ilerleme raporu - İktisadi Kalkınma Vakfı

2011 TÜRKİYE İLERLEME
RAPORUNU ANLAMAK
İKV, 12 Ekim 2011
Bu sunum İktisadi Kalkınma Vakfı tarafından
hazırlanmıştır. Kaynak gösterilerek alıntı
yapılabilir.
İLERLEME RAPORUNU ANLAMAK
• SİYASİ KRİTERLER
• FASILLAR VE UYUM DURUMU
Detaylı bilgiler için İKV web sitesinde yer alan kapsamlı
değerlendirmeleri inceleyebilirsiniz.
www.ikv.org.tr
A. SİYASİ KRİTERLER
Demokrasi ve
Hukukun Üstünlüğü
• Çoğulcu ve demokratik geçen 12 Haziran
seçimleri;
• Ergenekon, Balyoz, KCK davalarının
hukukun üstünlüğü için fırsata
dönüştürülmesi talebi;
• Aşırı tutukluluk sürelerinin adil
yargılamaya verdiği zarar.
Anayasa
• 2010 Anayasa değişikliklerinin olumlu bir
adım olarak algılanması;
• Demokratik ve katılımcı yeni bir Anayasa
beklentisi.
Parlamento
• Yüksek seçim barajı (%10);
• Milletvekili dokunulmazlıkları ve “yemin
krizi”.
A. SİYASİ KRİTERLER
Cumhurbaşkanı
Hükümet
Kamu
Yönetimi
• Siyasi partiler arası diyalogun
gelişmesinde önemli bir rol
oynamakta.
• AB Bakanlığı’nın kurulması;
• 2010 yılında yapılan Anayasa
değişikliklerinin uygulanması;
• AB sürecine bağlılığın uygulamalara
yeterince yansımaması.
• E-Devlet çalışmaları ile şeffaflığın ve hesap
verebilirliğin artırılması;
• Ombudsman kurumunun oluşturulmasının
önemi.
A. SİYASİ KRİTERLER
Sivil Denetim
Yargı Sistemi
Yargı Sistemi
• Güvenlik güçlerinin sivil denetim
mekanizmasının güçlendirmesinde
aşama kaydedilmesi;
• 2011 YAŞ Toplantısı’nın önemi.
• HSYK Kanunu ve Anayasa değişiklikleri ile
ilerleme kaydedilse de yargının bağımsızlığı ve
tarafsızlığı konusunda ek adımlar atılması
gereksinimi;
• Yargı reformu stratejisinin gözden geçirilmesi.
• Yargı denetimi yerine tutuklamalara
başvurulması, bilgi sızdırılması , dosyalara sınırlı
erişim, gözaltı kararları için yeterli gerekçe
sunulmaması .
A. SİYASİ KRİTERLER
Yargı Sistemi
• Hapishane koşulları ve tutukluların hakları ile ilgili
yeni düzenlemelere ihtiyaç var;
• Vatandaşların adalete erişim hakları konusunda
bilinçlendirilmesi;
• Türkiye’de adli yardım alanında ayrılan kaynaklar
artırılmalı.
İfade ve Basın
Özgürlüğü
• Kamuoyunda, Kürt sorunu, azınlık hakları, Ermeni sorunu ve
ordu konularında tartışmalar devam etmekte;
• İfade özgürlüğü ihlalleri endişe yaratmakta, Türkiye’de basın
özgürlüğü kısıtlandığına ve gazetecilerin tutuklandığına
dikkat çekilmekte ve medyada bir oto-sansür
mekanizmasından bahsedilmektedir.
Örgütlenme
Özgürlüğü
• Türkiye’nin genel olarak AB standartlarında olduğunun
belirtilmesi;
• Gerekli yasal düzenlemelerin yapılması beklentisinin
yinelenmesi;
• STK’ların politika yapım sürecine katılması konusunda yasal ve
bürokratik engeller.
A. SİYASİ KRİTERLER
İnsan Hakları
• Medya, dini azınlıklara karşı söylemlerinde hassas
olmaya davet ediliyor;
• Kıbrıslı Rumların AİHM’de kazandığı
tazminatlarının hala ödenmemiş olması;
• Adalet Bakanlığı nezdinde bir İnsan Hakları Bölümü
kurularak hâkim, polis ve savcılara insan hakları
eğitimi verilmesi.
Sivil ve
Siyasi Haklar
• Türkiye’deki birçok insan hakları savunucusunun
Terörle Mücadele Yasası kapsamında yargılanması;
• Kolluk kuvvetlerinden işkence ve kötü muamele
gördüğünü iddia ederek mahkemeye başvuranlara
yönelik karşı davalar açarak caydırma stratejisi
uygulaması.
Sivil ve
Siyasi Haklar
• Ceza ve tutukevlerindeki mahkûm sayısının artmaya
devam etmesi nedeniyle tutuklu ve hükümlülerin
bulunduğu şartların iyileştirmenin giderek güçleşmesi;
• Çocuk mahkemeleri ve cezaevlerinin yetersizliği
nedeniyle özellikle kız çocukların bazı hapishanelerde
yetişkinlerle aynı yerde tutulması.
A. SİYASİ KRİTERLER
İşçi Hakları
• Mevcut yasal çerçevenin halen AB ve ILO Sözleşmeleri ile
uyumlu olmaması;
• Özel sektördeki işçilerin ve kamu çalışanlarının
toplanma, toplu sözleşme görüşmelerinde bulunma ve
grev yapma haklarına ilişkin engeller bulunması;
• Öğrenciler, emekliler, çiftçiler ve adliye memurlarına
toplanma hakkının halen tanınmamış olması.
Mülkiyet
Hakları
• 2008 tarihli Vakıflar Kanunu’na getirilen değişikliklerin
Ağustos 2011’te kabul edilmesi;
• 181 gayrimenkule Gayrı-Müslim cemaatleri ait
vakıfları adına kayıt yapılması.
Mülkiyet
Hakları
• 2008 tarihli Vakıflar Kanunu’nun uygulanmasında bazı
gecikmeler ve usule ilişkin sorunlar ile karşılaşılması;
• Birleşen vakıfların mülkiyetlerinin, Kanuna getirilen
değişikliklerin kapsamı dışında bırakılması;
• Bazı davalarla ilişkin son gelişmelerin ele alınması.
A. SİYASİ KRİTERLER
Çocuk
Hakları
• Çocukların okul öncesi eğitime katılım
oranının ve öğretmen sayısının artmasına
övgü;
• Çocukların Cinsel Sömürü ve İstismara Karşı
Korunması Sözleşmesi’nin Türkiye tarafından
imzalanması.
Çocuk
Hakları
• Çocuklarının okuldan ayrılma oranının endişe
teşkil etmesi;
• Çocuklara yönelik şiddet ile mücadele ve çocuk
işçi çalıştırılmasının engellenmesi için yeterli
çaba gösterilmemesi.
Çocuklar
ve Adalet
• Haziran 2010 tarihli TMK, CMUK ve diğer
değişiklerin ele alınması;
• Tüm illerde çocuk mahkemelerinin kurulmamış
olması;
• Çocukların tutuklanmasının asgariye indirilmesi
ve daha uygun şartların sağlanması gereksinimi.
A. SİYASİ KRİTERLER
Engelliler
• Engelli kişilere yönelik pozitif ayrımcılık için
yapılan Anayasa değişikliklerine rağmen
buna yönelik önlemlerin alınmaması;
• Engellilerin kamu sektöründe istihdam
edilmesinde önemli girişimlerde
bulunulması.
Engelliler
• Engelli kişilerin halen eğitim, sağlık ve kamu
hizmetlerine erişmekte sıkıntı yaşamaya devam
etmeleri.
Ayrımcılığın
Önlenmesi
• Kapsamlı bir yasal düzenleme bulunmamaktadır
ve mevcut yasalar AB müktesebatı ile uyumlu
değildir;
• Lezbiyen, eşcinsel, biseksüel ve transeksüel
grupların halen ayrımcılık, tehdit ve şiddet
suçlarına maruz kalmaları.
A. SİYASİ KRİTERLER
Azınlık Hakları, Kültürel
Haklar ve
Azınlıkların Korunması
Azınlık Hakları, Kültürel
Haklar ve
Azınlıkların Korunması
Doğu ve Güneydoğu’daki
Durum
• Irkçılık, yabancı düşmanlığı ve anti-semitizm
ile mücadelede mevzuatın gözden geçirilmesi
ve bu konulardan sorumlu bir kurumun
oluşturulması gerekiyor.
• Kültürel haklar konusunda; yapılan yasal
değişikliklere rağmen, Türkçe dışındaki dillerin
kullanılmasının önünde Anayasa’dan ve Siyasi
Partiler Kanunu’ndan kaynaklanan engeller
bulunması.
• GAP’ın devam ettiği vurgulanmakta; ulaştırma,
sağlık ve eğitim alanlarında adımlar atıldığı
belirtilmektedir;
• PKK’nın terörist saldırılarının, iki defa 15 Haziran’a
kadar ateşkes ilan edilmesine rağmen Nisan
2011’den sonra yoğunlaştığına dikkat çekilmektedir.
A. SİYASİ KRİTERLER
Mülteciler ve
Yerlerinden Edilmiş
Kişiler
Bölgesel
İşbirliği
Kıbrıs Sorunu
• Genel olarak yerlerinden edilmiş kişilerin
tazmininin devam ettiği, bununla birlikte
uygulamanın etkin olmadığı vurgulanmakta;
• Hükümetin bu sorunu ele almak için ulusal
bir strateji belirlemediğinin ve adımlarını
hızlandırması gerektiğinin altı çizilmekte.
• Türkiye’nin, Güney Doğu Avrupa İşbirliği Süreci
(GDAÜ) ve Bölgesel İşbirliği Konseyi de dâhil
olmak üzere, bölgesel girişimlere aktif olarak
katılmaya devam ettiği ve yürüttüğü belirtilmekte.
• İlişkiler halen normalleşmedi;
• Katma Protokol tam ve istisnasız uygulanmıyor;
• GKRY Dönem Başkanlığı’nda ilişkilerin
dondurulabileceği açıklamaları.
FASILLAR VE İLERLEME DURUMU
İLERLEME VAR
SINIRLI İLERLEME
İLERLEME YOK
1. MALLARIN SERBEST DOLAŞIMI
Yatay önlemler; standardizasyon.
Yeni ve Global Yaklaşım altındaki ürün mevzuatı.
Malların serbest dolaşımına ilişkin genel ilkelere uyum;
piyasa gözetimi; Eski Yaklaşım altındaki ürün mevzuatı.
Eczacılıkla ilgili ürünlerde uygulanan lisans zorunluluğu;
uyumlaştırılmamış alan; hurda bakır ihracatı; usule ilişkin
önlemler; Gümrük Birliği’nin tam ve istisnasız uygulanması.
2. İŞÇİLERİN SERBEST DOLAŞIMI
-
Avrupa İstihdam Hizmetleri ağına katılım
konusunda altyapı ve İŞKUR’un kurumsal
kapasitesinde iyileştirme gerekliliği; Sosyal
Güvenlik Sistemlerinin koordine edilmesi.
İşgücü piyasasına erişim;
Avrupa Sağlık Sigortası Kartı.
3. YERLEŞME VE İŞ KURMA
SERBESTİSİ
-
-
Sınır ötesi hizmet sunumu; posta hizmetleri;
mesleki yeterliliklerin karşılıklı olarak
tanınması; Gümrük Birliği'nin tam ve
istisnasız uygulanması.
4. SERMAYENİN SERBEST DOLAŞIMI
Yabancı sermayeli şirketlerin Türkiye’de gayrimenkul satın alımı.
Yabancı sermayeli şirketlerin Türkiye’de bulunan radyo ve
televizyonlarda sahip olabilecekleri hisse payları.
Kara para aklanması ve terörizme finans sağlanmasına karşı gerekli
yasal düzenlemelerin yapılması; Avrupa Konseyi’nin kara para
aklama, yasadışı işlemlerden ve terörizmin finanse edilmesinden
kalan malların araştırılması, el konulması ve kamulaştırması ile ilgili
sözleşmesinin imzalanmasına rağmen, TBMM’de onaylanmaması.
5. KAMU İHALELERİ
-
Yabancı istekliler aleyhine olan düzenlemeler.
Kamu ihaleleriyle ilgili şikayetlerin incelenmesi
hakkındaki AB Yönergeleriyle uyum; Kamu
İktisadi Teşebbüsleri, posta ve ulaştırma
sektörlerinde AB Yönergeleriyle uyum.
6. ŞİRKETLER HUKUKU
Uzun süredir askıda olan Türk Ticaret
Kanunu’nun 14 Şubat 2011’de yayımlanması ve
1 Temmuz 2012’de yürürlüğe girecek olması
önemli bir adım.
Ticari yargı sisteminin yeni Türk Ticaret
Kanunu’nu uygulama kapasitesi bilinmiyor.
Ticari işletmeler bazı eğitimler düzenlemiş olsa da
yeni Kanuna ilişkin olarak eğitim ve kapasite
geliştirme faaliyetleri organize edilmemiştir.
7. FİKRİ MÜLKİYET HUKUKU
Sınai mülkiyet hakları; Türk Patent Enstitüsü’nün idari
kapasitesinin artırılması, TPE tarafından alınan kararlar ile
Mahkeme kararları arasındaki tutarlılığın artması;
korsanlığın takip edilmesi.
Uygulama konusunda siyasi irade.
Fikir ve Sanat Eserleri taslak Kanunu halen beklemektedir; sınai
mülkiyet hakları alanında cezai yaptırımların bulunmayışı
(marka ihlalleri haricinde); adli yargılama süreçlerinin sorunlu,
uzun ve tutarsız olması; uzmanlaşmış fikri mülkiyet hukuku
yargıçlarının sayısının azalması.
8. REKABET POLİTİKASI
Rekabet Kurulu’nun şirket birleşmeleri alanında AB ile uyumlu
yeni Kılavuzu yayınlaması; Rekabet Kurumu’nun idari
kapasitesinin yüksek düzeyde seyretmeye devam etmesi ve
özellikle bankacılık ve otomotiv sektörlerinde rekabet
kurallarını uygulamaya dönük önemli kararlar alması.
-
Kamu teşebbüsleri ile münhasır ve özel haklara sahip
teşebbüslere ilişkin düzenlemelerin uyumlaştırılması.
9. MALİ HİZMETLER
BDDK’nın borç araçlarının ihraç edilmesine ilişkin uygulama
tüzüğünü yayınlaması; BDDK’nın yeni makro ihtiyati
sınırlamalar getirmesi; SPK’nın, Türkiye’nin yurt dışına ihraç
etiği sermaye piyasası araçlarının satışına ilişkin yeni bir tebliğ
yayınlaması.
Sigortacılık sektörü için bağımsız düzenleyici ve denetleyici bir
kurumun oluşturulmamış olması; Sigortacılık alanında Solvency
II’nin zamanında kabulü amacıyla Hazine Müsteşarlığı’nın
beşinci Nicel Etki Analizini başlatması.
-
10. BİLGİ TOPLUMU VE MEDYA
Elektronik haberleşme ve bilgi teknolojileri; düzenleyici
kurumların faaliyetlerinin şeffaflığı ve hesap verebilirliği
güçlendirilmesi; RTÜK yasasının yürürlüğe girmesi; yerli medya
kuruluşlarındaki yabancı sermaye payını artırılması; Türkçe
dışındaki dillere yayın imkânlarının artırılması.
Sabit telefon pazarında numara taşınabilirliği; bilgi toplumu
hizmetleri.
Mobil operatörlerden alınan verginin yüksek olması; spektrum
yönetimi, erişim ve ara bağlantı, tariflendirmeyle ilgili olarak AB
çerçevesine uyum sağlanmaması; elektronik imza alanında AB ile
tam uyum.
11. TARIM VE KIRSAL KALKINMA
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın Haziran 2011’de Tarım, Gıda ve
Hayvancılık Bakanlığı olarak yeniden yapılandırılması; IPARD
Uygulamaları Kapsamında Çiftçi Muhasebe Kayıt Sistemi’nin 12
ildeki 600 tarımsal arazi ve çiftlikte uygulanmaya başlanması.
Kırmızı et ve canlı büyükbaş hayvan ithalatına getirilen
kısıtlamalarda yapılan değişiklikler.
Türkiye’nin çiftçi ve hayvancılara yönelik doğrudan destek
politikası ve bu politikanın AB Ortak Tarım Politikasıyla
Uyumlaştırılması; Gümrük Birliği’nin tam ve istisnasız olarak
uygulanması.
12. GIDA GÜVENLİĞİ, VETERİNERLİK
VE BİTKİ SAĞLIĞI
Veterinerlik politikası alanında mevzuatın aktarılması ve uygulanması;
gıda güvenliği alanında yasal uyum; gıda işletmelerinin müktesebata
uyumlu şekilde sınıflandırılması; gıda ve yemin piyasaya arzı alanında
gıda işletmelerinin AB standartlarıyla uyumlu hale getirilmesi ve
hayvansal yan ürünler.
Sığır türü hayvanların kimliklendirilmesi ve hareketlerinin kayıt altına
alınması.
GDO’lara ilişkin yasal düzenleme kabul edilmiştir ancak bu, AB müktesebatı ile
uyumlu değildir.
Bulaşıcı süngerimsi ensefalopati (TSE) hastalığının kontrolü; ev ve süs
hayvanlarının ticaret dışı amaçlarla hareketlerinin kontrolü; sığır eti ve
türevlerine uygulanan fiili ithalat kısıtlamaları halen tam olarak
kaldırılmamıştır; hayvan refahına ilişkin konular.
13. BALIKÇILIK
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın yeniden
yapılandırılması; Kaynak ve filo yönetimi; Su
Ürünleri Bilgi Sistemi’nin güçlendirilmesi.
Denetim ve kontrol; Uluslararası anlaşmalar.
AB müktesebatına uyum; yapısal eylemler,
piyasa politikası ve devlet destekleri; Gümrük
Birliği’nin tam ve istisnasız uygulanması.
14. ULAŞTIRMA POLİTİKASI
Türkiye’nin Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün üye denetleme şemasına
gönüllü olması.
Karayolu taşımacılığı – 1986’dan önce üretilen 48 bin ticari aracın pazardan
çıkarılması; çalışma süreleri, AB standartlarında sürücü eğitimi alanlarında karayolu
sektöründeki hazırlık;
Demiryolu taşımacılığı – TCDD tarafından yürütülen hızlı demiryolu hattı altyapı
yatırım çalışmalarına ve Ankara-Konya hattının kullanılmaya başlaması;
Havayolu taşımacılığı - AB-Türkiye yatay havacılık anlaşmasının son aşamaya gelmiş
olması.
İzmit için deniz taşıtı trafik gözetleme bilgi sistemleri kullanımda olsa da, Mersin, İzmir ve
İskenderun limanların için 2012’ye kadar operasyonel olmalarının beklenmemesi; Sivil
Havacılık Genel Müdürlüğü’nün insan kaynakları kapasitesinin aktif bir eğitim politikasına
rağmen endişe kaynağı olmaya devam etmesi; hareket kısıtı olan insanların ulaşıma erişimi.
15. ENERJİ
Elektrik piyasası; yenilenebilir enerji.
Enerji arzı güvenliği; doğal gaz piyasası; enerji verimliliği;
nükleer enerji, nükleer güvenlik ve radyasyondan korunma.
Ulusal Petrol Stoklama Kurumu Yasası; nükleer enerji alanında bir
çerçeve kanunun kabul edilmesi; Katılım Öncesi Mali Araç altındaki
nükleer güvenlik ve radyasyondan korumaya ilişkin yatay programa
katılım; Kullanılmış Yakıt İdaresi Güvenliği ve Radyoaktif Atıkların
İdaresi Güvenliği’ne Dair Birleşik Konvansiyon’a katılım.
16. VERGİLENDİRME
-
Kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin kanunun;
vergi borçları ve ilgili cezalar için yeniden yapılandırma
getirmesi; Tütün ve sigaraların vergilendirilmesine ilişkin olarak,
2009’da kabul edilen Eylem Planı’na göre ithal tütün ve
sigaraya uygulanan tütün fonunda yüzde 25 indirim yapılması.
Doğrudan vergilendirme alanında bir ilerleme
kaydedilmemiştir; alkollü içeceklerin vergilendirilmesine ilişkin
bir ilerleme olmamıştır.
17. EKONOMİK VE PARASAL
POLİTİKA
Özelleştirme faaliyetlerinin devam etmesi ve enerji dağıtım
ihalelerinin tamamlanması; 2011 bütçesinin kamu açığında
aşamalı azalma öngörmesi; 2011 Katılım Öncesi Ekonomik
Programın sunulması.
Merkez Bankası’nın fiyat istikrarının yanı sıra mali istikrara
yoğunlaşması; Merkez Bankası’nın statüsü, Banka’ya tam
bağımsızlık sağlamamaktadır.
-
18. İSTATİSTİK
Sektör istatistiklerinde, TÜİK’in kısa dönem iş istatistiklerini
iyileştirmesi ve yeni kısa dönem NACE 2 sınıflandırmasına göre kısa
dönem göstergeleri yayınlamaya başlaması; TÜİK’in veri güvenliği ve
gizliğinle ilişkin uygulama tüzüğünü gözden geçirmesi; TÜİK’in
Resmi İstatistik Programı’nın üçüncü revizyonunu yayınlaması.
-
-
19. SOSYAL POLİTİKA VE İSTİHDAM
İstihdam politikası, Avrupa Sosyal
Fonu, eşit fırsatlar.
İşyeri sağlığı ve güvenliği, sosyal
diyalog, sosyal içerme, sosyal
koruma.
İş hukuku, ayrımcılıkla mücadele.
20. İŞLETME VE SANAYİ POLİTİKASI
2011-2014 dönemi gözden geçirilmiş Sanayi Stratejisi ve Eylem Planının kabul
edilmesi; 2011-2013 dönemi yeni KOBİ Stratejisi eylem Planı’nın kabul
edilmesi; Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın AR-GE merkezleri sertifikası
verdiği şirketlerin sayısını 87’ye çıkarması; Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda yer
alan KOBİ’lere ilişkin düzenlemeler sayesinde AB’nin 2000/35 sayılı Geç
Ödemeler Direktifi ile uyumlaştırma çalışmalarında ilerleme kaydedilmesi.
-
-
21. TRANS-AVRUPA AĞLARI
Türkiye’nin 2010 yılı içerisinde ilerleme kaydettiği
alanlardan biridir.
Taşımacılık ağları.
TEN-T altındaki müzakerelerde ileri aşamaya gelen
Türkiye’nin güvenilir ulaştırma verileri ve tamamlayıcı
öncelik projeleriyle desteklenen bir ağ perspektifi
konularında çabalarını artırması gerekmektedir. Enerji
ağları hususunda sınırlı ilerleme kaydedilmiştir.
-
22. BÖLGESEL POLİTİKA VE YAPISAL
ARAÇLARIN KOORDİNASYONU
IPA koordinasyonunu sağlayan AB Bakanlığı’nın yeni eleman alması
ile IPA altındaki mali yardımın yönetiminin kapasitesinin artması;
programlama ve programları uygulama konularında IPA III
çerçevesindeki projelerin teşhisi, hazırlığı ve kabulü.
Kurumsal çerçeve kapsamında Devlet Planlama Teşkilatı (Kalkınma
Bakanlığı oldu) tarafından Bölgesel Kalkınma Yüksek Konseyi’nin ve
Bölgesel Kalkınma Komitesi’nin kurulması; Kontrol ve
değerlendirme süreçlerinde sınırlı ilerleme; mali yönetim ve
denetim alanında bir eylem planının hazırlanması.
Yasal çerçevede bir ilerleme olmaması; IPA ile ilgili yasa tasarısının
halen kabul edilmemesi.
23. YARGI VE TEMEL HAKLAR
Yargı reformu, yargının bağımsızlığı, yargının tarafsızlığı, yargının
profesyonellik ile yeterliliği, yargının etkililiği; insan hakları
savunucu kurumlarının kurulması, işkence ile zalim, insanlık dışı ve
onur kırıcı muamele ile mücadele, toplanma özgürlüğü, dernek
kurma özgürlüğü.
Yolsuzlukla mücadele, temel haklar, adalete erişim, cinsiyet eşitliği
ve kadın hakları, çocuk hakları, sosyal olarak korumaya muhtaç
kişiler ve engellilere muamele ve bu kişilere karşı ayrımcılıkla
mücadele, mülkiyet hakkı, azınlıkların korunması ve kültürel haklar,
özel hayat ile aile hayatının korunması.
Ceza ve tutukevlerinin durumu, ifade, vicdan ve din özgürlüğü.
24. ADALET, ÖZGÜRLÜK VE
GÜVENLİK
Uluslararası Koruma ve Yabancılar Kanunu başta olmak üzere mevzuat
ilgili atılan adımlar ve çıkarılan genelgeler olumlu; Türkiye-AB Geri Kabul
Anlaşması müzakereleri tamamlandı; Biyometrik pasaportlar hayata
geçirildi; Polis işbirliği ve organize suçlarla mücadelede önemli adımlar
atıldı.
Geri gönderme merkezlerinin yönetimi ve kurumsal kapasitesinde eksikler var;
Türkiye-Yunanistan geri kabul anlaşmasının uygulanmasında iki tarafın da
attığı adımlara rağmen eksiklikler var; Sığınma alanında uydu kentlerin
sayısının 51’e çıkarılmasına ve Valiliklere yetki devrine rağmen, uygulamada
düzensizlikler sürüyor. Mülteci merkezlerindeki fiziksel koşullar tatmin edici
değil.
AB Vize Yönetmeliğine uyum sağlama ve AB vatandaşlarına yönelik yeknesak
bir vize politikasının oluşturulması konusunda beklenen adımlar atılmadı;
1951 Mülteciler Sözleşmesi ve 1967 Protokolü’ne ilişkin coğrafi çekince halen
korunuyor; Entegre Sınır Yönetimine ilişkin hukuki ve pratik uygulamalarda
somut ilerleme kaydedilmedi.
25. BİLİM VE ARAŞTIRMA
Türkiye’nin Bilim ve Araştırma Politikası kapsamında yeni
stratejilerin kabul edilmesi; Ar-Ge’ye yönelik harcamaların
artırması; Yedinci Çerçeve Program’a katılım artması; Türkiye’nin
Ortak Araştırma merkezi ile işbirliğini güçlendirmesi; Türkiye’nin
Avrupa Araştırma Alanı’na entegrasyonu güçlendirilmesi.
-
2014 yılına kadar Euratom Yedinci Araştırma Çerçeve Programı’na
ortak olmama kararı verilmesi.
26. EĞİTİM VE KÜLTÜR POLİTİKASI
Türkiye bu alanda müktesebata uyum sağlamaya devam etmiş,
Milli Eğitim Bakanlığı yeniden yapılandırılmıştır;
Yükseköğrenim alanında üniversite sayıları artmaya devam
etmiş, sekiz yeni özel üniversitenin kurulması ile birlikte bu sayı
162’ye ulaşmıştır.
Ulusal Mesleki Nitelikler Sistemi’nin (National Vocational
Qualification System – NVQS) kurulmasına ilişkin gelişme
kaydedilmiştir. Ancak halen Avrupa seviyesinde standartların
belirlenmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
Türkiye, Kültürel Varlıkların Çeşitliliğinin Korunması ve Desteklenmesine
Dair UNESCO Sözleşmesi’ni imzalanmış, ancak halen onaylamamıştır.
27. ÇEVRE
Atık yönetimi; Bulgaristan ile Nabucco Projesi’nin çevresel etkisinin sınır
aşan hususlarını bir anlaşmaya varılması; hava kalitesi konusunda
araçların salınım oranlarının Euro 6 ile uyumlu hale gelmesi.
Yatay mevzuat, hava kalitesi, endüstriyel kirlilik ve risk yönetimi, su
kalitesi, kimyasallar ve idari kapasite; çevre yönetiminin daha merkezi
hale gelmesi.
Doğanın korunması, çevre alanındaki yatırımlar, iklim değişikliği ile
mücadele; ÇED ile Stratejik Çevre Değerlendirmelerinin eksik olması;
potansiyel Natura 2000 alanlarının listesinin olmaması; bir ulusal
biyoçeşitlilik ve eylem planının ve konuya ilişkin uygulama mevzuatının
bulunmaması; iklim değişikliği konusunda Türkiye Cancun Anlaşmaları ile
uyumlu değil.
28. TÜKETİCİNİN KORUNMASI VE
KAMU SAĞLIĞI
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, konuya ilişkin eleman sayısını ve bilinçlendirme
kampanyalarını artırdı; aile hekimliği programı tüm yurtta işler hale geldi;
tütün ürünleri konusunda mevzuat AB’ye tam uyumlu; 2010-2014 için obezite
ile mücadele programının kabul edilmesi.
Tüketicinin korunması konusunda tüketici hareketi halen zayıf, hükümet ve
STK’lar arasında işbirliği ve iletişim yetersiz; bulaşıcı hastalıklar konusunda
sınırlı ilerleme; kan, doku ve hücreler alanında sınırlı ilerleme; hedef kitlenin
taraması sürse de denetleme ve raporlama problemli.
HIV/AIDS politikaları eksik; Kamu Sağlığı Ulusal Enstitüsü halen kurulmuş değil.
29. GÜMRÜK BİRLİĞİ
-
Gümrük mevzuatı; serbest bölgelere ilişkin mevzuat uyumu; idari
ve operasyonel kapasite (gümrük idareleri ile diğer kurumlar
arasında eşgüdümün ilerletilmesi gerekmektedir); belgesiz gümrük
uygulamalarına geçiş.
Fikri mülkiyet hukukuna ilişkin gümrük mevzuatının uyumlaştırılması;
tarife kotaları ile ithalatların ve ihracatların gözetlenmesine ilişkin
kuralar ile uyumlaştırılması; gerekli bilgi teknolojileri sistemlerinin
kurulması (NCTS, TARIC);
Gümrük Birliği’nin tam ve istisnasız
uygulanması.
30. DIŞ İLİŞKİLER
Üçüncü ülkelerle varılan ikili anlaşmalar;
Kalkınma politikası ve insani yardım.
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi’nin AB ile
uyumlaştırılması.
Çift kullanımlı mallar; Şirketlere yönelik orta ve
uzun vadeli ihracat kredileri; Gümrük Birliği’nin
tam ve istisnasız uygulanması.
31. DIŞİŞLERİ, GÜVENLİK VE
SAVUNMA POLİTİKASI
Ortak dış ve güvenlik politikası alanında ilgili 67 AB
deklarasyonu ve Konsey kararından 32’sine uyum
sağlanmasına dikkat çekiliyor (yüzde 48 uyum).
Türkiye’nin Suriye’deki olayları yakından takip etmesi, orantısız
ve aşırı güç kullanımından sakınılması yönünde bir çağrı
yayımlaması önemli; fakat Suriye’ye ilişkin AB yaptırımlarına
Türkiye’nin uyum göstermemesi eleştirilen bir nokta.
Türkiye’nin Libya’daki NATO operasyonlarının komutasını
desteklemesi vurgulanıyor fakat Libya’ya ilişkin AB kısıtlayıcı
önlemlerine uyum göstermemesi eleştiriliyor.
32. MALİ KONTROL
Dış denetim konusunda önemli ilerleme,
gözden geçirilmiş Sayıştay Kanunu’nun Aralık
2010’da çıkarılması önemli.
Kamu İç Mali Kontrolü alanında sınırlı ilerleme
var.
2002 tarihli kamu iç mali kontrol politika
kitapçığının mevcut zorluklarla baş edememesi ve
kitapçığın ve eylem planının güncelleştirilmemiş
olması eleştirilen noktalar.
33. MALİ VE BÜTÇESEL HÜKÜMLER
-
AB öz kaynaklar sisteminin uygulanması için
ilgili fasıllarda (tarım, Gümrük Birliği,
vergilendirme, istatistik ve mali kontrol)
uyumlaştırma çalışmalarının sürmesi.
Öz kaynaklar sisteminin uygulanması için gerekli
idari ve kapasite ve altyapıda ilerleme
kaydedilmemiştir.
İKTİSADİ KALKINMA VAKFI
www.ikv.org.tr