Slayt 1 - Ekonomi Bakanlığı
advertisement
İHRACATA DÖNÜK ÜRETİM STRATEJİSİ DEĞERLENDİRME KURULU I. TOPLANTISI 12 TEMMUZ 2010 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 1 Sunum Planı İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu Dış Ticarette Riskler Avrupa Borç Krizi ve Avro-Dolar Paritesindeki Gelişmeler 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 2 İhracat Büyüme Oranı (%) 40 31,0 33,7 30 20 16,3 15,1 12,8 25,4 23,1 16,4 %12 0 -10 2001 Kaynak: DTM 10 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 -20 -22,6 -30 2023 İhracat Hedefi 500 Milyar Dolar 2001-2008 döneminde Türkiye’nin yıllık ihracat artış oranı her yıl %12 ‘yi geçmiştir. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 4 Yıllık Ortalama %12 İhracat Artışı 600 500 397,4 Kaynak:DTM 400 316,8 300 201,3 200 100 0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2023 İhracat Hedefi 500 Milyar Dolar %12’lik ihracat büyümesi ile 2023 yılında 500 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirmek ulaşılabilir bir hedeftir. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 5 Yeni İhracat Stratejisi İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Çalışmaları İhracat Odaklı Tanıtım, Pazarlama ve Destek Çalışmaları • İhracata Dönük Üretim Stratejisi • Ülke Masaları (Üretimin Teknolojik Gelişimi ve Katma Değer Yapısı) • İhracatçılar Rehberi • Girdi Tedarik Stratejisi • Pazara Giriş Komitesi • İhracat Koçluğu Projesi • Hizmet İhracatında Yeni Yaklaşımlar • Devlet Yardımları • İhracatı Destekleyecek Fiziki Altyapının Geliştirilmesi • Türk-EXIMBANK Programları • Ticari ve Ekonomik İlişkilerimizin Eşgüdümü • Ticaret Müşavirliklerinin Güçlendirilmesi 13 Aralık 2010 • İhracatçılar Envanteri Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 6 İhracata Dönük Üretim Stratejisi Amaç: Sürdürülebilir ihracat artışını sağlamak, İhracatta pazar ve ürün çeşitlenmesini gerçekleştirmek, İhracata dönük üretimin teknolojik gelişimini sağlamak, Yurt içinde yaratılan katma değerin artırılmasını sağlamak, Üretimle ihracatın birlikte ele alındığı “ihracata dönük bir üretim stratejisi” geliştirmektir. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 7 İhracata Dönük Üretim Stratejisi - 2023’te dünya ticaretinden aldığımız payın artırılması ve ihracatın 500 milyar dolara çıkarılması için; İmalat sanayii ile değerlendirilmesi, hizmet üretim potansiyelinin ihracat odaklı olarak Düşük ve orta düşük teknolojili sektörlerde; katma değeri yüksek ürünlere geçiş ve üretimin artırılması, Orta yüksek teknolojili sektörlerde; üretim artışı, Yüksek teknolojili sektörlerde; yeni yatırımların artırılması, Yüksek performanslı pazarlarda tüketici tercihlerindeki eğilime dönük yurtdışı pazar araştırmalarının desteklenmesi, Teknoloji yoğun ürünlerin ve sektörlerin pazara giriş faaliyetlerinin desteklenmesi, Amaçlarına yönelik olarak, “İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu” kurulmuştur. (Resmi Gazete: 12 Mayıs 2010, Başbakanlık Genelgesi 2010/12) 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 8 İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu - I İhracat odaklı üretim için altyapının geliştirilmesi, İhracat odaklı üretimde daha rekabetçi bir yapıya geçilmesi (Faktör maliyetlerinin değerlendirilmesi), İş yapma kültürünün iyileştirilmesi, geliştirilmesi, İlgili Bakanlık, Kurum ve Kuruluşlar ile işbirliği, bilgi paylaşım ve ortak çalışma ihtiyacının değerlendirilmesi konularını ele alacaktır. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 9 İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu - II • Girdi tedarik stratejisini değerlendirecek. • Hizmet ihracatında yeni yaklaşımlar kapsamında, Hizmetler sektörünün gerçekleştirdiği dış ticarete ivme ve çeşitlilik kazandırılması, Pazara giriş imkanlarının artırılması, Hizmetler sektörünün istihdam yaratıcı etkisinin değerlendirilmesi konularını ele alacaktır. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 10 İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu - III Başkanı: Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Devlet Bakanı Sekretaryası: DTM EAD Genel Müdürlüğü Katılımcılar: – Maliye Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, DPT, Hazine, Gümrük ve Dış Ticaret Müsteşarları, – Merkez Bankası, Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı, TÜBİTAK, TOBB ve TİM Başkanları, – Türkiye İhracat Kredi Bankası Genel Müdürü. – İhtiyaç halinde, Kurul Başkanı tarafından davet edilecek diğer kurum ve kuruluş temsilcileri 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 11 İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu - IV Görevleri İhracata Dönük Üretim Stratejisi geliştirmek amacıyla uygulanacak politikaları belirlemek, izlemek ve değerlendirmek, ihtiyaç halinde konuya ilişkin sorunların tespit ve çözümü için ortak bir platform oluşturmak, Kurumlar arası işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, Kurul çalışmalarının bütünlük içerisinde, etkin bir şekilde sürdürülebilmesi ve eşgüdümün sağlanabilmesi amacıyla alt kurul, komite ve teknik çalışma grupları oluşturmak, Alt kurul, komite, teknik çalışma grupları tarafından sunulan çalışma sonuçlarını değerlendirmek ve karara bağlamak, Kurul kararlarının Ekonomi Koordinasyon Kurulu, Bakanlar Kurulu ve diğer üst mercilere iletilmesi için tavsiyelerde bulunmak. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 12 İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu - V Sekretarya Görevleri Kurul toplantılarının gündemini, Kurul üyelerinin görüş ve önerilerini dikkate alarak belirlemek, Kurul toplantıları öncesinde gerekli koordinasyonu sağlayıp hazırlıkları yapmak, Alt kurul, komite ve teknik çalışma grupları ile ilgili koordinasyonu sağlamak; Kurul toplantıları sonuçlarının raporlanmasını sağlamak. Kurulun Çalışma Usul ve Esasları Kurul, 3 ayda bir ve ihtiyaç duyulan diğer zamanlarda Başkan’ın çağrısıyla gündemli olarak toplanır. Gündem, üyelerin önerileri dikkate alınarak, Sekreterya hizmetini yürüten DTM (EAD Genel Müdürlüğü) tarafından belirlenir. Gündem, toplantı öncesinde üyelere iletilir. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 13 İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu - VI Kurulun Çalışma Usul ve Esasları (Devam) Kurul gerektiğinde sektörel veya konu bazında alt kurul, komite ve teknik çalışma grupları kurabilecektir. Alt kurul, komite ve teknik çalışma grupları Kurul üyeleri, temsil edilen kurumların teknik uzmanları veya Kurul’un önereceği diğer temsilci ve kişilerden oluşabilecektir. Alt kurul, komite ve teknik çalışma grupları, bulgularını ve önerilerini Kurul’a sunabilecektir. Kurul kararları görüş birliği ile alınacak, ancak, bu yolla karar almanın mümkün olmadığı istisnai durumlarda oy çokluğu ile karar alma yöntemi takip edilecektir. Çalışmaların sonuçları ve alınan kararlar, gerektiğinde DTM’nin internet sayfasında kamuoyuna duyurulacaktır. Kurulun Çalışma Usul ve Esasları belgesi, ilk toplantıda karara bağlanır ve gelecek toplantılarda uygulanır. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 14 DIŞ TİCARETTE RİSKLER VE BEKLENTİLER Başlıca Bölgeler ve Ülkeler İtibariyle GSYH Gelişmeleri (2009) Türkiye -4,7 Meksika -6,8 Brezilya -0,2 Hindistan 5,7 Rusya -7,9 Çin 8,7 Japonya -5,2 ABD -2,4 İngiltere -4,9 Almanya -5 AB (27) -4,2 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10 Kaynak: TÜİK, WB, MTD, IBGE, EUROSTAT, Economist Türkiye ekonomisi Meksika, Rusya, Japonya, İngiltere ve Almanya’ya göre daha düşük oranda daralmıştır. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 16 Dünya Mal ve Hizmet İhracatı 18.000 16.000 Milyar Dolar 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 Mal İhracatı 2006 12.112 2007 13.993 2008 16.097 2009* 12.461 Hizmet İhracatı 2.818 3.381 3.804 3.312 * 2009 yılı dünya mal ihracatında 314 milyar dolar değerinde re-eksport gerçekleştirilmiştir. Kaynak: DTÖ 2009’da, dünya mal ihracatı %23 azalarak 12,5 trilyon $; dünya hizmet ihracatı %12,9 azalarak 3,3 trilyon $ düzeyinde gerçekleşmiştir. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 17 Kaynak: IMF, OECD, Avrupa Komisyonu Raporu Bazı Ekonomilere İlişkin Büyüme Tahminleri IMF OECD AB Bazı Ülke-Ülke Gruplarına İlişkin Büyüme Tahminleri (%) Yıllar Türkiye Avro Bölgesi ABD Brezilya Rusya Hindistan 2010 6,2 1 2,7 4,7 3,6 7,7 2011 3,4 1,6 2,4 3,7 3,4 7,8 2012 3,6 1,8 2,4 4,1 3,7 8 2010 6,8 1,2 3,2 6,5 5,5 8,3 2011 4,5 1,8 3,2 5 5,1 8,5 2010 4,7 0,9 2,8 5,7 3,7 8,1 2011 4,5 1,5 2,5 4,5 4 8 Çin Dünya 10 4,6 9,7 4,3 9,8 11,1 9,7 10,3 9,4 - IMF Avrupa borç krizinden Türkiye’nin çok etkilenmeyeceğini açıklamıştır. OECD büyüme tahminlerinde Türkiye için olumlu tablo belirtilmiştir. Özel yatırımların kriz öncesi seviyelere ulaşmasının uzun zaman alacağı tahmin edilmektedir. Türkiye ekonomisi, 2010’da hızlı büyüyecek ekonomilerden birisidir. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 18 Dünya Ticaretine ilişkin Tahminler Mal ve Hizmetler Ticaretine İlişkin Tahminler (% Değişim) İhracat Kaynak: IMF ve DTÖ Yıllar İthalat Gelişmiş Yükselen Gelişmiş Yükselen Ekonomiler Ekonomiler Ekonomiler Ekonomiler Dünya Ticaret Hacmi 2010 8,2 10,5 7,2 12,5 9,0 2011 5,0 9,0 4,6 9,3 6,3 2010 7,5 11 - - 9,5 IMF DTÖ IMF tahminine göre, dünya toplam mal ve hizmet ticareti hacmi 2010 ve 2011’de sırasıyla %9 ve %6,3 artacaktır. DTÖ tahminlerine göre 2010’da dünya ticaretinin %9,5 artması beklenmektedir. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 19 KÜRESEL EKONOMİYE İLİŞKİN BEKLENTİLER Petrol üreten ülkelerin bütçe fazlası vermeleri veya tahmin edilenden daha düşük bütçe açığı vermeleri... Ağırlıklı olarak dolar ile ticaret yapılan bu ülkelerde ithalat talebi artışı... AB pazarında görülen kayıpların bir ölçüde giderilmesi açısından bu tür fırsatların öneminin artması... 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 20 KÜRESEL EKONOMİYE İLİŞKİN BEKLENTİLER AB’nin, Uzakdoğu ve Asya-Pasifik ülkeleri ile STA müzakereleri sonuçlarının Türkiye’nin AB’deki pazar payını olumsuz yönde etkilemesi... Buna bağlı olarak, AB üzerinden Türkiye’ye dönük trafik sapmasının olumsuz etkileri... Türkiye’nin bu anlaşmalara uyum sağlaması söz konusu riski azaltabilecektir. Son veriler ışığında, küresel büyümeye ABD’nin katkısının sınırlı kalması ve küresel krizde “ikinci dip” yaşanması endişelerinin artması... 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 21 Emtia Piyasalarındaki Beklentiler Emtia fiyatlarında orta vadede sınırlı düzeyde artış... Altın fiyatlarındaki artışın orta vadede devam etmesi... ÇHC başta olmak üzere, GYÜ’lerdeki talep artışı nedeniyle, değersiz madenlerin fiyatlarındaki artış eğiliminin sınırlı düzeyde devam etmesi... Temel tarım ürünleri gerçekleşmemesi.... 13 Aralık 2010 fiyatlarında önemli bir Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü artış 22 TÜRKİYE EKONOMİSİNE İLİŞKİN BEKLENTİLER Mali disiplin, sağlam bankacılık sistemi ve düşük hanehalkı borçluluk oranı ile kriz karşısında güçlü bir görünüm sergileyen Türkiye... • IMF 2010 yılında Türkiye’nin büyüme oranına ilişkin tahminini %5,2’den %6,2’ye revize etmiştir. • Bankacılık sistemi, kriz yılı 2009’da bile yüksek oranda karlılık göstermiştir. Avro Bölgesinde toparlanmanın yavaş gerçekleşmesinin Türkiye’de dış talep kaynaklı büyümeyi olumsuz etkilemesi (IMF’in, Avro Bölgesi için büyüme tahmini %1’dir.) 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 23 TÜRKİYE EKONOMİSİNE İLİŞKİN BEKLENTİLER GSYH’nin 2010 yılı ilk çeyreğinde %11,7 artmasına karşın, istihdam artışı üzerindeki etkisinin sınırlı kalması... Mevcut durumun devamı halinde, işsizlik oranının kriz öncesindeki seviyesinden yüksek düzeyde seyretmeye devam etmesi... 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 24 TÜRKİYE EKONOMİSİNE İLİŞKİN BEKLENTİLER İhracat artış hızındaki düşüşe karşın ithalatın hızlı artmaya devam etmesi; dış ticaret açığının beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi... • 2010 Ocak-Nisan döneminde dış ticaret açığı cari işlemler açığına neden olan en önemli etken olmuş, hizmetler dengesinin cari açığı azaltıcı etkisi azalmıştır. 2010 yılı sonunda cari işlemler açığının artması beklenmektedir. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 25 Kaynak: Economist Intelligence Unit; Baz yılı EAD tarafından 2002 olarak kabul edilmiştir. *2010 tahmin edilmiştir Reel Efektif Döviz Kuru Endeksleri 2002-2010 döneminde Türkiye, para birimi reel olarak en fazla değerlenen ülkelerden biridir. Değerli TL dış ticarete konu mallar bakımından Türkiye’nin rekabet gücünü zayıflatmaktadır. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 26 AVRUPA BORÇ KRİZİ Avro – Dolar Paritesindeki Gelişmeler Avro Bölgesi Borç Krizi Ülkeler arası verimlilik farklılıklarının aynı para birimiyle yansıtılması sonucu Avro Bölgesi’ndeki borç yükünün sürdürülebilirliği ile ilgili ciddi kaygıların ortaya çıkması... Yunanistan’da baş gösteren ve giderek büyüyen borç krizi... Söz konusu sorunun diğer Avrupa ülkelerine de yayılması riski... AB ülkelerinde bütçe disiplini ve finansal istikrarın korunması amacıyla, “Avrupa Mali İstikrar Mekanizması” oluşturulması ve 10 Mayıs 2010’da uygulamaya geçilmesi... 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 28 •Veriler 2010 yılı tahmin değerlerine göre sıralanmıştır; •Kaynak: The Economist Intelligence Unit Büyüme 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 29 •Veriler 2010 yılı tahmin değerlerine göre sıralanmıştır; •Kaynak: The Economist Intelligence Unit Bütçe Harcamaları / GSYİH 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 30 •Veriler 2010 yılı tahmin değerlerine göre sıralanmıştır; •Kaynak: The Economist Intelligence Unit Bütçe Dengesi / GSYİH 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 31 •Veriler 2010 yılı tahmin değerlerine göre sıralanmıştır; •Kaynak: The Economist Intelligence Unit Kamu Borç Stoku / GSYİH 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 32 DÖVİZ TÜRLERİNE, BÖLGELERE VE SEKTÖRLERE GÖRE DIŞ TİCARETİMİZ 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 33 İhracatın Döviz Cinslerine Göre Dağılımı (2002-2009) 2008’de Avro cinsinden ihracatın payında düşüş, Dolar cinsinden ihracatın payında artış olmuş; 2009‘da Avro payı Dolar payını tekrar geçmiştir. 2008’de Avro’nun payında görülen düşüş aynı yıl toplam ihracatta Avrupa bölgesi ve AB-27’lere yapılan ihracatın payındaki düşüşten kaynaklanmıştır. Diğer döviz türlerinden yapılan ihracatın payı 2002-2009 döneminde azalmaktadır. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 34 AVRO CİNSİNDEN İHRACAT DEĞİŞİMİ (%) OCAK - MAYIS SEKTÖRLER 08/09 09/10 08/10 DEĞ(%) DEĞ(%) DEĞ. (%) MAKİNALAR ve ULAŞIM ARAÇLARI -37,9 27,0 -21,1 HAZIR GİYİM -11,5 9,8 -2,8 DİĞER YARI MAMULLER -19,1 16,2 -6,0 DOKUMACILIK ÜRÜNLERİ -19,5 15,9 -6,6 GIDA MADDELERİ -6,4 14,7 7,3 DİĞER TÜKETİM MALLARI -15,9 13,7 -4,4 KİMYASALLAR -8,3 32,8 21,7 DEMİR ve ÇELİK -36,4 -6,3 -40,4 DEMİR DIŞI METALLER -42,3 83,4 5,7 MADEN CEVHERLERİ ve DÖKÜNTÜLERİ -53,0 51,0 -29,1 TARIMSAL HAMMADDELER -24,5 35,0 2,0 SINIFLANDIRILMAMIŞ MADDELER 50,0 -53,4 -30,1 DİĞER ÜRÜNLER -3,1 69,0 63,6 MİNERAL YAKITLAR ve MİNERAL YAĞLAR -26,3 13,5 -16,3 Genel Toplam -26,9 20,1 -12,2 * SEKTÖRLER 2010 OCAK-MAYIS DEĞERLERİNE GÖRE SIRALANMIŞTIR. 2008/2009 döneminde Avro cinsinden ihracatın %26,9 azaldığı (18,3 milyar Avrodan 13,4 milyar Avroya), aynı dönem itibarıyla 2009/2010 döneminde %20,1’lik bir artış yaşandığı (16,1 milyar Avroya ulaştığı) görülmektedir. 2009/2010 döneminde belirgin bir artış yaşanmışsa da, 2008 Ocak-Mayıs dönemi ihracat değerinin altında (- %12) kalınmıştır. 13 Aralık 2010 35 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü DOLAR CİNSİNDEN İHRACAT DEĞİŞİMİ (%) OCAK - MAYIS SEKTÖRLER 08/09 09/10 08/10 DEĞ(%) DEĞ(%) DEĞ. (%) DEMİR ve ÇELİK -35,9 -1,0 -36,5 GIDA MADDELERİ 9,0 12,0 22,1 MAKİNALAR ve ULAŞIM ARAÇLARI -32,9 11,7 -25,1 DİĞER YARI MAMULLER -22,5 24,5 -3,6 MİNERAL YAKITLAR ve MİNERAL YAĞLAR -69,8 96,5 -40,6 SINIFLANDIRILMAMIŞ MADDELER 63,3 -57,7 -30,9 KİMYASALLAR -27,0 37,9 0,8 DOKUMACILIK ÜRÜNLERİ -32,0 27,5 -13,3 DİĞER TÜKETİM MALLARI -23,3 25,7 -3,6 MADEN CEVHERLERİ ve DÖKÜNTÜLERİ -47,3 154,7 34,1 HAZIR GİYİM -34,4 16,9 -23,3 DEMİR DIŞI METALLER -55,1 59,4 -28,5 TARIMSAL HAMMADDELER -45,1 34,6 -26,1 DİĞER ÜRÜNLER 10,7 5,9 17,2 Genel Toplam -24,1 7,7 -18,3 * SEKTÖRLER 2010 OCAK-MAYIS DEĞERLERİNE GÖRE SIRALANMIŞTIR. 2008/2009 döneminde Dolar cinsinden ihracatın %24,1 azaldığı (25,7 milyar Dolardan 19,5 milyar Dolara), aynı dönem itibarıyla 2009/2010 döneminde %7,7’lik bir artış yaşandığı (21 milyar Dolara ulaştığı) görülmektedir. 2009/2010 döneminde artış yaşanmışsa da, 2008 Ocak-Mayıs dönemi ihracat değerinin altında ( -%18,3) kalınmıştır. 13 Aralık 2010 36 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü İthalatın Döviz Cinslerine Göre Dağılımı (2002-2009) Enerji ithalatının Dolar cinsinden yapılmasının etkisi ile; 2004-2008 döneminde Dolar cinsinden ithalat payında artış, Avro cinsinden ithalat payında azalış yaşanmıştır. 2009’da ithalatta Dolar payı azalmış, Avro payı yükselmiştir. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 37 AVRO CİNSİNDEN İTHALAT DEĞİŞİMİ (%) OCAK - MAYIS SEKTÖRLER 08/09 09/10 08/10 DEĞ(%) DEĞ(%) DEĞ. (%) MAKİNALAR ve ULAŞIM ARAÇLARI -35,1 30,9 -15,0 KİMYASALLAR -26,9 35,3 -1,1 DİĞER YARI MAMULLER -34,4 38,8 -9,0 DİĞER TÜKETİM MALLARI -29,5 22,1 -14,0 DEMİR ve ÇELİK -40,8 45,1 -14,0 DOKUMACILIK ÜRÜNLERİ -26,4 17,4 -13,6 GIDA MADDELERİ -5,4 8,2 2,4 TARIMSAL HAMMADDELER -36,9 66,9 5,4 DEMİR DIŞI METALLER -44,9 94,9 7,5 HAZIR GİYİM -14,0 -16,1 -27,8 SINIFLANDIRILMAMIŞ MADDELER 24,2 -4,2 18,9 MİNERAL YAKITLAR ve MİNERAL YAĞLAR 13,5 32,5 50,3 MADEN CEVHERLERİ ve DÖKÜNTÜLERİ -34,2 76,0 15,8 Genel Toplam -32,4 31,9 -10,9 * SEKTÖRLER 2010 OCAK-MAYIS DEĞERLERİNE GÖRE SIRALANMIŞTIR. 2008/2009 döneminde Avro cinsinden ithalatın %32,4 azaldığı (18,8 milyar Avrodan 12,7 milyar Avroya), aynı dönem itibarıyla 2009/2010 döneminde %31,9’luk bir artış yaşandığı (16,8 milyar Avroya ulaştığı) görülmektedir. 2009/2010 döneminde Avro cinsinden ithalatta belirgin bir artış yaşanmışsa da, 2008 Ocak-Mayıs dönemi ithalat değerinin altında (-%10,9) kalınmıştır. 13 Aralık 2010 38 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü DOLAR CİNSİNDEN İTHALAT DEĞİŞİMİ (%) OCAK - MAYIS SEKTÖRLER 08/09 09/10 08/10 DEĞ(%) DEĞ(%) DEĞ. (%) MİNERAL YAKITLAR ve MİNERAL YAĞLAR -44,5 31,8 -26,9 MAKİNALAR ve ULAŞIM ARAÇLARI -24,5 21,7 -8,1 KİMYASALLAR -40,9 41,9 -16,1 MADEN CEVHERLERİ ve DÖKÜNTÜLERİ -56,1 64,1 -27,9 DEMİR ve ÇELİK -57,1 37,6 -40,9 GIDA MADDELERİ -34,6 11,0 -27,4 DEMİR DIŞI METALLER -58,9 88,9 -22,4 DOKUMACILIK ÜRÜNLERİ -40,4 84,6 10,0 TARIMSAL HAMMADDELER -43,7 99,6 12,4 DİĞER TÜKETİM MALLARI -28,6 26,3 -9,8 DİĞER YARI MAMULLER -42,0 58,3 -8,2 HAZIR GİYİM 14,9 12,1 28,8 SINIFLANDIRILMAMIŞ MADDELER -80,8 19,9 -77,0 Genel Toplam -43,9 37,8 -22,7 * SEKTÖRLER 2010 OCAK-MAYIS DEĞERLERİNE GÖRE SIRALANMIŞTIR. 2008/2009 döneminde Dolar cinsinden ithalatın %43,9 azaldığı (54,5 milyar Dolardan 30,5 milyar Dolara), aynı dönem itibarıyla 2009/2010 döneminde %37,8’lik bir artış yaşandığı (42,1 milyar Dolara ulaştığı) görülmektedir. 2009/2010 döneminde Dolar cinsinden ithalatta belirgin bir artış yaşanmışsa da, 2008 Ocak-Mayıs dönemi ithalat değerinin altında (-%22,7) kalınmıştır. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 39 Başlıca Döviz Türlerine Göre Dış Ticaret Dengesi (2002-2009) Kaynak: TÜİK ve EAD hesaplamaları Başlıca Döviz Türlerine Göre Dış Ticaret Dengesi Değişimi (Milyar $) 10,0 0,0 -10,0 -20,0 -30,0 -36,2 -40,0 -50,0 -60,0 -70,0 -64,4 İNGİLİZ STERLİNİ 2002 1,1 2003 1,5 2004 1,9 2005 2,4 2006 2,6 2007 3,3 2008 2,6 2009 2,1 AVRO -1,9 -3,6 -7,4 -8,0 -8,7 -4,4 -0,2 2,0 TÜRK LİRASI 0,1 0,2 0,1 0,2 -0,2 -0,8 -1,3 -1,8 JAPON YENİ -1,0 -1,5 -2,4 -3,1 -3,7 -4,7 -5,1 -3,7 ABD DOLARI -12,5 -17,2 -24,8 -33,2 -42,8 -54,6 -64,4 -36,2 2009 yılında Avro cinsinden dış ticaret dengesi 2 milyar dolar fazla vermiştir. 2002-2009 döneminde Sterlin cinsinden denge, dış ticaret fazlası yönünde gerçekleşmiştir. Dış ticaret açığının büyük bölümü Dolar cinsinden ithalat kaynaklıdır. Japon Yeni ve Türk Lirası cinsinden dış ticaret açığı söz konusudur. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 40 Döviz Cinsleri İtibarıyla Dış Ticaretin Bölgesel Yapısı (2009) İhracat açısından bakıldığında; • Dolar cinsinden %49,5’i Asya’ya, %25’i Avrupa’ya, %15,2’si Afrika’ya… • Avro cinsinden %9,5’i Asya’ya, %79,2’si Avrupa’ya, %6’sı Afrika’ya… • TL cinsinden %49,2’si Asya’ya, %44,2’si Avrupa’ya, %4,1’i Afrika’ya… İthalat açısından bakıldığında; • Dolar cinsinden %20,7’sı Avrupa, %59,4’ü Asya, %12,4’ü Amerika’dan… • Avro cinsinden %87,3’ü Avrupa, %7,2’si Asya, %3,2’si Amerika’dan… • TL cinsinden %71,6’sı Avrupa, %18,3’ü Asya, %9,2’si Amerika’dan… 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 41 Döviz Cinsleri İtibarıyla İhracatın Sektörel Yapısı (2009) 2009’daki 102,1 milyar Dolarlık ihracatın 78,6 milyar Dolarlık kısmını sanayi ürünleri, 11,2 milyar Dolarlık kısmını tarım ürünleri ve 7,1 milyar Dolarlık kısmını madencilik ürünleri oluşturmuştur. Sanayi ürünleri ihracatında “Makinalar, Ulaşım Araçları” (28,8 Milyar Dolar), “Hazır Giyim” (11,6 Milyar Dolar) ve “Diğer Yarı Mamüller” (10,4 Milyar Dolar), en büyük paya sahip ürün gruplarıdır. Avro ile ihracatta “Makinalar, Ulaşım Araçları”, “Hazır Giyim”, “Diğer Yarı Mamüller” öne çıkmaktadır. Dolar ile ihracatta “Demir-Çelik”, “Makinalar, Ulaşım Araçları”, “Diğer Yarı Mamüller” öne çıkmaktadır. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 42 Döviz Cinsleri İtibarıyla İthalatın Sektörel Yapısı (2009) 2009’daki 140,9 milyar Dolarlık ithalatın 89,7 milyar Dolarlık kısmını sanayi ürünleri, 39,2 milyar Dolarlık kısmını madencilik ürünleri, 9,6 milyar Dolarlık kısmını tarım ürünleri oluşturmuştur. Sanayi ürünleri ithalatında “Makinalar, Ulaşım Araçları” (41,1 Milyar Dolar), “Kimyasallar” (20,3 Milyar Dolar) ve “Demir-Çelik” (7,7 Milyar Dolar), en büyük paya sahip ürün gruplarıdır. Avro ve Dolar ile ithalatta “Makinalar, Ulaşım Araçları” ile “Kimyasallar” öne çıkmaktadır. 29,5 Milyar Dolar tutarındaki “Mineral Yakıtlar, Yağlar” ithalatının %98,9’u Dolar cinsindendir. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 43 ETKİLER -1 Avrodaki değer kaybı eğilimi, 2010 yılı Orta Vadeli Program Hedefi olan 107,5 milyar Dolar seviyesinin üstüne çıkılmasını engelleyebilecek güçtedir. Avrodaki düşüş Avro cinsinden ithalat talebini artıracak, ikame etkisi nedeniyle Dolar cinsinden gerçekleşecek ithalat artışında ise azalmaya sebep olabilecektir. Beklentilerin gerçekleşmesi neticesinde, paritedeki Avro kaynaklı düşüş sebebiyle Türkiye’nin yeniden Avro cinsinden dış ticaret açığı vermeye başlayabileceği değerlendirilmektedir. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 44 ETKİLER -2 Dolar cinsinden ithalat yapıp Avro cinsinden ihracat yapan yerli üreticiler olumsuz yönde etkilenebilecektir. Ağırlık olarak Avrupa bölgesine yapılan sanayi ürünleri ihracatı olumsuz yönde etkilenebilecek, bu bölgedeki üreticilere karşı rekabet gücü kaybı söz konusu olabilecektir. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 45 ETKİLER -3 En fazla etkilenebilecek madde grupları “Motorlu Kara Taşıtları Aksam ve Parçaları”, “Elektriksiz Makine ve Cihazlar”, “Örme Giyim Eşyası ve Aksesuarları”, “Elektrikli Makine ve Cihazlar”... “Demir-Çelik”, “Kıymetli Taş ve Maden, Metal Mamülleri”, ”Elektrikli Makine ve Cihazlar ile Aksam ve Parçaları” ürün gruplarında Dolar ile ihracat imkanlarının değerlendirilmesi önem kazanmaktadır. “Makine ve Ulaşım Araçları”, “Kimyasallar” ve “Demir-Çelik” ürün grupları hem Avro hem de Dolar bazında ithalata konu olmaktadır. Bunların Avro ile tedarik imkanlarının kullanılması önemli olabilecektir. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 46 Değerlendirme Küresel piyasalarda rekabet artmaktadır. İhracattaki başarının sürekli kılınması, yurt içinde yaratılan katma değerin artırılması ve yurt içi istihdama katkı sağlanması önemlidir. Özel sektör ve kamu kurumlarının yeni ve ortak çalışmalar yapmaları ve yeni yaklaşımlar benimsemeleri gerekli görülmektedir. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 47 Öneriler İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu bünyesinde döviz kurlarındaki gelişmeler, bunun dış ticaretimiz üzerindeki etkileri ile para ve maliye politikaları kapsamında alınabilecek tedbirler konusunu görüşen daimi bir üst düzey “AdHoc” Komite oluşturulmasını gerekli görmekteyiz. İhracat Odaklı Üretime Dönük Faaliyetler, Girdi Tedarik Stratejisi ve İhracata Yönelik Tanıtım, Pazarlama ve Destek Faaliyetleri kapsamında, parite ile ilgili gelişmelerin özel sektörün ihtiyaçlarının Kurul’da yakından takip edilmesini gerekli görmekteyiz. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 48 Sonuç İhracat, büyümeyi ve istihdamı artıran, üretimi yönlendiren en önemli itici güçlerden birisidir. Bu nedenle, üretim süreçlerinden bağımsız olarak düşünülemez. DTM kendi görev ve yetki alanında sürdürülebilir ihracat artışını desteklemek amacıyla, mevcut politika araçlarını etkin bir şekilde kullanmaktadır. 2023 ihracat hedefini gerçekleştirmek için, sürdürülebilir ihracat artışını güvenceye alan tüm araçları birbiriyle etkileşimli olarak, bütünsel bir yaklaşımla kullanmamız gerekmektedir. Bu açıdan İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu önemli bir görev üstlenmiştir. Kurulda temsil edilen tüm kurumların kendi görev alanlarında ihracata dönük üretim stratejilerinin desteklenmesi, politikaların belirlenmesi ve uygulanması süreçlerinde aktif rol almaları, Kurul’un üstlenmiş olduğu görevlerin başarıyla yerine getirilmesini sağlayacaktır. 13 Aralık 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 49
