KENT GÜNDEM‹

10
KENT GÜNDEM‹
Alia¤a Termik Santrali
‹ZM‹R ‹L‹ AL‹A⁄A ‹LÇES‹NDE 10.10.2011 TAR‹H 216 SAYILI ‹MAR DURUMUNDA TERM‹K SANTRAL ALANI
BEL‹RLENMES‹ VE BÖLGEDE TERM‹K SANTRAL YAPIMININ GÜNDEME GELM‹fi OLMASI, ÇEVRE VE
PLANLAMA MEVZUATINA VE KAMU YARARINA AYKIRI B‹R ‹fiLEMD‹R
Kaynak: DEÜ Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisli¤i
Bölümü (2001) ‹zmir ‹li Temiz Hava Plan› Proje Raporu
Alia¤a Hava Foto¤raf›
‹zmir ili, Alia¤a ilçesi, Horoz Gedi¤i
Köyü K17C04B1D Pafta, 119 Ada, 3
Parselde bulunan ve proje ekinde
sunulan 10.10.2011 tarih 216 say›l› ‹mar
Durumunda Teknik Santral Alan› olarak
gösterilen alan için haz›rlanan projeler
mesleki denetim amac›yla Odam›za
sunulmufltur.
Alia¤a’da bulunan sanayi tesislerinin
oluflturdu¤u kirlili¤in tüm ‹zmir
kentinde hissedilecek boyutlara vard›¤›
bilinirken; bu yo¤unlu¤un azalt›lmas› ve
kirlili¤in ortadan kald›r›lmas› konusunda
çaba gösterilmesi beklenirken,
gündeme termik santrallerin gelmesi
son derece düflündürücü bir karard›r.
Pek çok Avrupa ülkesinde termik
santral yap›m› yasaklan›rken; Alia¤a’da
5 adet termik santral yap›m›n›n
gündeme gelmifl olmas›, bunlardan 2
tanesinin ÇED raporunu almas› kayg›yla
izlenmektedir.
‹thal kömüre dayal› enerji üretimi ve
termik santralden kaynaklanan sorunlar
(do¤al flora ve fauna, tar›m ürünleri,
insanlar, yaban›l yaflam, toprak,
yüzeysel sular, yer alt› sular›, hava,
yerleflim yerleri üzerindeki olumsuz
etkiler vb) pek çok bilim insan›
taraf›ndan dile getirilmektedir.
Yöre halk›n›n da büyük oranda karfl›
ç›kt›¤› termik santrallerle ilgili, ÇED
sürecinin sa¤l›kl› iflletilmedi¤i, gerekli
kat›l›mc›lar›n bulunmad›¤›, duyurular›n
gerekti¤i gibi yap›lmad›¤›na iliflkin
yak›nmalar da sözlü ve yaz›l› medya
arac›l›¤›yla izlenmektedir.
1/100.000 Ölçekli Manisa – Kütahya
– ‹zmir Çevre Düzeni Plan›’na karfl›
aç›lan ve yürütmenin durdurulmas›
karar› al›nan davada da Alia¤a
bölgesindeki kirlili¤e dikkat çekilerek
flöyle denmifltir:
”Alia¤a merkezli sanayi
yo¤unlaflmas›n›n yaratt›¤› çevresel
etkiler afla¤›daki haritada net bir
biçimde görülmektedir. Bu bölgedeki
sanayi türlerinin yaratt›¤› çevresel
kirlilik kent merkezi ve Kemalpafla
sanayi odaklar›ndan oldukça fazlad›r.
Bu durum ortada iken birinci görevi
çevreyi korumak ve her türlü çevre
kirlili¤ini - kuflkusuz bu ba¤lamda hava
kirlili¤ini – önlemek olan daval› Bakanl›k
taraf›ndan haz›rlanan bir üst
ölçekli Çevre Düzeni Plan›ndan
beklenen, uzman› oldu¤u konuda yerel
yönetimleri uyar›c›, yönlendirici ve
onlara rehberlik edecek çevre
politikalar›na üst ölçekli planlarda yer
vermek ve stratejik mekânsal kararlar›
dava konusu plana ifllemek olmal›d›r.
Kuflkusuz, ‹zmir gibi metropoliten
kentin sanayiden tümüyle vazgeçmesi
beklenemez. Ancak, kentsel bölgenin
bir bütün olarak sanayi türlerinin –a¤›r
ve kirletici özellikleri olan klasik sanayi
yat›r›mlar›, kirletici etkileri büyük
EGE M‹MARLIK OCAK 2012
ölçüde giderilebilen, ancak büyük
ölçekli yat›r›m gerektiren sanayi
kompleksleri, ileri teknoloji girdili çevre
kirlili¤ini asgari düzeylerde tutuldu¤u
yat›r›mlar vb.- hangi kentsel alt
bölgelerinde, hangi yo¤unlukta ve en
önemlisi nas›l bir kompozisyonla
da¤›t›laca¤›na iliflkin bir master plan
çal›flmas› yap›lmadan, salt belirli kurum
ve kurulufllar›n günlük birbirinden
kopuk gerekçeler ve Saiklerle ald›¤›
kararlar› plana ifllemekle
yetinilmemelidir. Üst ölçekli stratejik
kararlar›n yer ald›¤› bir planlama
anlay›fl›ndan beklenenin bu olmad›¤›
aç›kt›r. Alia¤a bölgesi için de ayr›nt›l›
bir sanayi çal›flmas› olmadan,
önerilecek yeni sanayi türlerinin ‹zmir
kenti üzerinde yarataca¤› tüm çevresel
kirlilik tahminleri ve bunlar›n
giderilmesine yönelik ayr›nt›l›
incelemeler yap›lmadan salt nüfus
verileri ile alt bölgenin büyüme
tahminlerine yer vermek ileride
giderilmesi olanaks›z çevre sorunlar›na
yol açacakt›r.”
Söz konusu santral alan›; yerleflim
alanlar› ile Yenifoça, Kozbeyli gibi
turizm bölgelerine yak›n bir konumda
olup, Nemrut A¤›r Sanayi Bölgesi ile
tar›m, yerleflim ve turizm alanlar›
aras›nda kalan do¤al sa¤l›k koruma
band› niteli¤indedir. Do¤al, kültürel
de¤erlerimizin yo¤un olarak bulundu¤u,
böylesi bir alanda kurulmas› planlanan
santral, baflta Alia¤a olmak üzere
‹zmir’den Bergama’ya kadar uzanan bir
alan› etkileyecek ve geri dönülmez
çevre felaketlerine yol açacakt›r.
Yukar›da s›ralanan nedenlerle söz
konusu alan›n Termik Santral Alan›
olarak belirlenmesi çevre ve planlama
mevzuat›na ve kamu yarar›na ayk›r› bir
ifllemdir.
Mimarlar Odas› ‹zmir fiubesi Yönetim
Kurulu