyal donatı alanları oluşturulmasını,
10
11
http://ekutup.dpt.gov.tr/cevre/bademlir/doğal.html
Ortak Geleceğimiz, Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Önder Matbaa, 1991, s.374.
11
tabiî afet risklerine karşı tedbirler alınmasını, tarihi ve kültürel taşınmaz varlıkların
yenilenerek korunmasını ve yaşatılarak kullanılmasını sağlamak için yürürlüğe
girmiştir.
2.1.3.1. Uluslar Arası Alanda Doğal ve Kültürel Çevre Korunumu
Çevre, özyapısı gereği uluslararasıdır. Çevreyi belirleyen temel etkenler
sıralanacak olur ise, bu nitelik ortaya çıkar. 12
Çevreye karşı ilginin ve ilk çevrecilik akımlarının, doğaya ve doğanın
korumasına gösterilen ilgi biçiminde, 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıktığı
söylenebilir. İngiltere’de daha 1865’te yeşilliğin ve orta mallarının korunması
amacıyla bir dernek kurulmuştur. Amerika Birleşik Devletleri’nde de Sierra Club,
Audubon Society, Itzaak Walton League gibi gönüllü kuruluşların ortaya çıkması
aynı tarihlere rastlar. 13
1954’te Londra Uluslar Arası Yakıtların Neden Olduğu Deniz Kirliliğini
Engelleme Konvansiyonu, 1962’de Seattle ‘da Ulusal Parklar Konferansı toplanmış ,
1963’te Nairobi Bildirisi yayımlanmış, 1968’ de Paris’te
UNESCO tarafından
Biyosfer konferansı yapılmıştır.
Uluslar arası ilk büyük çevre konferansı 5 Haziran 1972
tarihinde
Stockholm’de yapılan Türkiye’de dahil 113 ülkenin katıldığı Birleşmiş Milletler
Çevre Konferansıdır.Bu konferans sonucunda Birleşmiş Milletler Çevre Programı
(UNEP) kurulmuştur.
12
Can Hamamcı, ‘Çevre ve Siyaset’ İnsan Çevre Toplum içinde, İmge Kitabevi, Ankara, 1992
s.283.
13
Ruşen Keleş, ‘Çevre ve Siyaset’ İnsan Çevre Toplum içinde, İmge Kitabevi, Ankara, 1992 s.151.
12
Sulak Alanların Korunmasına İlişkin Ramsar Sözleşmesi 2 Kasım 1972’de,
Kültürel ve Doğal Dünya Varlıklarının Korunmasına İlişkin Paris Sözleşmesi
16
Kasım
1972’de
imzalanmıştır.Yine
1972’de
Roma
Kulübü
Raporu
yayımlanmıştır.
Akdeniz’in kirliliğe karşı korunması ile ilgili 1976 yılında Barselona
Sözleşmesi, Avrupa Vahşi Yaşamın ve Doğal Habitatların Korunması ile ilgili 1979
yılında Bern Sözleşmesi imzalanmıştır.
1983 yılında Birleşmiş Milletler tarafından Dünya Çevre ve Kalkınma
Komisyonu kurulmuştur. Komisyon, çalışmalarını 1987 yılında ‘Ortak Geleceğimiz’
adı altında yayımlamıştır.
Stockholm konferansının 20. yılında Rio’da Birleşmiş Milletler Çevre ve
Kalkınma Konferansı yapılmıştır. Konferans sonunda ’Rio Bildirgesi, Gündem 21,
Orman İlkeleri, İklim Değişikliği Sözleşmesi ve Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’
yayımlanmıştır.
Rio’ daki konferanstan 10 yıl sonra, 26 Ağustos-4 Eylül 2002
tarihleri
arasında Birleşmiş Milletler Johannesburg Konferansı düzenlenmiş , ‘Johannesburg
Sürekli ve Dengeli Gelişme Bildirisi’ yayımlanmıştır.
Çevre, üst düzey bir hukuk normu olarak, bir başka deyişle, uluslarüstü
(supranational) bir kamu yararı kavramı olarak kabul edilmeli, Çevre değerleri,
13
uluslar arası bir varsıllık olarak algılanmalı ve bu düzeyde koruma kurulları
oluşturulmalıdır. 14
2.1.3.2. Türkiye’de Doğal ve Kültürel Çevre Korunumu
Türkiye’de devletin çevre politikaları, bütünlük, tutarlılık ve devamlılık
göstermeyen, katılımcı, şeffaf ve yerinden yönetim anlayışına dayanmayan, nitelik
ve nicelik açısından yeterli finansman mekanizmalarıyla desteklenmeyen ve denetim
araçları güçlü olmayan bir görüntü sergilemektedir. 15
Korumacılık konusunda her şeyden önce dünya ölçeğinde ortak mirasın
korunması sorumluluğunun bilinmesi gerekmektedir. Özellikle Türkiye binlerce
yıllık uygarlık tarihiyle ve doğal çevrenin özgün nitelikleriyle bu sorumluluğu
taşıması gereken ülkelerin başında gelmektedir. Ortak mirasın korunmasındaki
önem, geçmiş değerlerin gelecek kuşaklara aktarılmasının yanında, geçmişten gelen
birikimin geleceğin yaratılmasında kaynak olarak değerlendirilmesinde yatmaktadır.
Tarihsel ve doğal çevrenin korunması konusunda alınacak önlemler, günümüzdeki
durumları ve gelişmeleri, ana başlıklar altında düşünerek toplumsal anlamda ortak
doğrularda
buluşmakla
başlamaktadır.
Koruma
konusunda
toplumun
bilinçlendirilmesi, koruma süreçlerine katılımı son derece önemlidir. 16Toplumun
bilinçlendirilmesini ve koruma süreçlerine katılımını sağlamak için de etkin bir çevre
eğitimi yapılmalıdır.
14
R.Keleş, C.Hamamcı, 2005, s. 222.
Nesrin Algan, Türkiye’de Çevrenin ve Çevre Korumanın Tarihi Sempozyumu, 7-8 Nisan 2000,
Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını, Numune Matbaacılık, İstanbul, Ekim, 2000,
s233
16
S. Deniz, 2004, s. 32.
15
14
Anayasamıza göre her yurttaşın sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşamaya
hakkı vardır.
Başbakanlık Çevre Müsteşarlığı, 1978 yılında kurulmuştur ve 1984 yılında
Çevre
Müsteşarlığı
dönüştürülmüştür.
Başbakanlığa
1989
yılında
bağlı
ise
bir
tekrar
Çevre
Çevre
Genel
Müdürlüğüne
Müsteşarlığı
düzeyine
yükseltilmiştir. 1991 yılında Çevre Bakanlığı kurulmuş, ama 2003 yılında Çevre
bakanlığı, Orman Bakanlığı ile birleşerek ‘ Çevre ve Orman Bakanlığına ‘
dönüştürülmüştür.
Çevre ve Orman Bakanlığının yanı sıra, Kültür Bakanlığı, Tarım ve Köy
İşleri Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’
da doğal ve kültürel çevrenin korunması ile ilgilenmektedirler.
Tespit (envanter) çalışmalarından tescil edilmiş değerler stoğuna geçişte en
önemli sıkıntı, "koruma gerekliliği" bağlamındaki bilimsel oydaşma eksikliği
olmaktadır. Mevcut doğal ve tarihi değerlerden hangilerinin korunmak üzere tescil
edilmelerinin gerektiği her zaman açık değildir. Bu nedenle tescil kararları keyfi ya
da politik olabilmektedir. Koruma ile ilgili karar alma durumundaki kuruluşlar içinde
ve arasında koruma gerekliliği ölçütleri hakkında bilimsel temellere oturmuş bir
oydaşma sağlanması gerekmektedir. Böyle bir çaba bir yandan "tespit" ve "tescil"
çalışmaları arasındaki kopuklukları, öte yandan da değişik kuruluşlarca alınan tescil
kararları arasındaki nitelik farklarını en aza indirecektir. “Tescil” çalışmalarına bu
genel değerlendirme ışığında bakmak uygun olacaktır. 17
Taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarını bulanlar, malik oldukları
veya kullandıkları arazinin içinde kültür ve tabiat varlığı bulunduğunu bilenler veya
17
http://ekutup.dpt.gov.tr/cevre/bademlir/doğal.html
15
yeni haberdar olan malik ve zilyetler, bunu en geç üç gün içinde, en yakın müze
müdürlüğüne veya köy muhtarına veya diğer yerlerde mülki idare amirlerine
bildirmeye mecburdurlar.
Bu gibi varlıklar, askeri garnizonlar ve yasak bölgeler içinde bulunursa,
usulüne uygun olarak üst komutanlıklara bildirilir.
Böyle bir ihbarı alan muhtar, mülki amir veya bu gibi varlıklardan doğrudan
doğruya haberdar olan ilgili makamlar, bunların muhafaza ve güvenlikleri için
gerekli tedbirleri alırlar. Muhtar, aynı gün alınan tedbirlerle birlikte durumu en yakın
mülki amire; mülki amir ve diğer makamlar ise on gün içinde, yazı ile Kültür ve
Turizm Bakanlığına ve en yakın müze müdürlüğüne bildirir.
Devlete, kamu kurum ve kuruluşlarına ait taşınmazlar ile özel hukuk
hükümlerine tabi gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetinde bulunan taşınmazlardan
varlığı bilinen veya ileride meydana çıkacak olan korunması gerekli taşınır ve
taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları devlet malı niteliğindedir.
Koruma kurullarınca sit alanı ilan edilen yerlerde, ilgili valilik ve belediyeler
tarafından koruma amaçlı imar planı yapılması ve bu planların koruma kurulları
tarafından kabul edilmesi de gerekmektedir. Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek
ve tüzel kişiler koruma kurulları kararlarına uymak zorundadırlar.
Müze ve ören yerlerinin bakım ve onarımında, yerel halk, yerel yönetimler
ve sivil toplum kuruluşları eş güdüm içerisinde çalışarak doğal ve kültürel çevre
korunumu gerçekleştirilmelidir.
16
Kentsel, arkeolojik, doğal sit alanlarının korunması için tarihi çevre ve
koruma-geliştirme projeleri ile koruma planları , gereksinimi duyulan bilimsel ve
çağcıl hukuki düzenlemelerle ile birlikte hayata geçirilmelidir.
Ülkenin
çevre-kültür-eğitim ve güvenlik politikaları genel olarak
yeniden ele alınarak ‘Çevresel Güvenlik’ kavramı tüm boyutları ile irdelenmelidir.
2.2. Korunması Gerekli Kültür ve Tabiat Varlıkları
Ülkemiz toprakları tarihsel süreç içerisinde bir çok uygarlığın yerleşim
merkezi olması ve pek çok medeniyetler barındırması nedeniyle kültürel çevre ve
kültürel varlıklar yönünden evrensel bir hazinedir.
Kültür ve tabiat varlıklarını koruma bilinç ve duyarlılığına ulaşamamış
eğitimsiz bireylerin
bu eşsiz ve
evrensel hazinenin korunmasında beklenen
davranışsal modelleri gösterememesi kaçınılmaz bir olgudur. Özellikle 18. yüzyılın
ikinci yarısından itibaren Anadolu topraklarındaki bu hazineler duyarsızca
yağmalanmış ve büyük bir kısmı ülke dışına çıkarılarak kaçırılmıştır. Yurt dışına
kaçırılan eserler arasında, yer altında yer üstünde bulunan korunması gerekli taşınır
ve taşınmaz kültür varlıkları bulunmaktadır.
Korumacılığı, sürdürülebilir yaşam için gerekli olan doğal ve tarihsel
çevreleri, doğal dengeler göz önünde bulundurularak, zararlı ve tehdit eden etkilere
karşı muhafaza etmek ve bunları engellemek için alınan önlemler olarak
tanımlayabiliriz. 18
18
S. Deniz, 2004, s. 14.
17
Doğal ve tarihi değerleri koruma bilinci ile koruma ahlakı birer kültür
sorunudur. Bilgi, bilinci; bilinç, ahlakı; ahlak, politikayı ; politika, program, plan,
proje ve bütçeleri; bütçeler, proje uygulamalarını, iş yönetimini; iş yönetimi, iş yapışı
ve yapılan işi; yapılan iş ise kullanımı ve kullanıcıyı etkiler. Uzun vadede bu zincirin
halkaları bileşik kap örneğinde olduğu gibi nitelik olarak aynı kültür düzeyine
gelirler. Ne yazık ki, koruma kültürü bağlamındaki düzeyimiz oldukça düşüktür.
Bilgisizlik, bilinçsizliği; bilinçsizlik bir çarpık koruma ahlakını; çarpık koruma
ahlakı ise çelişkili siyasaları güçlendire gelmiştir. 19
Doğal ve kültürel varlıklarımızın korunması, bakımı ve gelecek nesillere
aktarılması tüm dünya ülkelerinde ve ülkemizde önemle ele alınması gereken
değerlerdendir. Bilim ve teknolojinin yadsınamaz etkisi ile kültür ve yaşam
alanlarında görülen hızlı değişim doğal ve kültürel varlıklarımızın korunması
alanında da hızlı ve etkin uygulamaların yapılmasını zorunlu kılmaktadır.
Koruma uygulamalarını birer sonuç değil, süreç olarak değerlendirmek
gerekir.Koruma yollarının kendi başlarına doğruluk veya yanlışlıklarından çok,
eldeki problemin çözümü bağlamında uygunluklarının tartılması gerekir. Bu
bağlamda altı temel strateji gündeme gelmektedir:
1. Saklamak anlamında korumak (depoculuk-bekçilik);
2. Sergilemek üzere korumak (müzecilik);
3. Değiştirmeden (onararak) kullanmak (onarımcılık);
4. Değiştirerek (sağlıklaştırarak, ekleyerek) kullanmak (yapıcılık);
5. Yenileyerek (yeniden yaparak) kullanmak (yıkıp-yapmacılık),
6. Belgelemek ötesinde yok oluş sürecine müdahale etmemek (seyircilik).
19
http://ekutup.dpt.gov.tr/cevre/bademlir/doğal.html
18
Koruma ahlakı açısından "yapıcılık", "yıkıp-yapmacılık" ve "seyircilik"
kullanılması
istenmeyen
stratejilerdir.
Ancak,
"koruma/kullanma
dengesi"
tartışmalarında ister istemez ön plana çıkan stratejiler de bunlar olmaktadır. 20
2.2.1. Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları
Koruma ve korunma, taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarında muhafaza,
bakım, onarım, restorasyon, fonksiyon değiştirme işlemleridir. Korunma alanı
taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının muhafazaları veya tarihi çevre içinde
korunması zorunlu olan alandır.
Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının kapsamına çevresel
koruma, sit alanlarının bütünsel olarak değerlendirilmesi kavramları da girmektedir.
Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları şunlardır:
a) Korunması gerekli tabiat varlıkları ile 19 uncu yüzyıl sonuna kadar
yapılmış taşınmazlar,
b) Belirlenen tarihten sonra yapılmış olup önem ve özellikleri bakımından
Kültür ve Turizm Bakanlığınca korunmalarında gerek görülen taşınmazlar,
c) Sit alanı içinde bulunan taşınmaz kültür varlıkları,
20
ibid.
19
d) Milli tarihimizdeki önemleri sebebiyle zaman kavramı ve tescil söz
konusu olmaksızın Milli Mücadelede ve Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşunda büyük
tarihi olaylara sahne olmuş binalar ve tesbit edilecek alanlar ile Mustafa Kemal
ATATÜRK tarafından kullanılmış evler.
Ancak, koruma kurullarınca mimari, tarihi, estetik, arkeolojik ve diğer önem
ve özellikleri bakımından korunması gerekli bulunmadığı karar altına alınan
taşınmazlar, korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı sayılmazlar.
Kaya mezarlıkları, yazılı, resimli ve kabartmalı kayalar, resimli mağaralar,
höyükler, tümülüsler, ören yerleri, akropol ve nekropoller, kale, hisar, burç, sur,
tarihi kışla, tabya ve isihkamlar ile bunlarda bulunan sabit silahlar; harabeler,
kervansaraylar, han, hamam ve medreseler; kümbet, türbe ve kitabeler, köprüler, su
kemerleri, su yolları, sarnıç ve kuyular; tarihi yol kalıntıları, mesafe taşları, eski
sınırları belirten delikli taşlar, dikili taşlar, sunaklar, tersaneler, rıhtımlar, tarihi
saraylar, köşkler, evler, yalılar ve konaklar, camiler, mescitler, musallalar,
namazgahlar, çeşme ve sebiller, imarethane, darphane, şifahane, muvakkithane,
simkeşhane, tekke ve zaviyeler, mezarlıklar, hazireler, arastalar, bedestenler, kapalı
çarşılar, sandukalar, siteller, sinagoklar, bazilikalar, kiliseler, manastırlar, külliyeler,
eski anıt ve duvar kalıntıları, freskler, kabartmalar, mozaikler, peri bacaları, tarihi
mağaralar, kaya sığınakları, özellik gösteren ağaç ve ağaç toplulukları ve benzerleri,
taşınmaz tabiat varlığı örneklerindendir.
Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile ilgili yapılan
tespitler koruma bölge kurulu kararı ile tescil olunur.
20
Her kimin mülkiyetinde veya idaresinde olursa olsun, taşınmaz kültür ve
tabiat varlıklarının korunmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almak, aldırmak ve
bunların her türlü denetimini yapmak veya kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler
ve valiliklere yaptırmak, Kültür ve Turizm Bakanlığına aittir.
Türkiye Büyük Millet Meclisinin idare ve kontrolünde bulunan
kültür ve
tabiat varlıklarının korunması,Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca yerine
getirilir.
Bu
korunmanın
sağlanmasında,
gerektiğinde,
Kültür
ve
Turizm
Bakanlığının teknik yardımı ve işbirliği sağlanır.
Milli Savunma Bakanlığının idare ve denetiminde veya sınır boyu ve yasak
bölgede bulunan kültür ve tabiat varlıklarının korunması ve değerlendirilmesi, Milli
Savunma Bakanlığınca yerine getirilir. Bu korunmanın sağlanması, Milli Savunma
Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında düzenlenecek protokol esaslarına
göre yürütülür.
Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde veya denetiminde bulunan
mazbut ve mülhak vakıflara ait taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile gerçek ve tüzel
kişilerin mülkiyetinde bulunan cami, türbe, kervansaray, medrese, han, hamam,
mescit, zaviye, mevlevihane, çeşme ve benzeri kültür varlıklarının korunması ve
değerlendirilmesi koruma kurulları kararı alındıktan sonra, Vakıflar Genel
Müdürlüğünce yürütülür.
Diğer kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetinde bulunan taşınmaz kültür
ve tabiat varlıklarının korunma ve değerlendirilmesi, kanun hükümlerine uygun
olarak bu kurum kuruluşlar tarafından sağlanır.
21
Taşınmaz eski eserlerde kullanılarak koruma asıldır. Buna karşın eski kentsel
harabeler, kale, sur, nekropol ve benzeri taşınmaz kültür varlıklarının korunumunda
müzecilik anlayışı hakimdir ve yasal olarak bütün taşınmaz eski eserler devletin
malıdır.
Doğal ve tarihsel çevreyi
tehdit eden tehlikelerin tanınması için bu
zenginliklerin değeri konusunda kamuoyu vicdanının uyandırılması ve geliştirilmesi
amacıyla eğitici çalışmalar yapılmalı, doğal ve tarihsel çevrenin önemli öğelerinin
ve özellikle sitlerin halka açılması sağlanmalı, arkeolojik varlıklar sergilenerek yerel
halk ve tüm toplum bilinçlenmelidir.
Koruma kararlarında taşınmazlar spekülasyonu ve kentsel rantların etkisi iki
biçimde gündeme gelir. İlkin dolaylı bir etki söz konusudur. Çoğu tarihi ve doğal
varlığı tehdit eden unsur, dolaylı olarak spekülasyondur. Bu nedenle koruma
kararının alınması, koruma gerekliliğini gündeme getiren bizatihi spekülasyonun
varlığı olmaktadır. Daha sonra, spekülasyonun doğrudan etkileri oluşur. Bilindiği
üzere, spekülasyonun şiddeti veya mertebesi, koruma çabalarının kaderini doğrudan
belirler, onu biçimlendirir. Spekülasyonun az olduğu ortamlarda koruma nispeten
kolay, çok olduğunda oldukça zordur. 21
Korunması gerekli bu alanların kentsel dönüşüm projeleri içerisinde kentin
ayrılmaz bir yapı taşı olduğu bilici ile yaşayan, ruhu olan ve çeşitli aktivitelerle
koruma planları gerçekleştirilerek doğal ve tarihi değer tespitlerinde standardizasyon
sağlanmalı ve ulusal doğal ve tarihi değerler atlası sürekli günceleştirilmelidir.
21
İbid.
22
2.2.2. Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları
Taşınır kültür varlıklarında koruma"; ve korunma, muhafaza, bakım, onarım
ve restorasyon işleridir.
Korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıkları şunlardır:
Milli tarihimizdeki önemleri sebebiyle, Milli Mücadele ve Türkiye
Cumhuriyetinin kuruluşuna ait tarihi değer taşıyan belge ve eşyalar ile Mustafa
Kemal ATATÜRK'e ait zati eşya, evrak, kitap, yazı ve benzeri taşınırlar;
Jeolojik, tarih öncesi ve tarihi devirlere ait, jeoloji, antropoloji, prehistorya,
arkeoloji ve sanat tarihi açılarından belge değeri taşıyan ve ait oldukları dönemin
sosyal, kültürel, teknik ve ilmi özellikleri ile seviyesini yansıtan her türlü kültür ve
tabiat varlıkları;
Her çeşit hayvan ve bitki fosilleri, insan iskeletleri, çakmak taşları (sleks),
volkan camları (obsidyen), kemik veya madeni her türlü aletler, çini, seramik,
benzeri kab ve kacaklar, heykeller, figürinler, tabletler, kesici, koruyucu ve vurucu
silahlar, putlar (ikon), cam eşyalar, süs eşyaları (hülliyat), yüzük taşları, küpeler,
iğneler, askılar, mühürler, bilezik ve benzerleri, maskeler, taçlar (diadem), deri, bez,
papirus, parşümen veya maden üzerine yazılı veya tasvirli belgeler, tartı araçları,
sikkeler, damgalı veya yazılı levhalar, yazma veya tezhipli kitaplar, minyatürler,
sanat değerine haiz gravür, yağlıboya veya suluboya tablolar, muhallefat (religue'ler),
nişanlar, madalyalar, çini, toprak, cam, ağaç, kumaş ve benzeri taşınır eşyalar ve
bunların parçaları;
23
Halkın sosyal heyetini yansıtan, insan yapısı araç ve gereçler dahil, bilim, din
ve mihaniki sanatlarla ilgili etnografik nitelikteki kültür varlıklarıdır.
Osmanlı padişahlarından Abdülmecit, Abdülaziz, V. Murat, II. Abdülhamit,
V. Mehmet Reşat ve Vahidettin çağındaki sikkeler, bu kanuna göre tescile tabi
olmaksızın yurt içinde alınıp satılabilirler. Bu madde kararına girmeyen sikkeler bu
kanunun genel hükümlerine tabidir.
Yurt içinde korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıkları yurt dışına
çıkarılamaz; ancak milli çıkarlarımız dikkate alınarak, bunların her türlü hasar, zarar,
tehdit veya tecavüz ihtimaline karşı, gideceği ülke makamlarından teminat almak ve
sigortalanmak şartı ile, yurt dışında geçici olarak sergilendikten sonra geri
getirilmelerine; Kültür ve Turizm Bakanlığınca teşkil edilecek yükseköğretim
kurumlarının Arkeoloji ve Sanat Tarihi bilim dallarının başkanlarından oluşan bilim
kurulunun kararı ve Kültür ve Turizm Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar
Kurulunca karar verilir.
Kültür varlıklarımızın yurt dışında da tanıtımını en ileri düzeyde
gerçekleştirebilmek için
Avrupa Birliğine üye ülkelerde, Amerika Birleşik
Devletlerinde ve diğer ülkelerde sergiler, sempozyum ve benzeri kültürel aktiviteler
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığının
ortaklaşa çalışmaları ile koordine edilmelidir.
24
2.3. Doğal ve Kültürel Çevre Eğitimi
Eğitim, bireyin ve toplumun gizil gücünü ve etkinliğini arttıran, hedef
kitlesinin yeteneklerini geliştirme olanağı veren, bireyde istendik davranış
değişiklikleri ortaya çıkaran en etkili araçtır.
Bireyde toplumca istenen davranışları geliştirme sürecine “eğitim” adı
verilmektedir. Örgün eğitim bu davranış geliştirme işlemini planlı bir biçimde
gerçekleştirme sürecidir.” şeklinde açıklanır. 22
Eğitim insandaki değişmeyi en iyi biçimde gerçekleştirmek amacını güder. 23
Eğitimde, sağlıkta, beslenmede sağlanan iyileştirmeler onların ( insanların )
ellerindeki kaynakları daha iyi, daha uzun süreli kullanabilmesini sağlar. 24
İnsanlar,
ancak
bilgi
ve
becerileri
ölçüsünde
başarılı
çalışmalar
gerçekleştirebilir. Bilgi ve becerinin gelişiminde de eğitim önemlidir. Eğitim bir
süreçtir. Doğal ve kültürel çevrenin tahrip edilmesinden sonra yenilenebilmesi,
düzeltilebilmesi çok zordur; bunun yerine doğal ve kültürel çevreyi koruyucu
yaklaşımlar tercih edilmelidir. Ancak bu şekilde bilinçli davranışları bireyler eğitimli
ise sergileyebilirler.
Doğal ve kültürel çevremizin ihtiyaçlarına ve korunumuna cevap verebilecek
nicelikte ve nitelikte insan gücünün yetiştirilmesi toplumsal gelişme ve ilerlemenin
sağlanabilmesi açısından son derece önemli ve gerekli hale gelmiştir.
Eğitim programlarına çevre eğitimi de dahil edilmeli, hatta eğitim süresi
boyunca ders müfredatlarının içine
sokulmalı, öğrencilere çevrenin durumu
22
Yıldız Kuzgun, Rehberlik ve Psikolojik Danışma, ÖSYM Yayınları, Ankara, 1997, s.1.
Cevat Geray, Halk Eğitimi, Güncelleştirilmiş 3. baskı, İmaj Yayınevi, Ankara, 2003, s.46.
24
Ortak Geleceğimiz, 1991, s. 129.
23
25
hakkında sorumluluk duygusu aşılanmalı, onlara çevreyi nasıl yönetmek, korumak,
iyileştirmek gerektiği öğretilmelidir. 25
Çevre için eğitimin temel amacı şöyle özetlenebilir: ‘Eğitim ve öğretim
sürecinden
geçen
kişilerin,
çevre
konularında
sorumlu
davranışlar
sergileyebilmelerini sağlayan ve teşvik eden bilgi, beceri ve değer yargıları ile
donanmış vatandaşlar olarak yetişebilmelerine yardımcı olmaktır. 26
Öğrencileri çevre konusunda her zaman en doğru ve en güncel bilgilerle
donatmalıdır. Doğal ve kültürel çevremizi oluşturan öğelerin, tüm canlılar tarafından
kullanılan, bize miras kalan ortak değerler olduğu , bu ortak malların yanlış
kullanımının hepimize sosyal maliyetler getireceği unutulmamalıdır.
Doğal ve kültürel çevre eğitimi ile yetiştirilmiş,
eğitilmiş insan gücü,
evrensel disiplinlerden multidisipliner şekilde yararlanarak projeler üreten, kolektif
çalışma bilincine sahip, evrensel düşünüp yerel çözen bireyler olacaklardır.
2.3.1. Çevre Eğitimi ve Çevre İçin Eğitim
Doğumundan ölümüne kadar insanın iç içe olduğu ve hiçbir şekilde
soyutlanamayacağı doğal ve kültürel çevresi, bu çevrenin geleceği ve nasıl
korunacağı konusunda bilinçlendirilmek için eğitilmek bireylerin en temel hakkıdır.
İnsanın ve tüm canlıların içinde yaşadıkları çevreyi daha iyi tanımaları, korumaları
25
ibid, s.149.
Lalegül Ergun, ‘Ortaöğretimde Çevre İçin Eğitim’, Çevre Eğitimi, TÇV Yayını, Ankara, 1993,
s.38.
26
26
ve daha sağlıklı yaşayabilmeleri için gösterdiği gayret ve etkinliklerin tümüne ‘Çevre
Eğitimi’ veya ‘Çevre İçin Eğitim diyoruz. 27
Çevre için eğitim genel anlamı ile, çevrenin yaratıcısı, öğesi ve kullanıcısı
olan insanın çevre açısından ve çevre bağlamında eğitilmesi işlemleri sürecidir. Bu
çerçevede çevre için eğitim, bilgilendirme, bilinçlendirme, uyarlama, dengeleme,
geliştirme, koruma vb. işlemleri içermekte ve insanda bu yönde davranışlar
oluşturmayı amaçlamaktadır. 28
Çevre için eğitimin ana amacı, bireyin çevresini bir bütün olarak kavraması,
çevreyle etkileşiminde eleştirici bir bakış, çevreyle ilgili konularda duyarlılık,
bilinçlilik, girişkenlik sahibi bir yurttaş, kenttaş olarak yetişmesidir. 29
Çevre
eğitimi ve çevre için eğitimin, örgün ve yaygın eğitimin tüm
evrelerinde bilimsel olarak ele alınması da çevre duyarlılığına ulaşmış bilinçli
bireylerin topluma kazandırılmasında önemli bir basamaktır.
Doğal ve kültürel çevre eğitişiminin gerçekleştirilmesi ile yerelden evrensele
doğru açılım sağlanacak, tüm insanlık sağlıklı bir paylaşım ve bileşime
yönlendirilmiş olacaktır. Eğitimde klasik yöntemlerin yeterli olmadığı-olamayacağı
görülmekte ve yeni çağdaş, bilimsel ve devingen, ailede başlayan, eğitim
kurumlarında geliştirilen, yaşam boyu devam eden yaklaşımlara ihtiyaç vardır.
Eğitimde ki klasik anlayış (bilgi edinmek yeterlidir.) modasını kaybetmiştir.
Bilgileri nerede ne zaman ve nasıl kullanacağını bilmeyen insanlar, ne kadar çok şey
bilirse bilsinler tesirli olamazlar. 30
27
Selahattin Dikmen, ‘İlköğretim Kurumlarında Çevre İçin Eğitim’, Çevre Eğitimi, TÇV Yayını,
Ankara, 1993, s22.
28
S.Çetin Özoğlu, ‘Yaygın Eğitim Düzeyinde Çevre İçin Eğitim’, Çevre Eğitimi, TÇV Yayını,
Ankara, 1993, s.65.
29
Cevat Geray, ‘Çevre İçin Eğitim’, R.Keleş (Ed.) İnsan Çevre Toplum, Ankara,İmge Kitabevi
Yayınları, 1992, s.228.
27
Doğal ve kültürel çevreyi korumak için ona sahiplenmek, sahiplenmek için
sevmek, sevmek için onu bilmek, tanımak bilmek için de eğitilmek gerekir. Felsefi
varsayımlara ve çevre sorunsalına yaklaşım tarzına göre iki farklı çevre eğitimi
ortaya çıkar.
2.3.1.1. Mekanist Görüş
Bu görüş, insanın sağgörüsünü, aklını ve zekasını kullanmasıyla, bilim ve
teknolojiyi geliştirmesiyle sorunlarını çözebileceğini varsaydığından, her sorunun
bilimsel ve teknik bir çözümü olduğunu kabul eder. Değerlerde, temel bakış açısında
bir değişikliğe gidilmesi gereğine inanmaz. Yani yeni bir etik gerek duymaz. Bu
bakış açısına göre, geleneksel insan merkezci etik üzerinde biraz rötuş yapılırsa,
örneğin sıkı bir insan merkezcilik yerine zayıf insan merkezci bir değer kuramı
benimsenirse, sorunları çözmeye yeterlidir. 31
Mekanist görüşün çevre sorunsalına yaklaşımı çevre hakkında bilgi aktarımı
aracılığıyla çevre uzmanları yetiştirmeyi çevre sorunsalının çözümünde asıl amaç
olarak gören çevre eğitimi şeklinde adlandırılabilir.
Bu görüş çerçevesinde çevre eğitimi, sorunların felsefi inançlardaki köklerine
girmeden çevre sorunlarının hangi eylemlerden ve hangi ürünü kullanmaktan
kaynaklandığını, örneğin, erozyonun, ormansızlaşmanın, hava, toprak ve su
kirlenmesinin, doğal kaynakların ve türlerin yok oluşunun nedenleri ve bunların nasıl
30
Metin Varol, ‘Postmodern Polis Amir Eğitimi’ TODAİE Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi,
Ankara, 2003, s.67.
31
Hasan Ünder, Çevre Felsefesi, Doruk Yayımcılık, Ankara, 1996, s.267.
28
önlenebileceği üzerinde odaklaşır. Ekoloji bilimi bir norm kaynağı olarak alınmaz,
ondan sadece teknik normlar çıkarılır. 32
2.3.1.2. Ekolojik Görüş
Ekolojik görüşe göre çevre eğitiminde asıl amaç, çevre sorunlarının temeli
olan yanlış dünya görüşünün yerine zihinlere doğru dünya görüşünü aşılamak, insan
merkezcilik yerine çevre merkezci değerleri iletmek, başka bir deyişle ekolojil bakış
açısını zihinlere nakşetmektir. Böyle bir eğitimden geçen kişi, dünyayı bu bakış
açısından görecek, yorumlayacak ve değerlendirecektir. Eğer bu başarılabilirse,
insanlar yaşamın anlamını doğaya egemen olmakta, üretimde veya tüketimde değil,
doğadaki gerek canlı gerekse cansız varlıklara davranışlarında bulacaklardır.
Dünyadaki yaşama derin bir saygı duyacaklar, doğal varlıklara özsel bir değer
vereceklerdir. 33
Çevre eğitiminde;
-
İnsan ile doğal ve kültürel çevre arasındaki etkileşim incelemek,
-
Çevre araştırmaları için gerekli bilimsel teknik ve metotları öğrenmek,
-
Çevre bilimleri ile diğer bilim dalları arasındaki bağıntıları incelemek,
-
Çevre sorunsalını çözümleme becerilerini arttırmak,
-
Doğal ve kültürel çevre ile ilgili konularla ilgili olmak,
-
Kendi yaşam alanında ve davranışlarında uygulamak
-
Özgüven sağlamak, değer yargılarını geliştirmek ile çevrebilim
eğitimi disiplinler üstü bir eğitişim sergilenerek ele alınmalıdır.
32
33
ibid, s.267.
ibid, s.269.
29
Kendinden yüzlerce, binlerce kilometre ötede yaşayan canlıların yaşamı ile
kendi yaşamının problem ve beklentileri ile bağlantılı olduğu öğretilen bir öğrenci
kendi değer yargılarını, olaylara bakış açısını ve davranışlarını daha değişik bir
şekilde eleştirecek ve değerlendirecektir. 34
2.3.2. Doğal ve Kültürel Çevre Eğitimi
Kültürel ve tarihsel çevrenin
bütününü korumak gerekir,
bunu halkın
benimsemesi ve koruma sürecinin içine girmeleri önemlidir.
Ortak miras konusunda kolektif sorumluluk, belli ülkelerdeki belli
kaynakların kullanımı konusunda uluslar arası haklar değildir. Bu yaklaşımın ulusal
egemenlik kavramıyla çelişmesi gerekmez.
35
Doğal ve kültürel çevre eğitimi bu
bağlamda evrensel birey yetiştirmelidir.
Temel niteliği ile eğitim, insanlığın bilgi birikiminin, kültürünün kuşaktan
kuşağa aktarılma süreci olarak Thomson tarafından tanımlanmıştır.Büyüyen veya
gelişen
birey;
belirli
bir
kültüre
yönelik
olarak
‘eğitilmiş’
ya
da
‘toplumsallaştırılmıştır’. Diğer taraftan eğitim, kültür yaratma sistemi olarak yeni
mallar, teknik süreçler, düşünceler, alışkanlıklar ve değerler de yaratabilir.
Kültür varlıklarının korunması bir ülkenin, ekonomik sosyal, kültürel ve
çevresel gelişmesinde diğer bir deyişle sürdürülebilir kalkınmasında önemli bir
yatırım aracıdır. AB ve UNESCO ile tarih ve kültür mirasının konservasyonu ve
restorasyonu, kültürel miras yönetimi ve risk yönetimi konularında eğitim kalitesinin
34
L. Ergun, 1993, s. 37.
Ortak Geleceğimiz, 1991, s. 205.
35
30
yükseltilmesi, uzman yetiştirilmesi ve uygulamalar yapılabilmesi için Türkiye bu
konulara öncelik ve yoğunluk vermelidir.
Eğitimin sosyal ve doğal bilimlerde insanlık konularında kapsamlı
bilgi
vermesi, böylelikle doğal kaynaklar ve insan kaynağı arasındaki ve kalkınmayla
çevre arasındaki etkileşimi anlatması şarttır. 36
Doğal
ve
kültürel
mirasın
korunmasının
önemini
anlama,
nasıl
koruyacağımızı öğrenme ve öğrenilenleri içselleştirerek hayata uygulayabilme doğal
ve kültürel çevre sorunsalının çözümlenmesinde önemli basamaklardır. Yani
sorunsalı anlama, anlayarak öğrenme, öğrenileni bilinçli uygulayarak psikomotor
gelişimi sağlamak asıl amaçtır. Bu istendik sonuca ulaşabilmek için
okutulan ders
kitaplarının içeriği irdelenerek soyut ve geliştirilemeyen bilgilerin güncel, ilgi çekici
ve yaşama uygulanabilirliğe dönüştürülmesi gereklidir.
Doğal ve kültürel mirasımızı oluşturan tüm zenginliklerimizi kuşaktan kuşağa
iletme bilincinin verilmesi, eğitimin kültürel işlevidir. Doğal ve kültürel çevre
eğitiminde somut, spesifik ve ölçülebilir hedefler belirlenip uygulamaya gedilerek
toplumsal güdülenme sağlanmalı ve çevresel uyanışa geçilmelidir.
Eğitim süreçlerinin sonucunda istendik davranış değişikliklerine uğrayan
birey gelecekteki toplumsal görüntüyü yansıtır.
2.3.3. Türkiye’de Çevre Eğitimi
Anayasamızda ‘Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına
sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek
36
ibid, s.149
31
devletin ve vatandaşların ödevidir.’ denilmektedir. Bu ödevi toplumun ve bireylerin
yerine getirebilmesi için çevre bilincini ve duyarlılığının geliştirilmesi, ülkemizdeki
çevre eğitiminin önemini ortaya koymaktadır.
John Dewey “Eğitim hayata hazırlık değil, hayatın ta kendisidir”, derken
aslında eğitimin tüm hayat boyu devam eden bir süreç olduğunu vurgulamak
istemiştir.
Çevre eğitiminin toplumsal, hukuksal ve kültürel yapıda yarattığı değişimin
niteliğini doğru kavrayabilmenin vazgeçilmez ön koşulu, bu eğitimle birlikte oluşan
yeni değerlerin derinlemesine ve karşılaştırmalı olarak analiz edilmesinden
geçmektedir.
Çevre eğitiminde birey, toplum, endüstrileşme, doğa ve kültür birbiriyle iç
içedir. Çevre eğitimini tek taraflı algılamak parçacıl bir yaklaşımdır. Tüm bu olgular
arasında bağ kurulmalıdır. Bu bilinç ağı doğal
ve kültürel varlıklarımız ile
tarihimizin korunmasında katılımcı ve dayanışmacı bir ruh oluşturur.
Çevre eğitimi okul öncesi, ilköğretim, lise, yükseköğretimdeki ve yaygın
eğitim düzeyinde çevre eğitimi olarak irdelenmelidir.
Okulöncesinde çevre için eğitimde, yaşamın ilk yıllarından çocuğun
çevresiyle ilgili olarak öğrenecekleri:
1) Çevreyi tanımak
2) Çevresini korumak şeklindedir.
Çevresini tanırken çocuğa verilmesi gereken doğru mesaj, bu nesnelerin,
kişilerin, yani bu ortamın kendisine ait olduğu, kendisinin bu ortamın bir parçası
olduğudur. Böylece çocukta çevreyi benimseme, çevreye ait olma kavramı ve
duygusu gelişecektir. Bundan sonraki aşama ise benimsemeye sorumluluk
32
duygusunun eklenmesidir.
Çocuk daha küçük yaşlarda çevresine karşı bir
sorumluluk duyarsa, çevreyi koruyucu davranışlara yönelir. 37
Doğal ve kültürel çevre eğitiminin tüm aşamalarında çevresel sorunlar ve
tehlikeler ön plana getirilerek korku ortamı ve tehditler
oluşturmak yerine
bilgilendirerek bilinçlendirmeyi gerçekleştirmelidir. Çevre eğitimi gerçekleştirilirken
‘Çevre Paranoyası’ oluşturulmamasına dikkat edilmesi gerekir.
‘Çevre eğitimi ayrı bir ders olarak mı okutulsun, yoksa diğer disiplinler içinde
mi yer alsın ?’ sorusuna yaklaşım, bütün disiplinler içinde yer almasından yanadır. 38
Çocuğu yetiştirecek kişileri yetiştirirken de onların çevreye duyarlı olmalarını
sağlayacak bir eğitim sistemi planlamalıdır. 39 Diğer bir deyişle ülke gerçeklerine
uygun, uygulanabilir ve fonksiyonel bir program hazırlamakla işe başlanmalıdır. Bu
programın uygulanmasını sağlayacak, öğretmenlerin
eğitimi, yani eğiticilerin
eğitimi de bu perspektifte ele alınmalıdır.
Öğrencinin ilgisinin arttırılmasının ön koşulu da iyi yazılmış çevre ve tarihsel
çevre kitaplarının varlığıdır. Bununla birlikte çevre eğitiminin başarısı, öncelikle
eğitimcililerin yaklaşımları ile doğru orantılıdır. Eğitimcinin konuyu özümsemesi ve
öğretim metotlarını doğru kullanabilmesi önemlidir.
Kalıcı, sürdürülebilir eğitim olan çevre eğitimi evrensel değerlere sahip,
bireysel davranış örüntülerini yani yaşam biçimini geliştirici bir eğitim olduğundan
yaşam boyu devam eden bir süreç olmalıdır.
Örgün eğitim kurumlarında verilecek doğal ve kültürel çevre eğitimi, insanın
doğal ve kültürel çevresi ile ilişkisini pozitif yönde bireyde istendik değişiklikler
37
Serpil Ural, ‘Okul Öncesi Dönemde Çevre İçin Eğitim’, Çevre Eğitimi, TÇV Yayını, Ankara,
1993, s.10-11.
38
S.Dikmen, 1993, s. 27.
39
S. Ural, 1993, s. 18.
33
gerçekleştirecektir. Ancak bu eğitimin kısa bir süre içerisinde bütün çevre
sorunsalına çözüm getirmesi beklenmemelidir. Bu şekilde bir beklentinin pratik ve
gerçekçi olması düşünülemez.
Yaygın eğitim düzeyinde çevre için eğitim, örgün eğitimdeki uygulamaların
sonuçlarının ele alınarak yetersizliklerinin giderilmesi, pekiştirmelerin sağlanması ve
sonuçların değerlendirilmesi gibi işlemleri de kapsamaktadır. Yaygın eğitim
düzeyinde çevre için eğitim, örgün eğitimdekinden belli ölçülerde farklı olmak üzere,
vatandaşın, kamunun çevre ile ilgili değer yargıları, toplumsal değişim deneyimleri,
tutumları ve davranışları üzerinde etkili olmak üzere çalışmalar yapılmasını
öngörmektedir. 40
Yaygın eğitimde, toplumun tüm kesimlerini kapsayan bir yaklaşım
sergilenmelidir. Askerlerimiz, polislerimiz, gazetecilerimiz, yerel yönetimler ve yerel
halk vb. hedef kitle olarak belirlenmeli, reklam ajansları, yazılı ve görsel medya
organları kullanılarak çevre bilinci oluşturulması sağlanmalıdır.
Bu anlayışla her seviyede eğitim ve öğretim programları tekrar gözden
geçirilip daha çağdaş ve çevre perspektifi ana hatlarından birini oluşturacak şekilde
yeniden düzenlenmelidir. Bu müfredat programları öyle hazırlanmalıdır ki çocuk
anaokulundan yükseköğretim sonuna kadar işlenecek çevre konuları birbiri ile
bağlantılı olmalı, birbirinin tekrarı değil, gelişerek artan bir bilgi ve deneyim
oluşturacak şekilde tüm okullarda aynı anda ve aynı yöntemlerle uygulamaya
koyulmalıdır. 41
40
S.Çetin Özoğlu, ‘Yaygın Eğitim Düzeyinde Çevre İçin Eğitim’, Çevre Eğitimi, TÇV Yayını,
Ankara, 1993, s.71.
41
L. Ergun, 1993, s. 44.
34
Çevre eğitimi için yer sınırlaması yoktur. Çevre olan her yer ki, okulda bir
çevredir yani halk eğitimcileri böyle görürler; onun için çevre konusunda örgün
eğitim kurumları kadar başka kurumlarda devrededir, çevrimdedir. Bunu bir kere,
birbirini tamamlayan, bütünleyen bir süreç olarak görmek gerekir. Yaşam boyu
eğitim, sürekli eğitim adları altında yapılan şeylerde bir ilke çerçevesinde
olmalıdır. 42
Halk eğitimi yapılacaksa, çevre için eğitim çerçevesi içinde, mutlaka örgün
eğitim kurumlarıyla yaygın eğitim ,halk eğitim kurumları arasında nasıl bir işbirliği
gerekiyorsa , resmi kuruluşlarla özel gönüllü kuruluşlar arasında yakın bir işbirliği
olmadıkça başarı sağlanamaz. 43
Tarihsel çevre perspektifinde halk eğitimi, bireyin eylem ve tutumlarını
evrensel bilinç düzeyine ulaştırarak, tarihsel çevrenin korunumunu ve bireyin bu
birikimi güncel ve geleceğe yönelik açılımlar sağlamalıdır. Bireyin güncel yaşantısı
devingenliğinin
içerisinde
bilgilenmesi
ve
bu
bilginin
bilince
dönüşmesi
sağlanmalıdır.
Bu bağlamda, örgün ve yaygın eğitimi destekleyecek şekilde sivil toplum
kuruluşlarının katılımı da sağlanarak, basın-yayın organları, müzeler, ören yerleri,
doğal ve kültürel çevremizin turizm öğeleri eğitim süreçlerine entegre edilmelidir.
42
43
Cevat Geray, Görüş ve Tartışmalar, Çevre Eğitimi, TÇV Yayını, Ankara, 1993, s.134.
ibid, s. 134.
35
2.4. Polisin Eğitim Sistematiğinde Doğal ve Kültürel Çevre Eğitimi
Çeşitli kademelerde yapılandırılan polis eğitim kurumları da bir meslek grubu
olarak polislerin toplumsallaşma sürecinde belirleyici bir role sahiptir. 44Güvenlik
hizmetlerinde verimlilik
ve yüksek kalitede hizmet sunma
eğitim kalitesinin
yükseltilmesi ile gerçekleştirilebilir.
Güvenliğimizin teminatı olan emniyet teşkilatımızın çalışanlarının sağlıklı,
yaşanabilir ve sürdürebilir doğal ve kültürel bir çevre için deneme-yanılma yöntemi
ile öğrenmelerini engellemek için polisin eğitim sistematiğinde doğal ve kültürel bir
çevre eğitiminin bilimsel bir şekilde ele alınması gerekmektedir.
Çevre ve kalkınma sorunlarına çözüm bulmak için, insanların duyarlılıklarını
arttırmaya ve katılımlarını sağlamaya ihtiyaç vardır. Eğitim sürdürülebilir kalkınma
için gerekli olan çevre ve ahlak bilinçlenmesini, çeşitli değerleri, beceri ve
davranışları kişiye kazandırır. Bunun için eğitim, fiziksel ve biyolojik çevrenin
açıklamasıyla kalmamalı, sosyo-ekonomik çevre ve insanca kalkınma da konuya
dahil edilmelidir. 45
Emniyet Teşkilatının eğitim süreçlerine entegre edilen bilimsel ve bilinçli bir
çevre eğitimi ile her kademede ve rütbede görev yapan polisimiz,
ülkemizin
tarihsel, kültürel ve doğal dokusunun korunmasında önemli görevler yerine
getirecektir ve bu eğitsel örgütlenme polisin demokratikleşme sürecinin güçlü
halkalarından biri olacaktır.
44
Fatih Atacan, Polis Eğitim Kurumlarında Okutulan İnkılap Tarihi Ders Kitaplarının İçerik
Analizi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
2002, s.20.
45
Michael Keating, Değişimin Gündemi, UNEP Türkiye Komitesi yayını, TÇV Vakfı, Önder
Matbaa, Ankara, 1995
36
Sürdürebilir kalkınma eğitimini geliştirebilmek için ülkeler her yaştan insana
çevre ve kalkınma eğitimi vermeli. 46 Çevre eğitiminin bireysel ve toplumsal anlamda
ulaşmayı hedeflediği amaçları esas olarak, haberdar olma, bilgilenme, ilgi duyma ve
müdahale etme şeklinde özetleyebiliriz. 47Bu eğitimin uygulama aşamasında, sosyal,
tarihi, teknolojik, ekonomik, bilimsel, etik, kültürel ve pedagojik boyutları dikkate
alınarak multidisipliner bir doğal ve kültürel çevre eğitimi modeli geliştirilmelidir.
Emniyet Teşkilatının eğitim sistematiğinde doğal ve kültürel çevre eğitimi,
polis amir ve memurlarının çevre bilincinin geliştirilmesini, doğal ve kültürel çevre
duyarlılığının,
pozitif,
sürdürülebilir
istendik
davranış
değişikliklerinin
kazandırılmasını, doğal ve tarihi değerlerin korunması bağlamında polisin mesleki
uygulamalarında bilinçli aktif katılımını, güvenlik perspektifinde çevre sorunsalının
çözümün bir parçası olabilmesini sağlayacaktır.
Çevre eğitiminin emniyet teşkilatının yapısında ve çalışan bireylerinde
yarattığı değişimin niteliğini doğru kavrayabilmenin vazgeçilmez ön koşulu, bu
eğitimle birlikte oluşacak yeni değerlerin ve polisimizin uygulumalarının
derinlemesine ve karşılaştırmalı olarak analiz edilmesinden geçecektir.
Polislerin görev ve sorumluluklarının bilincine varması, doğal ve kültürel
çevre sorunsalının çözümünde bilinçli ve etkin bir katkıda bulunmasının sağlanması,
Emniyet Teşkilatının eğitim kurumlarında sürdürülebilir bir çevre eğitimi ile
gerçekleştirilebilir.
Polis eğitiminde temel sorun, sistemsizlik, zihniyet, anlayış ve eğitime bakış
sorunudur. Gerçekten, polis eğitiminin belli bir felsefesi, sistemi ve istikrarlı bir
46
ibid. s. 117.
Uğur Türe, Türkiye’de Çevre Eğitimi, TODAİ Kamu Yönetimi Lisans Üstü Programı
yayınlanmamış Tez, Ankara, 2003, s.28.
47
37
eğitim politikası yoktur. Polis eğitiminden ne anlaşıldığı, ne beklendiği ne tip bir
polis yetiştirilmek istendiği belirsizdir. Oysa, eğitim anlayışı ve süreci her şeyden
önce bir sistem yaklaşımına dayanır. 48Çağcıl ve bilimsel bir eğitim sistemi ile
Emniyet Teşkilatının eğitim sürecinde doğal ve kültürel çevre bağlamında çevresel
eğitim verilerek istikrarlı bir eğitim izlencesi ve politikası belirlenmelidir.
Yeni sorunların entegre ve karşılıklı bağımlı olma niteliği, bugün var olan
kurumların niteliğiyle sert bir çelişki ortaya koymaktadır. Bu kurumlar bağımsız, ayrı
ayrı, kapalı karar süreçleri içinde dar faaliyet alanlarında çalışma eğilimindedir.
Doğal kaynakları yönetmekten ve çevreyi korumaktan sorumlu olanlar kurumsal
olarak ekonomiyi yönetmekten sorumlu olanlardan ayrıdır. İlgili politikalarla
kurumların değişmesi zorunludur.
49
Kurumlarda, bireylerde ve toplumsal yaşam
tarzında değişerek gelişme doğal ve kültürel çevre eğitişimi ile gerçekleştirilebilir.
Polisin eğitim sisteminde yaşanan sorun eğitim sürecine yönelik beklenti ve
gereksinimlerin
karşılanması
noktasında
kendini
gösterir.
Burada
öğretim
programları en önemli etkendir. Polis eğitiminde de programların değişimi yapısal
olarak geriden izlenmektedir. Çünkü tüm dünyada özellikle yeni teknolojik
gelişmeleri kapsayan hızlı değişim süreci, tüm toplumsal kurumların ve
organizasyonların yapılarını etkilemiş ve beklentileri farklılaştırmıştır. Bu anlamda,
eğitim programları ve mikro düzeyde okul organizasyonları yeniden gözden
geçirilmelidir. Çünkü, polis eğitiminde öğrencilerin profesyonel ve şahsi hedefleri
için bilgi, beceri ve yetenek edinebilmeye, öğrenmeyi öğrenmeye, istediği sorulara
cevap alabilmeye, nitelikli eğitime, zengin kütüphane ve etkin, verimli bilgisayar
hizmetine ihtiyaç vardır. Öğrencilerin ise, sürekli şahsi gelişmeye, iş güvencesine,
48
Remzi Fındıklı, ‘Polis Eğitimini Sorunları’ 21. Yüzyılda Polis Eğitimi Sempozyumu, Eğitim
Daire Başkanlığı Eğitim Serisi,:22, Ankara, 2001, s.19.
49
Ortak Geleceğimiz, 1991, s. 373.
38
bilgi edinmeye, akademik ve politik özgürlüğe, bununla birlikte toplumun ise,
yetenekli ve bilgili insanlara ve sorunun çözümü için işbirliğine muhtaçtır. 50
Emniyet örgütünde tarihsel çevre eğitimi, tarihsel çevrenin ve bu çevrenin
etkileşimde bulunduğu kültürlerin, bu eğitsel süreçte bireylerin sorunlarının
çözümüne, bu çözümlerin sürekliliğine, sorunsalın temelinde yatan gerçek sebeplerin
irdelenmesine ve bilinçli bir davranış örüngüsü sergilenmesine pozitif etkide
bulunmalıdır.
Emniyet örgütünde eğitim, örgüte alınacak personelin hizmet öncesi
mesleksel bilgi, beceri ve davranışları kazanması, mesleğe uyumlarının sağlanması,
personele kazandırılacak bu niteliklerin hizmet içinde geliştirilmesi ve sürekliliğinin
sağlanması, hizmetin gerektirdiği konularda uzman personel ve üst düzey
yöneticilerinin yetiştirilmesi için yapılmaktadır 51.
Polis eğitimi, genel eğitimin bir parçası olmakla beraber özelliği ve farklılığı
vardır. Polis eğitimi her şeyden önce mesleksel bir eğitimdir. Polis eğitiminde hukuk
bilgilerinin yanı sıra fiziksel eğitim ve silah eğitimi ağırlıktadır. 52
Doğal, kültürel ve tarihi çevre bilincinin yerleştirilmesinde ve gelişiminde en
etkin ve verimli yol nitelikli polis eğitimidir. Polis eğitiminde eş güdüm süreçlerinin
nasıl oluşturulacağı bilimsel perspektifle ortaya konulmalıdır. Bu eğitim, mesleki
gerçek yaşam ile ilişkilendirilerek uygulamalar ve örnek olay incelemeleri ile
desteklendirilmelidir.
50
Bekir Tavas, Polis Okullarında Toplam Kalite Yönetiminin Uygulanabilirliği, Yayınlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002, s.17.
51
Ramazan Terkeşli, ‘Türk Emniyet Örgütünde Eğitim Hizmetlerinin Yerelleşmesi’ Polis Dergisi,
2005, Sayı:44, s.174.
52
ibid, s. 174.
39
Toplumun ve bu toplumun en önemli yapı taşlarında birini oluşturan Emniyet
Teşkilatının eğitiminde yeni yaklaşımlar sergilenmesi, irdelenmesi doğal ve kültürel
çevre bilinçlerinin , ekolojik bilgilerinin etik değerlerinin yükselmekte olduğunun
göstergesidir.
Polisin görevini başarılı bir biçimde gerçekleştirebilmesi için, nitelikli bir
eğitim programından geçirilmesi gerekir. Özellikle mesleğini gerçekleştirirken
ihtiyaç duyacağı bilgi ve becerileri her koşulda açık ve net bir biçimde
gösterebilmesi gerekir. 53
Korunması gereken doğal ve kültürel varlıkların Emniyet Teşkilatının eğitim
süreçlerinde irdelenmesi konusunda da bir oydaşma (consensus) sağlanmalı; nasıl,
hangi kaynakları harekete geçirerek, hangi yasalara dayanarak yapılacağı konusunda
da tam bir uyum ve eşgüdüm sağlanmalıdır.
Polisin hem hizmet öncesi eğitim ve hem de hizmet içi eğitim yoluyla
nitelikli bir biçimde yetiştirilmesi, kendisinden beklenen tutum ve davranışları
uluslararası standartlara uygun olarak gerçekleştirmesini sağlayacaktır.
2.4.1. Hizmet Öncesi Eğitim
İnsan haklarına saygınlığı sağlamak ve öte yandan da halkı ve onun
kurumlarını korumak amacıyla hükümet tarafından kendisine verilen yasal yetkiyi
kullanma
durumunda
olan
polis,
çok
önemli
bir
kamu
gücünü
elinde
bulundurmaktadır. Bu bakımdan iyi eğitim görmüş nitelikli polislere olan ihtiyaç her
geçen gün artmaktadır. En temel insan ihtiyacı olan güvenlik hizmetini üreten ve iç
53
Emin Semiz, Erten Gökçe, 21. Yüz Yılda Polis “Yirmibirinci Yüzyılda Polis Eğitimi”, Sibel
Matbaası, Geliştirilmiş Baskı, Ankara, 2000. s.38
40
güvenlikten sorumlu olan polis, Anayasamızın ‘ Demokratik, Laik, Sosyal, Hukuk
Devleti ‘ ilkesi ile devletin devamı ve vatandaşın huzuru için koruyuculuk yapan ,
kişi hak ve özgürlükleri ile ilgili kararlar alan kişi olarak, en kaliteli biçimde
eğitilmek durumundadır. 54
Emniyet Teşkilatının eğitim süreçleri irdelendiğinde 25.04.2001 tarih ve 4652
nolu Polis Yüksek Öğretim Kanunu ve Atatürk’ün direktifleri doğrultusunda
3201
sayılı Emniyet Teşkilatı Kanununun 19. Maddesine 4199 sayı ile ilave edilen bir
fıkra
gereğince
doğrultusunda
15.06.1938
Emniyet
tarihinde
Teşkilatının
Polis
Koleji’nin
meslek
öncesi
kurulma
eğitim
amaçları
faaliyetleri
sürdürülmektedir. Ayrıca Akademi Başkanının başkanlığında, Polis Akademisi
Dekanı, Enstitü Müdürü, Polis Akademisi Başkanının görevlendireceği üç Polis
Meslek Yüksek Okulu Müdürü ve bölüm başkanlarından Eğitim Öğretim Yüksek
Kurulu, Emniyet Teşkilatının en yüksek eğitim ve öğretim organıdır.
Çeşitli kademelerde yapılandırılan polis eğitim kurumları da bir meslek grubu
olarak polislerin toplumsallaşma sürecinde belirleyici bir role sahiptir. 55
Polis eğitimi, genel eğitimin bir parçası olmakla beraber, mesleki bir eğitim
olması sebebiyle genel eğitimden ayrılmakta ve kendisine özgü nitelikler
54
55
B. Tavas, 2002, s. 13.
F. Atacan, 2002, s. 20.
41
arzetmektedir. Nitekim, stratejik önemi ve mesleğin özelliği dolayısıyla polis eğitimi
bütün dünyada ve bu arada ülkemizde genel eğitimin dışında tutulmuştur. 56
Polisin doğal ve kültürel çevre eğitiminin toplumsal, hukuksal ve kültürel
yapıda yarattığı değişimin niteliğini doğru kavrayabilmenin vazgeçilmez ön koşulu,
bu eğitimle birlikte oluşan yeni değerlerin derinlemesine ve karşılaştırmalı olarak
analiz edilmesinden geçmektedir.
Polisimizin doğal ve kültürel çevremizin korunumun da başarılı olabilmesi
için; eğitim uygulamalarında çok etkin bir planlamanın yapılması ve uygulanması
gerekir. Okutulan ders kitaplarının içeriği irdelendiğinde soyut ve geliştirilemeyen
genel bilgilerin aksaklıklarının giderilerek,
güncel, ilgi çekici ve yaşama
uygulanabilir şekle dönüştürülmesi gerekliliği göze çarpacaktır. Yani gelişime açık ,
sorgulayıcı ve akılcı düşünce ışığında modern çevre eğitimi kitapları yazılması bir
zorunluluktur.
Eğitim
sistemimiz
teori
ağırlıklıdır.
Öğretilen
bilgiler
davranışa
dönüştürülememektedir yada istenilen verim alınamamaktadır. İdeal bir eğitimin
bilgi, teknik, taktik ve davranış olmak üzere dört boyutu vardır. Ancak
eğitimlerimizin sadece bilgi ve teknik içerikli olduğu uygulama yeteneğini
kazandırmaya yönelik taktik ve davranış boyutlarının bulunmadığı belirtilmelidir. 57
56
Metin Varol, ‘Postmodern Polis Amir Eğitimi’ TODAİE Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi,
Ankara, 2003, s.70.
57
ibid, s. 83.
42
Polis eğitim kurumlarında verilen eğitim bir yandan polisleri bir birey olarak
toplumun bir parçası haline getirirken , diğer yandan da onları mesleklerinin
ayrılmaz bir parçası olan kurum içi hiyerarşik yapıya hazırlamaktadır.Modern devlet
yapısı içinde kendine tanınan yasal otoritenin yapısı, kullanım biçimi ve sınırları
eğitim sürecinde algılanmakta ve burada edinilen davranış biçimleri uygulama da
kendini göstermektedir. 58
Çağdaş bilimin ve güvenlik mühendisi olarak polislik mesleğinin gerektirdiği
pozitif bilgiler verilmeli ve bu bilgiler içselleştirilmelidir. Polis Koleji, Polis
Akademisi ve Polis Meslek Yüksek Okullarında okutulan ders kitaplarının içerik
analizi yapılarak etkin verimli bir eğitişim modeli sergilenmelidir.
2.4.1.1. Polis Akademisi Başkanlığı
09.05.2001 tarih ve 24397 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe
giren 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu ile Polis Akademisi Başkanlığı
üniversite konumuna getirilmiş, bünyesinde dört yıllık Güvenlik Bilimleri Fakültesi,
iki yıllık Polis Meslek Yüksek okulları ve lisans üstü eğitim veren Güvenlik
Bilimleri Enstitüsü kurulmuştur. 59
Polis Akademisi 4652 nolu Polis Yüksek Öğretim Kanununa göre Emniyet
Teşkilatının memur, amir ve yönetici ihtiyacını karşılamak, ön lisans, lisans ve
lisans üstü eğitim-öğretim programını yapmak, bilimsel araştırma, yayın ve
danışmanlık işlerini yapmak üzere, bilimsel özerkliğe sahip ve bünyesinde fakülte,
enstitü ve polis meslek yüksekokulları bulunan bir yüksek öğretim kurumu olarak
58
59
F. Atacan, 2002, s. 21.
Eyüp Şahin, 1907’den 2000’e Polis Okulları, Ankara, EGM yayınları, 2001, s.166
43
kurulmuş ve üniversitel bir yapıya dönüştürülmüştür. Polis Eğitimi
Güvenlik
Bilimleri Fakültesi, Polis Meslek Yüksek Okulları ve Fakülte Yüksek Okullarının
Polis Akademisine bağlı olması ile tek çatı altında toplanmıştır.
Polis Akademisi, bakanlık ve genel müdürlük denetleme organları tarafından
mesleki eğitim, idari ve mali yönden yılda en az bir defa denetlenir. Bilimsel denetim
ise 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu uyarınca Yüksek Öğretim kurulu tarafından
yapılır.
Çevre için eğitim ‘multidisipliner’dir; yani çok farklı bilim alanlarını kapsar.
Biyolojik ve fiziksel bilimler ile biz biyosferdeki temel olayları açıklayabiliyoruz,
sosyal ve beşeri bilimler ile de insanlığın doğal ekosistemi nasıl algıladığını ve
etkilediğini öğrenebiliyoruz. Farklı disiplinlerdeki bilgilerimiz arasındaki ilişkilerin
incelendiği çevre için eğitim, Yüzlerce yılın birikimi ile oluşan klasik üniversite, orta
ve ilk öğretim eğitim sistemi içerisinde yer alması zaman almaktadır.; çünkü diğer
alanlarda olduğu gibi eğitimde bu tür değişikliklerin derhal gerçekleşemeyeceği,
zaman alacağı aşikardır. 60
Emniyet örgütünün yüksek öğretim kurumu olan Polis Akademisinde iç
güvenliğimizin en önemli yapı taşlarından olacak polis amirlerinin çevre ve çevresel
güvenlik perspektifinde belirsiz bir geleceğe sürüklenmemeleri için, polisin eğitim
sürecinde doğal ve kültürel çevrenin güncel koşul ve sorunsalının geleceğe yönelik
açılımlarının da kapsamlı irdelenmesi ile bilinçli ve demokratik eğitişimi
sağlanmalıdır.
Geleceğin Polis Şeflerini yetiştiren Polis Akademisinde doğal ve kültürel
çevrenin korunması, kanunların ışığında multidisipliner bir yaklaşımla ele alınmalı,
60
Ulviye Özer, ‘Yükseköğretimde Çevre İçin Eğitim’ Çevre Eğitimi, TÇV Yayını, Ankara, 1993,
s.54.
44
geleceğin polisleri olacak öğrencilerinin teorik ve uygulamalı
eğitiminde çevre
eğitimi, çevresel güvenlik yaklaşımları bilimsel olarak irdelenmeli ve bunlar ders
programların içerisinde yer almalı evrensel eğitimi sağlanmalıdır.
2.4.1.1.1. Güvenlik Bilimleri Fakültesi
Güvenlik Bilimleri Fakültesi 2001 yılında çıkarılan 4652 sayılı Polis Yüksek
Öğretim Kanunu ile Polis Akademisi Başkanlığına bağlı olarak eğitim ve öğretime
başlamıştır. Polis Akademisi adı altında 1984 yılından itibaren dört yıllık lisans
eğitimine geçen polis lisans eğitimi Güvenlik Bilimleri Fakültesine devredilmiştir.
Güvenlik Bilimleri Fakültesi emniyet teşkilatının üst kademe amir ve yönetici
adaylarını mesleki, hukuki, sosyal ve kültürel dersler ve uygulamalar içeren bir lisans
eğitimi ile polis şefleri olarak yetiştirmektedir. Fakültenin lisans seviyesindeki
eğitimine, Polis Koleji mezunları, ihtiyaç halinde genel lise, erkek teknik , kız teknik
ve ticaret ve turizm öğretimine bağlı okul mezunları, ilgili devletlerle yapılacak ikili
anlaşmalara bağlı olarak en az lise ve dengi okul mezunu yabancı uyruklu öğrenciler
İçişleri Bakanının onayı ile alınır.
Polis Yüksek Öğretim Kanununa göre ders programları ilk üç sınıfta polis
mesleği için gerekli genel bilgileri, son sınıfta Emniyet Genel Müdürlüğünün
belirleyeceği türde ihtisas bölümleri için özel bilgileri kapsayacak şekilde düzenlenir.
Dördüncü sınıfa geçen öğrenciler, fakülte yönetim kurulunca, türü ve kontenjan
miktarı Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenecek ihtisas bölümlerine ayrılır ve
dördüncü sınıfı, ayrıldığı ihtisas bölümünde tamamlar. Burada okutulan dersleri
irdelediğimizde öğrenim yıllarına göre ders programının şöyle olduğunu görürüz:
45
Güvenlik Bilimleri Fakültesi Ders Çizelgesi
1.DONEM
DERSİN ADI
HUKUK BAŞLANGICI
2.DONEM
1.SINIF 2.SINIF 3.SINIF 4.SINIF 1.SINIF 2.SINIF 3.SINIF 4.SINIF
2
POLİSLİĞE GİRİŞ
2
İKTİSAT
2
SOSYOLOJİ
2
BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ
2
UYGULAMALI DAVRANIŞ BİLİMLERİ
2
SİYASAL KURUMLAR
2
TÜRK DİLİ
2
2
2
2
YABANCI DİL
2
2
SILAH VE ATIŞ BİLGİSİ
2
2
2
2
BEDEN EĞİTİMİ
2
2
UYGULAMALI POLİSLİK
(UYGULAMA)
REH.VE DANIŞMANLIK-SEMİNER
2
2
2
2
2
2
2
2
4
2
2
2
2
2
2
2
ANAYASA HUKUKU
2
POLİS ETİĞİ
2
SUÇ PSİKOLOJİSİ
2
TRAFİK HUKUKU
2
BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
2
2
2
2
2
2
2
2
ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP
TARİHİ
POLİS MESLEK HUKUKU
2
ULUSLAR ARASİ HUKUK
2
KAMU YÖNETİMİ (1 Donem İktisat) (2
Donem Seçimlik Ders)
DARE HUKUKU
2
2
2
2
MEDENİ HUKUK
2
2
CEZA HUKUKU (GENEL)
2
2
SİYASİ TARİH
2
4
2
2
2
ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER
2
TÜRK SİYASİ TARİHİ
2
SOSYAL PSİKOLOJİ
2
İNSAN HAKLARİ (İdare Hukuku)
2
VATANDAŞLIK HUKUKU
2
2
TRAFİK YÖNETİMİ VE DENETİMİ
2
İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ
{Drama)
CEZAHUKUKU(ÖZEL)
2
2
2
AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU
2
2
KRİMİNOLOJİ (1 Dûn Bilimsel Araş Yon
) (2.Don Seçimlik Ders)
SİLAH VE PATLAYİCİ BİLGİSİ
2
2
2
2
2
2
YAKIN SAVUNMA
2
2
2
2
YABANCILAR HUKUKU
2
ÖNLEYİCİ POLİSLİK
2
İSTİHBARAT
2
CEZA MAHKEMESİ HUKUKU (Ceza
Mahkemesi Uygulamaları)
2
46
OLAY YERİ İNCELEME
2
ORGANİZE SUÇLAR
2
SORUŞTURMA VE YAZIŞMA
TEKNİKLERİ
DİSİPLİN HUKUKU (Bilimsel Araştırma
Yöntemleri)
KAMU MALİYESİ
2
SEÇİMLİK DERS
2
2
REH.VE DAN1ŞMANLIK-BİTİRME
TEZİ
ADLİ BİLİMLER
2
2
2
2
2
POLİS YÖNETİMİ
2
YOLSUZLUK VE MALİ SUÇLAR
2
TERÖRİZM
2
POLİS HALKLA İLİŞKİLER
2
TOPLAM
26
26
26
26
26
26
26
26
Polis Akademisine bağlı olarak öğrenim yapan Güvenlik Bilimleri
Fakültesinin ne seçmeli derslerinde ne de diğer alan derslerinde ‘Çevre, Doğal ve
kültürel çevre, tarihsel çevre, çevrebilim veya çevresel güvenlik ile ilgili dersleri
görememekteyiz.
Bu eksiklik konferans, panel vb. bilimsel aktivitelerle giderilmeye çalışılsa da
etkin bir verimlilik ortaya koyması beklenemeyeceği gibi, bu bağlamda somut ve
bilimsel verilere de ulaşamamaktayız.
Geçmiş kültür değerlerinden, şehir dokusundan, mimarlık ürünlerinden,
arkeolojik değerlerden, sanat eserlerinden esinlenerek, yararlanarak, onları koruyup
geliştirerek daha ileri, daha çağdaş ve daha yaşanabilir bir çevre, bir şehir ve bir
kültür oluşturulabilir. 61Eğitim ile gerçekleştirilebilecek bu kültür ve bilinç düzeyi
toplumun tüm bireylerinde olduğu gibi emniyet örgütü çalışanlarında da bilimsel
61
Mehmet Tuncer, Tarihsel Çevre Koruma Politikaları-Ankara, Kültür Bakanlığı Kültür Eserleri,
Ankara, 2000, s.93.
47
araştırmaların verilerinden yararlanarak oluşturulan eğitim programları aracılığı ile
ulaşılabilir.
Doğal ve kültürel çevre ile ilgili kanun, kanun hükmünde kararname,
yönetmelik ve diğer mevzuat hakkında öğrencilere bilgi verilip bu bilgilerin mesleki
uygulamalar ve örnek olay incelemeleriyle desteklenmesi polis şeflerinin ilerideki
mesleki yaşantısında yol gösterici olacak ve bilinçli bir yaklaşım sergilemelerini
sağlayacaktır.
Güvenlik Bilimleri Fakültesi doğal ve kültürel çevre eğitiminde öğrencilerin
gereksinimleri, ilgi alanları ortaya çıkarılmalı, eğitsel araçlar saptanmalı, alan
gezileri düzenlenmeli ve uygulamaya önem verilerek katılımsal bir eğitsel süreç
yaratılmalıdır. Bu bağlamda, doğal ve kültürel çevre sorunsalının farkına varılması
sağlanmalı bu duyarlılık ve bilinç için yaratıcı drama, örnek olay uygulamalarından
yararlanılmalıdır.
2.4.1.1.2. Polis Meslek Yüksek Okulları
Emniyet Teşkilatının polis memuru ihtiyacını karşılamak üzere ön lisans
düzeyinde eğitim-öğretim ve uygulama yapan yüksek öğretim kurumlarıdır. Dokuz
aylık eğitim sonrası polis memuru yetiştiren ve Polis Okulu adı verilen okullar
25.04.2001 tarih ve 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu sonrası iki yıllık Polis
Meslek Yüksek Okullarına dönüştürülerek Polis Akademisine bağlı ön lisans eğitimi
vermeye başlamıştır. 2005–2006 eğitim-öğretim yılında ülke genelinde yirmi dört
Polis Meslek Yüksek Okulu eğitim-öğretimine devam etmektedir.
48
Polis Meslek Yüksek Okullarına Öğrenci Seçme Yerleştirme Merkezi
tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavını kazanan genel lise, erkek teknik , kız
teknik , ticaret ve turizm öğretimine bağlı okul mezunları arasından, yapılan özel
yetenek sınavında başarılı olanlar polis memuru aday öğrencisi olarak alınırlar. İki
yıl olan öğrenim süresi içinde eğitimini başarı ile tamamlayanlar, Emniyet Teşkilatı
kadrolarına aday polis memuru olarak atanırlar.
Polis eğitim kurumlarında verilen eğitim bir yandan polisleri bir birey olarak
toplumun bir parçası haline getirirken, diğer yandan da onları mesleklerinin ayrılmaz
bir parçası olan kurum içi hiyerarşik yapıya hazırlamaktadır. Modern devlet yapısı
içinde kendine tanınan yasal otoritenin yapısı, kullanım biçimi ve sınırları eğitim
sürecinde algılanmakta ve burada edinilen davranış biçimleri uygulama da kendini
göstermektedir. 62
Mesleki olaylarla ilk olarak karşı karşıya gelen polis memurlarımızın eğitimi
yalın tek taraflı bilgi aktarımı ile değil, etkileşim içersinde düşünmek ,öğrenmek
şeklinde olmalıdır. Bilgilendirme, bilinçlendirmenin bir aşaması olarak ele
alınmalıdır.
Doğal ve kültürel mirasımızı koruma bilincinin tüm polislerimizde gelişmiş
olması zorunludur. Ulusal ve evrensel düzeyde koruma bilincinin gelişebilmesi için
‘çevre eğitimi’nin her meslek kademesinde farklı düzeyde verilmesi gerekir.
Çağdaş, bilimsel ve evrensel bir polis eğitimi ile polisimiz gücünü kültürü,
olaylara bilimsel yaklaşımı ve saygınlığından alacaktır. Eğitimin uygulayımbilimsel
sisteme sürdürülebilirlik entegre etmesi sağlanmalıdır.
62
F. Atacan, 2002, s. 21.
49
Polis Meslek Yüksek Okullarında Okutulacak Derslerin Sınıflara Göre Dağılımını
Gösteren Çizelge 63
Sıra
Dersin Adı
1. Sınıf
2. Sınıf
1
Hukuk Başlangıcı
2
2
Önleyici Polis Hizmetleri ve Polis Taktikleri
2
3
Toplum Psikolojisi
2
4
Gelişim Psikolojisi
5
Davranış Bilimleri
6
Devletin Yapısı ve Nitelikleri
2
7
Atatürk İlkeleri ve Inkılap Tarihi
2
8
Yabancı Dil
2
9
Ceza Hukuku (Genel)
2
10
Ceza Hukuku (Özel)
2
11
Temel Trafik Bilgileri
2
12
İnsan Hakları Kamu Hürriyetleri
1
1
13
Beden Eğitimi
2
2
14
Yakın Savunma
2
2
15
Silah Bilgisi ve Atış
2
2
16
Emniyet Teşkilatı (Polis Meslek Hukuku)
2
17
Polisin Görev, Yetkileri ve Meslek Etiği
2
18
Mesleki Teknik Yazışma ve Bilgisayar
2
19
Ceza Muhakemeleri Usulu Hukuku
2
20
Türk Dili
2
21
Disiplin Hukuku
2
22
Devlet Güvenliği ve Haberalma
2
23
Suç Organizasyonu ve Kovuşturma Usulü
2
24
Medeni Hukuk (Kişi Hukuku)
2
25
Halkla İlişkiler
1
Toplam
28
2
1
63
Polis Akademisi Mevzuatı, T.C. EGM Polis Akademisi Başkanlığı, Akademik İşler Şube
Müdürlüğü, Ankara, 2003, s.145.
50
2
28
Polis
Meslek
Yüksek
Okullarında
uygulanan
ders
programını
irdelediğimizde, doğal ve kültürel çevre bilincinin arttırılması için ders
müfredatlarında bulunması gereken çevrebilimsel derslerin
bulunmadığını tespit
etmekteyiz.
Bireylerin özyönetimlerine, yazgılarını belirlemelerine yardımcı bir eğitim,
öğrencilerin okullarını çevrebilimsel açıdan sağlıklı bir toplumsal ortama
dönüştürmelerine yardımcı olacağı gibi onların çevrelerini serbestçe belirlemelerine,
düzenlemelerine de olanak sağlayabilecektir. 64
Yetişkinlerin eğitimi ile, doğa bilinci yaygınlaştığında sorunlara bakış açıları
denetime alınacak ve uygun politikalar üretilebilecektir. 65
Koruma bilinci, ulusal düzeye ulaştığı zaman bu olgunun kültürel turizme,
dolayısı ile ulusal kalkınmaya katkısı kaçınılmaz olacaktır. Ulusal düzeyde bir
koruma bilincinden bahsedebilmek için kamu yararına çalışan tüm kuruluşların,
kamu kurumlarının ve iç güvenliğin yapı taşlarından olan emniyet teşkilatımızın
çalışanlarının bu bilinç ve duyarlılık düzeyine ulaşması gerekmektedir. Bir ülkenin
gelişmişlik düzeyinin belirlenmesinde ‘Ulusal Koruma Bilinci’nin önemli bir faktör
olduğu artık tüm dünyada kabul görmektedir.
Emniyet örgütünün tabanını oluşturan polis memurlarının eğitiminde, onların
sosyo-ekonomik yapısı ele alınmalı, doğal ve kültürel çevre sorumluluk ve bilincine
sahip önce yurttaş, sonra polis oldukları bilinci ve toplumun evrimi ile tutarlı eğitimi
sağlanmalıdır.
Toplumun güvenlik mühendisi olarak adlandırılabilecek olan emniyet
teşkilatı mensuplarını bilinçlendirecek eğitim, teorik ve pratik alanlarda, görsel ve
64
C. Geray, 1992, s. 225.
65
B. Alpagut, 1992, s. 81.
51
uygulamalı eğitimin eşgüdüm içerisinde yapılanması yani bu eğitim metotların
birbirlerine entegre edilmesi ile sağlanmalıdır.
2.4.1.1.3. Polis Eğitim Merkezleri
POMEM’lerde eğitim-öğretim parasız, yatılı ve üniformalı olup öğrencilerin
iaşe, ibate ve sağlık giderleri ile diğer istihkakları devletçe karşılanır. En az dört (4)
yıllık yüksek öğretim kurumundan veya bunlara denkliği Yüksek Öğretim Kurulu
tarafından kabul edilen yurt dışındaki yüksek öğretim kurumlarından mezun olan ,
herhangi bir öğretim kurumundan disiplinsizlik nedeniyle çıkarılmamış olan Türk
vatandaşları burada polislik öncesi mesleki eğitim için başvurabilir.
POMEM’ de yaptırılacak her seviyedeki eğitim-öğretim aşağıda belirtilen
esaslara uyularak yürütülür:
a) Her türlü eğitim faaliyetinde ve etkinlikte öğrencilere mesleki davranış
alışkanlıkları kazandırmak esastır.
b) Eğitim-öğretim faaliyetleri; sınıflarda, laboratuvarlarda, uygun görülen
diğer tesislerde, araştırma, uygulama çalışmaları, inceleme gezileri ve seminerler
düzenlemek suretiyle uygulanır.
c) Ders konularında yer almayan ve öğrencilerin öğrenmesinde fayda umulan
konularda konferans, seminer, sempozyum, panel ve diğer eğitim etkinlikleri
düzenlenir.
POMEM’ lerde eğitimlerini başarı ile tamamlayanlar, Genel Müdürlük
kadrolarına aday polis memuru olarak atanırlar. Mesleki süreçte çevresel güvenlik,
52
doğal ve kültürel çevrenin korunması ile ilgili davranışlar sergilemesi öngörülen
polislerimizin bu doğrultuda eğitilmeleri kaçınılmaz bir gerekliliktir.
Polislerimiz yaşamının değişik evrelerinde çevre sorunsalı ile ilgili
karşılaşabileceği sorunları çözebilmesi için, doğal çevremizin insanlık için önemini
kavraması; tarihsel çevre ve kültürel çevre ile ilgili bilinçli koruma davranışları
sergileyebilmesi için Polis Eğitim Merkezlerinde doğal ve kültürel çevre eğitimi
alması kaçınılamaz bir gerekliliktir.
2.4.1.1.4. Fakülte Yüksek Okulları
3201 Sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 3518 sayılı kanununun 2. maddesi
ile yeniden düzenlenen, 27. maddesine dayanılarak çıkarılan 27.06.1989 tarih ve
20208 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Emniyet Genel
Müdürlüğü Yükseköğretim Kurumlarında Öğrenci Okutma Yönetmeliği" uyarınca
Eğitim Daire Başkanlığı'na bağlı bir büro amirliği şeklinde düzenlenerek faaliyete
başlayan FYO Büro Amirliği daha sonra Polis Akademisi Başkanlığı'na bağlanmış
ve Polis Akademisi Başkanlığı'nın yeniden yapılandırıldığı 25.04.2001 tarih ve 4652
sayılı kanunla FYO Şube Müdürlüğü'ne dönüştürülmüştür. "FYO öğrencisi" ibaresi
Emniyet Genel Müdürlüğü adına Ankara'daki devlet üniversitelerinde teşkilatın
ihtiyacı bulunan branşlarda okutulan öğrencileri kapsar. Öğrencilerin öğretim süreleri
boyunca, yaz okulu veya bütünlemeye kalanların telafi sınavı giderleri hariç, eğitimöğretim, sınav, laboratuar, harç, uygulama ve ders kitapları ile öğrenimle ilgili eğitim
giderleri ve barınma, iaşe ve ibateleri Akademi Başkanlığı'nca karşılanır. Akademi
öğrencilerinde olduğu gibi en az bir defaya mahsus olmak üzere uygulamalı eğitim
53
kampına tabi tutulurlar. Uygulamalı eğitim kampını başarı ile tamamlayan ve
okumakta oldukları fakülteden mezun olan öğrenciler Genel Müdürlüğün ihtiyaç
duyduğu kadrolara komiser yardımcısı sıfatıyla atanırlar. 66
Yüksek öğretim kurumlarında ihtiyaç duyulan alanlarda Emniyet Genel
Müdürlüğü adına okutulan öğrenciler, ayrıca mesleki formasyon kazanmaları amacı
ile uygulamalı eğitim ve oryantasyon eğitimine tabi tutulurlar. Bu dersler:
Mesleki Formasyon Eğitiminde Verilecek Derslerin Çizelgesi 67
S.N
66
67
DERS ADI
SAAT
1
Toplum Psikolojisi
28
2
Polis Taktikleri
28
3
İnsan Hakları
28
4
Yanaşık Düzen
56
5
104
6
Silah Bilgisi ve Atış
Polis Meslek ve Disiplin
Mevzuatı
7
Ceza Hukuku
28
8
Trafik
28
9
C.M.K
28
10
Personel Yönetimi
28
11
Devlet Güvenliği ve Haber Alma
28
12
Kriminalistik
28
13
Mesleki Yazışma Teknikleri
28
14
Yakın Savunma
28
15
Davranış Bilimleri
28
28
http://www.pa.edu.tr/tr/gbf/index.php?sayfa=fyo
Polis Akademisi Mevzuatı, 2003, s. 178.
54
Mesleki formasyon dersleri Emniyet Teşkilatı adına diğer üniversitelerde
burslu okutulan öğrencilerin polis meslek eğitimlerinin tamamlanması için verilen
derslerdir. Bu dersler arasında çevre korunumu ve güvenliğini görememekteyiz.
Eğitim Daire Başkanlığı tarafından tüm emniyet birimlerinin görüşü alınarak
fakülte yüksek okullarında okutulacak olan
bölümlerin seçimleri yapılır. Bu
bölümler arasında ‘Hukuk, İktisat, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık, İstatistik,
Bilgisayar Mühendisliği, tıp’ vb. alanlar görülmekte çevre ile ilgili alanlara yer
verilmemektedir.
Eski eser kaçakçılığı, endemik bitki kaçakçılığı gibi işlenebilecek çevre
suçlarını dikkate aldığımızda üniversitelerin ilgili bölümlerinde emniyet örgütünün
burslu öğrenci okutabileceği bölümler olduğu da görülmektedir.. Bu bölümlerde
burslu öğrencilerin öğreniminin sağlanması ile onların yalnızca bilen, anlayan polis
değil, yasalar doğrultusunda mesleğinin gerektirdiği pozitif eylemde bulunabilen ve
evrensel düşünebilen, yerel çözümler üretebilen polisler olması sağlanabilecektir.
Doğal ve kültürel çevre eğitimi ve koruma kriterleri bağlamında oydaşma
çalışmaları gerçekleştirilmelidir. Emniyet Genel Müdürlüğü adına üniversitelerde
okutulan ve mezuniyetleri sonrası Komiser Yardımcısı rütbesi ile görevlerine
başlayan Fakülte Yüksek Okulu öğrencileri, doğal ve kültürel çevre ile ilgili bilinç
düzeyine ulaşabilmek için mesleki formasyon eğitimi sürecinde bu bağlamda
verilecek ders, seminer, örnek olay incelemesi vb. yöntemlerle yetiştirilmelidir.
55
2.4.1.2. Polis Koleji Müdürlüğü
Cumhuriyetimizin kurucusu ulu önder Mustafa Kemal ATATÜRK’ ün
yetişmiş, eğitimli polis ihtiyacını öngörmesi sonucu bizzat zamanın İçişleri Bakanına
‘Polis Kolejini, Polis Enstitüsünü aç. Bu müesseselere en iyi ve en değerli hocaları
temin et’ 68 diye kesin emir vermesiyle lise derecesinde eğitim ve öğretim yapmak
üzere 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanununun 19. Maddesine 4199 sayı ile ilave
edilen bir fıkra gereğince 15.06.1938 tarihinde Anıttepe'deki Polis Enstitüsü
binasında Polis Koleji kurulmuştur.
Ankara Polis Kolejinden sonra Bakanlar Kurulunun 14.09.2004 tarih ve
2004/7935 sayılı kararı ile doğrudan merkeze bağlı taşra teşkilatı olarak Bursa Polis
Kolejinin açılmasına karar verilmiş olup 2005 – 2006 Eğitim Öğretim döneminden
itibaren Bursa Polis Koleji de eğitim-öğretim faaliyetine devam etmektedir.
Geçmişten ders alınması gereken nokta, türlerin doğal çevrelerini
kaybettikleri zaman yok oldukları gerçeğidir. Bunu anlamanın ve anlatmanın tek
yolu yapılan bilimsel araştırmaların sonuçlarını, eğitim programları aracılığı ile
geniş kitlelere yaymaktır. İletişim araçlarının yardımıyla hızlı bir biçimde
uygulanacak eğitici programlar öncelikle çocuklara verildiğinde, birkaç kuşak sonra
meyvelerini toplamak mümkün olacaktır. 69
Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından 17.08.2005 tarihinde 301 nolu
karar sayısı ile kabul edilen Polis Koleji Fen Bilimleri, Türkçe-Matematik, Sosyal
Bilimler ve Yabancı Dil Alanlarına Ait Haftalık Ders Çizelgeleri 2005-2006 öğretim
yılından itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Polis Koleji ders çizelgesi,
68
69
E. Şahin, 2001, s. 121
B. Alpagut, 1992, s. 81.
56
Polis Koleji Haftalık Ders Çizelgesi 70
(Fen Bilimleri Alanı)
ORTAK DERSLER
DERS
KATEGORİLERİ
ALAN
SEÇMELİ DERSLER
DERSLERİ
DERSLER
DİL VE ANLATIM
TÜRK EDEBİYATI
DİN KÜLTÜRÜ VE AHLÂK BİLGİSİ
TARİH
T.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK
COĞRAFYA
MATEMATİK
FİZİK
KİMYA
BİYOLOJİ
SAĞLIK BİLGİSİ
FELSEFE
YABANCI DİL
İKİNCİ YABANCI DİL
BEDEN EĞİTİMİ
MİLLÎ GÜVENLİK BİLGİSİ
TRAFİK VE İLK YARDIM
TOPLAM
MATEMATİK
FİZİK
KİMYA
BİYOLOJİ
GEOMETRİ
ANALİTİK GEOMETRİ
TOPLAM
HUKUK BİLGİSİ (1)
RESİM (2)
MÜZİK (2)
TARİH (2)
COĞRAFYA (2)
PSİKOLOJİ (2)
SOSYOLOJİ (2)
MANTIK (2)
SEÇMELİ YABANCI DİL (2)
ASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ (2)
BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ (2)
DEMOKRASİ VE İNSAN HAKLARI (1)
SANAT TARİHİ (2)
SOSYAL ETKİNLİK (2)
YAKIN SAVUNMA (2)
YARATICI DRAMA (1)
HALKLA İLİŞKİLER (1)
ÇEVRE VE İNSAN (1)
9.
10.
11.
12.
SINIF
2
3
1
2
2
4
2
2
2
10
2
32
-
SINIF
2
3
1
2
2
2
4
2
2
1
21
4
2
2
2
2
12
SINIF
2
3
1
2
2
4
2
2
1
19
4
3
3
3
2
15
SINIF
2
3
1
4
2
2
14
4
3
3
3
2
2
17
Alınabilecek Ders
Saati Sayısı
4
3
2
5
REHBERLİK
1
1
1
1
TOPLAM DERS
SAATİ
37
37
37
37
Not:
1. Alana kaynaklık eden dersler; Matematik, Fizik, Kimya ve Biyoloji dersleridir.
2. Yıl sonu başarı ortalaması ile başarılı sayılamayacak ders Dil ve Anlatım dersidir.
3. Seçmeli Yabancı Dil dersi, okutulmakta olan yabancı dile takviye amaçlı olarak okutulur.
4. İkinci Yabancı Dil dersi olarak; Almanca, Çince, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, İtalyanca, Japonca ve Rusça derslerinden
biri seçilip okutulur.
5. Ortak, Alan ve Seçmeli derslerde Anadolu Lisesi programı uygulanır
Alanla ilgili diğer seçmeli derslerde mevcut programlar uygulanır.
6. ( ) içerisinde belirtilen rakamlar, ilgili dersin haftalık ders saati sayısını gösterir
70
Tebliğler Dergisi, T.C Milli Eğitim Bakanlığı, Cilt: 68, Sayı: 2576, Eylül, 2005
57
Polis Koleji Haftalık Ders Çizelgesi
(Sosyal Bilimleri Alanı)
ORTAK DERSLER
DERS
KATEGORİLERİ
ALAN
DERSLER
DİL VE ANLATIM
TÜRK EDEBİYATI
DİN KÜLTÜRÜ VE AHLÂK BİLGİSİ
TARİH
T.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK
COĞRAFYA
MATEMATİK
FİZİK
KİMYA
BİYOLOJİ
SAĞLIK BİLGİSİ
FELSEFE
YABANCI DİL
İKİNCİ YABANCI DİL
BEDEN EĞİTİMİ
MİLLÎ GÜVENLİK BİLGİSİ
TRAFİK VE İLK YARDIM
TOPLAM
DİL VE ANLATIM
TÜRK EDEBİYATI
TARİH
ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ
COĞRAFYA
PSİKOLOJİ
SOSYOLOJİ
MANTIK
9.
10.
11.
12.
SINIF
2
3
1
2
2
4
2
2
2
10
2
32
-
SINIF
1
2
4
2
2
1
12
4
4
4
4
2
-
SINIF
1
2
2
4
2
2
1
14
5
4
4
4
2
-
SINIF
1
4
2
2
9
5
4
4
4
2
18
19
19
SEÇMELİ DERSLER
DERSLERİ
TOPLAM
HUKUK BİLGİSİ (1)
RESİM (2)
MÜZİK (2)
MATEMATİK (2)
GEOMETRİ (2)
FİZİK (2)
KİMYA (2)
BİYOLOJİ (2)
SEÇMELİ YABANCI DİL (2)
ASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ (2)
SANAT TARİHİ (2)
BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ (2)
DEMOKRASİ VE İNSAN HAKLARI (1)
SOSYAL ETKİNLİK (2)
YAKIN SAVUNMA (2)
YARATICI DRAMA (1)
HALKLA İLİŞKİLER (1)
ÇEVRE VE İNSAN (1)
Alınabilecek Ders
Saati Sayısı
REHBERLİK
TOPLAM
4
1
6
1
3
1
8
1
DERS SAATİ
37
37
37
37
Not:
1. Alana kaynaklık eden dersler; Dil ve Anlatım, Türk Edebiyatı ile Tarih ve Coğrafya dersleridir.
2. Yıl sonu başarı ortalaması ile başarılı sayılamayacak ders Dil ve Anlatım dersidir.
3. Seçmeli Yabancı Dil dersi, okutulmakta olan yabancı dile takviye amaçlı olarak okutulur.
4. İkinci Yabancı Dil dersi olarak; Almanca, Çince, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, İtalyanca, Japonca ve Rusça derslerinden biri seçilip
okutulur.
5. Ortak, Alan ve Seçmeli derslerde Anadolu Lisesi programı uygulanır.
Alanla ilgili diğer seçmeli derslerde mevcut programlar uygulanır.
6. ( ) içerisinde belirtilen rakamlar, ilgili dersin haftalık ders saati sayısını gösterir.
58
Polis Koleji Haftalık Ders Çizelgesi
(Yabancı Dil Alanı)
ORTAK DERSLER
DERS
KATEGORİLERİ
DERSLER
DİL VE ANLATIM
TÜRK EDEBİYATI
DİN KÜLTÜRÜ VE AHLÂK BİLGİSİ
TARİH
T.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK
COĞRAFYA
MATEMATİK
FİZİK
KİMYA
BİYOLOJİ
SAĞLIK BİLGİSİ
FELSEFE
YABANCI DİL
İKİNCİ YABANCI DİL
BEDEN EĞİTİMİ
MİLLÎ GÜVENLİK BİLGİSİ
TRAFİK VE İLK YARDIM
TOPLAM
ALANDERSLERİ
DİL VE ANLATIM
YABANCI DİL
9.
10.
11.
12.
SINIF
2
3
1
2
2
4
2
2
2
10
2
-
SINIF
3
1
2
2
2
2
2
1
-
SINIF
3
1
2
2
2
2
1
SINIF
3
1
2
2
-
32
15
13
8
-
5
13
5
13
5
13
18
18
18
SEÇMELİ DERSLER
TOPLAM
HUKUK BİLGİSİ (1)
RESİM (2)
MÜZİK (2)
TARİH (2)
COĞRAFYA (2)
MATEMATİK (2)
GEOMETRİ (2)
FİZİK (2)
KİMYA (2)
BİYOLOJİ (2)
PSİKOLOJİ (2)
SOSYOLOJİ (2)
MANTIK (2)
SEÇMELİ YABANCI DİL (2)
ASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ (2)
BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ (2)
DEMOKRASİ VE İNSAN HAKLARI (1)
SANAT TARİHİ (2)
SOSYAL ETKİNLİK (2)
YAKIN SAVUNMA (2)
YARATICI DRAMA (1)
HALKLA İLİŞKİLER (1)
ÇEVRE VE İNSAN (1)
Alınabilecek Ders
Saati Sayısı
REHBERLİK
TOPLAM
4
1
3
1
5
1
10
1
DERS SAATİ
37
37
37
37
Not:
1. Alana kaynaklık eden dersler; Dil ve Anlatım, Türk Edebiyatı ve Yabancı Dil dersleridir.
2. Yıl sonu başarı ortalaması ile başarılı sayılamayacak ders Dil ve Anlatım dersidir.
3. Seçmeli Yabancı Dil dersi, okutulmakta olan yabancı dile takviye amaçlı olarak okutulur.
4. İkinci Yabancı Dil dersi olarak; Almanca, Çince, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, İtalyanca, Japonca ve Rusça derslerinden biri seçilip
okutulur.
5. Ortak, Alan ve Seçmeli derslerde Anadolu Lisesi programı uygulanır.
Alanla ilgili diğer seçmeli derslerde mevcut programlar uygulanır.
6. ( ) içerisinde belirtilen rakamlar, ilgili dersin haftalık ders saati sayısını gösterir.
59
Polis Koleji Haftalık Ders Çizelgesi
(Türkçe – Matematik Alanı)
ORTAK DERSLER
DERS
KATEGORİLERİ
ALAN
DERSLER
DİL VE ANLATIM
TÜRK EDEBİYATI
DİN KÜLTÜRÜ VE AHLÂK BİLGİSİ
TARİH
T.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK
COĞRAFYA
MATEMATİK
FİZİK
KİMYA
BİYOLOJİ
SAĞLIK BİLGİSİ
FELSEFE
YABANCI DİL
İKİNCİ YABANCI DİL
BEDEN EĞİTİMİ
MİLLÎ GÜVENLİK BİLGİSİ
TRAFİK VE İLK YARDIM
TOPLAM
DİL VE ANLATIM
TÜRK EDEBİYATI
MATEMATİK
GEOMETRİ
ANALİTİK GEOMETRİ
COĞRAFYA
9.
10.
11.
12.
SINIF
2
3
1
2
2
4
2
2
2
10
2
32
-
SINIF
1
2
2
4
2
2
1
14
4
4
4
2
4
SINIF
1
2
2
4
2
2
1
14
5
4
4
2
2
SINIF
1
4
2
2
9
5
4
4
2
2
2
18
17
19
SEÇMELİ DERSLER
DERSLERİ
TOPLAM
HUKUK BİLGİSİ (1)
RESİM (2)
MÜZİK (2)
TARİH (2)
FİZİK (2)
KİMYA (2)
BİYOLOJİ (2)
SOSYOLOJİ (2)
MANTIK (2)
SEÇMELİ YABANCI DİL (2)
ASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ (2)
BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ (2)
DEMOKRASİ VE İNSAN HAKLARI (1)
SANAT TARİHİ (2)
SOSYAL ETKİNLİK (2)
YAKIN SAVUNMA (2)
YARATICI DRAMA (1)
HALKLA İLİŞKİLER (1)
ÇEVRE VE İNSAN (1)
Alınabilecek Ders
Saati Sayısı
REHBERLİK
TOPLAM
4
1
4
1
5
1
8
1
DERS SAATİ
37
37
37
37
Not:
1. Alana kaynaklık eden dersler; Dil ve Anlatım, Türk Edebiyatı, Matematik dersleridir.
2. Yıl sonu başarı ortalaması ile başarılı sayılamayacak ders Dil ve Anlatım dersidir.
3. Seçmeli Yabancı Dil dersi, okutulmakta olan yabancı dile takviye amaçlı olarak okutulur.
4. İkinci Yabancı Dil dersi olarak; Almanca, Çince, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, İtalyanca, Japonca ve Rusça derslerinden biri seçilip
okutulur.
5. Ortak, Alan ve Seçmeli derslerde Anadolu Lisesi programı uygulanır.
Alanla ilgili diğer seçmeli derslerde mevcut programlar uygulanır.
6. ( ) içerisinde belirtilen rakamlar, ilgili dersin haftalık ders saati sayısını gösterir.
60
Polis Kolejinde okutulan ders kitapları irdelendiğinde, birinci sınıf coğrafya
ders kitaplarında ‘Çevre ve Toplum’ konusunun işlenmekte ve çevresel konulara
yüzeysel yaklaşım sergileyen doğayı sev, yeşili koru, erozyon vb. konuların
anlatıldığını görmekteyiz.
2005 yılında 212.950 erkek,
152.135 kız toplam 365.085; 2006 yılında
180.481 erkek, 126.374 kız toplam: 306.855 adayın başvuru yaptığı ve bu adaylar
arasından her yıl sadece 240 erkek, 10 kız toplam 250 kişinin seçildiği Polis
Kolejlerinde bu konuların yeni yaklaşımlarda sürdürülebilir, etkin ve verimli bir
doğal ve kültürel çevre eğitimi şeklinde aktarılması sağlanmalıdır.
14–18 yaş grupları arasındaki öğrencilerin oluşturduğu Polis Koleji
öğrencilerinin bu eğitimi ile gelecek kuşak polis şeflerinin eğitilmesi sağlanacaktır.
Sürdürülebilir, etkin ve verimli bir eğitim öğrencinin ilgisinin arttırılmasına,
öğrencinin ilgisinin arttırılması da iyi yazılmış çevre ve tarihsel çevre kitaplarının
varlığıdır.
Milli Eğitim Bakanlığı Eylül 2005 tarih ve 2576 sayılı tebliğler dergisinde
yayınlanan öğrenci kulüpleri çizelgesi incelendiğinde Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma ve Okul Müzesi Kulübü adı altında öğretmenler kurulunca seçilebilecek
olan kulüp olduğunu tespit etmekteyiz. Ancak Polis Kolejinde 2005–2006 eğitim
öğretim yılında Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma ve Okul Müzesi Kulübünün
seçilmediğini görmekteyiz.
61
Bunun yanında Polis Kolejinde, Çevre Koruma Haftası (Haziran ayının 2.
haftası),Müzeler Haftası (18–24 Mayıs), Turizm Haftası (15–22 Nisan), Orman
Haftası (21-26 Mart) gibi haftalar öğrencilerin ilgi ve bilgilerini arttırmak amacı ile
sınıf komiserleri ve öğretmenlerce pano çıkarılması, seminer ve konferanslar
verilmesi, eğitsel geziler düzenlenmesi şeklinde etkin bir şekilde kullanılmaya
çalışılmaktadır.
2.4.2. Hizmet İçi Eğitim
Demokratik yaşam biçimi anlayışının, toplumun beklenti düzeyinin, yasa ve
yönetmeliklerin, suç ve güvenlikle ilgili unsurların hızla değişmesi ve bu değişimin
gelecek yüzyılda daha da hızlanacak olması, polisin sürekli eğitilmesini zorunlu
kılmaktadır. 71
Meslek öncesi aktarılan bu bilinç düzeyi doğal olarak meslek sürecinde hizmet
içi eğitimler ile geliştirilebilir ve gerçekleştirilebilir.
Meslek içerisinde polisin
görevini yaparken karşılaştığı bireysel hataları ortadan kaldırmak, hizmetin daha
etkin ve verimli hale gelmesini sağlamak için, yoğun bir hizmet içi eğitim faaliyeti
içerisine girilmesi ve polisin her kademedeki eğitimine, eğitimde süreklilik esas
olduğundan kendini sürekli geliştirerek aralıksız devam edilmelidir.
Nitelikli hizmet içi eğitim programlarının hazırlanması, uygulanması ve
geliştirilmesi, polisin görev ve sorumluluklarını daha etkili bir biçimde yerine
getirmesine yardımcı olacaktır. Günümüz polisi, suç ve suça ilişkin unsurlarla
mücadele etmenin ötesinde, toplumla işbirliği yapan, kendisine ve çevresine güven
71
E.Semiz, E. Gökçe, 2000. s. 37
62
duyan saygın bir kişilik özelliğine sahip olacaktır. 72
Doğal,
kültürel
ve
tarihi
çevre
bilincinin
Emniyet
Teşkilatında
yerleştirilmesinde ve gelişiminde en etkin ve verimli yol nitelikli polis eğitimidir. İç
güvenliğin sağlayıcısı olarak polis bilgiyle ve bu bilgiyi mesleğini uygulama sürecine
adapte edebilme yetisiyle donatılmalıdır.
Polisin eğitim sisteminde yaşanan soru eğitim sürecine yönelik beklenti ve
gereksinimlerin
karşılanması
noktasında
kendini
gösterir.
Burada
öğretim
programları en önemli etkendir. Polis eğitiminde de programlar değişimi yapısal
olarak geriden izlenmektedir. Çünkü tüm dünyada özellikle yeni teknolojik
gelişmeleri kapsayan hızlı değişim süreci, tüm toplumsal kurumların ve
organizasyonların yapılarını etkilemiş ve beklentileri farklılaştırmıştır. Bu anlamda,
eğitim programları ve mikro düzeyde okul organizasyonları yeniden gözden
geçirilmelidir. Çünkü, polis eğitiminde öğrencilerin profesyonel ve şahsi hedefleri
için bilgi, beceri ve yetenek edinebilmeye, öğrenmeyi öğrenmeye, istediği sorulara
cevap alabilmeye, nitelikli eğitime, zengin kütüphane ve etkin, verimli bilgisayar
hizmetine ihtiyaç vardır. Öğrencilerin ise, sürekli şahsi gelişmeye, iş güvencesine,
bilgi edinmeye, akademik ve politik özgürlüğe, bununla birlikte toplumun ise,
yetenekli ve bilgili insanlara ve sorunun çözümü için işbirliğine muhtaçtır. 73
Doğal ve kültürel çevrenin korunmasında onarımcı bir politika izlenmesi
yerine, istenmeyen sonuçlar ortaya çıkmadan çağcıl, bilimsel önleyici politikalar
sergilenmelidir. Bu politikaların uygulanabilirliği için her kurumda olması gerektiği
gibi emniyet örgütünde de hizmet içi eğitim programları ile çalışanlar
bilinçlendirilmeli ve istendik davranış modelleri ortaya çıkarılmalıdır.
72
K. Önal, 2001, s. III
B. Tavas , 2002, s. 17.
73
63
Emniyet teşkilatında görevli personelin hizmet içi eğitimlerin nitelikli ve
etkili bir biçimde gerçekleştirilmesi, planlı çalışma, bilimsel araştırma süreçlerinden
yararlanma, uygulanan hizmet içi eğitim programlarını değerlendirme ve geliştirme
yoluyla sağlanabilir. İnsan hak ve özgürlüklerinin, demokratik yaşam anlayışının,
toplumun beklenti düzeyinin, yasa ve yönetmeliklerin, suç ve güvenlikle ilgili
unsurların hızla değişmesi ve bu değişimin daha da hızlanacak olması, polisin meslek
içinde de sürekli eğitilmesini ve geliştirilmesini kaçınılmaz hale getirmiştir. 74
Polislerin, toplumsal yaşamın içerisinde karşılaşacakları her türlü durumda ve
etken çözümleri bulup uygulayabilmeleri ve kanunların kendisine verdiği yetkileri
yerinde ve zamanında tam olarak kullanabilmeleri gerekir. 75
Polis örgütünde hizmet içi eğitimlerde doğal ve kültürel çevre bağlamında
çevrebilimsel koruma, misyon ve vizyon kazanımına yönelik eğitsel yönetim anlayışı
kazandırılmalıdır. Bu çağdaş ve bilimsel eğitim süreci ile eğitişim ve yönetişim
gerçekleştirilmelidir.
Polis eğitim kurumlarında görev yapan eğiticilerinde sürekli kendilerini
yenileyip geliştirmelerine olanak sağlayacak hizmet içi eğitim programları
hazırlanmalıdır. 76 Bu eğitim programları vizyon sahibi örgütü gerçekleştirmelidir.
Global polis yetiştirebilmek için çevre eğitiminin multidisipliner özelliğinden
yararlanarak çalışılan birim, yaptığı görevleri doğrultusunda hizmet içi eğitim
programlarına entegre edilmelidir.
Eğitim olgusuna bu açıdan bakıldığında; Emniyet Teşkilatının görevlerini
istenilen ölçüde yerine getirmesi için sayı, araç-gereç ve diğer malzemeyle
74
K. Önal, 2001, s. III
E. Semiz, E.Gökçe, 2000, s. 38-39
76
ibid. s. 41
75
64
donatılmasının yeterli olmadığı görülür. Polisin etkili olması için sayısının
arttırılmasının, araç-gereç ve diğer malzeme ihtiyacının karşılanmasının yanında, iyi
bir eğitim görmesi ve kendisini sürekli olarak geliştirmesi zorunludur. 77 Sürekli
gelişme hizmet içi eğitimin varlığı ve verimliliği ile sağlanmalıdır.
2.4.2.1. Güvenlik Bilimleri Enstitüsü
Polis Akademisi Başkanlığına bağlı olarak 2547 sayılı Yüksek Öğretim
Kanununda belirtilen esas ve usullere göre akademinin ihtiyaç ve gereklerine uygun
olarak lisans üstü eğitim-öğretim yapacak enstitüler kurulabilir. Güvenlik Bilimleri
Enstitüsü polis eğitiminin yapısal değişikliklerinden en önemli olanlarındandır. Yurt
içinde ve yurt dışında meydana gelen sosyal, kültürel ve mesleki değişimleri takip ve
kontrol altına alabilen polis yöneticilerinin akademik ve mesleki çalışmalar
yapabilmeleri için kurulmuştur.
İlgili bilim dallarında lisansüstü eğitim öğretim yapmak, Emniyet Teşkilatı
için öğretim elemanı yetiştirmek, bilimsel araştırma, inceleme ve yayın
faaliyetlerinde bulunmak, akademik danışmanlık hizmetleri yapmak, bilimsel
toplantı, sempozyum, konferans, seminer düzenlemek, güvenlik personeline, ihtiyaç
duyduğu alanlarda uzmanlık ve yönetim nosyonu kazandırmak amacı ile eğitimöğretim vermek Güvenlik Bilimleri Enstitüsünün amaçları arasında yer almaktadır.
Güvenlik Bilimleri Enstitüsü'nün öğrenci kaynakları esas olarak Polis
Akademisi, Polis Akademisi tarafından Emniyet Genel Müdürlüğü adına diğer
üniversitelerde okutulan Fakülte Yüksek Okul (FYO) mezunlarıdır. Ayrıca Harp
77
M.Varol, 2003, s. 28.
65
Okulları, Hukuk, Siyasal Bilgiler, İktisadi ve İdari Bilimler, Fen Edebiyat
Fakültelerinin Sosyoloji ve Psikoloji Bölümü, Eğitim Bilimleri Fakültesi, İletişim
Fakültesi, Felsefe ve Tarih bölümü mezunu olan öğrenciler de yüksek lisans
eğitimine başvurabilmektedir. 78
Güvenlik Bilimleri Enstitüsünde aşağıda belirtilen anabilim dallarında
dersler işlenmektedir.
Suç Araştırmaları Anabilim Dalı
Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri
Suç Sosyolojisi
Suç Hukuku
Suç Önleme Stratejileri
Kolluk Yetkileri
Delil Hukuku
Anayasal Haklar ve Kolluk
Kolluk Tarihi
Güvenlik Stratejileri ve Yönetimi Anabilim Dalı
Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri
Devlet, Bürokrasi ve Polis
Güvenliğin Teorik Temelleri
Siyasal Şiddet ve Terörizm
Organize Suçun Sosyolojik Temelleri
Türkiye’de Yönetim Kültürü
Türk Yönetim Sisteminde Hukuki Sorunlar
Yönetim Psikolojisi
78
http://www.pa.edu.tr/tr/gbe/index.
66
Uluslararası Polislik Çalışmaları Anabilim Dalı
Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri
Karşılaştırmalı Polislik
Uluslararası Politika ve Terörizm
Uluslararası Polis İşbirliği
Küreselleşme ve İç Güvenliğe Etkileri
Uluslararası Ceza Hukuku
Türkiye’nin Bölgesel ve Küresel Sorunları
Ceza Adaleti Yönetimi Anabilim Dalı
Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri
Ceza Adalet Sistemine Giriş
Hapishane Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar
Mahkeme Yönetimi
Kolluk-Savcılık İlişkileri
Polis Eğitiminin en önemli ve bilimsel temelini oluşturan Güvenlik Bilimleri
Enstitüsü’nün çevresel güvenlik, çevrebilim, doğal ve kültürel çevrenin korunması
konularında duyarsız kalması düşünülemez. Avrupa Birliği sürecinde ve önemi
giderek artan doğal ve kültürel çevre korunumu, dersler arasında yer almalı,
sempozyumlar düzenlenerek güvenlik alanında çağcıl, bilimsel ve evrensel
yaklaşımlar sergilenmelidir.
Güvenlik Bilimleri Enstitüsü de çevresel güvenlik, çevrebilim, doğal ve
kültürel çevre ile ilgili derslere çağdaş boyutta yer verilmesini, evrensel düşünüm
67
potansiyelleri yaratılmasını
ve düzenli, dizgeli bir eğitim süreci oluşmasını
sağlayacaktır.
2.4.2.2. Eğitim Daire Başkanlığı
Eğitim Daire Başkanlığının görevi Emniyet Teşkilatı personelini yetiştirmek,
görev, yetki ve sorumlulukları konusunda bilgilerini artırmak, hizmetin verim ve
niteliğini yükseltmek, personeli üst görevlere hazırlamak, çalışma metot ve
sistemlerinin geliştirilmesi yönünde ilgi ve istek uyandırmak, personelin dinamizmini
artırmak amacıyla yapılacak eğitimleri düzenlemektedir. Bu bağlamda; 79
a)
Emniyet Teşkilatı personeline, vatandaşa verilen güvenlik hizmetinin
verim ve kalitesini yükseltecek şekilde eğitim veren,
b)
Eğitim plan ve programlarını Emniyet Teşkilatının ilgi, ihtiyaç ve
beklentileri doğrultusunda hazırlayan,
c)
Eğitimlerde personele gerekli olan bilgi, beceri ve davranışları en üst
düzeyde kazandıran,
d)
Uluslararası düzeyde polis eğitimi verebilen,
e)
Emniyet teşkilatı personelinin değişen dünya şartlarına en kısa zamanda
uyumunu sağlayan,
f)
Emniyet Teşkilatı personelinin, kurum içi, kurum dışı ve yurtdışında
yetiştirilmelerini temin ederek, Teşkilata eğitimli personel kazandıran,
g)
Hizmet içi eğitimde ileri teknik ve yöntemlerin kullanılmasına yönelik
yurtiçi ve yurtdışında araştırmalar yapan,
79
http://www.egm.gov.tr/daire.egitim.asp
68
h)
i)
Eğitici kadrosu yetiştirerek, eğitimlerini bu kadroyla gerçekleştiren,
Eğitimlerin tüm Emniyet Teşkilatı personeline aynı oranda ulaştırılmasını
sağlamaktadır.
Eğitim Daire Başkanlığı polisin eğitim dizgesinde toplumun ekinsel varlığının
sürdürülebilirliğinin önemini kavrayarak tutarlı, çağcıl bir eğitim anlayışı ile doğal ve
kültürel çevre eğitimini çağcıl ve ussal temellere oturtmalıdır.
Bu bağlamda polis, alt kültürünün bir parçası olarak görev sürecinde aldığı
kararları, yaptığı işlemleri doğal ve kültürel çevre perspektifinde olumlu etkileyen
çağcıl bir eğitim ile kültürel bir temel oluşturacaktır.
2.4.2.3. TADOC ( Kaçakçılık Daire Başkanlığı )
Organize suç örgütlerinin gücü ve günümüz demokratik toplumlarına
yönelttiği tehdidin büyüklüğü yadsınamayacak bir gerçektir. Dünyadaki her tür
gelişmeyi yakından takip eden ve dolayısı ile suç işleme becerilerini her geçen gün
bir öncekinden daha gelişmiş bir formata sokabilen, güçlü uluslararası bağlantılara
sahip organize suç gruplarının potansiyel risk olarak bu denli zararlı boyutlara
ulaşabilmeleri, bu suç gruplarıyla mücadele etmek durumunda bulunan ülkeleri bir
yandan nitelikli kanun uygulayıcı personel yetiştirmeye; diğer yandan ortak
mücadele yöntemleri belirlemek amacıyla uluslararası işbirliğinin sağlanması için
etkili girişimlerde bulunmaya mecbur kılmaktadır.
69
İşte böyle bir anlayış sonucu; 80
· Türkiye’nin ulusal ve uluslararası düzeyde uyuşturucu ve psikotrop maddelerin
yasadışı üretim, kullanım ve kaçakçılığına karşı süregelen kararlı mücadelesini
eğitim sahasında da sürdürmek,
· Organize suç gruplarıyla mücadeleyi, bilimsel veriler ışığında sürekli ve sağlıklı
kılabilmek,
· Bölgesel ve uluslararası işbirliğinin kurulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi için
uygun bir zemin oluşturmak,
·
Değişik ülkelerden ve ülkemizdeki farklı kurumlardan gelen kursiyerleri
kaynaştırma yoluyla, anılan suçlarla mücadele alanında sosyal bir network kurmak,
dolayısıyla uluslararası işbirliğinin güçlenmesine katkıda bulunmak gibi amaçlara
ulaşmak doğrultusunda; Birleşmiş Milletler öncülüğünde ve Türkiye - UNODC
işbirliği çerçevesinde, 26.06.2000 tarihinde Ankara’da Emniyet Genel Müdürlüğü
Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı’na bağlı olarak
Ülkemizin ilk uluslararası nitelikli mücadeleci kurum akademisi olan; “Türkiye
Uluslararası Uyuşturucu ve Organize Suçlarla Mücadele Akademisi (TADOC)”
kurulmuştur.
TADOC ‘un eğitim stratejileri irdelendiğinde 81
1)Eğitim,
kapsamlı
bir
insan
kaynakları
stratejisi
çerçevesinde
gerçekleştirilmelidir. Bu tür bir strateji temelinde gerçekleştirilen eğitimin, hem
80
81
http://www.kom.gov.tr/turkce
http://www.kom.gov.tr/turkce
70
teşkilat hem de bu teşkilatta çalışan bireylerin ihtiyaçlarını karşılama olasılığı daha
yüksektir.
2) Amacına uygun nitelikli eğitimin, kanun uygulama hizmetlerinin de iyi
kalitede verilmesinde hayati unsur olduğu konusunda şüphe yoktur. Burada kilit
nokta, doğru eğitimi alan doğru insanları, doğru zamanda, doğru yerde istihdam
etmektir.
3) Eğitimin tek başına bir amaç ve sonuç teşkil etmediği hiçbir zaman
unutulmamalıdır. Başka bir deyişle, “eğitim eğitim için değildir”. Eğitimin asıl
amacı, teşkilatların ve bu teşkilatları oluşturan bireylerin kendi performanslarını
arttırmalarını sağlamaktır. Eğitimin sonunda bir performans artışı olmuyorsa, verilen
eğitim boşa harcanmış zaman ve kaynak olarak kalacaktır. Performansın sürekli
geliştirilmesi sorumluluğu teşkilat ve teşkilatı oluşturan bireyler tarafından eşit
olarak paylaşılmalıdır.
4) Sunulan eğitim hizmetlerinin belirlenen ihtiyaç öncelikleri çerçevesinde
amacına uygun, iyi programlanmış olarak gerçekleştirilmesi için etkin “performans
değerlendirme
sistemlerinin”
uygulamaya
konulması
gerekir.
Bu
şekilde,
teşkilatların, birimlerin ve bireylerin eğitim ihtiyaçlarını tespit etmek ve öncelik
sırasına koymak mümkün olacaktır. Bu, bir teşkilatın eğitim stratejisinin ve
bütçelendirilmiş eğitim planının oluşturulmasına ve güncellenmesine yardımcı
olacak tekrarlanan, kazanımlı bir süreçtir.
5) Eğitim ihtiyaçları ve öncelikleri tespit edildikten sonraki kritik aşama,
etkin ve tarafsız seçim prosedürlerini uygulamak olacaktır. Bu şekilde, doğru kişinin
71
doğru zamanda doğru eğitimi alması sağlanacaktır. En etkin seçim prosedürleri,
eğitimin verildiği kişilerin amirlerinin hem eğitim öncesinde, hem de eğitim
sonrasında bu sürece aktif katılımını gerektirmektedir.
6) Yapılan her eğitim çalışması değerlendirilmelidir. Değerlendirme
sırasında, öğretim ilke ve yöntemlerinin çalışılan alana ya da kazandırılmak istenen
beceriye ve eğitilen bireylere uygun ve ilgili olup olmadığı da mutlaka
denetlenmelidir.
Doğal ve kültürel zenginlik açısından dünyanın önde gelen coğrafi
yerlerinden olan Anadolu topraklarında, yüzyıllardır kötü niyetli, doğal ve kültürel
zenginliklerimizi çalıp, yağmalamaya çalışan yerli-yabancı, bilinçli-bilinçsiz birçok
kişi arkeolojik zenginliklerimizi, endemik bitkilerimizi izinsiz illegal yollardan, kimi
zaman bireysel, kimi zaman organize bir şekilde yurt dışına kaçırmıştır. Kaçakçılık
ve Organize İşlerden birincil derecede sorumlu olan daire başkanlığının ve onun
eğitim kurumunun bu konuda da yetkin bir işlevsel eğitim faaliyeti sürdürmesi
gerekmektedir.
Çevre için eğitim yoluyla, bireylerin tarihsel, ekinsel, yapay çevresini
tanıması, tutucu bir anlayışla değil tecimsel bir meta olarak bakan görüşlere karşı
çıkarak, onu koruması, geliştirmesi, gelecek kuşaklar için saklaması alışkanlık ve
bilinçliliğini kazandırması amaçlanmalıdır. 82 Gelecek kuşaklara aktarılmasını
sağlamak için ise TADOC eğitim dizgesinde şube personelinin bu alanda bilgili ve
bilinçli olmasını sağlayacak yenilikler yapılmalıdır.
Geçmişte yaşanan eski eser- endemik bitki kaçakçılığı olayları perspektifinde
özeleştirel değerlendirmeler yapılmalı, bu değerlendirmelerin verileri de irdelenerek
82
C.Geray, 1992, s. 228.
72
varlık gerekçeleri gözden geçirilmeli, çağcıl, bilimsel ve gerçekçi çözümler
üretilmelidir.
Çağdaş ve etkinliği ispatlanmış “Öğrenen Odaklı Öğrenme” yaklaşımı
Akademi’de yaygın biçimde uygulanmalı ve TADOC eğitici kadrosu bu yönde
geliştirilmelidir.
2.4.2.4. Bilgi İşlem Daire Başkanlığı
Bilgi İşlem Daire Başkanlığınca
gelişen teknoloji ve bilişim dünyasında
modern yönetişim gerçekleştirilerek doğal ve kültürel çevre bağlamında her polisin
çalıştığı birimle ilgili, uygulama alanlarına yönelik projeler üretilmelidir.
Türkiye kültür varlıklarının envanterinin elektronik ortamda oluşturulması ve
kültür emanetlerinin öncelikle elektronik olarak korunmaya alınması, insan eliyle
yoğun olarak süren doğanın ve tarihi eser tahribatının. engellenmesi, gerektiğinde
kamuoyunun uyarılması, bu emanetlerin gelecek kuşaklara aktarılabilmesi için her
türlü teknolojik ve bilgi işletim sisteminin işlevsel kullanılabilmesi ve çalışmanın
yapılması için polisin eğitim sürecinde kullanılabilecek materyallerin sağlanması
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı tarafından gerçekleştirilmelidir.
2.4.2.5. Asayiş Daire Başkanlığı
Postmodern düşünceyle beraber ‘insan’ unsurunun öne çıkması ve ‘kaliteli
örgütler kaliteli bireylerden oluşur’ düşüncesinin bir uzantısı olarak; Emniyet Genel
Müdürlüğü Asayiş Daire Başkanlığı’nın hizmet içi eğitim programlarını, ‘1- Mesleki
73
Teknik Bilgi, 2- Hukuk Bilgisi, 3- Bireysel Nitelikleri Geliştirme’ olarak üç aşamada
düzenlemesi bilgi toplumu polisliğinde insan unsurunun ön plana çıktığını
vurgulamaktadır. 83
1998 yılından bu güne Asayiş Dairesi Başkanlığının teknik hizmetler
alanındaki hizmet içi eğitimiyle ilgili konuları Kriminal Teknik Eğitim ve Araştırma
Şube Müdürlüğü adı altında takip eden eğitim merkezi, yeniden tanımlanan hizmet
konularına uygun olarak SASEM (Suç Araştırma ve Soruşturması Eğitim Şube
Müdürlüğü) adı ile daha geniş bir perspektif ile çalışmalarına devam etmektedir.
Suç Araştırma ve Soruşturması Eğitim Şube Müdürlüğünün hedefleri; 84
- Polisin, Olay Yeri İncelemesi ve Bilimsel Soruşturma Konularındaki
Eğitim Seviyesini Geliştirmek. Lokal, Mobil Ve Merkezi Sistemle Asayiş
Birimlerinde Görev Yapan Bütün Personele Eğitim Vermek,
- Tüm polislere hukuk, teknik bilgi-beceri, davranış bilimleri, beden dili,
suçlu psikolojisi, grup dinamiği ve stres yönetimi konularında çağın
getirdiği yenilikler doğrultusunda eğitim vermek,
- Ülkemiz ve yurt dışındaki teknik ve hukuki gelişmeleri takip ederek
teşkilatımıza adapte etmek,
-
Görev alanına giren hizmetlerde araştırma ve geliştirme faaliyetleri
gerçekleştirmek,
-
İkili anlaşmalar çerçevesinde ‘Forensıc Scıence’ (Adli Bilimler) ve
‘Çevik Kuvvet ‘ konusunda çeşitli ülkelerle temasa geçerek eğitim
işbirliğine gitmek,
- Polisin yaptığı hazırlık tahkikatını bilimsel gerçekler paralelinde teknik
yöntemlerle yürüttüğünü kamuoyuna tanıtmak,
83
84
M. Varol, 2003, s. 22.
http://www.egm.gov.tr/asayis/sasem.asp
74
-
Talep halinde K.K.T.C, Orta Asya Türk Cumhuriyetleri, Balkan
Ülkeleri, Orta Doğu Ülkeleri ve diğer ülkelerin emniyet teşkilatları ile
eğitim işbirliğine gitmektir.
Suç Araştırma ve Soruşturması Eğitim Şube Müdürlüğünce doğal ve kültürel
çevremizin korunması, eski eser ve endemik bitki kaçakçılığı, çevresel güvenlik
bağlamında suç öncesi, suç işlendiği sırada ve suç sonrası yapılması gerekenler ile
ilgili hizmet içi eğitim verilmesi gerekir.
Doğal ve tarihi değerlerin korunması bağlamında polisin mesleki ve kişisel
bilinç düzeyleri yükseltilmek zorundadır. Özellikle tarihi değeri olan taşınmazların
korunması bağlamında halkla bütünleşilerek, eğitim ile dar ve yüzeysel kalmadan
çağcıl ve evrensel değer yargıları geliştirilmelidir.
2.4.2.6. Trafik Eğitim Araştırma Daire Başkanlığı
Trafik personelinin, hizmet içi eğitimlerine yönelik, temel geliştirme ve
eğitim faaliyetlerinin türünü, amaçlarını, kapsamını,
süresini belirlemek ve
personelin etkin ve verimli hizmet üretmesini sağlamak amacı ile kurulmuştur.
Ancak Trafik Eğitim Araştırma Daire Başkanlığının hizmet içi eğitim
faaliyetleri irdelendiğine trafik polislerimize doğal ve kültürel çevre korunumu ile
ilgili herhangi bir eğitsel bilgilendirilme yapılmadığı görülmektedir. Doğal ve
kültürel çevre korunumunda ( eski eser ve endemik bitki kaçaklığı vb. ) değişik
olayların gerçekleşebileceği veya geçiş güzergâhlarının bulunduğu yerlerde görev
75
yapmakta olan trafik polislerimizin bu konularda da eğitilmesi ve bilinç düzeyinde
davranış sergileyebilmesi göz ardı edilemeyecek kadar önemli bir konudur.
2.4.2.7. İl Eğitim Şube Müdürlükleri
İl emniyet müdürlükleri personelinin çağdaş gelişimler
ışığında bilgi ve
becerilerinin arttırılması amacı ile sürdürebilir eğitiminin sağlanması il eğitim şube
müdürlüklerinin görevidir.
Personelin eğitim ihtiyaçlarının ve
önceliklerinin tespit edilmesi, kurs,
seminer konferans vb. faaliyetlerin hazırlanması, uygulanan eğitim programlarının
değerlendirilmesi, uygulamalı eğitimler için programlar geliştirilmesi, eğitim
konusunda diğer kuruluşlarla koordinasyon sağlanması görevleri arasında sayılabilir.
İlin gereksinimleri paralelinde suç potansiyelinin irdelenmesi, suç ortaya
çıkmadan önlenmesi
ve personelin kişisel gelişimi ile mesleki bilinç düzeyinin
arttırılması için personelin çalışmakta olduğu ilin-yerin de özellikleri
dikkate
alınarak il eğitim şube müdürlükleri tarafından doğal ve kültürel çevre eğitimi eğitim
programlarına entegre edilmelidir.
2.4.2.8. Twinning Projeleri
Türk Polis Teşkilatının Sorumluluğunun, Verimlilik Ve Etkinliğinin
güçlendirilmesi Avrupa Birliği uyum projesine Asayiş Dairesi Başkanlığı,Eğitim
76
Dairesi Başkanlığı, İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı, İnşaat ve Emlak Bakım
Dairesi Başkanlığı, Personel Dairesi Başkanlığı, Polis Akademisi Başkanlığı, Trafik
Eğitim ve Araştırma Dairesi Başkanlığı, TEMÜH Daire Başkanlığı, ve Pilot
Uygulama İl Emniyet Müdürlükleri katılmıştır. Bu proje Kopenhag kriterlerinin
karşılanması ile İlerleme Raporları / Katılım Ortaklığı Belgeleri ve Ulusal
Programlar gereği kurgulanmış bir Avrupa Birliği uyum projesidir.
Brüksel tarafından atanmış bir uzmanın yönlendirici ve refakat edici analiz ve
gereklilikleri tespitleri ışığında AB Komisyonunun proje hazırlama esaslarına bağlı
olarak Polis Teşkilatının yeniden yapılandırılması yolu değil öncelikli kriterlerin
karşılanmasını sağlamak üzere kurgulanması yolu seçilmiştir. Bu projenin amaçları;
-
Polis yönetimine ve yönetim kültürüne modern yönetim enstrümanları
kazandırılarak idari kapasitenin geliştirilmesi suretiyle EGM hizmetlerinde
verimliliğin, etkinliğin ve etkililiğin sağlanması,
- Polis hizmet binalarında mimari standartların oluşturulması, karakol
hizmetinde
insan
haklarına
duyarlılığının
esaslarının
uygulamaya
kazandırılması,
- AB en iyi polisiye uygulamalarından esinlenerek, iyi ve başarılı mevcut
uygulamaların geliştirilmesine yönelik eğitim ve değişim yönetimi desteği
sağlamak,
- Kopenhag öncelikli kriterlerin ve Katılım Ortaklığı Belgesinde ifade edilen
hususların hayata geçirilmesine yönelik rehber belge hazırlama ve eğitim
desteği sağlamak,
77
- Proje bileşen alanlarında AB müktesebatının Türk Polis Teşkilatına
tanıtılması ve kazandırılması,.
- Son AB başarılı uygulamalar açısından “Polis Eğitim Programlarının’
geliştirilmesi,
- Son AB başarılı uygulamalar açısından “Polis Personel Sisteminin’
Geliştirilmesi,
- İnsan hakları uygulamaları yönüyle “Türk Polis Etik Kodunun üretilmesi ve
Polisiye
Hizmet
Uygulamaların
Geliştirilmesine
Eğitim
Desteği”
sağlanmasıdır.
Avrupa Birliği standartları çerçevesinde etik değerlerin geliştirilmesi ve
uygulamaları paralelinde hizmetlerde etkinliğin sağlanması, hesap verilebilirliği ve
kapasitelerin geliştirilmesini mümkün kılacak atama ve terfi dahil olmak üzere polis
personel ve kariyer sistemlerinin geliştirilmesi twinning projesinin hedefleri arasında
sayılabilir.
AB müktesebatı (acquis communitiare) en iyi değer (best practice) ve
uygulamaların (best practices) kazandırılması için iyileştirme çabalarının eğitim
modülüyle desteklenmesi temelinde hizmet öncesi, hizmet içi ve yenileme
eğitimlerini sürekli gelişme ilkesi doğrultusunda organizasyonun işleyişine hakim
kılma hedeflenmiştir.
Avrupa Birliği ile gerçekleştirilecek olan çalışmalarda polisin doğal ve
kültürel
çevre
bilincinin
arttırılması,
78
görev
alanına
giren
konularda
etkinleştirilebilmesi, evrensel değerlere ulaşım ve Avrupa Birliği perspektifinde yeni
açılımlara gidilmesi gereklidir.
2.4.2.9. Meslek İçi Yöneticilik Eğitimi Kursu
Rütbe terfi sınavlarında başarılı olan başkomiserler ile 3 üncü sınıf emniyet
müdürleri meslek içi yöneticilik eğitim kursuna katılırlar.
Rütbe terfi ile ilgili
sınavların yapılması, soruların basımı, dağıtımı, saklanması ile ilgili iş ve işlemler,
Eğitim Dairesi Başkanlığınca yürütülür. Rütbe terfi sınavında başarılı olanlar
Yöneticilik Eğitim Kursuna katılmaya hak kazanırlar. Yöneticilik Eğitim Kursu,
Polis Akademisi Başkanlığınca sınıf ortamında Ankara'da veya uzaktan eğitim
yoluyla düzenlenir.
Eğitim kursları Rütbelere göre ayrı ayrı düzenlenir. Başkomiserlik’ten
emniyet amirliğine terfi edecek Orta Kademe Yöneticilik Kursuna, 3 üncü sınıf
emniyet müdürlüğünden 2.
sınıf emniyet müdürlüğüne terfi edecek emniyet
personeli Yüksek Kademe Yöneticilik Kursuna katılmaya hak kazanır.
Yöneticilik Eğitim Kursunda uygulanacak müfredat programı, kursiyerlerin,
başarı, disiplin ve devam durumları Polis Akademisi Başkanlığınca hazırlanacak
yönerge ile düzenlenir.Bu yönerge incelendiğinde Orta- Üst Kademe Yöneticilik
Kurslarında şu derslerin aktarıldığı görülür;
79
Orta Kademe Yöneticilik Ders Çizelgesi
DERS
SAATİ
S.NO DERSİN ADI
1
Dünyada ve Türkiye'de İnsan Hakları Sorunları ve
İhlalleri
6
2
Halkla İlişkiler
6
3
Orta Kademe Yöneticilik
8
4
Polis Meslek Etiği
6
5
Sorun Çözme Teknikleri
8
6
Yönetim Psikolojisi
6
7
Yönetimde Bilgi Teknolojileri
8
Yönetimde Verimlilik
8
8
TOPLAM
56
Yüksek Kademe Yöneticilik Ders Çizelgesi
DERS
SAATİ
S.NO DERSİN ADI
1
Kriz Yönetimi ile İlgili Mevzuat ve Uygulaması
8
2
Küreselleşme ve Türkiye' ye Etkileri
6
3
Toplantı ve Zaman Yönetimi
Ulusal Mevzuatımız ve Uluslar arası Sözleşmelerde
Öngörülen
İnsan Hakları Konusundaki Denetim Mekanizmaları
6
5
Yönetimde İnsan İlişkileri
6
6
Yönetimin Geliştirilmesi
8
7
Yönetsel Liderlik
8
8
Yüksek Kademe Yöneticilik
6
TOPLAM
56
4
80
8
Ancak Emniyet Örgütünde orta- üst kademe yöneticisi olacak polis şeflerinin
toplumsal, doğal ve tarihsel çevre sorunsalına çevrebilimsel yaklaşımlarda
bulunması,
sürdürülebilir
doğal
ve
kültürel
çevre
korunumunun
önemini
özümsemesi, bu bilinç ile yönetim şekline, astlarına aktarımda bulunması ve alınacak
kararlara yön vermesi beklenmelidir.
Korunması, gelecek kuşaklara saklanması gereken tarihsel, ekinsel yapıtların
tanıtılması, bunların korunması yolları bireylere yönelik eğitsel izlencelerde
öncelikle ele alınmalıdır. 85
Orta- üst kademe yöneticileri doğal ve kültürel çevre eğitimi izlencelerini
sorun çözme, korunum sürecinin planlanması bağlamında ele almalı ve bireysel
farklılıkları, görev alanları dikkate alarak izlenceleri hazırlanmalıdır.
Doğal ve kültürel çevre eğitimi izlenceleri belirlenirken evrensel değerler
perspektifinde tutucu davranışlar sergilemeden bireysel ve kurumsal
bilinç
sergilenmelidir.
2.4.3. Eğiticilerin Eğitimi
Çağcıl doğal ve kültürel çevre bilincinin geçmişten geleceğe uzanması,
sürdürülebilirliği ülkenin genel çevre-kültür- eğitim ve güvenlik politikaları ile
etkileşim içerisindedir. Bu toplumsal sorumluluğun gelecek nesillere aktarılması, bu
konuda duyarlık ve bilinç yaratılması en başta eğiticilerin eğitilmesi ile sağlanabilir.
85
C. Geray, 1992, s. 233.
81
Polisin
eğitilmesi
ve
geliştirilmesi
sürecinde,
öncelikle
polisin
yetiştirilmesinden sorumlu olan eğitim kurumlarından ve bu kurumlardaki eğitim
etkinliklerinin
gerçekleştirilmesinden
sorumlu
olan
polis
eğiticilerinden
başlanmalıdır. 86
Emniyet Genel Müdürlüğü merkez ve taşra örgütlerindeki eğitim birimlerinde
hizmetlerin üretilmesi, sunulması, değerlendirilmesi yönünden sorunların olduğu
gözlenmektedir. Örneğin eğitim birimlerinde yıllarca görev yapmış bir eğitim
yöneticisinin, bağlı kuruluşlara atanması birim Başkanı veya Müdürünün onayı veya
eğitim yöneticilerinin karşılıklı görüşmeleri ile olması gerekirken, Personel Daire
Başkanlığının
görüşü,
Emniyet
Genel
Müdürünün
onayı
doğrultusunda
gerçekleşmektedir. 87
Polis eğiticilerinin eğitimi, tayin ve özlük hakları geliştirilmiş nitelikli ve
seçilmiş bir eğitmen kadrosu ile oluşturulmalıdır.
İç güvenlikten sorumlu olan, halkla sürekli iç içe ‘ Toplum Destekli Polis ‘
projeleri ile etkinliği arttırılmaya çalışılan Emniyet Teşkilatı çalışanlarının,
görevlerini yaptıkları süreçteki bireysel hataları, yanlış davranışları bazen tüm
Emniyet Teşkilatına mal edilmektedir. Bu tür sorunlar ve bireysel yanlışlıklar iyi
planlanmış bir eğitim süreci ile en aza indirgenebilir. Bu süreçte en önemli unsurdan
birisi de polis eğiticileridir.
Bütün bu sorunlar polisin iyi eğitilememesinden kaynaklanmaktadır. Bilindiği
gibi, iyi yetişmemiş güvenlik görevlilerinin yanlışlıkları hem polis teşkilatını, hem de
devletin saygınlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Oysa polislik, ülkede sorun
çıkarma değil, sorunları çözme mesleğidir. Sorun çıkaran bir güvenlik görevlisinin
86
87
E. Semiz, E.Gökçe, 2000, s. 38
R.Terkeşli, 2005, s. 176.
82
görev yapmaması, görev yapmasından daha iyidir. 88Polis eğitiminin sorunsalının en
aza indirgenebilmesi nitelikli eğitici kadrosu ve bilimsel sistemli bir eğitim süreci ile
sağlanabilir.
Oysa, gelişmiş ülkelerin kendine özgü belli bir polis eğitim politikası vardır.
Polis eğitimi bu belirlenen politika doğrultusunda yapılır ve siyasi iktidarlar polis
eğitimine rastgele müdahale edemezler. Bu durum aynı zamanda polisin saygınlığını
da artırmaktadır. Sözgelimi, İngiliz polisinin yerleşik bir eğitim politikası
bulunmaktadır. Eğitimde "önce eğiticinin yetiştirilmesi" ilkesini esas alan eğitim
politikasıyla İngiliz polisi, eğitim kurumlarında rastgele kişileri değil, en nitelikli
elemanlarını görevlendirerek polis eğitimine ve bu arada eğiticiye verilen değeri
göstermektedir 89
Eğiticilerin
eğitimlerinde
çevre
duyarlılığına
sahip,
multidisipliner
yaklaşımlar sergileyen eğiticilere öncelik tanınmalıdır. Eğiticilerin eğitiminin
başarıya ulaşması için eğitsel izlencelerde çağcıl, bilimsel ve eğitsel bir kısım
düzeltimlerin yapılması gerekir.
88
89
R. Fındıklı, 2001, s. 18-19.
İbid, s. 19.
83
III. BÖLÜM: YÖNTEM
3.1. Araştırmanın Modeli
İnsanlığın yaşamsal evrimini irdelediğimizde bazı değerlerin ve bazı
normların zaman içerisinde çok değiştiğini görmekteyiz. Buna karşın güvenlik, çevre
ve eğitim vazgeçilemeyen evrensel değerlerimizdendir.
Araştırma, güvenlik birimlerimizin en önemlilerinden birisi olan Emniyet
Teşkilatımızın Eğitim Sürecinde Tarihsel Çevreye Yeni Yaklaşımlar sergilenmesini
hedefleyen betimsel bir çalışmadır. Bu araştırma, geleceğin polisleri olacak Emniyet
Teşkilatının eğitim kurumlarındaki polis öğrencilerinin doğal ve kültürel çevremizin
korunumunu gelecekteki mesleki uygulamalarında çağcıl ve ussal temellere
oturtabilmeleri için Polis Eğitim dizgesindeki öğrencilerin bilinçlendirilmelerindeki
var olan tutumların anket tekniği kullanılarak saptanmasıdır.
3.2. Evren ve Örneklem
Evrensel düşünen ve yerel uygulamalar üretebilen devingen bir birey amacını
hedefleyen polis eğitim sisteminde, araştırma sonuçlarının genellemek istediği evren
Türkiye’deki polis eğitim kurumlarıdır. Araştırmanın örneklemi ise Türkiye’de
yalnızca bir adet bulunan Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Fakültesi, Ankara
Polis Koleji, İstanbul Şükrü Balcı Polis Meslek Yüksekokulu, İzmir Rüştü Ünsal
Polis Meslek Yüksekokulu ve Erzurum Polis Meslek Yüksekokuludur. Polis
84
Akademisi Güvenlik Bilimleri Fakültesinin Türkiye’de tek olması, Ankara Polis
Koleji’nin Türkiye’de iki adet olan polis kolejlerinin en köklüsü olması, İstanbul
Şükrü Balcı Polis Meslek Yüksekokulu, İzmir Rüştü Ünsal Polis Meslek
Yüksekokulu ve Erzurum Polis Meslek Yüksekokulunun ise bulundukları mekanın
özellikleri bu eğitim kurumlarının örneklem olarak alınmalarında etkili olmuştur.
Araştırma evrenini oluşturan bu okulların her birinden 100’er öğrenci
örneklem olarak alınmıştır. Anket
oryantasyon dönemini geçen ve birinci sınıfı
başarı ile tamamlayan 2. sınıf öğrencilerine uygulanmıştır. Bu okullardan Erzurum
Polis Meslek Yüksekokulunda bayan öğrenci bulunmadığından 100 erkek öğrenciye,
diğer dört okulda ise yine 2. sınıfta öğrenim gören polis aday öğrencilerinden de 80
erkek, 20 bayan öğrencimize anket uygulanmıştır.
Hazırlana anket formları polis eğitim kurumlarındaki öğrencilerin doğal ve
kültürel çevre bilinci konusundaki hazırbulunuşluk düzeylerini tespit ederek,
gizilgüçlerini harekete geçirmek ve bireysel gelişimlerini sağlamak amacı için bu
okullara gönderilerek doldurulması sağlanmıştır.
3.3. Verilerin Toplanması
İlk aşama
araştırmada hedef kitle olan Emniyet Teşkilatı Eğitim
Kurumlarının adres, telefon ve internet adreslerini içeren bir liste oluşturmak
olmuştur. Araştırmanın bu aşamasında polis dergileri, Polis Akademisi, Polis Koleji
ve Polis Meslek Yüksekokullarının dergileri ve internet taranmış, bu kurumların
idareci, öğretmen ve eğitimcileri ile görüşülmüştür. Türkiye’de bir tane Polis
Akademisi Güvenlik Bilimleri Fakültesi, Ankara ve Bursa’da olmak üzere iki tane
85
Polis Koleji , 26 tane polis meslek yüksek okulu , 10 adet polis eğitim merkezi
vardır.
Bu okullar arasından seçilen Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Fakültesi,
Ankara Polis Koleji, İstanbul Şükrü Balcı Polis Meslek Yüksekokulu, İzmir Rüştü
Ünsal Polis Meslek Yüksekokulu ve Erzurum Polis Meslek Yüksekokulu öğrencileri
tarafından yanıtlanan anket soruları veri olarak değerlendirilmiştir. Anket formu
polis eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin doğal ve kültürel çevre bilinç
ve duyarlılığını ölçmek için veri elde etmek amacı ile hazırlanan yirmi beş soruyu
içermektedir. Yirmi beş soruluk anket formunda hedef kitlenin bu konudaki tutum ve
davranışlarını
ölçmek amacı ile
yargısal soru niteliğinde kapalı uçlu soru tipi
kullanılmıştır. Deneklerin sorulara vereceği olası yanıtlar ‘Kesinlikle Katılıyorum,
Katılıyorum, Kararsızım, Katılmıyorum, Kesinlikle Katılmıyorum’ şeklinde önceden
düzenlenmiştir. Soruların ve cevap seçeneklerinin içeriği soruların amacına bağımlı
olarak bilimsel araştırmalar ve raporlar irdelenerek hazırlanmıştır.
Hazırlanan anket formu ile ilgili resmi izinlerin alınması aşamasında; Tez
Danışmanı Prof. Dr. Berna ALPAGUT’ un oluru ile Ankara Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Müdürlüğüne Anket Çalışması ile ilgili yazılan yazı , Ankara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğünün B.30.2.ANK.0.E1.00.00-5135
sayılı ve 29.06.2005 tarihli İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Eğitim
Daire Başkanlığına yazısı , İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Eğitim
Daire Başkanlığının
B.05.1.EGM.0.72.03.06. sayılı
86
Emniyet Genel Müdürlüğü
Makamına yazdıkları yazı ve 06.07.2005 tarihli Emniyet Genel Müdürlüğü olurları
ile anket çalışması ile ilgili resmi izinler alınmıştır.
Araştırmada verilerin toplanması aşamasında hazırlanan anket formu polis
eğitim kurumlarına birebir görüşmelerle planlı bir şekilde ulaştırılmıştır. Hedef
kitlenin,
anket sorularını okuyarak bireysel bilgileri
ışığında doldurmaları
sağlanmıştır.
3.4. Verilerin Analizi
Araştırma sonucunda elde edilen veriler istatistiksel değerlendirmeler
yapılmış sonuçlar, frekans değerleri ve yüzde ifadelerle tablolaştırılmış ve
yorumlanmıştır.
Veriler SPSS ( Statistical Package for Social Science for Windows ) 10.0
paket programında değerlendirilmiştir.
Verilerin
değerlendirilmesinde
yüzde
ve
aritmetik
ortalamadan
yararlanılmıştır.
Tablolarda verilen yüzde değerleri ise her soru için verilen toplam cevap
sayısı temel alınarak hesaplanmıştır.
87
IV. BÖLÜM : BULGULAR VE YORUM
4.1. Polis Aday Öğrencilerinin Doğal ve Kültürel Çevre Bilinci
Doğal ve kültürel çevre bilinci polis aday öğrencilere meslek öncesinde
kazandırılırsa; mesleki uygulamalarda sahip olması gereken görev bilincine
ulaşabilecek,
karşılaştığı
sorunları
çevrebilimsel
yaklaşımlar
sergileyerek
çözebilecek, tutum ve davranışlarını insanlığın yararına kullanabilecektir. Doğal ve
kültürel çevre bilgisi polisin eğitim sürecinde bilince dönüştürülmelidir.
Polisin doğal ve kültürel çevre eğitiminin, polisin iç içe olduğu toplumsal,
hukuksal ve kültürel yapıda yaratacağı değişimin niteliğini doğru kavrayabilmenin
vazgeçilmez ön koşulu, bu eğitimle birlikte oluşan yeni değerlerin derinlemesine ve
karşılaştırmalı olarak analiz edilmesinden geçmektedir.
4.1.1. Ankete Katılan Polis Eğitim Kurumları
Ankete Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Fakültesi, Ankara Polis Koleji,
İstanbul Şükrü Balcı Polis Meslek Yüksekokulu, İzmir Rüştü Ünsal Polis Meslek
Yüksekokulu ve Erzurum Polis Meslek Yüksekokulu olmak üzere 5 ayrı polis eğitim
kurumunun 100’ er öğrenci ile katılımları sağlanmıştır. Bayan öğrenci bulunmayan
Erzurum Polis Meslek Yüksekokulundan 100 erkek, diğer okullardan 80 erkek, 20
bayan öğrenciye anketimiz uygulanmıştır.
88
4.1.2. Öğrencilerin Doğal ve Kültürel Çevre Bilincinin İrdelenmesi
Tablo 1. Polis Eğitim Kurumlarında Okuyan Öğrencilerin Tanıtıcı Özellikler
(n=500)
Tanıtıcı Özellikler
Okuduğu Okul
-Polis Akademisi
-Ankara Polis Koleji
-Erzurum PMYO
-İstanbul Şükrü Balcı
PMYO
-İzmir Rüştü Ünsal PMYO
Cinsiyet
-Erkek
-Bayan
Sayı
%
100
100
100
100
100
20.2
20.0
20.0
20.0
19.8
420
80
84.0
16.0
Polis eğitim kurumlarında okuyan öğrencilerin tanıtıcı özellikleri Tablo 1’de
gösterilmiştir. Buna göre öğrencilerin % 20.2’si Polis Akademisi’nde okumakta, %
20.0’si Ankara Polis Koleji, Erzurum PMYO, İstanbul Şükrü Balcı PMYO, % 19.8’i
de İzmir Rüştü Ünsal PMYO’de okumaktadır. Öğrencilerin % 84.0’i erkek, %
16.0’sı bayandır.
Tablo 2. Doğal ve Kültürel Çevremiz Vazgeçilemez Temel Değerlerimizdendir
Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
5
8
12
88
387
%
1.0
1.6
2.4
17.6
77.4
4.6±0.6
89
Doğal ve kültürel çevremiz vazgeçilemez temel değerlerimizdendir
cümlesine; polislerin % 77.4’ü kesinlikle katılırken, % 17.6’sı katılıyor, % 2.4’ü
kararsız, % 1.6’sı katılmıyor, % 1.0’ı kesinlikle katılmıyor cevaplarını vermişlerdir
(Tablo 2).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik I’de gösterilmiştir.
500
387
400
300
Sayı
200
88
100
5
8
12
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
0
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
GRAFİK I
Tablo 3. Emniyet Teşkilatımız Vazgeçilemez Temel Değerlerimizdendir
Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
6
9
16
81
388
%
1.2
1.8
3.2
16.2
77.6
4.6±0.7
Emniyet teşkilatımız vazgeçilemez temel değerlerimizdendir cümlesine;
polislerin
% 77.6’sı kesinlikle katılıyorum, % 16.2’si katılıyorum, % 3.2’si
kararsızım, % 1.8’i katılmıyorum, % 1.2’si kesinlikle katılmıyorum cevabını
vermiştir. (Tablo 3).
90
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik II’de gösterilmiştir.
500
388
400
300
Sayı
200
100
6
9
16
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
81
0
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
GRAFİK II
Tablo 4. Doğal ve Kültürel Çevremiz Konusunda Bilgi Edinmeye Değer
Veriyorum Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
13
15
57
191
224
%
2.6
3.0
11.4
38.2
44.8
4.1±0.9
Doğal ve kültürel çevremiz konusunda bilgi edinmeye değer veriyorum
cümlesine; polislerin % 44.8’i kesinlikle katılıyorum, % 38.2’si katılıyorum, %
11.4’ü kararsızım, % 3.0’ü katılmıyorum, % 2.6’sı kesinlikle katılmıyorum cevabını
vermiştir (Tablo 4).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik III’de gösterilmiştir.
91
500
400
224
300
191
200
100
13
15
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Sayı
57
0
Kararsızım
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
GRAFİK III
Tablo 5. Doğal ve Kültürel Çevremizin Korunmasında Polise Önemli Görevler
Düşmektedir Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
12
22
65
194
207
%
2.4
4.4
13.0
38.8
41.4
4.1±0.9
Doğal ve kültürel çevremizin korunmasında polise önemli görevler
düşmektedir cümlesine; polislerin % 41.4’ü kesinlikle katılıyorum, % 38.8’i
katılıyorum, % 13.0’ü kararsızım,
% 4.4’ü katılmıyorum, % 2.4’ü kesinlikle
katılmıyorum cevabını vermiştir (Tablo 5).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik IV’de gösterilmiştir.
92
500
400
300
200
100
22
194
207
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
Sayı
65
12
0
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
GRAFİK IV
Tablo 6. Doğal ve Kültürel Çevremiz Evrensel Zenginliğimizi Belirleyici
Unsurlar Arasındadır Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
4
9
44
136
307
%
0.8
1.8
8.8
27.2
61.4
4.4±0.7
Doğal ve kültürel çevremiz evrensel zenginliğimizi belirleyici unsurlar
arasındadır cümlesine; polislerin % 61.4’ü kesinlikle katılıyorum, % 27.2’si
katılıyorum, % 8.8’i kararsızım,
% 1.8’i katılmıyorum, % 0.8’i kesinlikle
katılmıyorum cevabını vermiştir (Tablo 6).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik V’de gösterilmiştir.
93
500
400
307
300
100
Sayı
136
200
4
9
44
Katılmıyorum
Kararsızım
0
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
GRAFİK V
Tablo 7. Doğal ve Kültürel Mirasımızı Koruma Bilinç ve Duyarlılığındayım
Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
12
8
53
189
238
%
2.4
1.6
10.6
37.8
47.6
4.2±0.8
Doğal ve kültürel mirasımızı koruma bilinç ve duyarlılığındayım cümlesine;
polislerin % 47.6’sı kesinlikle katılıyorum, % 37.8’i katılıyorum, % 10.6’sı
kararsızım, % 1.6’sı katılmıyorum, % 2.4’ü kesinlikle katılmıyorum cevabını
vermiştir (Tablo 7).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik VI’de gösterilmiştir.
500
400
300
189
200
100
12
8
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
238
53
0
Kararsızım
Katılıyorum
GRAFİK VI
94
Kesinlikle
Katılıyorum
Sayı
Tablo 8. Doğal ve Kültürel Çevre Bilinç ve Duyarlılığı Etkin ve Çağdaş Bir
Yaşam için
Bir Gerekliliktir Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
9
13
29
151
298
%
1.8
2.6
5.8
30.2
59.6
4.4±0.8
Doğal ve kültürel çevre bilinç ve duyarlılığı etkin ve çağdaş bir yaşam için bir
gerekliliktir cümlesine; polislerin % 59.6’sı kesinlikle katılıyorum, % 30.2’si
katılıyorum, % 5.8’i kararsızım, % 2.6’sı katılmıyorum, % 1.8’i kesinlikle
katılmıyorum cevabını vermiştir (Tablo 8).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik VII’de gösterilmiştir.
500
400
298
300
100
Sayı
151
200
9
13
29
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
0
Katılıyorum
GRAFİK VII
95
Kesinlikle
Katılıyorum
4.1.3. Polisin Eğitim Sürecinde Çevre
Doğal ve kültürel çevre eğitimi polisimizin yaşam biçimi ile özdeşleştirilerek
uygulamalarına yönelik bilinçli bir birey olarak hareket etmesi için eğitim sürecinde
bu perspektifte yönelimlere ihtiyaç vardır. Mevcut durumu saptamak için ilgili anket
sorularını irdelediğimizde;
Tablo 9. Okulumuzda Çevre, Tarihsel Çevre ve Çevresel Güvenlik Dersleri
Olmalıdır Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
59
46
115
136
144
%
11.8
9.2
23.0
27.2
28.8
3.5±1.3
Okulumuzda çevre, tarihsel çevre ve çevresel güvenlik dersleri olmalıdır
cümlesine; polislerin % 28.8’i kesinlikle katılıyorum, % 27.2’si katılıyorum, %
23.0’ü kararsızım, % 9.2’si katılmıyorum, % 11.8’i kesinlikle katılmıyorum cevabını
vermiştir (Tablo 9).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik VIII’de gösterilmiştir.
96
500
400
300
200
100
59
46
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
115
136
144
Kararsızım
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
Sayı
0
GRAFİK VIII
Tablo 10. Çevre, Tarihsel Çevre ve Çevresel Güvenlik Kavramlarını
Derslerimizde Yeterince İrdelemekteyiz Cümlesine İlişkin Sonuçlar
(n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
81
96
106
111
106
%
16.2
19.2
21.2
22.2
21.2
3.1±1.3
Çevre, tarihsel çevre ve çevresel güvenlik kavramlarını derslerimizde
yeterince irdelemekteyiz cümlesine; polislerin % 21.2’si kesinlikle katılıyorum, %
22.2’si katılıyorum, % 21.2’si kararsızım, % 19.2’si katılmıyorum, % 16.2’si
kesinlikle katılmıyorum cevabını vermiştir (Tablo 10).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik IX’de gösterilmiştir (Grafik IX).
500
400
300
200
100
Sayı
81
96
106
111
106
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
0
GRAFİK IX
97
Tablo 11. Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Polisin Eğitiminde; Çevre, Tarihsel
Çevre ve Çevresel Güvenlik Kavramları Önem Kazanacaktır Cümlesine
İlişkin
Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
17
30
95
158
200
%
3.4
6.0
19.0
31.6
40.0
3.9±1.0
Avrupa birliğine uyum sürecinde polisin eğitiminde; çevre, tarihsel çevre ve
çevresel güvenlik kavramları önem kazanacaktır cümlesine; polislerin % 40.0’ı
kesinlikle katılıyorum,
% 31.6’sı katılıyorum, % 19.0’u kararsızım, % 6.0’sı
katılmıyorum, % 3.4’ü kesinlikle katılmıyorum cevabını vermiştir (Tablo 11).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik X’de gösterilmiştir.
500
400
300
200
100
17
30
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
200
158
95
Sayı
0
Kararsızım
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
GRAFİK X
Tablo 12. Tüm Bireylerde Eğitim ile Tarihsel Çevre Bilinci Oluşturulmalıdır
Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
4
10
40
150
296
%
0.8
2.0
8.0
30.0
59.2
4.4±0.7
98
Tüm bireylerde eğitim ile tarihsel çevre bilinci oluşturulmalıdır cümlesine;
polislerin % 59.2’si kesinlikle katılıyorum,
% 30.0’u katılıyorum, % 8.0’i
kararsızım, % 2.0’si katılmıyorum, % 0.8’i kesinlikle katılmıyorum cevabını
vermiştir (Tablo 12).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik XI’de gösterilmiştir.
500
400
296
300
100
Sayı
150
200
4
10
40
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
0
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
GRAFİK XI
Tablo 13. Doğal Miras (Endemik Bitki ve Hayvan Türleri, Bitki ve Hayvan
Fosilleri) Kaçakçılığı Önlenmelidir Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
13
6
27
98
356
%
2.6
1.2
5.4
19.6
71.2
4.5±0.8
Doğal miras (endemik bitki ve hayvan türleri, bitki ve hayvan fosilleri)
kaçakçılığı önlenmelidir cümlesine; polislerin % 71.2’si kesinlikle katılıyorum, %
19.6’sı katılıyorum, % 5.4’ü kararsızım, % 1.2’si katılmıyorum, % 2.6’sı kesinlikle
katılmıyorum cevabını vermiştir (Tablo 13).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik XII’de gösterilmiştir.
99
500
356
400
300
Sayı
200
100
98
13
6
27
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
0
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
GRAFİK XII
Tablo 14. Eski Eser Kaçakçılığında Birey Zenginleşiyor Gibi Görünse de
Toplum Fakirleşir Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
16
7
32
81
364
%
3.2
1.4
6.4
16.2
72.8
4.5±0.9
Eski eser kaçakçılığında birey zenginleşiyor gibi görünse de toplum fakirleşir
cümlesine; polislerin % 72.8’i kesinlikle katılıyorum, % 16.2’si katılıyorum, % 6.4’ü
kararsızım, % 1.4’ü katılmıyorum, % 3.2’si kesinlikle katılmıyorum cevabını
vermiştir (Tablo 14).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik XIII’de gösterilmiştir.
500
364
400
300
Sayı
200
100
81
16
7
32
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
0
Katılıyorum
GRAFİK XIII
100
Kesinlikle
Katılıyorum
4.1.4. Öğrencilerin Doğal ve Kültürel Çevreye Olan İlgileri
Bize gelecek kuşakların bir emaneti
olan doğal ve kültürel çevremiz
hakkında her bireyin yaşamsal süreçte edindiği birikimleri vardır. Bu edinimler
ilgilerimizin belirlenmesinde önem taşımaktadır. Polis aday öğrencilerinin bu
konudaki ilgi düzeylerini irdelediğimizde;
Tablo 15. Doğal ve Kültürel Çevremiz Bize Gelecek Kuşakların Bir Emanetidir
Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
27
21
32
107
313
%
5.4
4.2
6.4
21.4
62.6
4.3±1.1
Doğal ve kültürel çevremiz bize gelecek kuşakların bir emanetidir cümlesine;
polislerin % 62.6’sı kesinlikle katılıyorum, % 21.4’ü katılıyorum, % 6.4’ü
kararsızım, % 4.2’si katılmıyorum, % 5.4’ü kesinlikle katılmıyorum cevabını
vermiştir (Tablo 15).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik XIV’de gösterilmiştir.
500
400
313
300
Sayı
200
100
107
27
21
32
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
0
Katılıyorum
GRAFİK XIV
101
Kesinlikle
Katılıyorum
Tablo 16. Doğal ve Kültürel Çevremizin Turizmde Çok Önemli Bir Yeri Vardır
Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
6
13
37
100
344
%
1.2
2.6
7.4
20.0
68.8
4.5±0.8
Doğal ve kültürel çevremizin turizmde çok önemli bir yeri vardır cümlesine;
polislerin % 68.8’i kesinlikle katılıyorum, % 20.0’si katılıyorum, % 7.4’ü kararsızım,
% 2.6’sı katılmıyorum, % 1.2’si kesinlikle katılmıyorum cevabını vermiştir. (Tablo
16).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik XV’de gösterilmiştir.
500
344
400
300
Sayı
200
100
100
6
13
37
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
0
Katılıyorum
GRAFİK XV
102
Kesinlikle
Katılıyorum
Tablo 17. Doğal ve Kültürel Çevre Hakkında araştırma Yapmaktan Zevk
Duyarım Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
27
36
97
174
166
%
5.4
7.2
19.4
34.8
33.2
3.8±1.1
Doğal ve kültürel çevre hakkında araştırma yapmaktan zevk duyarım
cümlesine; polislerin % 33.2’si kesinlikle katılıyorum, % 34.8’i katılıyorum, %
19.4’ü kararsızım, % 7.2’si katılmıyorum, % 5.4’ü kesinlikle katılmıyorum cevabını
vermitir (Tablo 17).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik XVI’de gösterilmiştir.
500
400
300
200
100
27
36
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
174
166
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
Sayı
97
0
Kararsızım
GRAFİK XVI
Tablo 18. Doğal ve Kültürel Çevre İlgimi Çeker Cümlesine İlişkin Sonuçlar
(n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
13
26
73
173
215
%
2.6
5.2
14.6
34.7
43.0
4.1±1.0
103
Doğal ve kültürel çevre ilgimi çeker cümlesine; polislerin % 43.0’ü kesinlikle
katıyorum, % 34.7’si katılıyorum, % 14.6’sı kararsızım, % 5.2’si katılmıyorum, %
2.6’sı kesinlikle katılmıyorum cevabını vermiştir (Tablo 18).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik XVII’de gösterilmiştir.
500
400
300
100
215
173
200
13
26
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Sayı
73
0
Kararsızım
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
GRAFİK XVII
Tablo 19. Fırsat Buldukça Müzeye, Ören Yerine Giderim Cümlesine İlişkin
Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
42
75
110
156
117
%
8.4
15.0
22.0
31.2
23.4
3.4±1.2
Fırsat buldukça müzeye, ören yerine giderim cümlesine; polislerin % 23.4’ü
kesinlikle katılıyorum, % 31.2’si katılıyorum, % 22.0’si kararsızım, % 15.0’i
katılmıyorum, % 8.4’ü kesinlikle katılmıyorum cevabını vermiştir (Tablo 19).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik XVIII’de gösterilmiştir.
104
500
400
300
200
100
75
42
156
110
Sayı
117
0
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
GRAFİK XVIII
Tablo 20. Doğal ve Kültürel Çevre Konularında Birikimimi Paylaşmak Hoşuma
Gider Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
22
39
93
198
148
%
4.4
7.8
18.6
39.6
29.6
3.8±1.0
Doğal ve kültürel çevre konularında birikimimi paylaşmak hoşuma gider
cümlesine; polislerin % 29.6’sı kesinlikle katılıyorum, % 39.6’sı katılıyorum, %
18.6’sı kararsızım, % 7.8’i katılmıyorum, % 4.4’ü kesinlikle katılmıyorum cevabını
vermiştir (Tablo 20).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik XIX’de gösterilmiştir.
105
500
400
300
198
200
100
22
39
Sayı
148
93
0
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
GRAFİK XIX
3.2. Polis Aday Öğrencilerinin Çevresel Bilgi Birikimini Yaşamlarına Yansıtma
Düzeyleri
Anayasamıza göre her birey sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına
sahiptir. Dengeli ve sağlıklı bir çevrede yaşayan bilinçli bir birey çevresinde gelişen
olaylara daha duyarlı ve doğal ve kültürel çevresi ile de daha barışık yaşar.
3.2.1. Öğrencilerinin Çevresel Bilgi Birikimini Yaşamlarına Yansıtma
Düzeyleri
Tablo 21. Doğal ve Kültürel Çevre Konularında Birikimimi Yaşamımda Etkin
Bir Şekilde Kullanacağım Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
18
42
104
189
147
%
3.6
8.4
20.8
37.8
29.4
3.8±1.0
106
Doğal ve kültürel çevre konularında birikimimi yaşamımda etkin bir şekilde
kullanacağım cümlesine; polislerin % 29.4’ü kesinlikle katılıyorum, % 37.8’i
katılıyorum, % 20.8’i kararsızım, % 8.4’ü katılmıyorum, % 3.6’sı kesinlikle
katılmıyorum cevabını vermiştir (Tablo 21).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik XX’de gösterilmiştir.
500
400
300
189
200
100
18
42
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Sayı
147
104
0
Kararsızım
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
GRAFİK XX
Tablo 22. Doğal ve Kültürel Çevre Konularında Birikimimi Meslek Hayatımda
Kullanacağım Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
16
40
76
184
184
%
3.2
8.0
15.2
36.8
36.8
3.9±1.0
Doğal ve kültürel çevre konularında birikimimi meslek hayatımda
kullanacağım cümlesine; polislerin % 36.8’i kesinlikle katılıyorum, % 36.8’i
katılıyorum, % 15.2’si kararsızım,
% 8.0’i katılmıyorum, % 3.2’si kesinlikle
katılmıyorum cevabını vermiştir (Tablo 22).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik XXI’de gösterilmiştir.
107
500
400
300
200
100
16
40
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
184
184
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
Sayı
76
0
Kararsızım
GRAFİK XXI
Tablo 23. Bilinçli Bir Yurttaş Aynı Zamanda Doğal ve Kültürel Çevre
Konusunda Duyarlı Olan Yurttaştır Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
11
16
28
146
299
%
2.2
3.2
5.6
29.2
59.8
4.4±0.9
Bilinçli bir yurttaş aynı zamanda doğal ve kültürel çevre konusunda duyarlı
olan yurttaştır cümlesine; polislerin % 59.8’i kesinlikle katılıyorum, % 29.2’ü
katılıyorum, % 5.6’sı kararsızım, % 3.2’si katılmıyorum, % 2.2’si kesinlikle
katılmıyorum cevabını vermiştir (Tablo 23).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik XXII’de gösterilmiştir.
500
400
299
300
100
Sayı
146
200
11
16
28
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
0
Katılıyorum
GRAFİK XXII
108
Kesinlikle
Katılıyorum
Tablo 24. Doğal ve Kültürel Zenginliklerimiz Kent Kimliği ve Kent Kültürünün
Vazgeçilmezlerindendir Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
16
18
37
154
275
%
3.2
3.6
7.4
30.8
55.0
4.3±0.9
Doğal ve kültürel zenginliklerimiz kent kimliği ve kent kültürünün
vazgeçilmezlerindendir cümlesine; polislerin % 55.0’i kesinlikle katılıyorum, %
30.8’i katılıyorum, % 7.4’ü kararsızım, % 3.6’sı katılmıyorum, % 3.2’si kesinlikle
katılmıyorum cevabını vermiştir (Tablo 24).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik XXIII’de gösterilmiştir.
500
400
275
300
100
Sayı
154
200
16
18
37
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
0
Katılıyorum
GRAFİK XXIII
109
Kesinlikle
Katılıyorum
4.2.2. Eski Eser ve Doğal Miras Kaçakçılığının Önlenmesinde Eğitimle
Bilinçlendirmenin Önemi
Emniyet Teşkilatının eğitim süreci ile tüm personelinde çevre bilinci
yaratlması ve mesleki alanda polisin çevrebilimsel yaklaşımlar sergilemesi,
Türkiye’nin vazgeçilemeyecek doğal ve kültürel zenginliklerinin korunmasında ve
bunların kaçakçılığının önlenmesinde polisiye anlamda bilimsel ve çağdaş
yaklaşımlar sergilenmesini sağlar.
Tablo 25. Doğal Miras (Endemik Bitki ve Hayvan Türleri, Bitki ve Hayvan
Fosilleri) Kaçakçılığının Önlenmesinde Bireylerin ve Toplumun
Eğitilerek Bilinçlendirilmesi Önemlidir Cümlesine İlişkin Sonuçlar
(n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
8
12
27
119
334
%
1.6
2.4
5.4
23.8
66.8
4.5±0.8
Doğal miras (endemik bitki ve hayvan türleri, bitki ve hayvan fosilleri)
kaçakçılığının önlenmesinde bireylerin ve toplumun eğitilerek bilinçlendirilmesi
önemlidir cümlesine; polislerin % 66.8’i kesinlikle katılıyorum, % 23.8’i
katılıyorum, % 5.4’i kararsızım, % 2.4’ü katılmıyorum, % 1.6’sı kesinlikle
katılmıyorum cevabını vermiştir (Tablo25).
110
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik XXIV’de gösterilmiştir.
500
400
334
300
200
100
Sayı
119
8
12
27
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
Kararsızım
0
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
GRAFİK XXIV
Tablo 26. Doğal Miras (Endemik Bitki ve Hayvan Türleri, Bitki ve Hayvan
Fosilleri) Kaçakçılığının Önlenmesinde Polislerin Eğitilerek
Bilinçlendirilmesi Önemlidir Cümlesine İlişkin Sonuçlar (n=500)
Cümleye İlişkin Sonuçlar
-Kesinlikle Katılmıyorum
-Katılmıyorum
-Kararsızım
-Katılıyorum
-Kesinlikle Katılıyorum
Cevapların Ortalaması
Sayı
28
14
49
125
284
%
5.6
2.8
9.8
25.0
56.8
4.2±1.1
Doğal miras (endemik bitki ve hayvan türleri, bitki ve hayvan fosilleri)
kaçakçılığının önlenmesinde polislerin eğitilerek bilinçlendirilmesi önemlidir
cümlesine; polislerin % 56.8’i kesinlikle katılıyorum, % 25.0’i katılıyorum, % 9.8’i
kararsızım, % 2.8’i katılmıyorum, % 5.6’sı kesinlikle katılmıyorum cevabını
vermiştir (Tablo 26).
Bu veriye ilişkin sonuçlar Grafik XXV’de gösterilmiştir.
111
500
400
284
300
200
100
Sayı
125
28
14
Kesinlikle
Katılmıyorum
Katılmıyorum
49
0
Kararsızım
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
GRAFİK XXV
Genel anlamda tüm veriler değerlendirildiğinde toplumumuzun yapı
taşlarından olan Emniyet teşkilatımızın gelecekteki çalışanları olacak aday
öğrencilerinin genel anlamda ortalama düzeyde doğal, kültürel ve tarihsel çevre
bilincinin var olduğu gözlemlenmiştir.
Bundan Sonra yapılması gereken bu bilincin eğitim süreci içerisinde yok
olmadan daha da geliştirilerek topluma önderlik yapacak konuma gelmek
olmalıdır. Çünkü Polis teşkilatları toplumda her sınıftan/statüden insanlarla
devamlı etkileşim içerisindedir.
112
V.BÖLÜM: BULGULARIN TOPLUCA DEĞERLENDİRİLMESİ ve
TARTIŞMA
5.1. Emniyet Teşkilatının Eğitim Sürecinde Doğal ve Kültürel Çevre
Dünyanın hiçbir yerinde bu kadar zengin bir şekilde bulunmayan bu doğal,
tarihsel ve kültürel zenginliğin, toplumsal gelişme ve ulusal kalkınma kaynakları
olarak korunup yaşatılmasında toplumun her bir bireyine olduğu gibi Emniyet
Teşkilatının her çalışanına da önemli görevler düşmektedir. Doğal çevremiz kendini
yenileyebilme özelliğini kaybetmemeli ve tarihsel çevremiz tahrip olmamalı; çünkü
bu değerlerimiz yerine konulamaz zenginliklerimizdir.
Çevresel bilgisini bilince ve uygulamaya dönüştüren birey ve polis
gerçekleştirilmiş bir olgu-fenomen değil, henüz erişilmesi gereken bir hedef olarak
görünmektedir. Doğal ve kültürel çevre bilinci er ya da geç toplumda ve onun
vazgeçilemeyecek bir parçası olan polisimizde egemen olacak, diyalektik süreç
aşılarak çevresel yaklaşımlarla altürist bireylerle uzun vadeli toplumsal ve yapısal
gelişmeler gerçekleştirilebilecektir.
Polislerimizin içinde yaşadığı doğal, tarihsel ve kültürel çevreyi daha iyi
tanımaları, daha sağlıklı ve duyarlı yaşayabilmeleri için entegre bir yaklaşımla
multidisipliner bir çevre eğitimi almaları gereklidir.
Polisin
çevre eğitimi , doğal
ve kültürel
çevresini tanıma ve koruma
bilincinin geliştirilmesine katkıda bulunarak bireysel bencillikten, toplumsal
sorumluluğa dönüşün altyapısını hazırlamalıdır.
113
Çevrebilimsel
çağdaş bilimin ve güvenlik mühendisi olarak
polislik
mesleğinin gerektirdiği pozitif bilgiler verilmelidir. Bu bağlamda sürekli öğrenen bir
kurum olarak yapılandırılması önemlidir. Diğer bir ifade ile Emniyet Teşkilatının
çevresel anlamda sürdürebilir eğitimi gerçekleştirilmelidir.
Anketteki sorular ve polis aday öğrencilerinin verdiği cevaplar irdelendiğinde
büyük oranda doğal ve kültürel çevre diğer bir deyişle çevresel bilgi birikiminin var
olduğu görülmektedir. Bu bilgi birikimlerini iyi niyet ve düşünsel anlamda pozitif
aktiviteye
yönlendirebilecekleri
öngörülebilir.
Çevrebilimsel
yaklaşımlarla
zenginleştirilecek olan eğitim aşamaları ise bu bilgi birikimini bilinç düzeyine
dönüştürecektir.
Polisin eğitiminin çevrebilimsel normlar taşımadığı görülmektedir. Emniyet
Teşkilatımızın eğitim süreçleri irdelendiğinde doğal ve tarihsel çevre bilincinin
artırımı için klasik yöntemlerin yeterli olmadığı görülmüş yeni modern yaklaşımlara
ihtiyaç duyulduğu tespit edilmiştir.
Meslek disiplinine, meslek etiğine ve bilimin esaslarına uymak, hedefler
arasında sürekli ve dengeli (sürdürülebilir) gelişme yaklaşımı çerçevesinde
birikimleri değerlendirmek, bireyin ve toplumun tüm kurumları gibi Emniyet
Teşkilatının da çevresel eğitimi ile olanaklıdır.
Emniyet Teşkilatının eğitim süreçlerine entegre edilen bilimsel ve bilinçli bir
çevre eğitimi ile her kademede ve rütbede görev yapan polisimiz,
ülkemizin
tarihsel, kültürel ve doğal dokusunun korunmasında önemli görevler yerine
getirecektir ve bu eğitsel örgütlenme polisin demokratikleşme sürecinin güçlü
halkalarından biri olacaktır.
114
Emniyet Teşkilatının eğitim süreçlerinde doğal ve kültürel çevre eğitişiminin
gerçekleştirilmesi ile yerelden evrensele doğru açılım sağlanacak,toplumun katılımı
ile de tüm ulus ve daha sonra
insanlık sağlıklı bir paylaşım ve bileşime
yönlendirilmiş olacaktır.
5.2. Doğal ve Kültürel Çevrenin Korunmasında Bilinçli ve Duyarlı Bir
Güvenlik Teşkilatı
Dünyanın her yerinde ve her zaman devletin iki temel görevi vardır: Adalet
ve güvenlik.
Güvenli bir yaşam alanı sağlayabilmek, doğal ve kültürel çevre bağlamında
kent kimliği kazanabilmek, yaşanabilir ve yaşanılası kentler
oluşturmakla
mümkündür.
Polisin doğal ve kültürel çevre eğitiminin toplumsal, hukuksal ve kültürel
yapıda yarattığı değişimin niteliğini doğru kavrayabilmenin vazgeçilmez ön koşulu,
bu verilecek eğitimle birlikte oluşan yeni değerlerin derinlemesine ve karşılaştırmalı
olarak analiz edilmesidir.
Doğal ve Kültürel Çevrenin korunmasında bilinçli ve duyarlı bir güvenlik
teşkilatı, toplumun tüm katmanlarında durağanlığın aşılmasını sağlayacak yalnızca
kendilerinin değil tüm insanlığın bakış açısını, olaylara yaklaşımını değiştirecek
bilgi, bilinç ve davranış geliştiren katalizör etkisi gösterecek bir kurum olacaktır.
Bunları yapabilmek için çağdaş ve bilimsel programlar ortaya atılması ilk basamak
olacaktır. Sadece mekansal değil toplumsal ve ekonomik projeleri eşzamanlı olarak
115
geliştirilmesi ve eğitim sürecine entegre edilmesi gelişen
devingen bir yapı
oluşturacaktır.
Anadolu uygarlık tarihinin büyük birikimini taşıyan
ülkemiz toprakları
sürekli gelişen akılcı ve yerellikten evrenselliğe geçişim sağlayan dogmatik olmayan,
dünyaya yansıtmamız gereken evrensel değerler açısından çok zengindir. Emniyet
Teşkilatımızda bu zenginliğin yapı taşlarındandır.
Yalnızca bilen - anlayan polis değil, yasalar doğrultusunda mesleğinin
gerektirdiği pozitif eylemde bulunan, soyut bir bireyselleşme yerine sorumluluk
bilincine sahip çevresel bilince ulaşmış uygarlığın evrim sürecinde geleneksel
paradigmaları aşan bir polis, doğal ve kültürel çevrenin korunmasında etkin bir rol
üstlenebilir.
5.3. Eski Eser ve Doğal Miras Kaçakçılığının Önlenmesi
Uygarlığın en önemli ölçütlerinden biri ulusların doğal, tarihsel ve kültürel
zenginliklerine
sahip çıkması ve bunu evrensel değerlerle buluşturabilmesidir.
Doğal, tarihsel ve kültürel değerlerin korunması gelecek kuşaklara aktarılması
sadece devlet kurumlarının değil, yurttaşların ve sivil toplum kuruluşlarının bilinçli
bir şekilde eşgüdüm içerisinde çalışması ile gerçekleştirilebilir.
Eski eser ve doğal mirasımızın korunması ve
kaçakçılığının önlenmesi
bilimsel, akılcı ve çağdaş olmayan tek taraflı beklenti ve çalışmalarla sağlanamazk
Bu perspektifte yeni yapılanmalara gidilerek hukuksal, eğitsel ve güvenlik açısından
yeni yaklaşımlara ihtiyaç vardır.
116
Doğal ve kültürel varlıklar tüm insanlığın ortak malıdır. Bu bağlamda
sürdürülebilir korunumu evrensel bir gerekliliktir ve sorumluluk bilinci olan tüm
insanlığın ortak değerleridir. Doğal ve Kültürel Varlıklarımızın korunması
kaçaklığının engellenebilmesi çevre, kentleşme, kültür, eğitim, hukuk, politika,
güvenlik …vb. pek çok konuyu ilgilendiren, multidisipliner ele alınması gereken bir
konudur. Tüm kolluk kuvvetlerimizin (Polis, Jandarma, Sahil Güvenlik ve Gümrük
Muhafaza) bu konuda eğitilmesi, bilinçlendirilmesi ve eşgüdüm içerisinde çalışması
sağlanmalıdır.
Doğal ve arkeolojik vandallıkların engellemesi nasıl çevresel eğitim ile
mümkünse, yine çevresel eğitim, çağdaş ve bilimsel yöntemler ışığında eğitim
programları geliştirilerek kaçakçılığın engellenmesinde önemli bir aşama sağlanmış
olur.
Yalnızca eğitim ile tamamen başarı sağlanacağını düşünmek yanıltıcı
olacağından, eğitimi destekleyici olarak toplumsal bilinçte ve kültürde köklü
değişiklikler yaratmak gerekir.
Doğal ve kültürel varlıklarımızın tahribi, korunamaması, değişik bir çok
sebeple yurt dışına çıkarılması-kaçırılması, gerekli yasal, ekonomik ve eğitsel
koruma standartlarının ortaya koyulması ve doğal ve kültürel varlıklarımıza ait veri
tabanlarının oluşturulması ile engellenebilir.
Çevresel bilincin attırılması ile polisimiz bu değerleri içselleştirecek,
karşılaşabileceği her türlü mesleki olayla ilgili problemlerin çözümlenmesinde
gerekli tutum ve davranışları- yöneltileri sergileyecektir.
117
SONUÇ ve ÖNERİLER
Polislik çağımızda güvenlik mühendisliği olarak adlandırılmalıdır. Değişen
ve sürekli evrimleşen evrensel değişimleri irdelendiğinde, güvenlik hizmetlerinde
etkinliğin, verimliliğin, profesyonelleşmenin ve yüksek kalitede hizmet sunumu
polisin eğitim kalitesinin arttırılması ile mümkün olduğu görülür.
Polis eğitim kurumlarının eğitim programları çağcıl, yerel düşünüp evrensel
çözümlemelere ulaşabilen, doğal ve kültürel çevre bilincine sahip polis amir ve
memurları yetiştiren, uygulanabilir ve bilimsel nitelikte hazırlanmalıdır.
Eğitim programları her bakımdan öğrencinin ilgi ve ihtiyaçlarına maksimum
düzeyde cevap verebilecek düzeyde olmalıdır.
İlköğretim ve orta öğretim kurumlarındaki öğrencilere çevre polisleri seminer
ve konferanslar vererek doğal ve kültürel çevremizin korunumu ile ilgili toplumsal
bilinç yaratılmasına katkıda bulunmalıdır.
Çevre polisi suç ve suça ilişkin unsurlarla mücadele rolünün yanında yerel
halk ile iyi bir iletişim kurarak halkın doğal ve kültürel çevremizin korunumu
konusunda bilinçlenmesinde yol gösterici bir rol üstlenmelidir.
Okutulan ders kitaplarının içeriği irdelendiğinde görülen soyut ve
geliştirilemeyen bilgilerin, güncel, ilgi çekici ve yaşama uygulanabilir hale
dönüştürülmesi gerektiği görülür.
Polisin doğal ve kültürel çevre eğitiminin toplumsal, hukuksal ve kültürel
yapıda yarattığı değişimin niteliğini doğru kavrayabilmenin vazgeçilmez ön koşulu,
bu eğitimle birlikte oluşan yeni değerlerin derinlemesine ve karşılaştırmalı olarak
analiz edilmesindir.
118
Gelişime ve yoruma açık , sorgulayıcı ve akılcı düşünce ışığında modern
çevre eğitimi kitapları yazılması bir zorunluluktur. Avrupa polis etiği yönetmeliğinde
bu konuya yer verilmelidir.
Emniyet Teşkilatımızın Eğitim süreçleri irdelendiğinde doğal ve tarihsel
çevre bilincinin artırımı için klasik yöntemlerin yeterli olmadığı görülmüş, yeni
modern yaklaşımlara ihtiyaç duyulduğu tespit edilmiştir.
Polis Koleji, Polis Akademisi ve Polis Meslek Yüksek Okullarında okutulan
ders kitaplarının içerik analizi yapılarak etkin verimli bir eğitişim modeli
sergilenmelidir.
Polisin
çevre eğitiminin
bilimsel normlar taşımadığı görülmektedir. İç
güvenliğin sağlayıcısı olarak polis bilgiyle ve bu bilgiyi mesleğine adapte edebilme
yetisiyle donatılmalıdır.
Polis alt kültüründe eğitim ile evrensel ortak kültürün oluşumu sağlanırken
doğal, kültürel ve tarihi çevre bilinci de derinlemesine irdelenmelidir.
Emniyet Teşkilatının eğitiminde insan kaynaklarının gelişmesi yalnız nicel
bir artışla değil, tüm bireylerinin doğal ve kültürel çevre eğitimi ile bilgi beceri ve
yeteneklerinin geliştirilmesi yani nitel gelişimi ile mümkündür.
Doğal, tarihsel ve kültürel değerlerin korunması, gelecek kuşaklara
aktarılması, yalnız polisin değil, yurttaşların ve gönüllü toplum kuruluşlarının bilinçli
bir şekilde eşgüdüm içerisinde çalışmaları ile gerçekleştirilebilir.
Polis alt kültürünün evrensel düzeyde ele alınarak eğitim ile yerel çözümler
bulabilen, bilinçli ve bilimsel yaklaşımlar sergileyebilen akılcı bir yapıya
119
dönüştürülmesi
sağlanırken
emniyet teşkilatının doğal, kültürel ve tarihi çevre
bilinci de derinlemesine irdelenmelidir.
Emniyet Teşkilatının eğitim sistematiğinde doğal ve kültürel çevre eğitimi,
polis amir ve memurlarının çevre bilincinin geliştirilmesini, doğal ve kültürel
çevreye duyarlılığını, pozitif, sürdürebilir istendik davranış değişikliklerini
kazanmasını, doğal ve tarihi değerlerin
korunması bağlamında polisin mesleki
uygulamalarında bilinçli aktif katılımını, çevre sorunsalının çözümünde güvenlik
perspektifinde çözümün bir parçası olabilmesini sağlayacaktır.
Emniyet Örgütünün tüm eğitim organlarının arasında doğal ve kültürel çevre
eğitimi konusunda oydaşma sağlaması kaçınılmaz duruma gelmiştir. Çağdaşlaşmanın
ve uygarlığın göstergesi doğal, tarihsel ve kültürel değerlerimize verdiğimiz önemle
ve bu değerlerimizi evrenselleştirebilmemizle doğru orantılıdır.
120
ÖZET
Doğal ve Kültürel Çevreye saygılı, duyarlı ve bilinçli bir Polis Teşkılatı
yapılanması için bir dizi ‘Çevre Eğitim Programları’ başlatılarak bilgi, bilimsel
anlayış ve bilinçli davranışa
dönüştürülmelidir. Bu bağlamda, öncelikle Polis
Şeflerinin yetiştirildikleri Polis Koleji – Polis Akademisi ve buna parelel olarakta
Polis Meslek Yüksek Okullarında Çevrebilim ve Tarihsel Çevre
dersleri
okutulmalıdır.
Doğal ve Kültürel mirasımızın korunması yalnızca iyi niyetli beklenti ve
duyularla gerçekleştirilemeyeceği gibi, bunların korunumunun sağlanması ve eski
eser kacakçılığının önlenmesinde
kültürel birikim, çağdaş, bilimsel ilke, etik ve
yöntemler ışığında polisimizin eğitimi sağlanarak evrensel kültür ve tabiat varlıkları
etiği yaratılmalıdır.
Emniyet Teşkilatımızın eğitim süreçleri irdelendiğinde
doğal ve tarihsel
çevre bilincinin etkin davranışa dönüştürülebilmesi için klasik yöntemlerin yeterli
olmadığı görülmüş, yeni modern yaklaşımlara ıhtıyaç duyulduğu tespit edilmiştir.
Polis Eğitim Kurumlarının eğitim programları çağcıl, yerel düşünüp evrensel
çözümlere ulaşabilen, doğal ve kültürel çevre bilincine sahip polis amir ve memurları
yetiştiren, uygulanabilir ve bilimsel nitelikte hazırlanmalıdır.
Çevre, Tarihsel Çevre ve Çevrebilimlerinin ışığı altında Polisin Eğitim
dizgesinde bilimsel, evrimsel ve evrensel gelişim gerçekleştirilmelidir.
121
SUMMARY
In order to structuring a Police Organisation which is environmentally
concious, considerate and exquisite, a serial ‘Education Programes about Nature’
should be started to convert knowledge into academic thougt and scientific behavior.
In this context, ecology and historical environment lessons should be given in Police
College and Police Academy where especialy police chiefs are educated, and also in
Police High Schools.
Protection of our natural and cultural heritage is unrealizable with only well
meaning expectations and feelings but in providing the protection of these and
preventing the smuggling of historical artifact, in the light of cultural cumulation,
modern, scientific principles, ethnic and methods, police education should be
provided and universal culture and ethic of should be created.
When the educational processes in Turkish National Police was explicated, it
was seen that classical methods were not enough to convert national and historical
environment awareness into effective behavior, and the need for new, modern
approaches was confirmed. Police Education Organisations education programmes
should be prepared up-to-date, practical and scientific and should educate police
chiefs and police officiers considering locally but reaching universal solutions with
the awareness of natural environment.
In the light of Environment, Historical Environment and Ecology, in Police
Education systematic, scientific evolutionary and universal development should be
actualized.
122
KAYNAKÇA
Ahunbay, Z., ( 1996 ),Tarihi Çevrede Koruma ve Restorasyon, Yem
Yayınları, İstanbul.
Algan, N., ( 2000 ), Türkiye’de Çevrenin ve Çevre Korumanın Tarihi
Sempozyumu, 7-8 Nisan 2000, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal
Tarih Vakfı Yayını, Numune Matbaacılık, İstanbul, Ekim, s.221-234.
Alpagut, B., (1992 ), Doğal Çevre ve İnsanın Evrimi, R.Keleş (Ed.) İnsan,
Çevre Toplum, Ankara,İmge Kitabevi Yayınları.
Alpagut, B., ( 1991), İnsan Ekolojisi, Çevre Üzerine, T.Ç.V. yayınları,
Ankara.
Atacan,F., ( 2002 ), Polis Eğitim Kurumlarında Okutulan İnkılap Tarihi
Ders Kitaplarının İçerik Analizi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bertrand, G.A., (1984), ‘Ecological Processes and Life Support Systems’,
Sustaining Tomorrow, Thibodeau, F.R., Field, H.H., University Pres
of New England, London.
123
Deniz,S., ( 2004 ),Tarihsel Çevrenin Korunmasında Sivil Toplum
Kuruluşlarının Rolü, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler
Çevre Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Dikmen, S., ( 1993 ), ‘İlköğretim Kurumlarında Çevre İçin Eğitim’, Çevre
Eğitimi, TÇV Yayını, Ankara.
Ergun, L., ( 1993 ), ‘Ortaöğretimde Çevre İçin Eğitim’, Çevre Eğitimi, TÇV
Yayını, Ankara.
Fındıklı,R., ( 2001 ), ‘Polis Eğitimini Sorunları’ 21. Yüzyılda Polis Eğitimi
Sempozyumu, Eğitim Daire Başkanlığı Eğitim Serisi,:22, Ankara, s.
Geray, C., ( 1992 ), ‘Çevre İçin Eğitim’, R.Keleş (Ed.) İnsan Çevre Toplum,
Ankara,İmge Kitabevi Yayınları.
Geray, C., ( 1993 ) Görüş ve Tartışmalar, Çevre Eğitimi, TÇV Yayını,
Ankara.
Geray, C., , (1998), ‘Kentsel Yaşam Kalitesi ve Belediyeler’, Türk İdare
Dergisi, 75. Yıl Özel Sayısı, yıl:70, Sayı:421, Ankara.
Geray, C., ( 2003 ), Halk Eğitimi, Güncelleştirilmiş 3. baskı, İmaj Yayınevi,
Ankara,s.291-305.
124
Hamamcı, C., (1992), ‘Çevre ve Siyaset’ İnsan Çevre Toplum içinde, İmge
Kitabevi, Ankara.
Keating, M., (1995 ), Değişimin Gündemi, UNEP Türkiye Komitesi Yayını,
TÇV Vakfı, Önder Matbaa
Keleş,R., ( 1992 ),‘Çevre ve Siyaset’ İnsan Çevre Toplum içinde, İmge
Kitabevi, Ankara.
Keleş,R.,Hamamcı,C., ( 2005 )Çevre Politikası, İmge Kitabevi Yayınları,
5. baskı, Ankara.
Kuzgun,Y.,( 1997 ), Rehberlik ve Psikolojik Danışma, ÖSYM Yayınları,
Ankara.
Ortak Geleceğimiz, ( 1991 ), Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Önder
Matbaa.
Özer,U., ( 1993 ), ‘Yükseköğretimde Çevre İçin Eğitim’ Çevre Eğitimi, TÇV
Yayını, Ankara.
Özgünel, C., ‘Çevreden Çıkarak’ İDOL Arkeoloji ve Arkeologlar Dergisi,
Ekim-Kasım-Aralık, Sayı:11, Ankara.
Özoğlu, S.Ç., ( 1993 ), ‘Yaygın Eğitim Düzeyinde Çevre İçin Eğitim’, Çevre
125
Eğitimi, TÇV Yayını, Ankara.
Polis Akademisi Mevzuatı, ( 2003 ), T.C. EGM Polis Akademisi Başkanlığı,
Akademik İşler Şube Müdürlüğü, Ankara.
Semiz,E. Gökçe,E.,( 2000 ), 21. Yüz Yılda Polis “Yirmibirinci Yüzyılda
Polis Eğitimi”, Sibel Matbaası, Geliştirilmiş Baskı, Ankara.
Şahin,E., (2001 ), 1907’den 2000’e Polis Okulları, Ankara, EGM yayınları.
Tavas, B., ( 2002 ), Polis Okullarında Toplam Kalite Yönetiminin
Uygulanabilirliği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tebliğler Dergisi, ( 2005 ) T.C Milli Eğitim Bakanlığı, Cilt: 68, Sayı:
2576, Eylül.
Terkeşli,R., ( 2005 ),‘Türk Emniyet Örgütünde Eğitim Hizmetlerinin
Yerelleşmesi’ Polis Dergisi, , Sayı:44, s.174.
Tuncer,M., ( 2000 ), Tarihsel Çevre Koruma Politikaları-Ankara, Kültür
Bakanlığı Kültür Eserleri, Ankara.
Türe, U., ( 2003 ), Türkiye’de Çevre Eğitimi, TODAİ Kamu Yönetimi
126
Lisans Üstü Programı Yayınlanmamış Tez, Ankara, 2003.
Ural,S., ( 1993 ), ‘Okul Öncesi Dönemde Çevre İçin Eğitim’, Çevre Eğitimi,
TÇV Yayını, Ankara.
Ünder,H., ( 1996 ), Çevre Felsefesi, Doruk Yayımcılık, Ankara.
Varol,M., ( 2003 ), ‘Postmodern Polis Amir Eğitimi’ TODAİE
Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, Ankara.
127
İNTERNET KAYNAKLARI
http://ekutup.dpt.gov.tr/cevre/bademlir/doğal.html
http://www.egm.gov.tr/asayis/sasem.asp
http://www.egm.gov.tr/daire.egitim.asp
http://www.erzurumpmyo.pa.edu.tr
http://www.isbpmyo.edu.tr
http://www.kom.gov.tr/turkce
http://www.pa.edu.tr/tr/gbe/index.
http://www.pa.edu.tr/tr/gbf/index.php?sayfa=fyo
128
EK 1- ANKET FORMU
Sayın katılımcı
‘Emniyet Teşkilatının Eğitim Sürecinde Tarihsel Çevreye Yeni Yaklaşımlar
‘ konulu doktora tezi hazırlamaktayım. Bu çalışma polisin eğitim sisteminde
doğal ve kültürel çevre bilincini inceleyerek, çevre sorunsalında tutum ve
davranışların ortaya konması amacını gütmektedir.
Çalışmaya sizlerin düşünce ve bakış açıları büyük katkılar sağlayacaktır.
Bu
nedenle ilişikte bulunan ankette yer alan sorulara vereceğiniz yanıtlar
oldukça önem taşımaktadır.
Ankette, sizlerin doğal ve kültürel çevre sorunlarına olan ilgilerinize,
bilgilerinizi yaşama yansıtma düzeylerinize ve çevrebilimsel eğitime verdiğiniz
önemi saptamaya yönelik soruların yanı sıra, çözüme ilişkin sorulara yer
verilmiştir.
Teşekkür ederim.
Mehmet SARI
Ankara Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı
Doktora Öğrencisi
129
Aşağıda 25 adet ifade yer almaktadır. Bu ifadelere kesinlikle katılıyorsanız 5'in altındaki paranteze,
katılıyorsanız 4'ün altındaki paranteze, kararsınızsanız 3'ün altındaki paranteze, katılmıyorsanız
2'nin altındaki paranteze, kesinlikle katılmıyorsanız 1 'in altındaki paranteze (X) işareti koyunuz.
5 4 3 2 1
1- Doğal ve Kültürel Çevremiz vazgeçilemez temel değerlerimizdendir.
()()()()()
2- Emniyet Teşkilatımız vazgeçilemez temel değerlerimizdendir.
()()()()()
3- Doğal ve Kültürel Çevremiz konusunda bilgi edinmeye değer veriyorum.
()()()()()
4- Doğal ve Kültürel Çevremizin korunumunda Polise önemli görevler düşmektedir.
()()()()()
5- Doğal ve Kültürel Çevremiz evrensel zenginliğimizi belirleyici unsurlar arasındadır.
()()()()()
6- Doğal ve Kültürel mirasımızı koruma bilinç ve duyariılığındayım.
()()()()()
7- Doğal ve Kültürel Çevre bilinç ve duyarlılığı etkin ve çağdaş bir yaşam için bir gerekliliktir.( ) ( ) ( ) ( ) ( )
8- Okulumuzda Çevre, Tarihsel Çevre ve Çevresel Güvenlik Dersleri olmalıdır.
()()()()()
9- Çevre, Tarihsel Çevre ve Çevresel Güvenlik kavramlarını derslerimizde yeterince
irdelemekteyiz
()()()()()
10-Avrupa Birliğine uyum sürecinde Polisin eğitiminde; Çevre, Tarihsel Çevre ve
Çevreseİ Güvenlik kavramları önem kazanacaktır.
()()()()()
11-Tüm bireylerde eğitim ile Tarihsel Çevre Bilinci oluşturulmalıdır.
12-Doğal Miras(endemik bitki ve hayvan türleri, bitki ve hayvan fosilleri) Kaçakçılığı
önlenmelidir.
()()()()()
13- Eski Eser Kaçakçılığında birey zenginleşiyor gibi görünse de toplum fakirleşir.
()()()()()
14-Doğal ve Kültürel Çevremiz bize gelecek kuşaklann bir emanetidir.
()()()()()
15-Doğal ve Kültürel Çevremizin turizmde çok önemli bir yeri vardır.
()()()()()
16-Doğal ve Kültürel Çevre hakkında araştırma yapmaktan zevk duyarım,
()()()()()
17-Doğal ve Kültürel Çevre ilgimi çeker.
()()()()()
18-Fırsat buldukça müzeye, ören yerine giderim.
()()()()()
19-Doğal ve Kültürel Çevre konularında birikimimi paylaşmak hoşuma gider.
()()()()()
20-Doğal ve Kültürel Çevre konularında birikimimi yaşamımda etkin bir şekilde kullanacağım( ) ( ) ( ) ( ) ( )
21-Doğal ve Kültürel Çevre konularında birikimimi meslek hayatımda kullanacağım
() ( ) ( ) ( ) ( )
22-Bilinçli bir yurttaş aynı zamanda Doğal ve Kültürel Çevre konusunda duyarlı olan yurttaştır.( ) ( ) ( ) ( ) ( )
23-Doğal ve Kültürel zenginliklerimiz Kent Kimliği ve Kent Kültürünün vazgeçilmezlerindendir.( ) ( ) ( ) ( ) ( )
24-Doğal Miras (endemik bitki ve hayvan türleri, bitki ve hayvan fosilleri) kaçakçılığının
önlenmesinde bireylerin ve toplumun eğitilerek bilinçlendirilmesi önemlidir.
()()()()()
25-Doğal Miras (endemik bitki ve hayvan türleri, bitki ve hayvan fosilleri ) kaçakçılığının
önlenmesinde polislerin eğitilerek bilinçlendirilmesi önemlidir.
()()()()()
5.Kesinlikle Katılıyorum 4.Katılıyorum 3.Kararsızım 2.Katılmıyorum 1.Kesinlikle Katılmıyorum
130
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
MÜDÜRLÜĞÜNE
Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Çevre Anabilim Dalı doktora
öğrencisiyim. 'Emniyet Teşkilatının Eğitim Sürecinde Tarihsel Çevreye Yeni Yaklaşımlar ' adlı
tezimde kullanılmak üzere oluşturduğum ekteki anket formunu kullanmak istiyorum.Gerekli
resmi izni alabilmem için Emniyet Genel Müdürlüğüne resmi bir yazı yazılması gerekmektedir.
Gereğini bilgilerinize arz ederim.20.06.2005
Mehmet SARI
OLUR
Prof. Dr. Berna ALPAGUT
Tez Danışmanı
131
rr
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ
06100 ANKARA
""t
Sayı: B.30.2ANK.0£1.00.00- 29 06 05*
5135
Ankara
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI
EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
EĞİTİM DAİRESİ BAŞKANLIĞINA
Enstitümüz Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı 00923801 numaralı doktora öğrencisi
Mehmet San'nın tezi ile ilgili olarak hazırladığı bir örneği ekli anket konusunda yardımlarınızı
saygılarımla rica ederim.
Prof.Dr.Can HAMAMCI
Müdür
EKLER
1- Anket (1 adet-1 sayfa)
132
T.C.
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI
Emniyet Genel Müdürlüğü
Sayı
:B.05.1.EGM.0.72.Ö3.06- 2005/121721
Konu
: Akademik Çalışma
11/07/2005
POLİS KOLEJİ MÜDÜRLÜĞÜNE
İlgi:
07.07.2005 tarihli ve B.05.1.EGM.0.05.02.01/742-682 sayılı yazınız.
Polis Koleji Müdürlüğünde görevli 182918 sicil sayılı Başkomiser Mehmet SARl'nın, Ankara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Çevre Anabilim Dalında doktora öğrenimine devam
ettiğinden bahisle, "Emniyet Teşkilatının Eğitim Sürecinde Tarihsel Çevreye Yeni Yaklaşımlar" konulu tez
çalışması ile ilgili olarak anket uygulama talebinde bulunduğu ilgi sayılı yazı ile bildirilmiştir.
Adı geçen personelin söz konusu araştırması ile ilgili alinan Genel Müdürlük makam onayı ekte
gönderilmiştir.
Bu çerçevede, tez çalışmasından elde edilen değerlendirme sonuçlarının Eğitim Daire Başkanlığının
ftp://egm 1 edbvveb/akademik/ polnet adresine kopyalanmasının sağlanmasını arz ederim.
Levent YARIMEL
Eğitim Daire Başkan V. 2.Sınıf
Emniyet Müdürü
EKLER
:
Necatibey Cad. No:70 Çankaya 06430 ANKARA
133
134