AYLIK BÜLTENLER SERİSİ Kasım, 2007 Sayı : 3 KONU : YOKSA

AYLIK BÜLTENLER SERİSİ
Kasım, 2007
Sayı
: 3
KONU : YOKSA SİZ DE SIK SIK ÖFKELİ Mİ HİSSEDİYORSUNUZ?
Öfke hakkımız olduğunu düşündüğümüz şeylerin engellenmesine gösterilen duygusal
tepkidir. Öfke doğal ve evrensel bir duygudur, sağlıklı bir şekilde ifade edilebildiğinde yapıcı,
düzelticidir. Kontrol edilemediğinde yıkıcı, saldırgan, tahrip edici tepkilere dönüşme
potansiyeline sahiptir. Kontrolden çıkıp da yıkıcı hale dönüştüğünde, okul ya da iş hayatınızda,
kişisel ilişkilerinizde sorunlara yol açar.




Öfke en az iki kişiyi mutsuz eder.
Öfke bir taraftan bizi bir problem olduğu konusunda uyarırken, diğer taraftan da kendini
koruma adına saldırganlık eğilimini harekete geçirir.
Kavga, şiddet, terör ifade edilemeyen öfke duygularının etkisidir.
Şiddet; saldırganlık içeren, öfkenin kontrolsüz olarak ortaya çıkan davranış biçimidir.
Kızgınlık ve Öfke
Genelde öfkenin kızgınlıkla karıştırılması, kızgınlığın yanlış algılanmasına neden olur.
Bastırılmış kızgınlıkların ürkütücü ve utandırıcı çehresi, çoğunlukla, öfkenin doğal kızgınlıkla aynı
kefeye konmasına yol açar. Bu algı hatası sonucu doğal kızgınlık bastırılır, bastırılma sonucunda
öfkeye dönüşür. Böylelikle kısır döngü başlamıştır.
Oysa kızgınlığı öfkeden ayırt etmek gerekir. Öfke kızgınlığın çok daha yoğunlaşarak
birikmiş şekli, yoğun ve kontrolsüz tepkisidir. Kızgınlık ruhumuza acı veren bir durumun sinyali ise,
öfke, dile getirilmemiş veya getirilse de duyulmamış, anlaşılmamış, kabul görmemiş kızgınlıkların
toplu halde yaşanması veya ortaya dökülmesidir.
Öfkeyle girişilen bazı davranışlar, dönüşü olmayan, zararlı saldırganlıklara yol açabilir.
Öfkeyle alınan bazı kararlar ise insanı sonradan çok pişman olabileceği durumlara sürükleyebilir.
Günlük kızgınlıkların fazla biriktirilmeden açıklanması, ileride oluşabilecek öfke patlamalarını
büyük ölçüde engeller.
Öfkenin Yönetimi
Öfke yönetimi ile amaçlanan, kızgınlığın ve öfkenin yol açtığı duygusal ve bedensel tepkileri
azaltabilmektir. Çevrenizde kızgınlığa yol açan insanları, olayları yok edemezsiniz; onlardan
kaçınamazsınız; onları değiştiremezsiniz. Yapabileceğiniz tek şey olaylara ve insanlara karşı
gösterdiğiniz tepkilerinizi kontrol edebilmek ve onları yapıcı bir şekilde yönetebilmektir.
Öfkemizi Boşaltmak İyi midir?
Araştırmalar öfke boşaltımının yanlış ve tehlikeli olduğunu
göstermektedir. Bunun kızgınlık, öfke ve saldırganlığı daha da
artırdığını ve sorunu çözmek için hiç bir yararı olmadığını ortaya
çıkarmıştır. Sağlıklı olan öfkenizi neyin başlattığını bulmak ve
kendinizi öfkeyle kaybetmeden, bu nedenlerle başa çıkabilme
yollarını öğrenmektir.
Öfke Biçimleri:
DURUMLUK ÖFKE: Kas gerilimi, sinir sisteminin uyarılması durumudur. Şiddeti, algılama ve
engellenmenin etkisine göre artar.
SÜREKLİ ÖFKE: Çok sayıda durumu sıkıcı, engelleyici algılayarak sürekli öfke yaşama
durumudur. Sağlık (fiziksel, ruhsal) ve sosyal uyum sorununa neden olur.
Kronik Öfke
Öfkenin kronikleşmesi halinde (sürekli öfke hali) kişide düşmanca duygu ve davranışlara
doğru yönelim artar. Kalp damar hastalıkları, baş ağrısı, yüksek tansiyon, mide hastalıkları gibi
sağlık problemleri; psikolojik bozukluklar ve uyumsuzluk, dışlanma gibi sosyal problemler ortaya
çıkar.
Nelere Öfkeleniriz?
 İsteklerimiz olmadığında,
 Beklemediğimiz bir sonuçla karşılaştığımızda,
 Beklentilerimiz gerçekleşmediğinde,
 Anlaşılmadığımızı hissettiğimizde,
 Tehdit aldığımızda,
 Kendimizi çıkmazda hissettiğimizde,
 Kişiliğimize saldırıldığında,
 Önemlilerimize saldırıldığında...
Çocukta Öfkenin Alarmı
 Dikkatini toplamada güçlük,
 Oyunlarda ‘oyun bozan tutum’ sergileme,
 Diğer çocuklarla sık sık kavga etme,
 Çok az arkadaşının olması,
 Televizyonda şiddet içeren filmleri tercih etmesi,
 Şiddet temalı oyunlar oynaması,
 Kontrolsüz, korkusuz olması,
 Yetişkinleri ve kuralları hiçe sayması.
Anne Baba Öfkesi Çocuğa Ne Hissettirir?
Öfkeniz çocuğunuzun davranışının altındaki gerçek nedeni anlamanızı engeller.
Anlayamadığınız için çözüme yönelik davranmanızı önler. Öfkeli davranışınız çocuğunuza
kendisinin kötü olduğunu düşündürür. Kendini yalnız hisseder ve size karşı öfke duyar, gücenir,
kırılır. Kendini değersiz hissedebilir.
Çocuğunuz Öfkelendiğinde
 ‘Neye kızdığını anlamaya çalışıyorum, ama bağırırsan konuşamayız.’
 ‘Sakinleşince gel konuşalım.’
 Gerekirse bir süre için iletişimi kesin.
Çocuğunuzun Öfkesiyle Başedebilmek İçin
 Çocuğun davranışlarını yaşına göre değerlendirin,
 Çocuğun olumsuz davranışlarının sizden kaynaklanan nedenlerini fark edin,
 Onunla savaşmayın,
 Davranışının sebebine odaklanın,
 Sizi kışkırtan tetikleyici düşüncelerden uzaklaşın,
 Size iyi gelecek bir yöntem geliştirin.








Kendi Kendinize Öfke Analizi Yapın
Beni daha çok neler öfkelendirir?
Öfkemi ne şekilde dışa vuruyorum?
Sonuç istediğim gibi oluyor mu?
Öfkelendikten sonra ne hissederim?
Öfkemin olumsuz sonuçları nelerdir?
Öfkemin başkalarına etkisi ne oluyor?
Öfkemin asıl kaynağında ne var?
Öfkemi nasıl kabul edebilir ve nasıl zararsız bir şekilde
ifade edebilirim?
Öfkenizi Kontrol Etmek İçin
 Öfkenizi tetikleyen durumları ve biçimini tanıyın.
 Sakinleşme yönteminizi belirleyin,
 Sizi rahatlatacak bir yer ya da ortamı hayal edin ve gözünüzün önüne getirmeye çalışın.
Geçmişte çok sakin olduğunuz bir yeri hatırlayın.
 Çok öfkelendiğinizde ortamı terk edin,
 Derin nefes alın, nefes ve nabzınızı kontrol altında tutun.
 Kendinize sizi sakinleştirecek cümleler söyleyin.
 Kendinizi kontrol etme konusunda kararlı olun.
 Şiddet davranışlarını asla kabul edilebilir görmeyin.
 Çevrenizdekileri öfkelendiğinize dair bilgilendirin.
 Konuşmak için uygun zamanı seçin...
 Sizi öfkelendiren gerçek sebebi ve gerçek duygunuzu bulun, problemi açıklığa kavuşturun.
 Çözüm aramaya odaklanın.
Daha iyi İletişim İçin...
Öfkeli insanlar genellikle düşünmeden yargılama ve bu yargıları yönünde davranma
eğilimindedirler. Böyle durumlarda aklınıza gelen ilk şeyi söylemeyin, yavaşlayın ve asıl söylemek
istediğiniz şeyi düşünün. Aynı zamanda karşınızdakinin de söylediklerini duymaya ve anlamaya
çalışın. Hemen cevap vermeyin.
Düşüncelerimiz ve Öfke
 Öfkemiz düşüncelerimize bağlıdır.
 Düşüncelerimiz duygularımızı, duygularımız davranışlarımızı etkiler.
 Öfke yaratan düşüncelerimizi değiştirdiğimizde öfkemizin şiddetinin azaldığını görürüz.
İnkar
 Genellikle insanlar öfke ile ilgili sıkıntılarını kabul edip yardım istemek yerine, öfkelerini
bastırma, yok sayma eğilimindedirler.
 Bastırılmış öfke zamanla kalıcı hale gelir, kronikleşir
 Başlıca üç objeye yönelik ortaya çıkar: Kişinin kendisine, başkalarına, başına gelenlere ve
yaşadığı dünyaya karşı
Unutmayın...
 Öfke Problemlerimizi çözmez
 Öcümüzü almamızı sağlamaz
 Başkalarını kontrol etmemizi sağlamaz
 Haklı olduğumuzu göstermez
 Korku, kaygı ve mutsuzluğa neden olur
 Kişileri bizden uzaklaştırır
 Ve en çok kendi yaşantınızı olumsuz ve etkiler
Neşeli, huzurlu, sağlıklı ve mutlu günler dileğimizle...
Özel Üsküdar SEV İlköğretim Okulu
Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Servisi
KAYNAKÇA:
http://www.aktuelpdr.com/ , Öfkeyle Baş Etme Sunusu, Gizem Aydın
http://www.aktuelpdr.com/ , Bültenler Serisi , Öfkeyle Başa Çıkma Yöntemleri
Navaro, L. Bir Cadı Masalı, İstanbul : Remzi Kitabevi, 1999