slam araştırmaları

Avrupa İslam Üniversitesi
İSLAM ARAŞTIRMALARI
Journal of Islamic Research
‫البحوث االسالمية‬
Yıl 4 Sayı 1 Mayıs 2011
İSLAM ARAŞTIRMALARI
Almanya’da İslam Dersi-III
-Erlangen Modeli- Ortaöğretimde (Hauptschule) İslam Dersi
Prof. Dr. Halit ÜNAL
Sınıf 7
7.1
TOPLUMDA YAŞAMAK
Kendisi ve başkaları için sorumluluk
üstlenmek
Başkalarına Yardım Etmek
> Bizzat Yardım için imkanlar
> Müslüman toplumun muhtaçlara
verdiği hediyelere örnek olarak Zekat
ve Kurban
> Mahalli Yardım Organizasyonları
> Uluslararası Yardım Organizasyonları
Yardım kabul etmek
> Kendi çaresizliğiyle uğraşmak
Minnettarlık ve nankörlük
■ Derste Müzakere, proje çalışması
Çevremizde hangi insanlar yardıma
muhtaçtır, biz nasıl yardım edebiliriz
Yardım organizasyonlarını yerinde ve
uzmanlarına sorarak tanımak
Uluslararası yardım organizasyonları
ve onların çeşitli sembolleri (Kızılhaç
ve Kızılay gibi)
Ciddi ve gayriciddi yardım organizasyonları nasıl ayırt edilebilir?
Kamu yararına çalıştığının maliye
tarafından tasdik edilmiş olması ve
bağış mührü
Bir yardım organizasyonu hakkında
röportaj.
Öğrenciler için bir proje organizasyonu. Mesela ev ödevine yardım. Vaftiz
babalığı vb.
Bütün okul için projeye öncülük yapmak, global düşünmek, yerel uygulamak. Mesela bir kriz bölgesinde yıkılan okullara yardım için geniş kapsamlı
bir eşya toplama faaliyeti. (kermes ve
pazar)
Şahsi feragat (fedakarlık) ile ihtiyaç
sahiplerine yardım etmek.
İlgilenme ve teselli yoluyla yardım
Kur’an’dan derinlemesine metin çalışması:
Kur’an 64: 16-18
■ İhtiyaç içinde olduğumda kime
başvurmalıyım? (Mesela Ebeveyn,
akraba, arkadaşlar, öğretmenler, öğrenciler)
Okulla ilgili problemlerde yardım kabul etmek
Yıl 4 Sayı 1 Mayıs 2011161
İSLAM ARAŞTIRMALARI
Metin kolajı: Kim bana hangi problemlerde yardımcı olabilir?
Tecrübe aktarımları: Bana nasıl yardım
edildi, ben nasıl reaksiyon gösterdim?
Okul içi ve okul dışı istişare merkezlerini ziyaret
Kendine yardım için yol; Şahsi sorumluluk: Hz. Muhammed buyurdu ki:
İçinizden birisi bir ip alır, yakacak
odun toplar ve bağlayarak pazarda
satarsa Allah onun onurunu korur. Bu,
onun dilenmesinden ve insanların ona
bir şey verip vermemelerinden daha
hayırlıdır.” (Hadis, Buhari, Cami’)
Azınlık halinde Toplum
> Bütün insanların eşitliği konusunda
Anayasanın ve Bayern eyalet yasasının
ifadeleri
■
Grafikle gösterimler: Dünyada,
Almanya’da ve kendi yurtlarında Müslümanlar
Müslüman organizasyonların kuruluşları tarafından ziyaret
Öğretmen ve öğrenciler için bir harita
oluşturma: islami organizasyonlar, o
mahaldeki dini cemaat
Proje:
İslami bir bayramı okulun Hıristiyan
çoğunluğuyla birlikte kutlama. Müslüman azınlık olarak Hıristiyan çoğunluğun bir bayramına iştirak.
Dini azınlıkların görevleri, hak ve
talepleri
■ Tabela : Avrupa’da azınlıklar
İnternet araştırması: Almanya’da dini
azınlıklar: Durum, zorluklar ve talepler.
Tartışma: Dini azınlıklar imtiyaz isteyebilirler mi? Mesela dini bir emir
olarak kurban kesmek ve Almanya’da
hayvan koruma kanunu
Delilli bir metin planı yapmak: Azınlık
ve çoğunluk – Her iki tarafın güvensizliği ve bunun bertaraf edilmesi için
imkanlar
Müslüman ve Hıristiyanların bir buluşma yerini ziyaret yahut törene katılma
162 Yıl 4 Sayı 1 Mayıs 2011
İSLAM ARAŞTIRMALARI
7.2
İMAN
■ “İncil” kavramının açıklaması (İbranice İncil/Eski Ahid, Yeni Ahid)
Allah’ın Kitaplarına iman
> Kutsal Kitaplara İman
İncil ve Kur’an arasındaki paralellikleri
(mesela Yunus ve Yusuf peygamberlerde) göstermek
> Kur’an’da zikredilen dört kutsal Kitap
ͲTevrat
‫التوراة‬
- Psalmen
‫الزبور‬
- İncil
‫االنجيل‬
- Kur’an
‫القران‬
■ Küçük sergi, Serbest çalışma malzemeleri, Kitap takdimi
> Kur’an’la doğru münasebet
■ Araştırma, Kur’an’la makul bir
münasebet konusunda bir imamla röportaj:
o Beden temizliği ve dini temizlik
o İyi niyet
o Dikkatli uygulama
Bir sayfa güzel yazı yazmak
Ubeyde el-Maliki Hz. Muhammed’in
şöyle söylediğini işittiğin rivayet ediyor: “Ey Kur’an halkı! Kur’an’ı baş
yastığı olarak kullanmayın, gecegündüz onu iyi bir şekilde okuyun, onu
öğretin, onunla iftihar edin, konuları
üzerinde derin düşünün. Onunla başarıya ulaşmayı isteyin. Fakat Kur’an
vasıtasıyla menfaat elde etmeye çalışmayın. Onun kendisinde yeteri kadar
menfaat vardır.” (Hadis; Koleksiyon
Mişkat)
Kur’an’ın (mesela meşhur 30. Cüzünü)
ezbere bilen cemaat üyelerini davet
etmek.
Dinin yazısız/kitapsız nakli
(mesela yerli kültürlerde)
yolu
■ Rivayetin bugün de önemli rolü (lafız
ve mana sıhhati) Mecaz dili, Ritüel,
Sema ve sembol
Yıl 4 Sayı 1 Mayıs 2011163
İSLAM ARAŞTIRMALARI
7.3
DİNİ HAYAT
Oruç
Orucun manası (Kur’an 2:183-186)
> Nefis ıslahının yolu
> Af, sabr otokontrol ve iyi davranış
alıştırması
> Yoksullara desteği teşvik
> Allah’a yaklaşma arayışı
> Temel kurallar
> Farz, nafile yahut haram oruç
> Ramazan’da oruç: Kur’an okumak,
camiye gitmek, gece ibadeti ve
sadaka gibi ameller
> Fitre/:Fıtır sadakası ( ‫)زكاة الفطر‬
■ Öğrenciler oruçla ilgili, mesela ailedeki,
kendi tecrübelerini anlatıyorlar.
Temsil ve tartışma ortamı yaratmak:
Überflussgesellschaft ta orucun rolü ve
diyetle oruç arasındaki fark konusunda
tartışma.
Ebu Hüreyre Hz. Muhammed (sav.)in
şöyle söylediğini işittiğini haber veriyor: “Bir kimse kötü söz ve işi terk
etmezse Allah o kimsenin yemeyi içmeyi terk etmesine önem vermez.”
(Hadis – Buhari)
Ebu Hüreyre Hz. Muhammed (sav.)in
şöyle söylediğini işittiğini haber veriyor:
Kim Ramazan’da inanarak ve ahirette
mükafaatını göreceğini ümid ederek
oruç tutarsa geçmiş günahları bağışlanır.
Kim Ramazan’da inanarak ve ahirette
mükafaatını göreceğini ümid ederek
geceleri ibadet ederse geçmiş günahları
bağışlanır.” (Hadis- Buhari)
Diğer dinlerde oruç
> Yahudilikte oruç
> Hıristiyanlıkta oruç
■ Diğer dinlerde oruç emirleri ve
zamanları
Fastenopfern in manası
Sınıf için farklı dinlerin bayramlarını
gösteren bir duvar takviminin hazırlanması
İslami Takvim
164 Yıl 4 Sayı 1 Mayıs 2011
■ İnternet araştırması
Farklı dinlerin farklı takvimleri. Mesela
Hristiyanlıkta, Yahudilikte. Güneş
takvimi, ay takvimi, Karışık formda
takvimler (solar-lunare takvim)
Takvim reformları ve sebepleri
(Juliyen, Gregoryen) Artık yıl
İSLAM ARAŞTIRMALARI
İslam Yılının özel gün ve geceleri:
Cuma, Ramazan’ın son on günü, Kadir
gecesi (Leyletü’l-kadr), Bayram günleri, Hac
Almanya’da Cami Yapımı
> Almanya’da cami yapımının tarihçesi
> Bir cami yapımında uyulması gereken kural ve gelenekler
> Camilerin kültürel çevrelerine anlamlı uyumu
■ Almanya’da camilerin çeşitliliği
o Almanya’da 18. Yüzyılda cami
yapımına başlanması
o Bir cami ziyareti
o Dökumentasyon: Aktüel bir cami
yapı projesi
o Tartışma: Bir caminin minaresi
olması gerekli mi?
Diğer Avrupa ülkelerinde cami yapım
7.4
İSLAM TARİHİ VE
COĞRAFYASI
Büyük Halifeler
Emeviler
> İndus’tan İspanya’ya/Endülüs’e kadar İslam Cihan Devletinin kuruluşu
Bölüm 7.4 altındaki konular bütünlük
içinde çeşitli şekillerde işlenebilir.
Mesela dersleri ve öğrenim gruplarını
aşan bir proje çerçevesinde – temel
yetki ve sorumluluk eğitimine özel bir
ilgi göstererek. (Kaynak bulmak, bir
araştırma planlamak ve gerçekleştirmek, bir impulsreferat vermek, konuları eğlenceli veya dökumenter sunmak,
grafik yahut resimlerle canlandırmak
…)
■ Muaviye’nin saltanatının tahkimi,
başşehir olarak Şam, resmi yönetim dili
olarak Arap dili, Sefer yollarının güvenliği, muhteşem camilerin yapılması
Şam’daki büyük camilerin resimlerle
Anlatılması
Bir taslak haritanın İmparatorluğun
yayıldığı bütün yerler ve önemli şehirlerle doldurulması
Yıl 4 Sayı 1 Mayıs 2011165
İSLAM ARAŞTIRMALARI
Abbasiler
> Siyasi hakimiyetleri dönemi
> Bağdat ve Kurtuba’da hükümet
merkezleri
■ (M.S. 750)yılında Abbas’ın iktidarı
ele geçirmesine sebep olan gerginlikler
ve
kavgala
,
son
emevi
Abdurrahman’ın İspanya’ya kaçışı,
Kurtuba’da halifeliğin kuruluşu
İslam kültür mahallerinin gelişmesi
> İslamın Yayılışı
> İslam’ın kültürel başarısı
> Batı Hristiyanlığıyla karşılaşma
■ Bağdat’ta Halife Harun er-Reşid
(MS.786-809) örneğinde olduğu gibi
siyasi iktidarın yayılması
Fethedilen bölgelerdeki mevcut kültürün korunması ve geliştirilmesi
Haçlı Seferleri Dönemi
> İstila, çarpışma, Kültür alışverişi
■ Papa II. Urban idaresinde Haçlı düşüncesinin doğuşu (Kutsal mekanları
ziyaret fikri, Şövalyelik, kutsal mezarların “kafirler”in elinden kurtarılması)
Kudüs’ün MS. 1099 yılında zor yoluyla ve kanlı bir şekilde ele geçirilmesi,
Haçlı devletlerinin ortaya çıkışı, Salahaddin’in geri alması (MS.1187/88)
Savaşlara rağmen Salahaddin ve Kral
Friedrich Barbarossa’nın birbirlerini
takdir etmesi. Salahaddin Avrupa literatüründe de Yahudi ve Hristiyanlarla
yapılan görüşmede “bilge kral” olarak
nitelendirilmiştir. (Lessing, Nathan der
Weise)
İslam ve Hıristiyanlıkta Farklı Tarih
Tasvirleri
166 Yıl 4 Sayı 1 Mayıs 2011
■ Avrupalılarla Müslümanların karşılaşması konusunda çağdaş rivayet ve
nakillere dayanarak yapılmış resim
İSLAM ARAŞTIRMALARI
7.5
KUR’AN VE HADİS
Kur’an (el-qur’an: ‫) القٮران‬
Kur’an’ın ana konuları
Kur’an’da ana konular:
> Sadece tek bir Allah vardır (‫)توحيد‬
> İyi ve kötü ameller
> Hesap gününde Allah huzurundaki
sorumluluk
■ Kur’an’la derinlemesine metin çalışması
o 87. Surenin tamamı- Allah ile insan
arasındaki ilişkinin tabiatı
o Kur’an ayetleri 37: 1-74 yahut 55
veya 78. Surelerin tamamı- Kur’an nasıl
bir edebi tasvirle ahireti tarif etmiştir.
o Kur’an ayeti 3:18- Allah’ın birliği
(krş. Bölüm 5.2)
Diğer dinler: Hayat, Ölüm ve ondan
sonraki zaman
Başka konuşma vesileleri: Adalet ve
bağış acının manası ve önemi, insanın
yeteneği ve sorumluluğu konusunda
sorular.
Kur’an’ı orijinalinden öğrenmek
101 ve 103. Surelerin tamamı
■ Arapça ve Almanca metinler dinlemek, okumak ve konuşmak; İnternette
Kur’an hakkında araştırma yapmak
(öğretmenlerin yönetiminde)
Teypten Kur’anın farklı kıraat tarzlarını
tanımak ve farkları kavramak
Ezberlemek: Ezberlenen ayetlerin faydasını, bereketini ve güzelliğini yaşamak
Hadis (el-Hadis:‫)الحديث‬
Sünnetin temeli olarak Peygamber
Sözleri
(Krş. Müfredat, Bölüm 9.5)
> Konularına göre düzenlenmiş hadisler belli hadis mecmualarından okunabilir.
> Hz. Muhammed’in mutad bazı
fiilleri hadis mecmuaları yoluyla Müslüman hayat kültürünün değişmez
parçası haline gelmiştir.
Farklı hayat tarzları ve Adetler
■ Araştırma:
Almanca’da modern Hadis-Koleksiyonları, diğer dillerde büyük klasik
Hadis Koleksiyonları
Kişisel çevrede müslümanın hayat
kültürüne ait unsurları tanımak: Beslenme- yahut giyinme alışkanlıkları,
uyuşturucu maddeden uzak durmak,
ayakkabılarla evlere girmemek.
■ Kur’an, Sünnet ve Ahlak: Örtünme
emirleri, giyinme gelenekleri
o Müslüman hayat kültürünün çeşitliliği
o Önyargı ve standartlaştırma tehlikesi
Yıl 4 Sayı 1 Mayıs 2011167
İSLAM ARAŞTIRMALARI
Hadis mecmualarının ortaya çıkışı
■ Seçilmiş Hadis-Koleksiyoncuları ile
ilgili Araştırma (İnternet yardımıyla)
Mesela Buhari ve Hadis toplama kuralları
Dökumanlar ve sonuçların takdimi
7.6
PEYGAMBERLER
Allah’ın Peygamberleri insanları:
> Kendi hayatında iyi ve makul hedeflere
yönelmeye
> Bütün insanlara saygı göstermeye
> Sorumlu davranmaya ve
> Kendi kendine öğrenmeye
çağırır:
■ Metin çalışması: önemli bir Kur’an
kıssasının tarihle ilgisi üzerinde derinleşmek
Hz. Muhammed ve İbn Ümmi
Mektum’un kıssası (Kur’an Sure 80:110): Allah Hz. Peygamber’e arkadaşlarıyla olan münasebetlerindeki görevini
hatırlatıyor.
■
Düşünme/
Sınıfta
Tartışma/Araştırma
o Ben her zaman bir işi niçin yaptığımın
farkında mıyım?
o Nerede kendimi etki altında hissediyorum, nerede işimi kendim belirliyorum.
o Yakın ve uzak gelecek için hangi
planlarım var, benim için ne önemlidir?
o Uzun emellerle somut niyetler arasını ayırmak
o Hayat ne ölçüde planlanabilir?
o Ne gibi hayat planlarına sahibiz?
o “Kader” var mıdır? (Krş.Müfredat,
Sınıf 10.2)
168 Yıl 4 Sayı 1 Mayıs 2011
İSLAM ARAŞTIRMALARI
Allah rahmet ve affı kendine taahhüt
etti.
> Allah’ın elçileri insanları Allah’tan
af dilemeye çağırdı.
> Hz. Muhammed, Allah’ın huzurunda günahı itiraf etmeyi, verilen
zararları tazmin etmeyi ve kötü bir
işten sonra iyi
Bir iş yapmayı tavsiye etti.
■ Metin çalışması
Allah’ın rahmeti ve affı:
Kur’an mesela: 6:12-13, 6:54-55, 40:79
Hz. Muhammed, herkese kendi arkadaş çevresini dikkatli seçmesini
tavsiye etti.
■ Derinleşme/ Gözlem görevi:
Benim arkadaşlarım özellikle benim
diğer arkadaşlarıma ne yapıyor? Onların güçlü ve zayıf tarafları ne, benimki
ne? Arkadaşlarımdan nasıl etkilenirim?
Kendi yolunda gitmek
> Eğitim ihtilafları
> Sosyal ihtilaf senaryoları konteksinde Öngörü
■ Hz. Muhammed kendi geçimini
dürüst çalışarak kazanmaya, teri kurumadan işçilere ücretlerini vermeye
çağırır.
Af ve başkalarına karşı hoşgörü konusunda Sünnetten örnekler.
İhtilaf halinde islami çalışma ahlakı ve
sosyal ahlak Mesela aşağıdaki durumlarda:
o İşsizlik
o Belirsiz ikamet statüsü
o Aile ve geleneksel rol anlayışı
7.7
DİĞER DİNLER
Hıristiyanlık
Hz. İsa’nın Hayatı ve Tesiri
■ Hz. İsa’ın “Hayatı”
Hz. İsa hakkında rivayette bulunan
kaynaklar, Hz. İsa’nın yaşadığı zaman
ve çevre.
Yıl 4 Sayı 1 Mayıs 2011169
İSLAM ARAŞTIRMALARI
■ Öğretmen anlatımı: Havarilerin görevlendirilmesi ve gönderilmesi. Mucize, mesela kötürüm birisinin iyileştirilmesi
Şifaya kavuşturulan birisi, bir seyirci
ve diğer hastalardan birisinin rivayeti
■ Hz. İsa toplumda zayıf ve aşağılanmış kişilerle dayanışma içinde bulundu
(gümrük memuru, fahişe kadın)
Onun provokatif durumuna karşı reaksiyonlar. Toplumumuzda zayıf ve aşağılanmış olan kimdir?
Bu insanlarla biz nasıl görüşüyoruz?
Böyle insanları etrafına toplamış bir
“Kurtarıcı” ya biz nasıl reaksiyon gösterirdik.
Hıristiyanlık inancında Hz. İsa’nın
Önemi: Christus/Messias, Heiland,
Tanrının oğlu olarak Hz. İsa
■Yeni Ahid’in temel tebliği olarak
ölüm ve dirilmenin önemi ve anlamı
Oster bayramının Hıristiyanlar için
önemini öğrenmek
Tek tanrılı Dinlerde Hz. İsa
■ Müslümanlar için Hz. İsa bir peygamberdir. Hıristiyanlar O’na Tanrının
oğlu olarak saygı gösterirler.
Kur’an ve İncil’den Hz. İsa hakkında
seçilmiş parçalar
Hıristiyan mezheplerinin Anahatları
■İslam Dersinde diğer dini cemaat din
dersi öğretmenlerinin Hıristiyan ve
Müslüman öğrencilerin aktüel bir konu
(mesela bir ihtilafın çözümü hakkında)
ortak projesini ele almaları
Hıristiyan mezhepleri- Seçilmiş mezhepler hakkında derinlemesine incelemeler
■Doğuş tarihleri, yapıları, öğretideki
farklılıkları
o Katolik Kiliseleri
o Protestan Kiliseleri
o Ortodoks Kiliseleri
o Diğerleri
170 Yıl 4 Sayı 1 Mayıs 2011