95-97 osman bulut.indd

İzmir SMMMO
KOBİ TANIMI VE KOBİ – TFRS (FİNANSAL
RAPORLAMA)’YE BAKIŞ
Osman BULUT
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ğü bulunmayan ve dış kullanıcılar için genel amaçlı
Tanımı ve Özellikleri
finansal tablo yayımlayan işletmelerdir.” Buradaki dış
Avrupa Birliği (AB) ile uyum sağlamak amacıyla
18.11.2005 tarih ve 25997 sayılı Resmî Gazete’de yakullanıcılar; işletme yönetiminde yer almayan işletme
yınlanan, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının ‘’Küçük ve
sahipleri, işletmeye borç verenler, potansiyel borç veOrta Büyüklükteki işletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve
recek olanlar ve kredi derecelendirme kuruluşları gibi
Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik’’ ile yıllık net
bilgi ihtiyacı olanlardır.
satış hasılatı ya da bilançosu 25 Milyon TL‘yi aşmayan
Sosyal, politik ve ekonomik açıdan gelişmiş ve gelişve yıllık çalışanı 250 kişiden az olan
mekte olan ülkeler için önemi gideişletmeleri KOBİ olarak tanımlanrek artan kobiler; yarattıkları istihmıştır. Bu yönetmeliğe göre KOBİ’ler
Kobiler; kamuya dam olanakları, üretimdeki payları
Mikro-Küçük ve Orta Büyüklükteki
ve sosyal-ekonomik dengenin kohesap verme
işletmeler olmak üzere 3 kategoriye
runması açısından ülkemiz için de
ayrılmıştır.
büyük önem taşımaktadır.
yükümlülüğü
1) 10 kişiden az yıllık çalışanı istihNitekim Türkiye’ deki toplam istihdadam eden ya da yıllık net satış hasıbulunmayan ve
mın % 76,7’si, toplam katma değerin
latı veya mali bilançosu 1 Milyon TL‘yi
% 26,5’i ve toplam İhracatın % 12’si
dış kullanıcılar
aşmayan işletmeler mikro işletme,
kobiler tarafından sağlanmaktadır.
2) 50 kişiden az yıllık çalışanı istihYapılan bir araştırmada İtalya ve
için genel amaçlı
dam eden ya da yıllık net satış hasıJaponya gibi ülkelerde kobilerin
finansal
latı veya mali bilançosu 5 Milyon TL‘yi
istihdam yaratma, teknoloji, değiaşmayan işletmeler küçük işletme,
tablo yayımlayan şim, verimlilik ve katma değer gibi
3) 250 kişiden az yıllık çalışanı istihözellikler bakımından büyük şirketdam eden ya da yıllık net satış hasılaişletmelerdir.
lerden daha iyi durumda oldukları
tı veya mali bilançosu 25 Milyon TL‘yi
belirtilmiştir. Ayrıca yapılan başka bir
aşmayan işletmeler ise orta büyükçalışmada kobilerin birçok ülkede en
lükteki işletme olarak kabul edilmekönemli, hatta tek istihdam sahası olarak görüldüğü
tedir.
ifade edilmiştir.
Burada dikkat edilmesi gereken husus, mali bilanço
Türkiye’deki toplam işletme sayısının 2002 yılı verileifadesinden aktif toplamın anlaşılmasıdır.
rinde göre 1.720.598 adet olduğu, bunun % 95’inden
KOBİ’lerin bir başka tanımı ise KOBİ-TFRS’de yapılmışfazlasını mikro işletmelerin oluşturduğu, %3’ü küçük
tır. Uluslararası alanda genel kabul görmüş bu tanım
ölçekli işletmeler ve % 0,18 ise orta büyüklükteki işşöyledir: “Kobiler; kamuya hesap verme yükümlülületmeler olduğu belirtilmektedir.
dayanışma
95
İzmir SMMMO
Bu veriler birlikte ele alındığında Türkiye’deki toplam standardın yayımlandığı tarihte yürürlüğe gireceği
işletmelerin ancak % 2’lik kısmının büyük işletme, % belirtilmiştir.
98’lik kısmının ise kobi olduğu anlaşılmaktadır.
Bu standardın amacı, ‘’kendi özel bilgi ihtiyaçlarını
İşte bu aşamalarda kobilerin esnek yapıları, değişime karşılamaya yönelik olarak hazırlanmış raporlar talep
kısa sürede uyum sağlamaları ve bölgesel kalkınmaya edebilme imkânı bulunmayan geniş bir kullanıcı kitolan katkıları göz önüne alındığından, ülkelerin eko- lesine, genel olarak bir işletmenin finansal durumu,
nomilerinde önemli rol oynadıkları görülmektedir. faaliyet sonuçları ve nakit akışları; hakkında ekonoKobilerin kendilerine özgü yapıları dolayısıyla özel mik kararlar almalarında faydalı olacak bilgiler sağlaçözümlerin geliştirilmesi zorunlu olmaktadır. Özel mak’’ olarak açıklanmıştır.
çözüm gerektiren konulardan biri
01.07.2012 tarihinde yürürlüde Finansal Raporlamalardır. ( KOBİğe giren 6102 Sayılı Türk Ticaret
TFRS )
Kanunu’nda Türkiye’deki tüm işKobilerin esnek
letmelere Muhasebe ve Finansal
yapıları,
değişime
Kobiler ve Finansal Raporlama
Raporlama konusunda Türkiye
Uluslararası muhasebe standartlaMuhasebe Standartları’na uyma
kısa sürede uyum
rının bütün dünyada ilgi görmesi
zorunluluğu getirmektedir. Ancak
üzerine kamuya hesap verme yü26.06.2012 tarih ve 6335 sayılı Yasa
sağlamaları ve
kümlülüğü bulunmayan küçük ve
ile Türk Ticaret Kanunu’nda yapılan
bölgesel kalkınmaya değişiklikler sonucunda bazı işletorta ölçekli işletmeler (KOBİ) içinde
de bazı özel çalışmaların yapılması
meler için bireysel ve konsolide fiolan
katkıları
göz
ihtiyacı doğmuş, yapılan çalışmalar
nansal tabloların Türkiye Muhasebe
sonucunda Temmuz 2009 yılında
önüne alındığından, Standartları’ na göre bu standartlaKobiler için Uluslararası Muhasebe
rın normları uygulanarak yeniden
ülkelerin
Standardı (IFRS FORSMES) yayımdüzenleneceği anlaşılmaktadır.
lanmıştır.
Nitekim kobiler için 6102 sayılı Kaekonomilerinde
Türkiye’de ilk defa 1999 yılında Sernun’ un 6335 sayılı Kanun’la değişmaye Piyasası Kanunu’na eklenen önemli rol oynadıkları tirilmiş 88. maddesinin 3. bendi aybir madde ile uluslararası finansal
nen aşağıdaki gibidir:
Madde 88. (3) : Kamu Gözetimi,
raporlama standartları ile uyumlu,
görülmektedir.
Muhasebe ve Denetim Standartları
ulusal finansal raporlama standartKurumu değişik işletme büyüklükları hazırlamak ve yayınlamak üzeleri, sektörler ve kar amacı gütmere Türkiye Muhasebe Standartları
Kurulu (TMSK) oluşturulmuştur. Bu kurul, 2005 yılın- yen kuruluşlar için özel ve istisnai standartlar koymada Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu Vakfı ya ve farklı düzenlemeler yapmaya yetkilidir. Bu stan(IASCF) ile telif hakkı anlaşması imzalamış ve tam set dart ve düzenlemeler, Türkiye Muhasebe Standartları’
uluslararası ve yorumlarını Türkçeye çevirerek yayın- nın cüz’ü addolunur.
Ayrıca 6335 sayılı Kanun’ un 36. maddesi ile 6102 sayılamıştır.
TMSK’nın Türkçeye çevirerek yayımlamış olduğu stan- lı Kanun’un geçici 1. maddesinin 1.Fıkrasının b bendi(
dartlardan birisi de (KOBİ-TFRS) Kobiler için Finansal özellikle kobileri ilgilendiren ) değiştirilmiştir.
Raporlama Standardı’ dır. KOBİ-TFRS Standartları hak- Eski Şekli b) “ Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler
kında ülkemizdeki tebliğ 01.11.2010 tarih ve 27746 Türkiye Finansal Raporlama Standartları’ndan (KOBİsayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olup, ilgili tebliğin TFRS) oluşur’’ biçiminde iken, bu bent 6335 Sayılı Ka-
96
dayanışma
İzmir SMMMO
6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun defterlerle ilnun ile aşağıdaki şeklini almıştır.
Yeni Şekli b) “ Kurum tarafından değişik işletme bü- gili 64. maddesinin 1. fıkrası 1. cümlesi değiştirilyüklükleri, sektörler ve kar amacı gütmeyen kuruluş- miş ve buna paralel olarak 6102 sayılı Türk Ticaret
lar için belirlenen standartlar ve diğer düzenlemeler- Kanunu’nun geçici 1. maddesi 5. fıkrası açıkça ortaya
den oluşur.’’
koymuştur. Yani 6335 sayılı Kanun’la “ Vergi Usul KaBu değişiklikle; “Küçük ve orta büyüklükteki işlet- nunu Defter Tutma’’ ile ilgili hükümlerine uyma zomeler Türkiye Finansal Raporlama Standartları’ ndan runluluğu getirilmiştir.
(KOBİ-TFRS) oluşur.” hükmü kaldırılmış olup, böylece 6335 sayılı Kanun’la 6102 sayılı Türk Ticaret
Türkiye Finansal Raporlama Standartlarından (KOBİ- Kanunu’nun eleştirilere konu olan hükümleri değişTFRS) nin uygulanmayacağı betirilmiş ve yeniden düzenlenlirlenerek başka standartlar ve
miştir. Özellikle tam set ve
düzenlemelerin uygulanacağıkobiler için standarttaki değiBu standardın
na işaret edilmiştir. Ayrıca 6335
şiklikler önem arz etmektedir.
sayılı Kanun’un 36. maddesi ile
uygulama başarısı büyük Yapılan değişiklikle sorunların
geçici 1. maddeye 4. fıkra eklebiteceğini umarız. Ancak 6335
nerek muaf tutulabilecekleri de
sayılı Kanun da kısa ve dar
ölçüde finansal tablo
belirlenmiştir.
bir zamanda hazırlanmıştır.
hazırlayan muhasebe
Yine 6335 sayılı Yasa’ nın 41/1.
Yasa hükümleri arasında yeni
maddesi ile 6102 sayılı Türk Tiuyumsuzluklar ve boşluklar
meslek mensubuna
caret Kanunu’nun
“ Defolması muhtemeldir. Bunların
terlerin tutulması’’ başlıklı 65.
bağlıdır. Muhasebe meslek bir kısmı tebliğlerle çözülebilmaddesinde mevcut “ Şu şartla
se de yeni yasal düzenlemeki, muhasebenin bu tutuluş bilere gerek duyulabilecektir.
mensuplarının KOBİ/
çimleri ve bu konuda uygulanan
Şayet KOBİ/TFRS’nin uyguTFRS’nin sağlayacağı
yöntemler Türkiye Muhasebe
lamaya girmesi söz konusu
Standartları’na uygun olmalıdır.’’
olacaksa bir takım faydalar
faydalar, muhtemel
cümlesi madde metninden çıkasağlayacağı açıktır. Ancak bazı
rılmıştır.
muhtemel sakıncalar da söz
sakıncalar ve standardın
Bunun gibi, 6102 sayılı Kanun’un
konusu olabilir.
geçici 1. maddesinin 5. fıkrasınBu standardın uygulama bauygulanabilirliği
daki “ Türkiye Muhasebe Stanşarısı büyük ölçüde finansal
konusundaki görüşleri
dartları (TMS/TFRS) yorumları ile
tablo hazırlayan muhasebe
kavramsal çerçevede belirlenen
meslek mensubuna bağlıdır.
alınmalıdır.
ilkeler bu kanunun ticari defterMuhasebe meslek mensuplalere, finansal tablolara ve raporrının KOBİ/TFRS’nin sağlayalamaya ilişkin hükümleri ile ilgili
cağı faydalar, muhtemel sadiğer hükümlerine de uygulanır.’’ hükmünden ticari kıncalar ve standardın uygulanabilirliği konusundaki
defterler çıkartılmıştır.
görüşleri alınmalıdır.
Böylece “ TMS/TFRS ve yorumları ile KOBİ/TFRS ve Meslek mensuplarının eğitim konuları, bilgi düzeyi,
kavramsal çerçeve de belirtilen ilkeler” in ticari def- demografik özellikleri itibariyle verdikleri cevaplar
terlerin tutulmasında uygulanmayacağı açıkça belir- arasında anlamlı farklılıklar olup olmadığını ortaya
tilmiştir.
koymak da çalışmanın amaçları arasında olmalıdır.
dayanışma
97