Frederick Copleston Felsefe Tarihi — Berkeley ve Hume Frederick

COPLESTON / FELSEFE TARİHİ
Frederick Copleston
Felsefe Tarihi — Berkeley ve Hume
Frederick Copleston
Fels. Tar. — Yararcılık ve Pragmatizm
MODERN FELSEFE CİLT 5 BÖLÜM B
MODERN FELSEFE CİLT 6 BÖLÜM 2
Kuşkucu David 1748’de ‘Ulusal Karakterler’
konusunda yazarken şunları belirtir:
Yararcılık salt törel bir kavramı bütün bir
felsefenin ilkesi yapan bakış açısıdır: Yararlı
olan gerçek olandır — ve iyi ve güzel olan. Bu
açıktır ki bir kavramı bozmak, onu geçersiz
olarak kullanmaktır. Görgücü düşünce alanında
irrasyonalizm normaldir, ve yararlı olan iyinin,
doğrunun vb. ölçütü yapılınca ahlaksızlığın
ahlak olması kaçınılmaz sonuçtur. Görgücülük
entellektüel sonuçlarından olduğu gibi moral
sonuçlarından da ancak kendi ile çelişerek,
ancak kendini çürüterek geri çekilebilir, ve bu
düzeye dek görgücü törellik de sulandırılır,
gevşetilir. Görgücü törellik yararın törel ilke
olması gerektiğini ileri sürdüğü düzeye dek
normatiftir ve bir “gerek” boyutuna çekildiği
düzeye dek felsefi bir önemi ve anlamı yoktur.
Ama “yarar”ın insan doğasına özünlü ve özsel bir
bencilliğin anlatımı olduğunu ileri sürdüğü düzeye
dek insan doğasını usdışı sayar, ve o zaman
önümüzde görgücü bir törellik kuramı vardır ve
bu kuramı üreten zemin henüz gelişmemiş bir
duyunç düzleminden başka birşey olamaz.
“Negroların ve genel olarak tüm insan türlerinin
(çünkü dört ya da beş ayrı tür vardır) doğal olarak
beyazlardan aşağı olduklarından kuşku duyma
eğilimindeyim. Hiçbir zaman beyazdan başka
herhangi bir tende uygar bir ulus olmamış, ne
de giderek eylemde ya da kuramsal düşüncede
seçkin herhangi bir birey olmuştur. Aralarında
hiçbir becerikli üretici yoktur, hiçbir sanat ve
hiçbir bilim yoktur. ... Sömürgelerimizin sözünü
etmesek bile, tüm Avrupa’ya dağılmış Negro
köleler vardır ki aralarından hiç biri hiçbir zaman
herhangi bir beceri belirtisi göstermemiştir ...”
David Hume bir kuşkucu idi, ve bir kuşkucunun
David’in yaptığı gibi insan doğası açısından
ırksal eşitsizlik görüşünü savunmak zorunda
değildir. Bunun nedeni kuşkuculuğunun kavramı
konusunda bilgisiz olması, tutarsız bir kuşkucu
olmasıdır. David tutarlı idi, ve homo sapiensin
tinsel eşitliği gibi bir kavramı doğrulayamazdı.
Ve doğrulamadı. Vargılarını deneyimden
çıkarsamak zorundaydı. Ve çıkarsadı.
Frederick Copleston
Berkeley ve Hume
Çeviren: Aziz Yardımlı
3. baskı; 11,5 × 19 cm; 243 sayfa
ISBN 975 397 072 2 • 16 TL
54
Frederick Copleston
Yararcılık ve Pragmatizm
Çeviren: Aziz Yardımlı
3. baskı; 11,5 × 19 cm; 160 sayfa
ISBN 975 397 081 1 • 14 TL
www.ideayayinevi.com