müdürlüğü yanında ilçe müdürlükleri de kurulabilir. Yine, mesela

— 25 —
müdürlüğü yanında ilçe müdürlükleri de kurulabilir. Yine, mesela bazı illerde il müdürlüğü şeklin­
de bir örgütlenme yapılabilirken, bazı illerde ise sadece bölge müdürlüğüne bağlı şube müdürlüğü
düzeyinde örgütlenme gerçekleştirilebilir.
Prensip olarak, bakanlık veya bakanlıklara bağlı kuruluşlann bir il veya ilçede ayrı ayrı taşra teş­
kilâtı kurmaları yerine, kurulacak tek bir taşra teşkilâtı çatısı altında birleşmeleri esası benimsenmiştir.
Kamu hizmetlerinin zorunlu kıldığı hallerde, birden çok ili kapsayan alanlarda, sürekli veya
geçici nitelikte olmak üzere kanunla taşra teşkilâtı kurulabilmesi de öngörülmektedir. Ancak, bölge
düzeyinde teşkilâtlanan bakanlıkların illerde, illerde teşkilâtlanan bakanlıkların ise bölge düzeyin­
de teşkilâtlanmaları engellenmektedir. Bölge kuruluşları dışındaki taşra teşkilâtı, ihtiyaç durumuna
göre Bakanlar Kurulu kararı ile kurulacak, kaldırılacak veya değiştirilecektir.
Madde 23. - Bakanlık ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının yurt dışında çok sayıda teşkilât
kurdukları ve bunların rasyonel esasa dayanmadığı konularında çeşitli eleştiriler yapılmaktadır.
1997 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisinde yapılan bir Meclis araştırmasında da bu eleştirileri
haklı gösteren sonuçlara ulaşılmıştır.
Bu eleştiriler dikkate alındığında, bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının yurt
dışında teşkilâtlanması konusunun yeniden düzenlenmesi ihtiyacı ortaya çıkmaktadır.
Yapılan düzenleme ile Dışişleri Bakanlığı ve TİKA Başkanlığı dışındaki bakanlık, kurum ve
kuruluşlar yurtdışı hizmetlerini yerine getirmek için yurtdışı teşkilâtı kuramayacaklardır. Bu hiz­
metler ilgili bakanlık ve kurum personelinin Dışişleri Bakanlığı kadrolarına belirli süreli olarak
görevlendirilmesi suretiyle yürütülecektir. Bu hizmetlerin özel uzmanlık gerektirmesi nedeniyle, bu
kadrolara sadece ilgili kurum veya kuruluş personelinin görevlendirilmesi öngörülmektedir. Böy­
lece, yurtdışı hizmetlerinin bütünlük içinde ve etkin bir şekilde yönetilmesi amaçlanmaktadır.
Madde 24. - Maddede bağlı kuruluşların tanımı yapılmaktadır. Buna göre. bağlı kuruluşlar, bir
bakanlığın hizmet ve görev alanına giren anahizmetlerden özel önemi bulunanları yürütmek üzere
kanunla kurulan kuruluşlardır. Dolayısıyla, esasında bağlı kuruluşlar bir bakanlığın anahizmet
birimi olarak da teşkilâtlanabilecek kuruluşlardır.
Madde ile, ayrıca, Başbakanlığa bağlı olanların dışında müsteşarlık şeklinde bağlı kuruluş
kurulamaması öngörülmektedir.
Bazı hizmetlerin yerine getirilebilmesi bakımından bağlı kuruluşların taşrada teşkilâtlanması
gerekebilir. Bu nedenle, bu kuruluşlann taşra teşkilâtı kurabilmelerine imkân tanınmaktadır. Ancak,
bağlı kuruluşların tamamının değil, taşra teşkilâtı kurmaları zorunlu olanların bunları kurmalarına
imkân sağlanmış ve bu amaçla bağlı kuruluşların taşra teşkilâtının zorunlu ve istisnai hallere mün­
hasır olarak ancak kanunla kurulabileceği hükme bağlanmıştır.
Kamu yönetiminde teşkilâtlanma bakımından bu zamana kadar yaşanan deneyimler, kurum­
ların hem dikey örgütlenme, hem de aynı kurum için gereksiz yere birden fazla örgütlenme yoluna
gidildiğini göstermektedir. Bu anlamda, mesela bağlı kuruluşlar hem bölge düzeyinde örgütlenmiş­
ler. hem de il düzeyinde örgütlenmişlerdir. Bunun gibi yeni gereksiz örgütlenmelerin önüne geçebil­
mek için bağlı kuruluşların taşra teşkilâtı bakımından bir sınırlama daha getirilmekte ve bölge
düzeyinde teşkilâtlananlann il düzeyinde, il düzeyinde teşkilâtlananların ise bölge düzeyinde teş­
kilâtlanmaları önlenmektedir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi
(S. Sayısı : 349)