BASINÇ YERYÜZÜ YERYÜZÜ YB Kadir UÇA R

OLUŞUMLARINA GÖRE BASINÇ TÜRLERİ
BASINÇ
Atmosfer basıncını etkileyen faktörler şunlardır:
1. Yükseklik: Yükseklik arttıkça basınç azalır.
2. Sıcaklık: Sıcaklık arttıkça basınç azalır.
3. Yerçekimi: Yerçekimi arttıkça basınç artar.
4.Dinamik Etkenler: Hava kütlesinin alçalarak yığılması
ya da yükselerek seyrekleşmesi sonucunda oluşur.
Kadir UÇAR
Atmosfer çeşitli gazların karışımıdır. Yer çekiminin
etkisinde olduğu için her cisim gibi gazlarında bir ağırlığı
vardır. Bu ağırlık yer ve cisimler üzerinde ağırlık olarak
kendini gösterir. Buna atmosfer basıncı ya da hava basıncı
denir. Bu basınsın değerleri çok büyüktür. Atmosferin
yeryüzünde yaptığı basınç her yerde aynı değildir.
B) DİNAMİK BASINÇLAR: Ekvator ile kutuplar
arasındaki basınç farkından doğan hava akımları
dünyanın günlük hareketi sonucunda sapmaya uğrayarak
30 ve 60 derece enlemleri civarında kalıcı yeni basınç
merkezleri oluşturur.
Basınç Merkezlerinin Özellikleri:
1) Alçak Basınç: 1013 milibardan daha az olan
basınçlara alçak basınç denir.
Kadir UÇAR
a) Dikey Yönlü Hava Hareketi: Alçak basınç alanının
merkezinde hava hareketi yükselici bir özellik gösterir.
YERYÜZÜ
AB
Kadir UÇAR
Oklar Merkeze = AB
Ters S = Güney Y. K.
Oklar merkeze = AB
S = Kuzey Yarım K.
b) Yatay Yönlü Hava Hareketi: Alçak basınç
alanlarındaki yatay yönlü hava hareketi çevreden
merkeze doğrudur. Ancak bir doğru boyunca ilerlemez.
Dünyanın dönmesi nedeniyle sapmalar olur.
AB
2) Yüksek Basınç: 1013 milibardan daha fazla olan
basınçlara yüksek basınç denir.
a) Dikey Yönlü Hava Hareketi: Yüksek basınç alanlarının
merkezinde hava hareketi alçalıcı bir özellik gösterir.
Kadir UÇAR
YERYÜZÜ
b) Yatay Yönlü Hava Hareketi: Yüksek basınç alanlarındaki
Oklar Dışarı = YB
Ters S = GYK
YB
Oklar Dışarı = YB
S = Kuzey Yarım K.
yatay yönlü hava hareketi, merkezden çevreye doğrudur.
YB
A) TERMİK BASINÇLAR: Termik basınçlar havanın
soğuması ya da ısınmasıyla oluşan basınçlardır. Hava
soğuduğu zaman yoğunluğu artar. Yoğunlaşan hava
yerçekiminin de etkisiyle ağırlaşıp aşağıya doğru çöker.
Bu ağır hava akımları böylece yeryüzüne daha fazla
basınç yapar. Bunun sonucunda yeryüzüne yakın hava
katlarında Termik Yüksek Basınç alanı oluşur. Hava
ısındığı zaman ise genleşerek hafifler ve yükselir. Bunun
sonucunda yere uyguladığı basınç azalır. Böylece Termik
Alçak Basınç alanı oluşur.