M. Meclisi B : 03 18 . 2 . 1963 0 : 3

M. Meclisi B : 03 18 . 2 . 1963
0:3
•BAŞjıKAN — (Kifayet önergesi gelmiştir.
Sayın Bakana söz veriyorum, 'buyurun.
TİCARET IB'AlKAîNI MUHLİS ETE (Anka­
ra) —• 'Muhterem arkadaşlarım, yapılan-samimî
ten'kid ve temennilere teşekkürle söylerime
'başlıyacağım.
Maruzatımı tiki ana 'kısımda teksif etmeye
çalışacağım.
'Türkiye'de tediye muvazenesinin aniea.k mü­
him bir kısmını teşjkil eden ticari münasebetler
ithalât ve ihracat şeklinde tecelli eder. Arka­
daşlarım, geriye doğru 'gitımiyeceğim, arkadaş­
larımın da. yapmış oldukları tenkidler üzerinde
durarak, !bu sene, «geçen seneye nazaran, şüphe­
siz ki Cenabı Hakkın da yardimiyle neler yap­
tığımızı kısaca belirtmeye 'çalışacağım.
'Birinci «kısım, doğrudan doğruya Bakanlı­
ğın bünyesiyle il'gili işler; ikincisi, Bakanlığa
bağlı iktisadi Devlet Teşekkülleri ve ona. 'ben­
zer âmme müesseselerini alâkadar e'deıı işler
hakkındadır.
. Geçen sene .muhalefet partisindeyken, arka­
daşlarımın da dediği ıgibi, dış ticaretin terki­
binin değiştirilmesinin mümkün olduğu kadar
ihracatın cins ve miktar itibariyle artırrlmasiyle ka'bil alacağı üzerinde durulmuştu. Gerçek­
ten geçen seneden bu yana. Türkiye iihracatı
34,5 milyon dolar nisbetinde artmıştır. Bunu
ÎO la çarparsak aşağı - yukarı 345 milyon 'Türk
Lirasını buluruz. Şu Ihalde ihracat politikasın­
da aldığımız tedbirler neticesinde, muhakkak ki
tabiî 'şartların da müsait ıgitmesi dolayısiyle,
ihracatımız 'gelişmiştir. IBu gelişen ihracat ara­
sında ; bilhassa 'hayvan ihracatı ağır yağların
ihracatı, bu igelişen Ühracat. arasında son zaman­
larda memle'keti m i z i n yüzünü güldüren zeytin­
yağı ihracatı vardır. (Bu itibarla geçen seneye
nazaran, bu sene ihracımız farklı olmuştur.
Farklı olmasa da 'belirtebilirdik. Yalnız ihra­
cattaki !bu gelişmeye mukabil ithalâtta da art­
ma olmuştur. İthalâtın artmasının sebebi, mem­
lekette gün geçtikçe kalkınmaya müteveccih
hareketlerin olması ve ithalâtın kalkınma istihr
sal vasıtalarında ve (hizmet, artımasında büyük
rol oynamış olmasıdır. Bu sebeple dış ticaret
açığımız '241 milyon doları 'bulmuştur. Mem­
leketimiz az gelişmiş bir memleket olduğu için
bütün az »gelişmiş memleketlerde olduğu 'gibi
ticaret ımuvazenesinde ve dolayısiyle tediye mu­
vazenesinde a'çık vardır. Bu, bünye icabından
doğmaktadır. İktisadi bünye kuvvetlendi'kçe
iktisadi münasebetler geliştikçe şüphesiz ki
bu açıklar yavaş yavaş azalacaktır.
, Birinci 'kısım hakkında izahat vermezden
evvel, 'Bakanlığımın belli başlı politikaların]
'kısaca arz etmekte fayda mülâhaza ediyorum.
Ba'kanlığın, dış ticaret 'politikası, iç ticaret
politikası, pazarlar politikası, ticaret şirketle­
ri, yabancı sermayeler kooperatifler politikası,
sigorta politikası, fiyat politikası, .mahsuller
politikası, istihlak politikası, banka politikası,
zirai krediler politikası, sanayi dolayısiyle es­
naf kredileri politikası ve hattâ, hattâ iaşe poli­
tikasının bir kısmiyle de uğraşması ieabeden
ve uğraşmaya çalışan bir Bakanlıktır. Bunu
Ibelirtme'kte fayda «görüyorum. Çünkü Bakan­
lığın yapması 'gereken işlerle, yaptığı işler ara­
sında fark vardır ve ,bu politikalar yalnız Ba­
kanlık tarafından değil, Türkiye'de 'bu ekono­
miye iştirak elden şahıslar ve meslekî teşekkül­
ler tarafından yapılması ica'beder onun için.
Çürikü 'Türkiye iktisadiyatının, hemen bütün
problemlerini Bakanlığım hallediyor dersem,
zannediyorum M doğruyu Söylememiş olurum.
Zaten hiçbir memlekette ITicareti İktisat Ba'kanlığı, ticaret ve İktisada taallûk eden bütün
işlerle re'sen uğraşmaz. (Bunların ana pren­
siplerini kor ve bunların umumi olarak ıs evle ve
idaresiyle, muraka'besi ile meş'gul olur.
Şimdi sırayla (Bakanlığın, dolayısiyle, 'ona
bağlı teşekküllerin yaptığı işleri, hıırada yapı­
lan tenkidlerin ışığı altında mütalâa ederek,
cevap vermeye çalışacağım.
Muhterem arkadaşlarım, Bakanlığımın on
ağır ve en ımühim işlerinden birisi dış ticaret
rejiminin tanzimi 'meselesidir. Dış ticaret mü­
nasebetleri yalnız emtia hareketlerinden ibaret
değildir, sermaye hareketleri, hizmet hareket­
leri de bu işin içine girmektedir.
—
İhracat meselesine temas etmişken bilhassa
bu sene içinde aldığımız tedbirlerle .belli 'başlı­
sı olarak, ihracat mahsullerimize piyasa bulma­
ya muktedir olduğumuzu arz etmek isterim.
Yalnız şunu da belirtmek yerinde olur ki, Tür­
kiye. piyasası kapitalist bir memleketin piyasa­
sından farklıdır, önemli bir unsuru olan (koo­
peratif, yani ne tam mânasiyle tüccar istediği-.
miz fonksiyonu İfa edebilmekte, ne de piyasada
9A€k —
timO