tukmos - Tıpta Uzmanlık Kurulu

TUKMOS
TIPTAUZMANLIKKURULU
MÜFREDATOLUŞTURMAVESTANDARTBELİRLEMESİSTEMİ
ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİ
UzmanlıkEğitimiÇekirdekMüfredatı
30.09.2016
2
İÇİNDEKİLER
1. GİRİŞ
3
2.
MÜFREDATTANITIMI
4
3.
TEMELYETKİNLİKLER
5
4.
ÖĞRENMEVEÖĞRETMEYÖNTEMLERİ
12
5.
EĞİTİMSTANDARTLARI
16
6.
ROTASYONHEDEFLERİ
17
7.
ÖLÇMEVEDEĞERLENDİRME
17
8.
KAYNAKÇA
17
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1
3
1. GİRİŞ
Çocuk Endokrinolojisi yenidoğan, süt çocukluğu, oyun çocukluğu, okul çocukluğu ve
ergenlik dönemleri yanında intrauterin dönemde de çocukluk çağına has bir özellik olan
büyüme ve gelişme süreçlerinde ve diğer bütün yaşam fonksiyonlarında etkili ve gerekli
olanhormonlarınsalınımveetkiözelliklerinindeğerlendirilmesiilebirliktebuhormonların
fazla ya da yetersiz salınması ya da etkilerinin yetersiz olması sonucu ortaya çıkan
hastalıklarıntanıvetedavisiileilgilenenbiruzmanlıkdalıdır.Aynızamandagenelsağlığın
birgöstergesiolarakbüyümevegelişmeninizlenmesivesorunlarınerkenfarkedilmesive
özellikle erken tanı ve tedavi edilmediği takdirde zeka geriliğine yol açan doğumsal
hipotiroidinin yenidoğan dönemi tarama programı aracılığı ile erken tanısı Çocuk
Endokrinolojisinin koruyucu sağlık hizmetlerine katkısının en önemli yansımalarıdır.
Ayrıca, çocukluk çağı endokrin hastalıklarından tuz kaybı ile seyreden ve
hiperpigmentasyonun varlığı ile erken dönemde fark edilebilecek konjenital adrenal
hiperplazi gibi hastalıkların erken tanı ve tedavisi hayat kurtarıcı özellik arz etmektedir.
Çocuk Endokrin hastalıklarının tanı ve takibinde kullanılan uyarı ve baskılama testleri bu
alanınvazgeçilmezleridir.
ÇocukEndokrinolojisiözellikleson50yıldahızlagelişmekteolanbiruzmanlıkalanıolup
çocukluk çağı endokrin hastalıklarının tanı ve tedavisinde yeni tanı yöntemlerinin
gelişmesine paralel olarak büyük ilerleme kaydetmiştir. Steroid hormonların yapılarının
anlaşılması ve sentezlenmesi ile başlayan bu süreç, peptid hormon yapısının ortaya
konması,merkezisinirsistemindensalgılanansalgılattırıcıhormonlarıntanınması,hızlıve
doğru sonuç veren ölçüm yöntemlerinin geliştirilmesi ve tedavide kullanılan büyüme
hormonu gibi peptid hormonların moleküler biyolojik tetkikler ile üretilmesi gibi önemli
adımlarladevametmiştir.
Günümüzde moleküler biyoloji yöntemleri ve gelişmiş radyolojik yöntemler çocukluk
çağı endokrin hastalıklarının tanısında oldukça önem kazanmış olup, yeni insülin
analoglarınıngelişimi,insülinpompasınınkullanımıvesürekliglukozizlemsistemigibitip
1 diyabetin tedavisinde adeta fizyolojiye uygun glukoz düzeylerinin sağlanmasına olanak
verenyeniliklerdeönemliaşamalarıoluşturmaktadır.
Türkiye’dedetümdünyadakigelişmelereparalelolarakÇocukEndokrinolojisialanında
büyük gelişmeler sağlanmıştır. Önceleri çocuk endokrinoloji ve metabolizma bir yan dal
iken son yıllarda çocuk endokrinolojisi ayrı bir yan dal olarak yer almakta ve Çocuk
Endokrinoloji yan dal uzmanlığı çok ilgi duyulan bir uzmanlık sahası haline gelmektedir.
Ulusal Çocuk Endokrinoloji ve Diyabet Derneği bilimsel faaliyeti çok yüksek, ulusal ve
uluslararası bilimsel faaliyetlere önemli düzeyde destek sunan bir dernek olup, uzmanlık
eğitimimüfredatınınoluşturulmasıvegeliştirilmesinedeönemlikatkılardabulunmuştur.
Çocuk Endokrinoloji eğitim programları, yan dal öğrencisinin bebek, çocuk, ergen ve
gençerişkindekihormonaldüzenlemeninfizyolojisinianlamasınıveendokrinhastalıkların
tanı ve tedavisini yapabilmesini sağlamalıdır. Eğitim Programının içeriğini klinik tanının
temeliolanöykü,fizikmuayenevelaboratuvarverilerininyorumlanmasıoluşturmalıdır.
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1
4
2. MÜFREDATTANITIMI
2.1. MüfredatınAmacıveHedefleri
Müfredatın amacı; uzmanlık dalının gerektirdiği bilgi, beceri ve tutumlarla donanmış,
mesleğini etik kuralları gözeterek uygulayan, araştırıcı ve sorgulayıcı olan, kendini sürekli
olarak yenileyip geliştiren ve uluslararası düzeyde kabul görebilecek uzman doktorlar
yetiştirmektir.
Müfredatınhedefleri;ekipüyesiolma,iletişimkurma,yönetici,sağlıkkoruyucusu,değerve
sorumluluk sahibi, öğrenen ve öğreten temel yetkinliklerine sahip ve uzmanlık dalının
gerektirdiği klinik ve girişimsel yetiler ile donatılmış hizmeti sunabilen uzman doktorlar
yetiştirmektir.
2.2. MüfredatÇalışmasınınTarihselSüreci
ÇocukEndokrinolojisimüfredathazırlamaçalışmaları2005yılındaÇocukEndokrinolojisive
Diyabet Derneğinin çatısı altında Prof. Dr. Gönül Öcal başkanlığında Prof. Dr. Feyza
Darendeliller, Prof. Dr. Merih Berberoğlu, Prof. Dr. Rüveyde Bundak, Prof. Dr. Mustafa
Kendirci,Prof.Dr.NurgünKandemir,Prof.Dr.ŞükranDarcanveProf.Dr.AysunBideci’den
oluşan üyeler ile akreditasyon grubu oluşmuş ve çalışmalara başlanmıştır. Grubun
çalışmalarısonucundaÇocukEndokrinolojisiveDiyabetyandaluzmanlıkeğitimimüfredat
programı taslağı oluşturulmuştur. 15 Ocak 2010 tarihinde T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından
Tıpta Uzmanlık Kurulu Müfredat Oluşturma ve Standart Belirleme Sistemi (TUKMOS)
çerçevesinde 1. Dönem TUKMOS üyeleri belirlenmiş ve Prof. Dr. Gönül Öcal
başkanlığında, üyeleri olan Doç. Dr. Nesibe Andıran, Prof. Dr. Zehra Aycan, Prof. Dr.
AbdullahBereket,Prof.Dr.YaşarCesur,Prof.Dr.PeyamiCinaz,Prof.Dr.OyaErcan,Prof.
Dr. Selim Kurtoğlu, Prof. Dr. Behzat Özkan, Prof. Dr. Ömer Tarım, Doç. Dr. M. Emre
Taşçılar ile çalışmalara devam edilerek, Ağustos 2011’de 1. Dönem çalışmaları
tamamlanmıştır. 15-16 Nisan 2013 tarihinde Prof. Dr. Oya Ercan başkanlığında, üyeleri
olan Prof. Dr. Zehra Aycan, Prof. Dr. Firdevs Baş, Prof. Dr. Abdullah Bereket, Prof. Dr.
Yaşar Cesur, Prof. Dr. Selim Kurtoğlu, Doç. Dr. Ediz Yeşilkaya ile 2. Dönem çalışmaları
sürdürülmüştür. Çocuk Endokrinolojisi yan dal uzmanlık eğitimi müfredat çalışmalarına,
ölçme ve değerlendirme bölümü dışında son şekil verilmeye çalışılmıştır. 27.04.2016
tarihinde Prof. Dr. Filiz Tütüncüler, Prof. Dr. Ayla Güven, Prof. Dr. Yaşar Cesur, Doç. Dr.
EdizYeşilkayailev.2.1müfredattaslağıoluşturulmuştur.
2.3. UzmanlıkEğitimiSüreci
Yandalöğrencisiilgiduyduğualanlardakendinigeliştirmeküzereyurtiçiveyurtdışındaki
diğermerkezlerdekısasüreliçalışmalariçinteşvikedilirvebukonudaolanaksağlanır.
2.4. KariyerOlasılıkları
Çocukendokrinolojiyandaleğitimisonundaakademikkariyeryapabilirvealanındaözelve
kamusektöründehizmetsunabilir.
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1
5
3. TEMELYETKİNLİKLER
Yetkinlik,biruzmanınbirişyada
işlemin
gerektiği
gibi
yapılabilmesi için kritik değer
taşıyan, eğitim ve öğretim
yoluyla kazanılıp iyileştirilebilen,
gözlenip ölçülebilen, özellikleri
daha önceden tarif edilmiş olan,
bilgi,
beceri,
tutum
ve
davranışların
toplamıdır.
Yetkinlikler 7 temel alanda
toplanmışlardır.
Şekil1-TUKMOS’unYeterlilikÜçgeni(Yeditemelyetkinlikalanı)
Herbirtemelyetkinlikalanı,uzmanınayrıbirrolünütemsileder(Şekil1).
YedincitemelalanolanHizmetSunucusualanınaaityetkinliklerklinikyetkinliklervegirişimsel
yetkinlikler olarak ikiye ayrılırlar. Sağlık hizmeti sunumu ile doğrudan ilişkili Hizmet Sunucusu
alanını oluşturan yetkinlikler diğer 6 temel alana ait yetkinlikler olmadan gerçek anlamlarını
kazanamazlar ve verimli bir şekilde kullanılamazlar. Başka bir deyişle 6 temel alandaki
yetkinlikler, uzmanın “Hizmet Sunucusu” alanındaki yetkinliklerini sosyal ortamda hasta ve
toplum merkezli ve etkin bir şekilde kullanması için kazanılması gereken yetkinliklerdir. Bir
uzmanlık dalındaki eğitim sürecinde kazanılan bu 7 temel alana ait yetkinlikler uyumlu bir
şekilde kullanılabildiğinde yeterlilikten bahsedilebilir. Bu temel yetkinlik alanları aşağıda
listelenmiştir;
3.1. Yönetici
3.2. EkipÜyesi
3.3. SağlıkKoruyucusu
3.4. İletişimKuran
3.5. DeğerveSorumlulukSahibi
3.6. ÖğrenenveÖğreten
3.7. HizmetSunucusu
Hizmetsunucusutemelyetkinlikalanındakiyetkinlikler,kullanılışyerlerinegöreikitürdür:
KlinikYetkinlik:Bilgiyi,kişisel,sosyalve/veyametodolojikbecerileritıbbikararlarkonusunda
kullanabilmeyeteneğidir;
GirişimselYetkinlik:Bilgiyi,kişisel,sosyalve/veyametodolojikbecerileritıbbigirişimler
konusundakullanabilmeyeteneğidir.
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1
6
Klinik ve girişimsel yetkinlikler
edinilirken ve uygulanırken Temel
Yetkinlikalanlarındabelirtilendiğer
yetkinliklerleuyumiçindeolmalıve
uzmanlığa özel klinik karar
süreçlerinikolaylaştırmalıdır.
3.7.1. KLİNİKYETKİNLİKLER
Uzman Hekim aşağıda listelenmiş klinik yetkinlikleri ve eğitimi boyunca edindiği diğer
bütünleyici“temelyetkinlikleri”eşzamanlıveuygunşekildekullanarakuygular.
KLİNİKYETKİNLİKLERİÇİNKULLANILANTANIMLARVEKISALTMALARI
Klinik yetkinlikler için; dört ana düzey ve iki adet ek düzey tanımlanmıştır. Öğrencinin
ulaşması gereken düzeyler bu üç ana düzeyden birini mutlaka içermelidir. T, ETT ve TT
düzeyleri A ve K ile birlikte kodlanabilirken B düzeyi sadece K düzeyi ile birlikte
kodlanabilir.B,T,ETTveTTdüzeyleribirbirlerinikapsadıklarıiçinbirliktekodlanamazlar.
B: Hastalığa ön tanı koyma ve gerekli durumda hastaya zarar vermeyecek şekilde ve
doğruzamanda,doğruyeresevkedebilecekbilgiyesahipolmadüzeyiniifadeeder.
T:Hastayatanıkoymavesonrasındatedaviiçinyönlendirebilmedüzeyiniifadeeder.
TT: Ekip çalışmasının gerektirdiği durumlar dışında herhangi bir desteğe gereksinim
duymadanhastanıntanıvetedavisinintümsüreciniyönetebilmedüzeyiniifadeeder.
ETT: Ekip çalışması yaparak hastanın tanı ve tedavisinin tüm sürecini yönetebilme
düzeyiniifadeeder.
Klinik yetkinliklerde bu düzeylere ek olarak gerekli durumlar için A ve K yetkinlik
düzeylerieklenmektedir:
A: Hastanın acil durum tanısını koymak ve hastalığa özel acil tedavi girişimini
uygulayabilmedüzeyiniifadeeder.
K:Hastanınbirincil,ikincilveüçüncülkorunmagereksinimlerinitanımlamayıvegerekli
koruyucuönlemlerialabilmedüzeyiniifadeeder.
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1
Kıdem
Yöntem
Düzey
7
KONJENİTALHİPOTİROİDİ
TT,A,K
1
YE-UE-BE
AKKİZHİPOTİROİDİ
TT,A,K
1
YE-UE-BE
HİPERTİROİDİ
ETT,A,K
1
YE-UE-BE
DİFFÜZGUATR
TT,A,K
1
YE-UE-BE
NODÜLERGUATR
ETT,A,K
1
YE-UE-BE
TİROİDKANSERLERİ
ETT,A,K
2
YE-UE-BE
ERKENPUBERTEVE
VARYANTLARI
TT,A,K
1
YE-UE-BE
GEÇPUBERTEVE
HİPOGONADİZM
TT,K
1
YE-UE-BE
HİRSUTİZMVEPOLİKİSTİK
OVERSENDROMU
TT,K
1
YE-UE-BE
TT,A,K
1
YE-UE-BE
JİNEKOMASTİ
TT,K
1
YE-UE-BE
BOYKISALIĞI
ETT,K
1
YE-UE-BE
UZUNBOY
ETT,K
2
YE-UE-BE
BÜYÜMEHORMONU
EKSİKLİĞİ
TT,A,K
1
YE-UE-BE
ÇOKLUHİPOFİZHORMON
EKSİKLİĞİ
TT,A,K
1
YE-UE-BE
DİYABETİNSİPİDUS
TT,A,K
1
YE-UE-BE
HİPOTALAMO-HİPOFİZER
TÜMÖRLER
ETT,A,K
2
YE-UE-BE
ADRENALYETERSİZLİK
ETT,A,K
1
YE-UE-BE
KONJENİTALADRENAL
HİPERPLAZİ
ETT,A,K
1
YE-UE-BE
KLİNİKYETKİNLİK
TİROİDHASTALIKLARI
ERGENLİKVESORUNLARI
BÜYÜMEBOZUKLUKLARI
HİPOTALAMO-HİPOFİZER
HASTALIKLAR
ADRENALHASTALIKLAR
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
MENSTRUASYON
BOZUKLUKLARI
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1
Yöntem
CİNSELFARKLILAŞMA
PROBLEMLERİ
Kıdem
8
Düzey
CUSHİNG(İYATROJENİK
DAHİL)
ETT,A,K
2
YE-UE-BE
46,XYCİNSELFARKLILAŞMA
PROBLEMLERİ
ETT,A,K
2
YE-UE-BE
ETT,A,K
2
YE-UE-BE
ETT,K
2
YE-UE-BE
TT,K
2
YE-UE-BE
OSTEOGENEZİSİMPERFEKTA
ETT,A,K
2
YE-UE-BE
NUTRİSYONELRAŞİTİZM,D
VİTAMİNİNEBAĞIMLI
RAŞİTİZMVE
HİPOFOSFATEMİKRAŞİTİZM
ETT,A,K
1
YE-UE-BE
PARATİROİDHASTALIKLARI
ETT,A,K
2
YE-UE-BE
HİPOKALSEMİ
TT,A,K
1
YE-UE-BE
HİPERKALSEMİ
TT,A,K
1
YE-UE-BE
POLİÜRİVEPOLİDİPSİ
TT,A,K
1
YE-UE-BE
HİPONATREMİİLEGİDEN
BOZUKLUKLAR
TT,A,K
1
YE-UE-BE
HİPERNATREMİİLEGİDEN
BOZUKLUKLAR
TT,A,K
1
YE-UE-BE
UYGUNSUZADHVE
SEREBRALTUZYİTİMİ
TT,A,K
2
YE-UE-BE
HİPOGLİSEMİ
ETT,A,K
1
YE-UE-BE
TİP1DİYABETESMELLİTUS
TT,A,K
1
YE-UE-BE
TİP2DİYABETESMELLİTUS
TT,A,K
1
YE-UE-BE
DİĞERDİYABETTİPLERİ
ETT,A,K
2
YE-UE-BE
KLİNİKYETKİNLİK
46,XXCİNSELFARKLILAŞMA
PROBLEMLERİ
SEKSKROMOZOMCİNSEL
FARKLILAŞMA
BOZUKLUKLARI
OSTEOPOROZ
KALSİYUM,FOSFORVE
KEMİKMETABOLİZMASI
BOZUKLUKLARI
SIVIVEELEKTROLİTBOZUKLUKLAR
HİPOGLİSEMİ
DİYABETESMELLİTUS
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1
Düzey
Kıdem
Yöntem
9
ETT,A,K
1
YE-UE-BE
BASİTOBEZİTE
TT,K
1
YE-UE-BE
SENDROMİKOBEZİTE
ETT,K
2
YE-UE-BE
DİĞEROBEZİTELER
TT,K
1
YE-UE-BE
KLİNİKYETKİNLİK
DİYABETİKKETOASİDOZ
OBEZİTE
ENDOKRİNHİPERTANSİYON
ENDOKRİNHİPERTANSİYON
TT,A,K
2
YE-UE-BE
POLİGLANDÜLER
ENDOKRİNOPATİ
POLİGLANDÜLER
ENDOKRİNOPATİ
TT,A,K
2
YE-UE-BE
ENDOKRİNÖZELLİKLERİ
OLANSENDROMLAR
ENDOKRİNÖZELLİKLERİ
OLANSENDROMLAR
ETT,A,K
2
YE-UE-BE
AKUTHASTALIKLARIN
ENDOKRİNPROBLEMLERİ
TT,A,K
2
YE-UE-BE
KRONİKHASTALIKLARIN
ENDOKRİNPROBLEMLERİ
TT,A,K
2
YE-UE-BE
MULTİPLEENDOKRİN
NEOPLAZİLER
ETT,K
2
YE-UE-BE
ADRENALTÜMÖRLER
ETT,K
2
YE-UE-BE
GONADTÜMÖRLERİ
ETT,K
2
YE-UE-BE
AKUT-KRONİKHASTALIKLARIN
ENDOKRİNPROBLEMLERİ
ENDOKRİNNEOPLAZİLER
3.7.2. GİRİŞİMSELYETKİNLİKLER
UzmanHekimaşağıdalistelenmişgirişimselyetkinlikleriveeğitimiboyuncaedindiğidiğer
bütünleyici“temelyetkinlikleri”eşzamanlıveuygunşekildekullanarakuygular.
GİRİŞİMSELYETKİNLİKİÇİNKULLANILANTANIMLARVEKISALTMALARI
GirişimselYetkinlikleriçindörtdüzeytanımlanmıştır.
1: Girişimin nasıl yapıldığı konusunda bilgi sahibi olma ve bu konuda gerektiğinde açıklama
yapabilmedüzeyiniifadeeder.
2:Acilbirdurumda,kılavuzveyayönergeeşliğindeveyagözetimvedenetimaltındabugirişimi
yapabilmedüzeyiniifadeeder.
3:Karmaşıkolmayan,sıkgörülentipikolgulardagirişimiuygulayabilmedüzeyiniifadeeder.
4:Karmaşıkolsunveyaolmasınhertürolgudagirişimiuygulayabilmedüzeyiniifadeeder.
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1
Düzey
Kıdem
Yöntem
10
4
1
YE-UE-BE
4
2
YE-UE-BE
IGF-1JENERASYONTESTİ
4
2
YE-UE-BE
GLUKAGONTESTİ
(HİPOGLİSEMİTANISINDA)
4
1
YE-UE-BE
TRHUYARITESTİ
4
1
YE-UE-BE
ACTHUYARITESTİ
4
1
YE-UE-BE
DEKSAMETAZON
SUPRESYONTESTLERİ
4
1
YE-UE-BE
OGTT
4
1
YE-UE-BE
GnRHUYARITESTİ
4
1
YE-UE-BE
SUSUZLUKTESTİ
4
1
YE-UE-BE
dDAVPTESTİ
4
1
YE-UE-BE
hCGTESTİ
4
1
YE-UE-BE
DİĞERSPESİFİKTESTLER
4
2
YE-UE-BE
BOY
4
1
YE-UE-BE
AĞIRLIK
4
1
YE-UE-BE
BAŞÇEVRESİ
4
1
YE-UE-BE
BOYSDS
4
1
YE-UE-BE
VÜCUTAĞIRLIĞISDS
4
1
YE-UE-BE
4
1
YE-UE-BE
4
1
YE-UE-BE
ÖNGÖRÜLENERİŞKİNBOY
4
1
YE-UE-BE
BOYUNGENETİĞEUYUMU
4
1
YE-UE-BE
KULAÇÖLÇÜMÜ
4
1
YE-UE-BE
OTURMAYÜKSEKLİĞİ
ÖLÇÜMÜ
4
1
YE-UE-BE
GİRİŞİMSELYETKİNLİK
BÜYÜMEHORMONUUYARI
TESTLERİ
BÜYÜMEHORMONU
BASKILAMATESTLERİ
ENDOKRİNOLOJİKTESTLER
ANTROPOMETRİKUYGULAMALAR
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
VÜCUTKİTLEİNDEKSİVE
SDS
HEDEFBOYVEHEDEFBOY
SDS
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1
Düzey
Kıdem
Yöntem
11
ÜSTSEGMENT/ALT
SEGMENTORANI
4
1
YE-UE-BE
DİĞERVÜCUTÖLÇÜMLERİ
4
1
YE-UE-BE
PERSANTİLEĞRİLERİNİ
İŞARETLEME
4
1
YE-UE-BE
KEMİKYAŞITAYİNİ
4
1
YE-UE-BE
4
1
YE-UE-BE
3
2
YE-UE-BE
4
1
YE-UE-BE
3
2
YE-UE-BE
3
2
YE-UE-BE
PENİSBOYUÖLÇÜMÜ
4
1
YE-UE-BE
PRADERSKORLAMASI
4
2
YE-UE-BE
ANDROJENDUYARLILIĞI
SKORLAMASI
4
2
YE-UE-BE
HİRSUTİZMSKORLAMA
HİRSUTİZMSKORLAMA
4
1
YE-UE-BE
KAPİLLERKANŞEKERİÖLÇÜMÜ
GLUKOMETREKULLANIMI
4
1
YE-UE-BE
4
1
YE-UE-BE
4
2
YE-UE-BE
KEMİKYAŞITAYİNİ
TİROİDMUAYENESİVEGUATR
DERECELENDİRMESİ
PUBERTEMUAYENESİVE
EVRELENDİRME
GENİTALMUAYENEVE
VİRİLİZASYONDEĞERLENDİRME
İNSÜLİNENJEKSİYONUYAPMA
İNSÜLİNDİRENCİVEDUYARLILIK
İNDEKSLERİNİHESAPLAMA
GİRİŞİMSELYETKİNLİK
TİROİDMUAYENESİVE
GUATR
DERECELENDİRMESİ
TİROİD
ULTRASONOGRAFİSİNİNVE
DİĞERTİROİD
GÖRÜNTÜLEMELERİNİN
YORUMLANMASI
PUBERTEMUAYENESİVE
EVRELENDİRME
PELVİKULTRASONOGRAFİ
YORUMLAMA
TESTİSULTRASONOGRAFİ
YORUMLAMA
İNSÜLİNENJEKSİYONU
YAPMA
İNSÜLİNDİRENCİVE
DUYARLILIKİNDEKSLERİNİ
HESAPLAMA
KARBONHİDRATSAYIMI
KARBONHİDRATSAYIMI
3
2
YE-UE-BE
İNSÜLİNPOMPAUYGULAMASI
İNSÜLİNPOMPA
UYGULAMASI
4
2
YE-UE-BE
SÜREKLİGLUKOZİZLEMİ
SÜREKLİGLUKOZİZLEMİ
3
2
YE-UE-BE
DİYABETEĞİTİMİYAPABİLME
DİYABETEĞİTİMİ
YAPABİLME
3
2
YE-UE-BE
BESLENMEBOZUKLUKLARIİLEİLGİLİ OBEZİTEEĞİTİMİ
3
2
YE-UE-BE
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1
KRANİYALVEHİPOFİZ
GÖRÜNTÜLEMELERİNİN
YORUMLANMASI
DİREKTGRAFİLERİN
YORUMLANMASI
YEMEBOZUKLUKLARI
EĞİTİMİ
DİĞERNUTRİSYONEL
PROBLEMLER
KRANİYALVEHİPOFİZ
GÖRÜNTÜLEMELERİNİN
YORUMLANMASI
RAŞİTİZMBULGULARINI
YORUMLAMA
İSKELETDİSPLAZİ
BULGULARINI
YORUMLAMA
OSTEOGENEZİS
İMPERFEKTABULGULARINI
YORUMLAMA
OSTEOSKLEROZ
BULGULARINI
YORUMLAMA
BOYAGÖREDÜZELTME
KEMİKMİNERALYOĞUNLUĞU
YORUMU
ENDOKRİNHASTALIKLARIN
PERİOPERATİFYÖNETİMİ
ENDOKRİNOLOJİKTESTLERİN
DEĞERLENDİRİLMESİ
KEMİKYAŞIOKUMA
KEMİKYAŞIVEPUBERTEYE
GÖREDÜZELTME
VOLÜMETRİKSDS
HESAPLAMA
ENDOKRİNHASTALIKLARIN
PERİOPERATİFYÖNETİMİ
ENDOKRİNOLOJİK
TESTLERİN
DEĞERLENDİRİLMESİ
KEMİKYAŞIOKUMA
Yöntem
EĞİTİM
Kıdem
GİRİŞİMSELYETKİNLİK
Düzey
12
3
2
YE-UE-BE
3
2
YE-UE-BE
3
2
YE-UE-BE
4
1
YE-UE-BE
3
2
YE-UE-BE
3
2
YE-UE-BE
3
2
YE-UE-BE
3
2
YE-UE-BE
3
2
YE-UE-BE
3
2
YE-UE-BE
3
2
YE-UE-BE
3
2
YE-UE-BE
4
1
YE-UE-BE
4. ÖĞRENMEVEÖĞRETMEYÖNTEMLERİ
Çekirdek müfredat hazırlama kılavuzu versiyon 1.0 da belirtilen öğrenme ve öğretme
yöntemlerikullanılmaktadır.
TUKMOS tarafından önerilen öğrenme ve öğretme yöntemleri üçe ayrılmaktadır:
“YapılandırılmışEğitimEtkinlikleri”(YE),“UygulamalıEğitimEtkinlikleri”(UE)ve“Bağımsızve
KeşfederekÖğrenmeEtkinlikleri”(BE).
4.1. YapılandırılmışEğitimEtkinlikleri(YE)
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1
13
4.1.1. Sunum
Bir konu hakkında görsel işitsel araç kullanılarak yapılan
anlatımlardır. Genel olarak nadir veya çok nadir görülen
konular/durumlar hakkında veya sık görülen konu/durumların yeni
gelişmeleri hakkında kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde eğitici
öğrencide eksik olduğunu bildiği bir konuda ve öğrencinin pasif
olduğu bir durumda anlatımda bulunur. Sunum etkileşimli olabilir
veyahiçetkileşimolmayabilir.
4.1.2. Seminer
Sık görülmeyen bir konu hakkında deneyimli birinin konuyu kendi
deneyimlerinideyansıtarakanlatmasıveanlatılankonununkarşılıklı
soru ve cevaplar ile geçmesidir. Sunumdan farkı konuyu
dinleyenlerin de kendi deneyimleri doğrultusunda anlatıcı ile
karşılıklı etkileşim içinde olmasıdır. Seminer karşılıklı diyalogların
yoğun olduğu, deneyimlerin yargılanmadan paylaşıldığı ve farklı
düzeylerde kişilerin aynı konu hakkında farklı düzeydeki sorular ile
eksikyanlarınıtamamlayabildikleribireğitimetkinliğidir.
4.1.3. Olgutartışması
Bir veya birkaç sık görülen olgunun konu edildiği bir küçük grup
eğitim aktivitesidir. Bu eğitim aktivitesinin hedefi, farklı düzeydeki
kişilerin bir olgunun çözümlenmesi sürecini tartışmalarını
sağlayarak, tüm katılımcıların kendi eksik veya hatalı yanlarını fark
etmelerini sağlamak ve eksiklerini tamamlamaktır. Bu olgularda
bulunan hastalık veya durumlar ile ilgili bilgi eksikliklerinin küçük
gruplarda tartışılması ile tamamlanması veya yanlış bilgilerin
düzeltilmesisağlanır.Ayrıcaaynıdurumileilgiliçoksayıdaolgunun
çözümlenmesi yoluyla aynı bilginin farklı durumlarda nasıl
kullanılacağı konusunda deneyim kazandırır. Olgunun/ların
basamaklı olarak sunulması ve her basamak için fikir üretilmesi ile
sürdürülür.Eğiticiherbasamaktadoğrubilgiyiverirvedoğrukararı
açıklar.
4.1.4. Makaletartışması
Makalenin kanıt düzeyinin anlaşılması, bir uygulamanın kanıta
dayandırılması ve bir konuda yeni bilgilere ulaşılması amacıyla
gerçekleştirilenbirküçükgrupetkinliğidir.Makalenintümbölümleri
sırası ile okunur ve metodolojik açıdan doğruluğu ve klinik
uygulamaya yansıması ile ilgili fikir üretilmesi ve gerektiğinde
eleştirilmesiilesürdürülür.Eğiticiherbasamaktadoğrubilgiyiverir
ve doğru kararı açıklar. Uzman adayına, benzer çalışmalar
planlayabilmesi için problemleri bilimsel yöntemlerle analiz etme,
sorgulama, sonuçları tartışma ve bir yayın haline dönüştürme
becerisikazandırılır.
4.1.5. Dosyatartışması
Sık görülmeyen olgular ya da sık görülen olguların daha nadir
görülen farklı şekilleri hakkında bilgi edinilmesi, hatırlanması ve
kullanılmasını amaçlayan bir eğitim yöntemidir. Eğitici, dosya
üzerinden yazı, rapor, görüntü ve diğer dosya eklerini kullanarak,
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1
14
öğrencinin olgu hakkında her basamakta karar almasını sağlar ve
aldığıkararlarhakkındageribildirimverir.Geribildirimleröğrencinin
doğrukararlarınıdevamettirmesivegelişmesigerekenkararlarının
açık ve anlaşılır bir biçimde ifade edilerek geliştirmesi amacıyla
yapılır.
4.1.6. Konsey
Olgunun/larınfarklıdisiplinlerilebirliktedeğerlendirilmesisürecidir.
Olgunun sık görünürlüğünden çok karmaşık olması öğrencinin
karmaşık durumlarda farklı disiplinlerin farklı bakış açılarını
algılamasınısağlar.
4.1.7. Kurs
Birkonuhakkındabellibiramacaulaşmakiçindüzenlenmişbirden
fazla oturumda gerçekleştirilen bir eğitim etkinliğidir. Amaç
genellikle bir veya birkaç klinik veya girişimsel yetkinliğin
edinilmesidir. Kurs süresince sunumlar, küçük grup çalışmaları,
uygulamaeğitimleribirbiriileuyumiçindegerçekleştirilir.
4.2. UygulamalıEğitimEtkinlikleri(UE)
4.2.1. Yatanhastabakımı
4.2.1.1. Vizit
Farklı öğrenciler için farklı öğrenme ortamı oluşturan
etkili bir eğitim yöntemidir. Hasta takibini yapan ve
yapmayan öğrenciler vizitten farklı şekilde
faydalanırlar. Hastayı takip eden öğrenci hasta takibi
yaparak ve yaptıkları için geribildirim alarak öğrenir,
diğer öğrenciler bu deneyimi izleyerek öğrenirler. Vizit
klinikte görülen olguların hasta yanından çıktıktan
sonra da tartışılması ve olgunun gerçek ortamda
gözlemlenmesiyleöğrenmeyisağlar.
4.2.1.2. Nöbet
Öğrencinin sorumluluğu yüksek bir ortamda derin ve
kalıcı öğrenmesine etki eder. Olguyu yüksek
sorumlulukdurumundadeğerlendirmeköğrencininvar
olan bilgisini ve becerisini kullanmasını ve eksik olanı
öğrenmeye motive olmasını sağlar. Nöbet, gereken
yetkinliklere sahip olunan olgularda özgüveni
arttırırken, gereken yetkinliğin henüz edinilmemiş
olduğu olgularda bilgi ve beceri kazanma
motivasyonunu arttırır. Nöbetlerde sık kullanılması
gerekenyetkinliklerin1’incikıdemyetkinlikleriarasında
sınıflandırılmışolmalarıbuaçıdanönemlidir.
4.2.1.3. Girişim
Tanı ve tedaviye yönelik tüm girişimler, eğitici
tarafından gösterildikten sonra belli bir kılavuz
eşliğinde basamak basamak gözlem altında uygulama
yoluylaöğretilir.Heruygulamabasamağıiçinöğrenciye
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1
15
geribildirimverilir.Öğrencinindoğruyaptıklarınıdoğru
yapmaya devam etmesi, eksik ve gelişmesi gereken
taraflarınıdüzeltebilmesiiçinöğrenciyezamanında,net
ve yapıcı müdahalelerle teşvik edici ve destekleyici ya
da uyarıcı ve yol gösterici geribildirimler verilmelidir.
Hergirişimiçinöğrenciyeöncedenbelirlenmişyetkinlik
düzeyineulaşacaksayıdatekraryaptırılmasısağlanır.
4.2.1.4. Ameliyat(ÇocukEndokrinolojisiyandaluzmanlıkeğitiminde
kullanılmamaktadır.
Bununla
birlikte
Çocuk
Endokrinolojisiyandaluzmanlıköğrencisiendokrinolojik
hastalıklarla
ilgili
gerekli
olan
ameliyatlara
yönlendirebilir ve izleyebilir; perioperatif medikal
yönetiminiüstlenir.)
İçindeçoksayıdakararvegirişimbarındıranmüdahale
süreçleridir. Her karar ve girişimin ayrı ayrı gereken
yetkinlik düzeylerine ulaşması amacıyla en az
riskli/karmaşık olandan en riskli/karmaşık olana doğru
olacak şekilde ameliyat sürecinin tüm basamakları
yüksek gözlem altında öğretilir. Öğrencinin tüm
basamaklardagerekenyetkinlikdüzeyineulaşmasıiçin
yeterlisayıdatekraryaptırılmasısağlanır.
4.2.2. Ayaktanhastabakımı
Öğrenci gözlem altında olgu değerlendirmesi yapar ve
tanı, tedavi seçeneklerine karar verir. Öğrencinin
yüksek/orta sıklıkta görülen acil veya acil olmayan
olguların farklı başvuru şekillerini ve farklı tedavi
seçeneklerini öğrendiği etkili bir yöntemdir. Ayaktan
hasta bakımında sık kullanılması gereken yetkinliklerin
1’inci kıdem yetkinlikleri arasında sınıflandırılmış
olmalarıbuaçıdanönemlidir.
4.3. BağımsızveKeşfederekÖğrenmeEtkinlikleri(BE)
4.3.1. Yatanhastatakibi
Yatarak takip edilen bir olgu hakkında yeterliğe erişmemiş bir
öğrencinin gözetim ve denetim altında, yeterliğe ulaşmış bir
öğrencinin gözlem altında yaptığı çalışmalar sırasında eksikliğini
fark ettiği konularda öğrenme gereksinimini belirleyerek bunu
herhangibireğitimkaynağındantamamlamasısürecidir.Bueğitim
kaynaklarınındoğruvegüvenilirolmasındaneğiticisorumludur.
4.3.2. Ayaktanhasta/materyaltakibi
Ayaktanbaşvuranacilveyaacilolmayanbirolguhakkındagereken
yetkinlik düzeyine erişmemiş bir öğrencinin gözetim ve denetim
altında,eğiticieşliğindevegerekenyetkinlikdüzeyineulaşmışbir
öğrencinin yüksek gözlem altında yaptığı çalışmalar sırasında
eksikliğinifarkettiğikonulardaöğrenmegereksiniminibelirleyerek
bunuherhangibireğitimkaynağındantamamlamasısürecidir.Bu
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1
16
eğitim kaynaklarının doğru ve güvenilir olmasından eğitici
sorumludur.
4.3.3. Akranöğrenmesi
Öğrencinin bir olgunun çözümlenmesi veya bir girişimin
uygulanması sırasında bir akranı ile tartışarak veya onu
gözlemleyereköğrenmesisürecidir.
4.3.4. Literatürokuma
Öğrencininöğrenmegereksinimiolankonulardaliteratürokuması
veklinikuygulamaileilişkilendirmesisürecidir.
4.3.5. Araştırma
Öğrencinin bir konuda tek başına veya bir ekip ile araştırma
tasarlamasıvebusıradaöğrenmegereksiniminibelirleyerekbunu
herhangibireğitimkaynağındantamamlamasısürecidir.
4.3.6. Öğretme
Öğrencinin bir başkasına bir girişim veya bir klinik konuyu
öğretirkenbukonudafarklıbakışaçılarını,dahaöncedüşünmediği
soruları veya varlığını fark etmediği durumları fark ederek
öğrenme gereksinimi belirlemesi ve bunu herhangi bir eğitim
kaynağındantamamlamasısürecidir.
5. EĞİTİMSTANDARTLARI
5.1. EğiticiStandartları
AsgariStandart:
-Eğiticiniyandaluzmanlığıenaz5yıllıkolmalıdır.
-Enazbireğiticitamgünçalışıyorveenazdoçentunvanınasahipolmalıdır.
-Bireğiticibaşınaenfazlaüçuzmanlıköğrencisidüşebilir.
ÖnerilenStandart:
-Enazbiritamgünçalışıyorolanveenazdoçentunvanınaenazikieğiticibulunmalıdır.
5.2.
MekanveDonanımStandartları
AsgariStandartlar:
-Enaz1poliklinikodası,
-Hastalarınıntanı,tedaviveizlemlerininyapılabileceğiyataklıservis(birimdeyadakurumda),
-Endokrintestlerinyapıldığıvediyabeteğitimininverilebileceğienaz1alan(acilmüdahalenin
yapılabileceğidonanımıtaşıyan),
-Seminer,konsey,vakatartışmaları,eğitimvehizmetfaaliyetleriningerçekleştirileceğitoplantı
odası(birimdeyadakurumda),
- Merkezin bağlı bulunduğu kuruluşun acil hastalara hizmet verebilecek bir acil ünitesinin
olmasıve/veyayoğunbakımhizmetivermekoşullarınınsağlanmasıgereklidir,
- Endokrin ile ilişkili birimler (Nükleer Tıp, Radyoloji, Pediatrik Cerrahi, Üroloji, Hormon
Laboratuvarı, Çocuk Ruh Sağlığı, Erişkinin Endokrinoloji, Kadın Doğum) kolay erişilebilir ve
birlikteçalışılabilirpozisyondaolmalıdır.
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1
17
- Eğitim kurumu diyabet eğitimi verebilecek hemşire, sosyal hizmet uzmanı, diyetisyen,
psikolog gibi Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet alanında klinik bilgi ve beceriye sahip yardımcı
sağlıkpersonelinekolayerişilebilirveyabirlikteçalışılabilirdurumda,
- Eğitime yönelik güncel temel kaynak kitaplar, elektronik veya yazı formatında kaynaklara
ulaşımolmalıdır.
ÖnerilenStandartlar:
- Eğitim kurumunda cinsiyet belirlenmesi ile ilgili kararların alınabilmesi için Çocuk
Cerrahisi/Ürolojisi, Psikiyatri, Genetik, Çocuk Endokrinolojisi ve Kadın Doğum bölümlerinin
katılımı ile gerçekleşen konsey oluşturulabilmeli ya da afiliye merkezlerin kullanılması
sağlanmalıdır.
6. ROTASYONHEDEFLERİ
ROTASYONSÜRESİ/AY
1AY
2AY
ROTASYONDALI
EndokrinolojiveMetabolizmaHastalıkları
ÇocukGenetikHastalıklarıveyaTıbbiGenetik*
ENDOKRİNOLOJİVEMETABOLİZMA
HASTALIKLARIROTASYONU
GİRİŞİMSELYETKİNLİKHEDEFLERİ
YetkinlikAdı
Çocuk Endokrinolojiden erişkine geçiş yapan hastaların takip ve tedavi
yaklaşımı
YetkinlikDüzeyi
2
ÇOCUKGENETİKHASTALIKLARI/TIBBİGENETİK
ROTASYONU
GİRİŞİMSELYETKİNLİKHEDEFLERİ
YetkinlikAdı
MendelianKalıtımşekillerinehakimiyet
Aileağacıçizilmesiveyorumlanması
Mutasyonçeşitleriveyorumlanması
Genetikdanışmanlık
Sitogenetik(karyotipdeğerlendirme)
•
YetkinlikDüzeyi
1
2
2
2
2
ÇocukGenetikHastalıklarındarotasyonimkanıyoksa,TıbbiGenetikRotasyonunagönderilebilir.
7. ÖLÇMEVEDEĞERLENDİRME
Eğiticininuygungördüğüölçmedeğerlendirmeyöntemleriuygulanmaktadır.
8. KAYNAKÇA
TUKMOS,TIPTAUZMANLIKKURULUMÜFREDATOLUŞTURMAVESTANDARTBELİRLEME
SİSTEMİ,ÇekirdekMüfredatHazırlamaKılavuzu,v.1.1,2013
30.09.2016’danitibarengeçerlidir.
TUKMOS,ÇOCUKENDOKRİNOLOJİSİÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1