bulaşıcı olmayan hastalıklar, programlar ve kanser başkan yardımcılığı

BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR, PROGRAMLAR VE KANSER
BAŞKAN YARDIMCILIĞI
KRONİK HASTALIKLAR, YAŞLI SAĞLIĞI VE ENGELLİLER DAİRE BAŞKANLIĞI
ÜLKEMİZDE ENGELLİLİK VE MEVCUT DURUM
Dünya nüfusunun yaklaşık %15’i -bir milyardan fazla kişi- çeşitli yeti yitimi (Engellilik) durumuna sahiptir. 110 -1
milyon insan fonksiyonlarda ciddi sıkıntılar yaşamaktadır. Engellilik oldukça çeşitlilik göstermekte, nüfusun yaşlanm
ve kronik hastalıklardaki artış nedeni ile engelli sayısı da artmaktadır.
Ülkemizde 2002, 2010 ve 2012 yıllarında engelli bireyler ile ilgili kapsamlı değerlendirme yapılmıştır. 2002 yılın
ülkemizde engelli birey oranının % 12 ( 8.8 milyondan fazla kişi) olduğu ortopedik, görme, işitme, dil ve konuşma
zihinsel engellilerin oranı %2,5 iken süreğen hastalığı olanların oranı %9,70 belirlenmiştir.
1.1 Özürlülük Oranı
The proportion of disability
A-Toplam-Total B. Erkek- Males
C. Kadın - Females
Ortopedik, görme, işitme, dil ve
konuşma ve zihinsel özürlü nüfus
Orthopedically, seeing, hearing,
speaking and mentally disabled
population
Toplam özürlü nüfus
Total disabled population
Süreğen hastalığa sahip nüfus
Population having chronic
illnesses
A
B
C
A
B
C
A
B
C
Türkiye-Turkey
Yaş grubu
Age group
12,29
11,10
13,45
2,58
3,05
2,12
9,70
8,05
11,33
0-9
4,15
4,69
3,56
1,54
1,70
1,37
2,60
2,98
2,20
10-19
4,63
4,98
4,28
1,96
2,26
1,65
2,67
2,72
2,63
20-29
7,30
7.059,00
7,04
2,50
3,34
1,74
4,80
4,24
5,30
30-39
11,44
10,43
12,42
2,56
3,18
1,95
8,89
7,26
10,46
40-49
18,07
15,15
21,08
2,65
3,29
1,99
15,43
11,86
19,09
50-59
27,67
22,56
32,67
3,23
3,73
2,74
24,44
18,83
29,94
60-69
36,96
31,60
42,02
5,14
5,65
4,65
31,82
25,95
37,37
70+
43,99
39,77
47,77
7,89
8,45
7,38
36,10
31,32
40,39
BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR, PROGRAMLAR VE KANSER
BAŞKAN YARDIMCILIĞI
1.1 Özürlülük Oranı
The proportion of disability
A-Toplam-Total B. Erkek- Males
C. Kadın - Females
Toplam özürlü nüfus
Total disabled population
Bilinmeyen
Unknown
11,68
6,30
14,17
Ortopedik, görme, işitme, dil ve
konuşma ve zihinsel özürlü nüfus
Orthopedically, seeing, hearing,
speaking and mentally disabled
population
Süreğen hastalığa sahip nüfus
Population having chronic
illnesses
0,34
0,25
11,33
5,77
14,09
0,53
Yerleşim yeri
Place of residence
Kent-Urban
12,70
11,38
13,99
2,20
2,60
1,81
10,49
8,78
12,18
Kır-Rural
11,67
10,69
12,63
3,16
3,74
2,59
8,50
6,95
10,04
Bölge-Region
Marmara-Marmara 13,13
11,66
14,59
2,23
2,60
1,87
10,90
9,05
12,73
Ege-Aegean
11,86
10,69
13,00
2,59
3,15
2,05
9,27
7,55
10,95
Akdeniz
Mediterranean
12,16
11,15
13,15
2,60
2,99
2,21
9,56
8,16
10,93
İç Anadolu
Central Anatolia
12,52
10,78
14,23
2,60
3,01
2,20
9,92
7,77
12,03
Karadeniz
Black Sea
12,98
11,62
14,32
3,22
3,66
2,80
9,76
7,97
11,52
Doğu Anadolu
East Anatolia
11,80
11,29
12,30
2,53
3,18
1,90
9,26
8,10
10,41
Güneydoğu
Anadolu
Southeast Anatolia
9,90
9,86
9,94
2,72
3,45
1,99
7,18
6,41
7,96
2010 yılında Ulusal Özürlüler Veri Tabanına kayıtlı engelli bireylerin % 29,2’si zihinsel engelliler, % 25,6’sı süreğ
hastalığı olan engelliler, % 8,8’i ortopedik engelliler, % 8,4’ü görme engelliler, % 5,9’u işitme engelliler, % 3,9’u ruh
ve duygusal engelliler, % 0,2’si dil ve konuşma engelliler ve % 18’i birden fazla özüre sahip olanlardır. Kay
engellilerin, % 58,6’sı erkek, % 41,4’ü kadındır. Kayıtlı olan engelli bireylerin % 56,8’inin engeli hastalık sonucu orta
çıkmıştır. Kayıtlı engellilerin, engelinin ortaya çıkma nedenlerine bakıldığında, ikinci sırada %15,9 ile genetik ve
kalıtsal bozukluk, % 9,6 ile kaza ve % 3 ile gebelikte/doğum sırasında yaşanan problemler yer almaktadır.
BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR, PROGRAMLAR VE KANSER
BAŞKAN YARDIMCILIĞI
Kayıtlı olan özürlü bireylerin özrün ortaya çıkış zamanı, özrün nedeni ve özür
türüne göre dağılımı, 2010
Toplam
(%)
Toplam
Görme
özürlü
İşitme
özürlü
Dil ve
konuşma
özürlü
Ortopedik
özürlü
Zihinsel
özürlü
Ruhsal
ve
duygusal
özürlü
Süreğen
hastalık
Çoklu
Özürlü
lük
100,0
8,4
5,9
0,2
8,8
29,2
3,9
25,6
18,0
Özrün ortaya çıkış zamanı (1)
Doğum öncesi
(gebelikte)
14,7
19,5
26,9
17,6
14,4
21,2
5,0
5,6
13,3
Doğum
sırasında
10,6
7,5
13,9
8,9
12,3
16,3
2,7
3,6
12,3
1 yaş altı
18,0
12,7
22,0
19,2
14,1
27,1
10,6
9,9
19,4
1 yaş ve üstü
54,5
58,7
34,9
51,7
57,5
32,8
78,9
78,4
53,5
Bilinmiyor
3,1
2,6
4,4
3,2
2,3
3,7
3,2
2,9
2,6
Özrün nedeni (1)
Kaza
9,6
21,7
4,6
2,3
30,8
3,4
6,4
6,9
9,9
Hastalık
56,8
41,7
46,2
32,4
40,8
46,4
55,3
77,5
63,1
15,9
22,3
27,5
22,2
11,3
20,7
10,9
9,5
13,5
3,0
1,0
1,3
2,9
3,3
4,8
0,7
1,5
3,7
Bilinmiyor
13,9
13,1
18,5
33,7
11,4
23,2
19,6
5,2
9,9
Diğer
2,7
2,0
2,9
7,5
4,2
2,7
9,0
1,7
2,0
Genetik veya
kalıtsal
bozukluk
Gebelikte/doğu
m sırasında
yaşanan
problemler
Kaynak: TÜİK, Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması, 2010
(1)
Bir kişi birden fazla seçenek işaretleyebildiği için, sütun toplamları 100 'ü vermemektedir.
2012 yılında yapılan TÜİK Sağlık Araştırmasına göre yaşamakta olduğu sağlık problemi (hastalık, doku, organ
veya fonksiyon kaybı) nedeniyle günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirmede zorluk yaşayan 15 yaş üzeri
kadınların % 23.5, erkeklerin %16.6 olduğu görülmektedir. 2012 yılı içinde toplum genelinde son 6 ayda sağlık
problemine bağlı geçici ve/veya kalıcı kısıtlılık yaşanması durumu kronik hastalıklar, kaza ve yaralanmalar ve
konjenital hastalıkları içermektedir. Ayrıştırarak nedene yönelik karşılaştırma yer almamıştır. Ancak sağlık
sorunu olarak bireylerin ağırlıklı olarak kronik hastalıkları belirtikleri görülmektedir.
BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR, PROGRAMLAR VE KANSER
BAŞKAN YARDIMCILIĞI
2012 yılında yapılan TÜİK Sağlık Araştırmasına göre gözlük ya da kontakt lens kullansın ya da kullanmasın
gazete yazısını okurken, 4 metre uzaktan bir kişinin yüzünü görmeye çalışırken veya tanıdığı bir kişiyi 20 metre
uzaktan seçmeye çalışırken çok zorlandığını veya hiç göremediğini beyan edenleri yaş grubu ve cinsiyet
ayırımında incelediğimizde toplamda yaş grubu arttıkça görme konusunda daha fazla sorun yaşandığı
gözlenmiştir. Genel olarak görme problemi yaşayan kadınların oranının erkeklerin oranından yüksek olduğu
görülmüştür. 15-24 yaş grubundaki erkeklerin %1.3’ü, kadınların %1’i gözlük ya da kontakt lens kullansın ya
da kullanmasın gazete yazısını okurken, 4 metre uzaktan bir kişinin yüzünü görmeye çalışırken veya tanıdığı bir
kişiyi 20 metre uzaktan seçmeye çalışırken çok zorlandığını veya hiç göremediğini belirtirken, aynı oran 75 ve
daha yukarı yaştaki bireyler için erkeklerde %28.3, kadınlarda %36.3’dür.
BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR, PROGRAMLAR VE KANSER
BAŞKAN YARDIMCILIĞI
2012 yılında yapılan TÜİK Sağlık Araştırmasına göre duyma sorunu olanlar;
BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR, PROGRAMLAR VE KANSER
BAŞKAN YARDIMCILIĞI
2012 yılında yapılan TÜİK Sağlık Araştırmasına göre ortopedik engeli nedeniyle sorun yaşayanlar;
TÜİK ENGELLİ İSTATİSTİKLERİ
BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR, PROGRAMLAR VE KANSER
BAŞKAN YARDIMCILIĞI
http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1017