haber bültenđ

HABER BÜLTENĐ
28 Mart 2005
Haber Özetleri
Ortadoğu
•
Salı günü yapılacak olan Irak Ulusal Meclisinin 2. oturumdan önceki 24 saat
yeni hükümetin kurulmasında çok önemli gözükmektedir. Hükümetin kurulması
ile ilgili görüşmeler Kürt ve Birleşik Irak Đttifakı Heyeti arasında devam etmekte.
Taraflar temel ilkelerde anlaştılar. Temel konular ise cumhurbaşkanlığı ve
yardımcıları, meclis başkanlığı ve yardımcıları ve başbakanlık görevlerinin
belirlenmesinden ibarettir. Öte yandan Allavi yeni Irak hükümetine katılmayı
arzu etmediklerine ifade etti. Allavi, hükümete katılmasını 4 şarta bağladı.
Bunlar; Baas partisinin eski üyelerinin tutuklanmalarını keyfilikten çıkarıp yasal
temellere dayandırılması, din adamlarının hükümete katılmalarının
sınırlanması, komşu ülkelerle ilişkilerin niteliğinin belirlenmesi ve kendi
hükümeti süresince var olan güvenlik güçlerinin fes edilmemesi. (ALQUDS
GAZETESĐ)
•
KYB siyasi büro sorumlusu aynı zamanda peşmerge güçlerinin liderlerinden
biri olan Kevser Resul Ali, yaptığı açıklamada Kürt Đttifakı ve Birleşik Irak
Đttifakı peşmerge güçleri hususunda bir anlaşmaya vardıklarını belirtti. Bu
anlaşmaya göre yaklaşık 100 bin olan peşmerge güçleri, yasal bir dayanak
getirilerek Irak silahlı kuvvetlerinin bir parçası olarak Kürdistan bölgesini
koruyan bir güç olacaktır. Ayrıca bu güçler Kürdistan bölgesinin kontrolü
altında görev yapacaklar. (ALQUDS GAZETESĐ)
•
Birleşmiş Milletler Genel Sekreter temsilcisi Eşref Kadı dün Şii mercii Sistani’yi
Necef’teki evinde ziyaret etti. Kadı ziyaret sonrasında yaptığı basın
açıklamasında kendisinin Kofi Annan’dan herhangi bir mesaj getirmediğini
sadece Sistani’nin siyasi görüşünü saptamak için bu ziyareti gerçekleştirdiğini
söyledi. (ALQUDS GAZETESĐ)
•
Erbil, Musul, Tuzhurmatu ITC büroları ile Musul Kadınlar Kulübü bürosu ABD
güçleri tarafından saldırıya uğradı. (TURKMENELĐ TV)
•
Kürtlerin Kerkük il meclisi seçimlerindeki başarısından sonra il meclisi
toplantısında bundan sonra işleri idare ederken farklı yöntemler
kullanacaklarını ifade ettiler. Bunu vurgulamak için de 90 dakika süren il meclis
toplantısında, meclisin 2/3’sini oluşturan Kürtler Kürtçe konuşmaya devam
ettiler. (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ)
1
•
Irak polisinden alına haberlere göre dün gece geç saatlerde Telafer’de
çatışma yaşandı. Silahlı bir grup Telafer’deki polis merkezine havan ateşi
açtıklarını ve polis gücünün karşılık verdiğini, dört saatlik çatışma sonuncunda
4 ölü ve 16 yaralı olduğu belirtildi. (ALQUDS GAZETESĐ)
•
Eski Hükümet Meclis üyesi Songül Çubuk “Yeni kurulacak olan hükümette
Türkmenlere 1 bakanlık verilecek gibi gözüküyor. Halbuki bu Türkmenlerin hak
ettiğinin çok altında bir orandır. Buna ilaveten Türkmenler daha önceki millet
meclisinde %8 oranında temsil ediliyordu. Şimdi bu mecliste %2,5’la temsil
edilmekteler. Halbuki Türkmenler Irak’ın üçüncü büyük etnik unsurdur ve
toplam nüfusa oranları ise %10’dur. Dolayısıyla şimdiki kurulacak olan
hükümette
birden fazla
bakanlık
verilmelidir.
Hatta
Türkmenler
cumhurbaşkanlığı ve başbakan yardımcılığı görevlerinde bulunmalıdırlar”
şeklinde beyanat verdi.(ALQUDS GAZETESĐ)
•
Đran Đçişleri Bakanı Abdülmahid Musevi Suudi Arabistan’a birkaç günlük resmi
ziyarette bulundu. Ziyaretin amacı Đran ile Suudi Arabistan arasındaki güvenlik
konusundaki işbirliğinin güçlendirilmesi. (AZZAMAN GAZETESĐ)
•
Irak Đslami Partisinin yayınladığı Darrüsselam gazetesi “Dikkat tehlike
yaklaşmaktadır” manşeti attı. Yayınlanan haberde yaklaşık 3 aydan beri laik ve
global bir çerçeve çizen Avrupalı bir organizasyonunun Irak’ta Latince
harfleriyle Kürtçe kursları açmayı planladığı yazıyor. Bu gizli aktivite Erbil ve
Süleymaniye Eğitim Bakanlıklarından yeşil ışık aldıktan sonra yaklaşık 800
öğretmenle yeni Kürt alfabesinin öğretimi 01.07.2005 tarihinde başlayacak.
Süleymaniye ve Erbil’deki 50’şer okul belirlenerek birinci sınıftan itibaren Latin
harflerle Kürtçe eğitim vermeyi kademeli olarak başlanacaktır. Plana göre
2012 yılında Kürt partilerinin kontrolü altında olan tüm bölgelerdeki okullarda
bu sistem uygulanmış olacaktır. (ALQUDS GAZETESĐ)
•
Irak’ta kendilerine baskı ve haksızlık yapıldığını söyleyen Türkmenler, cuma
namazı sonrasında protesto gösterisi düzenledi. Musalla Camii’ndeki namazın
ardından yürüyüşe geçen Türkmenler, kentlerinde ABD ve Irak askerlerinin
kendilerine sürekli baskı uygulamasına isyan ettiler. “Federalizme ve ABD’ye
hayır” pankartları açan Türkmenler, “Yaşasın Türkmenler, yaşasın adalet” diye
bağırdılar. Kimi Türkmenler, “Askerlerin evlerine gelip paralarını, altınlarını
aldıklarını, silah çektiklerini” ileri sürdü. Türkmenler ayrıca haksız yere göz
altında tutulan arkadaşlarının serbest bırakılmasını da talep etti.(www.kerkuk.net)
•
Irak'taki siyasi partilerin görüşmecileri, iki ay önce seçilen milletvekillerinin bir
parlamento başkanı seçmek üzere gelecek hafta başında toplanacaklarını
açıkladı. Parlamento daha önce ilk kez yemin etmek üzere toplanmıştı.
Açıklamayı Kürt yetkili Berham Salih ile Şii Đttifakı'nın sözcüsü yaptı. Karar,
yeni hükümet oluşturmak üzere yapılan uzun görüşmeleri izliyor. Salih,
meydana gelen gecikmelerin, seçimleri boykot eden Sünni Arap temsilcileri de
yönetimin içine katmayı amaçlayan geniş kapsamlı görüşmelerden
kaynaklandığını söyledi. Salih, ülkenin birliğe ihtiyacı olduğunu ve hükümetin
de terörle mücadele etme kapasitesinin bulunduğunu belirtti. Irak'ta meydana
gelen saldırılarda ise, Iraklı bir üst düzey askeri yetkili, general Salman
Muhammed uğradığı suikast sonucu öldürüldü. Ulusal muhafızların güney
2
Irak’taki komutanı olan Muhammed bir cenaze töreninden ayrıldığı sırada
saldırıya uğradı. Muhammed'in oğullarından birinin de saldırıda öldüğü, diğer
oğlunun da yaralandığı bildiriliyor.(BBC)
•
Iraklı bir subayın infaz edilişini gösteren video kaydı bugün bir Internet
sitesinde yayınlandı. Görüntülerde, gözü bağlı bir kişi kendisini Iraklı Albay
Ryadh Katie Olyway olarak tanıtıyor. Bu kişi daha sonra, kendisini Irak’taki
Amerikan güçleriyle işbirliği yapmakla suçlayan maskeli üç kişiden biri
tarafından başından vuruluyor. Görüntülerin arka planında ise, Ebu Musab El
Zerkavi liderliğindeki El Kaide bağlantılı örgütün amblemi yer alıyor. Video
kaydının gerçeği yansıtıp-yansıtmadığı henüz bağımsız kaynaklarca
onaylanmadı. Zerkavi’nin örgütü Saddam Hüseyin’in devrildiği 2003 Nisan
ayından bu yana Irak’taki bir çok saldırının da sorumluluğunu üstlenmişti. Bu
arada Bağdat’taki Bilim ve Teknoloji Bakanlığı önünde gösteri yapan bakanlık
çalışanlarına Irak güvenlik güçlerince ateş açıldı. Olayda bir kişi öldü.
Göstericiler, ücretleriyle ilgili anlaşmazlığı protesto amacıyla protesto eylemi
düzenlemişti. (VOANEWS)
•
Đsrail'de, Yahudi yerleşimcilerin Gazze Şeridi'nden çekilmesi planları önündeki
son yasal engellerin de bugün, Đsrail parlamentosu Knesset'deki oylama ile
giderilmesi bekleniyor. Hükümetin Gazze Şeridi'ni boşaltma planına karşı
çıkanlar iki cephede mücadele ediyor. Gazze Şeridi'nden çekilmeye karşı
çıkan Đsrail Yerleşimciler konseyi'nin başkan yardımcısı Shal Goldstein, Gazze
Şeridi'nden çekilme planını durdurabilmek amacıyla birçok yol deneyeceklerini
söylüyor. Goldstein, "Bunlardan birincisi, bütçenin reddedilmesi. Eğer bütçe
parlamentoda reddedilirse hükümet düşecek ve yeni seçimlere gidilecek.
Tercih ettiğimiz olasılık bu. Elimizdeki ikinci seçenek, parlamentodaki oylama
ile çekilme planının referanduma sunulmasını sağlamak. Parlamentodan fazla
umudumuz yok. Ama bu iki seçenekten birinin başarılı olması için çaba
harcayacağız." diye konuştu. Fakat, bu iki taktiğin de başarısızlıkla
sonuçlanacağı anlaşılıyor. Başbakan Şaron, başta merkezci Şinui partisi
olmak üzere, bütçenin kabul edilmesi için diğer partilerden yeteri kadar destek
sağlamış durumda. Parlamentoda bir referandum için destek sağlamanın da
hiçbir şansı olmadığı belirtiliyor. Tel Aviv'de yayınlanan Haaretz gazetesinden
Aluf Benn Gazze'deki yerleşimciler için yolun sonunun geldiğini düşünüyor ve
Şaron planının Batı Şeria'daki yerleşim birimlerini de gündeme getireceğini
belirtiyor. Benn'e göre, Gazze planı, bir Đsrail hükümeti için çok önemli bir yön
değişikliği. Çünkü Şaron, yerleşim birimlerinin boşaltılmasını önermeyi bile
cesaret edebilen ilk Đsrail başbakanı. Üstelik bunu, gerginliğin sona ermesini
talep etmeden, yada nihai bir barış anlaşması sağlanmadan yapıyor.
Dolayısıyla bu büyük bir değişiklik. (BBC)
•
Mısır’da ülkenin en büyük muhalif örgütü olan Müslüman Kardeşler üyesi 45
kişi tutuklandı. Dün yapılan operasyonda tutuklananlar arasında, örgütün üst
düzey üyeleri de yer alıyor. Müslüman Kardeşler örgütünün, reform çağrısında
bulunmak üzere bugün Kahire’deki meclis binası dışında, gösteri yapması
bekleniyordu. Binlerce polisin bugün Kahire sokaklarını tutması üzerine, örgüt
üyeleri gösterilerini, kentin birkaç kilometre dışındaki bir camiye kaydırdı.
Müslüman Kardeşler örgütü, Mısır’daki laik rejimi yıkarak bir Şeriat devleti
kurmak istiyor. 1954 yılında resmen yasaklanan örgütün üyeleri, halen
3
bağımsız olarak meclise girebiliyor. Ancak örgütle ilişkili bu bağımsız
milletvekillerinin sayısı göz önüne alındığında, Müslüman Kardeşler, Mısır
Parlamentosu’ndaki en büyük muhalefet grubunu oluşturuyor. Mısır’da Devlet
Başkanı Hüsnü Mübarek’e suikast planlamakla suçlanan bir kişi 25 yıl hapis
cezasına çarptırıldı. Mahmud Đyd Dabus adlı sanık, Đran’a, Mısır ve Suudi
Arabistan’a saldırı düzenlemesine yardımcı olacak bilgiler sızdırdığı
gerekçesiyle de 10 yıllık hapis cezası daha aldı. Bu gizli bilgileri elde ettiğine
inanılan Đranlı bir diplomat da, gıyabında yargılandığı Mısır mahkemesinde, 25
yıl hapis cezasına çarptırıldı. Daha önce Suudi Arabistan’ın Yanbu kentindeki
petrol tesislerinde çalışan Mısırlı sanık Dabus, tesislerle ilgili bilgileri Đran
Devrim Muhafızları’na aktarmakla suçlanıyordu. Geçen yıl Mayıs ayında,
Đslamcı militanların Yanbu’daki petrol tesislerine düzenledikleri bir saldırıda,
bazı Batılı ülke vatandaşları öldürülmüştü.(VOANEWS)
Avrupa Birliği
•
Washington Times gazetesinde bugün yayınlanan bir makalede, Türk
hükümetinin Avrupa Birliği’ne giriş sürecinde, 17 Aralık zirvesi öncesinde
gösterdiği ivmeyi kaybettiği iddia edildi. Nicholas Birch imzalı yazıda,
Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Brüksel dönüşünde Türk halkı tarafından büyük
sevinçle karşılandığı; ancak aradan geçen 100 güne yakınlık sürede sevincin
yerini hayal kırıklığının aldığı iddia edildi. Yazıda Türk hükümetinin hala bir
müzakereci bile belirleyemediği; geçen yıl Kıbrıs konusunda son derece esnek
bir çizgi izleyen yönetimin, şimdi Kıbrıs Rum yönetimiyle ek protokolü
imzalama konusunda ayak direttiği vurgulandı. Aynı yazıda asıl kaygı verici
durumun, AKP’nin giderek daha milliyetçi ve sert bir çizgi izlemesi olduğu dile
getirildi. Buna örnek olarak da Başbakan’ın 6 Mart’taki kadın hakları
gösterisinde polisin tavrıyla ilgili eleştirilerden basını sorumlu tutması ve tilki ve
koyun türlerinin bilimsel adlarından, Ermenistan ve Kürdistan sözcüklerine
atıfta bulunan son eklerinin kaldırılması gösterildi. Yazıda, geçen Ağustos
ayından bu yana, ordunun genelde gelişmelere sesini çıkarmadığı, ancak
geçen hafta kara kuvvetleri komutanının, hükümetin Irak politikasını
eleştirdiğine dikkat çekilerek, “bu belki de yeni bir eğilimin başlangıcı” şeklinde
yorumlandı. (VOANEWS)
Kafkasya-Orta Asya
•
Rusya hükümeti, Kırgızistan eski devlet başkanı Asker Akayev’in Moskova’da
bulunduğunu doğruladı. Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, Akayev’in Rusya’ya
sığınmasına itirazı olmadığını açıkladı. Akayev ise, Đnternet mesajlarında hala
Kırgızistan’ın yasal devlet başkanı olduğunu ileri sürüyor. Kırgızistan’da geçici
hükümeti kuran muhalefet lideri Kurmanbek Bakiyev ise, Haziranda yapılacak
başkanlık seçiminde aday olacağını açıkladı. Bakiyev bu açıklamayı, yeni
Kırgız yönetimi, ülkede üç kişinin ölümü , çok sayıda kişinin de yaralanmasıyla
sonuçlanan şiddet ve yağma olaylarını önlemeye çalıştığı sırada yaptı.
Başkent Bişkek’te
güvenlik güçlerinin gece yarısı devam eden sokak
gösterilerini dağıtmak için havaya ateş açtığı bildiriliyor. Bişkek, eski devlet
başkanı Asker Akayev’in kaçmaya zorlayan protesto gösterilerinden sonra
sokak çatışmalarına sahne olmaya devam ediyor.(VOANEWS)
4
•
Kırgızistan'da, hangi parlamentonun meşru yönetim olduğu konusunda,
muhalefet arasında patlak veren gerginlik sürüyor. Avrupa Güvenlik ve Đşbirliği
Teşkilatı AGĐT'in başkanı Jan Kubis, Kırgızistan’ın geçici yönetimiyle ülkenin
istikrarını tehdit eden anayasal krizi çözmek amacıyla görüşmelerde
bulunuyor. Peki Kırgızistan'ı Şubat seçimlerinden önce işbaşında olan
parlamento mu, yoksa, devrik devlet başkanı Akayev'in partisinin, altısı
dışında bütün milletvekilliklerini kazandığı, bu tartışmalı seçimlerle belirlenen
parlamento mu temsil ediyor? Şimdi, Avrupa Güvenlik ve Đşbirliği Teşkilatı
AGĐT, bu iki rakip parlamento arasındaki anlaşmazlığın çözümüne yardımcı
olmak için Kırgızistan'a hukuk uzmanlarını göndermeye karar verdi. (BBC)
Kısa Kısa Dünya
•
Amerika, Pakistan’a F-16 uçaklarının satılmasını onaylamasından sonra,
Hindistan’a da sayısı henüz belirlenmeyen aynı tip de uçaklardan satacağını
açıkladı.
Hindistan ile yapılan anlaşmaya göre, Amerika Hindistan’a füze
savunma sistemi ve diğer teknolojiler konusunda destek verecek; ve ekonomik
ve enerji alanında işbirliği genişletilecek. Hindistan ile varılan anlaşma dün,
Pakistan’a F-16 satışının duyurulmasından kısa bir süre sonra açıklandı.
Amerika Pakistan’ın nükleer silah programını gerekçe göstererek F-16 satışını
15 yıldır askıda tutuyordu. Yetkililer, F-16 satışının, Devlet Başkanı Pervez
Müşerref’in terörle mücadelede Amerika’ya destek vermesi üzerine
onaylandığını açıkladı. Amerikalı yetkililer, Pakistan’la Hindistan arasında bir
güç dengesi oluşturmayı hedeflediklerini söylüyor.(VOANEWS)
•
Dünya Bankası Başkanlığı için Amerika’nın aday gösterdiği Paul Wolfowitz,
Başkan olarak, tamamıyla Amerika’nın politikalarına paralel bir yol
izlemeyeceğini söyledi. Washington Post Gazetesi’nde yayınlanan
röportajında Wolfowitz, 184 üyeli Dünya Bankası’nda Amerika’nın önemli bir
rolü bulunduğunu, ancak karar alırken tüm üyelerin sesini dinleyeceğini belirtti.
Paul Wolfowitz, Banka üst düzey yönetiminde farklı uluslardan yöneticilerin
bulunması ve bankanın Afrika’daki projeleri konusunda Avrupa’nın kaygılarını
anladığını kaydetti. Wolfowitz, Dünya Bankası’nın yoksulluğun azaltılması ve
ekonomik kalkınmanın desteklenmesi hedefinin, özgürlük ve demokrasiyi tüm
dünyaya yayacağını vurguladı. Amerika Savunma Bakan Yardımcısı Paul
Wolfowitz’in adaylığına karşı çıkanlar onun yoksullukla savaş ve ekonomik
kalkınma alanlarında deneyimsiz olduğunu savunuyor. Wolfowitz, Irak
savaşının asıl mimarlarından biri olması dolayısıyla da eleştiriliyor. (VOANEWS)
Gazete Başlıkları
Kırgızistan, Đngiliz gazetelerinde haftanın ilk gününde ağırlığını korumaya
devam ediyor. Times gazetesine göre: "Kırgız liderler meclis kavgası verirken;
iç savaş ihtimali de büyüyor" Kırgızistan'da seçimlere hile karıştırıldığı
iddiasındaki muhalefetin iktidarı devirmesi sonrası, eski ve yeni meclis
arasındaki meşruiyet tartışmasına dikkat çeken Times, şöyle devam ediyor:
"Şu anki güvenlik şefi Feliks Kulov'a destek veren Kuzey ile Başbakanlığa
geçen Kurmanbek Bakıyev'in destek bulduğu Güney arasında çatışma
5
çıkabilir. Eski meclis üyelerinden Ermek Kilçiyev'e göre,"Bakiyev'in zaten bir
gücü yok. Kulov ise nerdeyse Cumhurbaşkanı olacak. Güneyde yaşayanlar
bundan memnun olmayabilir, o zaman da bir iç savaş çıkabilir"
Çatışmaların barış yoluyla çözümü üzerine çalışan uluslararası bir merkezden
Shazka Beyerle ise Independent'a verdiği yazıda şu görüşünü belirtmiş:
"Önümüzdeki bir kaç gün, halkın desteklediği; genelde şiddet içermeyen bir
ayaklanmanın, demokratik değişim mi yoksa yeni bir otoriter rejim mi
getireceğini belirleyecek. Kırgızistan'da yaşananlar, bölge ülkelerindeki
diktatörlerin davranışlarının yanı sıra demokrasi girişimleri üzerinde de etki
yaratacak"
Daily Telegraph da, "Kırgız liderler kavga ederken, ülke, kaosa sürükleniyor"
başlığını kullanıyor ve Independent'a benzer bir görüş belirtiyor:
Kırgızistan'daki istikrarsızlık, komşu Kazakistan, Tacikistan ve Özbekistan'daki
otoriter liderlerin endişesini artırabilir"
Financial Times'da bir diğer göz çarpan haber ise Fransa'nın ön cephesi,
Avrupa Birliği'ne Evet demeye hazırlanıyor" başlığını taşıyor. Kastedilen yer,
pek çok kez el değiştiren ve Avrupa kurumlarına ev sahipliği yapan
Strasbourg'u da kapsayan Alsace bölgesi. Haber şöyle devam ediyor: "Alsace,
Fransa ile Almanya arasında 1870'den sonra 75 yıl boyunca dört kez gidip
geldi. Ancak bu deneyim Alsace halkını, Avrupa Birliği'nin kurulmasına katkıda
bulunma konusunda daha kararlı kıldı. "Souffelweyersheim belediye
başkanına göre, hem sol hem de sağ kesim daha güçlü bir Avrupa'dan yana.
Fakat Hayır kampanyasını düzenleyenlerin Mayıs ayında Avrupa Birliği
anayasası'nı oylayacak Fransa'nın geri kalanında giderek güçlenmesi, Alsace
halkını endişeye sürüklüyor. "
6