Full Text - The Journal of Academic Social Science
advertisement
_____________________________________________________________________________________ Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 28, Temmuz 2016, s. 220-227 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date 01.06.2016 Yayınlanma Tarihi / The Published Date 21.07.2016 Yrd. Doç. Dr. Ajda BAŞTAN Cumhuriyet Üniversitesi, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu [email protected] İNGİLTERE’DE RESTORASYON DÖNEMİ TİYATROSU Öz Bu çalışmanın amacı Restorasyonun tiyatroya getirdiği yenilikleri ve bu dönemde gelişim gösteren kahramanlık oyunları ve karakter komedilerini incelemektir. İngiltere’de 1642’de başlayan iç savaş nedeniyle tiyatrolar on sekiz yıl boyunca kapalı kaldı. Tiyatroyla ilgilenen birçok kişi de İngiltere’yi terk edip Fransa’ya kaçmak zorunda kaldılar. Tiyatronun kapalı olduğu yıllar aynı zamanda fetret dönemidir, çünkü yüzyıllardır süren monarşi geleneği 1649-1660 yılları arasında bulunmamıştır. 1660’da monarşinin tekrar inşa edilmesi anlamına gelen Restorasyonla birlikte İngiltere’de tiyatrolar yeniden açıldı çünkü yeni kral II.Charles eğlence ve oyunlara meraklıydı. İngiltere’de tiyatro yasağının kalkmasıyla da yeni oyunlar yazılmaya başlandı. Bu çalışmada Restorasyon döneminde yazılan oyunların yanı sıra söz konusu dönemin politik görüşleri hakkında da öz bilgi verilmiştir. Anahtar kelimeler: İç Savaş, Kahramanlık Oyunları, Karakter Komedileri, Restorasyon, Tiyatro İngiltere’de Restorasyon Dönemi Tiyatrosu THEATRE IN THE RESTORATION ERA IN ENGLAND Abstract The aim of this study is to research the novelties in theatre, heroic plays and comedy of manners which developed in the Restoration era. In England the theatres were closed for eighteen years because of the Civil war which started in 1642. For that reason a lot of people who were interested in theatre had to leave England and moved to France. The period when the theatres were closed was also the Interregnum, since the monarchy tradition that lasted for centuries was absent between 1649 and 1660. When the monarchy was re-established in 1660,namely the Restoration, the theatres were opened again because the new king Charles II was interested in amusement and plays. When the theatres in Enland re-opened again, new plays were written.Besides the plays, the politic views of the Restoration era are mentioned in this study. Keywords: Civil War, Heroic Plays, Comedy of Manners, Restoration, Theatre Giriş “Tiyatro, yeryüzünün en kadim ve aynı zamanda en toplumsal sanatıdır.” (Demir, 2015:320). İnsanlığın gelişim sürecinde çok büyük bir yeri olan tiyatro çok farklı evrelerden geçmiştir. Tiyatro, başlangıcından günümüze kadar “zaman zaman devletin egemen düşüncesinin yayılması açısından da etkin bir araç olarak değerlendirilmiştir.”(Konur,2001:15). Her kültürün ve toplumun kendine özgü tiyatrosundan söz etmek mümkündür. Günümüzde tiyatro klasik, deneysel veya özgün biçimlerde sunulmaktadır. Yüzyıllardan beri süregelen bu gelenek bazı toplumlarda sosyal yaşamla o kadar iç içe geçmiştir ki, bu toplumları tanımlarken tiyatroyu ayrı düşünmek neredeyse imkânsız gibi gözükmektedir. Konularını aşk, devlet, kamu ve politika gibi çeşitli alanlardan seçen tiyatro, çeşitli politikaların da gündeminde yer almış ve almaya devam etmektedir. Bu politikalar kimi zaman tiyatronun sürekliliğini sağlamak üzere kimi zaman da onu yok etmek üzerinden şekillense de oyunların bitmesi neredeyse imkânsız gibi gözükmektedir. Fransızların uygarlığın tanımını tiyatro ile bağdaştırmaları, Japonların gündelik hayatın her evresine tiyatroyu katmaları, İngilizlerin sanat denince ilk örnek olarak tiyatroyu vermeleri bu sanatın sadece bilinen ilk sanat dalı olmasında yatmamaktadır. Sözü geçen ve örneği verilmemiş birçok ülke için tiyatro hayatın özü olma niteliğini korumaktadır. Bu kadar köklü bir sanat dalının devlet ve bireylerin kendilerini tanımlamalarında anahtar kelime olması kaçınılmaz bir sonuçtur. Tiyatro gerçekleşmesi ya da tamamlanması için izleyiciye ihtiyaç duyan yapısı nedeniyle diğer sanatlardan daha geniş bir kitlenin ilgisini çekmek durumundadır. Tiyatro; bir hikâye ve onu oynayan oyuncu ve izleyicisiyle birlikte bir yaşantıyı, geri bildirimli karşılıklı bir ilişkiyi ifade eder. Nefeslerini tutmuş bekleyen izleyiciler, hep birlikte gülünen durum ya da olaylar, sahne The Journal of Academic Social Science Yıl: 4, Sayı: 28, Temmuz 2016, s. 220-227 221 İngiltere’de Restorasyon Dönemi Tiyatrosu üzerindeki karakterler yazarken de oynanırken de tiyatronun kolektif bir bilinci ya da bilinçaltını dikkate aldığının işaretidir. Tiyatronun yaşamı anlama, gerçekleri kavrama, toplumsal yönelişi değiştirme yönünde her dönem toplum üzerinde önemli etkileri olmuştur. Bu nedenle, tiyatro toplumsal olana yöneliktir. Bir kahramanın yaşamını sahneye getirirken bile onun olumlu ya da olumsuz davranışlarını, gülmeye ya da acındırmaya yönelik olarak ele alışında toplumsal bir bağlam mutlaka vardır. Böylece, toplumun içinde yer aldığı ya da karşı karşıya kaldığı gerçekliğe dair eyleme yönelik bir düşünce oluşması sağlanır. Çünkü sanat, nesnel gerçekliğin estetik imgeler halinde ortaya çıkarılmasıdır. Gerçeklik sanatsal ifadelerle kavranır. Toplumsal olaylar ve durumlar değişse bile sanatın hiç değişmeyen özelliği gerçekliği anlatmaktan hiçbir zaman vazgeçmemesidir. Sevda Şener’in de dile getirdiği gibi “ Tiyatro her zaman toplumsal ilişkilerin içinde yer alır.”(1972:38).Tiyatro sanatının toplumsal işlevi, toplumsal yaşamın merkezinde konumlanmasına neden olan içerik yüzyıllardır büyük değişimler göstermiştir. Bu büyük değişimleri dünya tiyatrosu içinde önemli bir yere sahip olan İngiliz tiyatrosu da yaşamıştır. Beşinci yüzyıl ortaçağ İngiltere’sinde Katolik kilisesi din, eğitim ve politikada söz sahibiydi. Bu nedenle, kiliseler tiyatroyu da güçlü bir şekilde etkiliyordu. O dönemin oyunları kilise dramları olup din görevlileri tarafından icra ediliyordu. Oyunlarda geçen olaylar ise İncil’den alınarak Latince yazılırdı. Tiyatro gösterileri daha çok dini festivallerde sergilenirdi. Daha sonra yerel dille yazılan oyunlar meydanlarda ya da vagonlarda izleyicilerle buluşurdu. İngiltere’de yerel dille yazılan üç çeşit oyun bulunurdu. Bunlar mystery (gizem), miracle (mucize) ve morality (ibret) oyunlardı. Gizem oyunlarının temelinde İncil vardı. Mucize oyunlarda ise azizlerin hayatları anlatılırdı. İbret oyunlarının amacı da sembolik karakterler yoluyla insanlara erdem kazandırmaktı. On dördüncü yüzyılda yeniden doğuş anlamına gelen Rönesans akımı başladı. Bu dönemde perde yardımıyla gerçekleşen oyunlar daha çok dini içerikliydi. On altıncı yüzyılda reform hareketinin gerçekleşmesiyle İngiliz hükümeti Katoliklikten Protestanlığa geçiş yaptı. Latin oyunları üzerine çalışan oyun yazarları Katolik, Yunan oyunları ile ilgilenen yazarlar ise Protestan olarak adlandırıldı. Bu nedenden dolayı birçok oyun yazarı politik veya dini olmayan oyunlar yazmaya başladılar. Daha sonra on altıncı yüzyılda tiyatro tarihinin en göze çarpan ismi William Shakespeare ve onun çağdaşları olan Christopher Marlowe ve Ben Johnson birçok başarılı oyuna imza attılar. Elizabeth dönemi olarak adlandırılan bu yıllarda oyunlar hâlâ açık hava tiyatrolarında sergilenirdi. 1642’de ise İngiltere’nin tiyatroları 1660’a kadar kapandı. Restorasyon Dönemi İngiltere kralı I.Charles’ın babası I.James sanata düşkünlüğü ile bilinirdi. Hatta bu uğurda çok para harcayarak devlet bütçesinden azımsanmayacak bir katkı elde ediyordu. Parlamentoda kraliyete karşı olumsuz bir hava oluştuğundan yetkili merciler Kral I. Charles’ın para ihtiyaçlarını reddediyordu. Gelir sıkıntısını gidermek için ise I.Charles kamu topraklarını zenginlere satıyordu. Halk ve parlamento kralın bu tutumundan iyiden iyiye rahatsızlık duyuyordu. Bu durum parlamento ile monarşi arasında bir kırılma noktası oluşturdu. Haziran 1642’de İngiliz parlamentosu Kral I.Charles’a kilise yönetimi, eğitim, kraliyet ve evlilik gibi konuları kapsayan önergeler sundu. Ancak I. Charles bunları toptan reddedince, The Journal of Academic Social Science Yıl: 4, Sayı: 28, Temmuz 2016, s. 220-227 222 İngiltere’de Restorasyon Dönemi Tiyatrosu Ağustos 1642’de dört yıl sürecek olan iç savaş başlamış oldu. Politik nedenlerden dolayı da “İngiltere’nin tiyatroları 1642-1660 yıllarında kapandı”(Wiseman,1998:1). İngilizler için tiyatro iyi bir eğlence aracıydı. Halkın önemli bir kesimi de oyunlara ilgi duyuyordu. Ancak “tiyatrolar kumar gibi ahlak dışı amaçlar için de bir aracı konumundaydı”. 1 Tiyatrolardaki kalabalık topluluk hırsızların, fahişelerin ve kapkaççıların iştahını kabartıyordu. Şehirlerdeki suç işleme sayıları artınca, bunun nedeni olarak tiyatrolar gösterildi. Halkın desteğini arkalarında hisseden Püritenler de ellerine geçirdikleri fırsat ile tiyatroları kapattırdılar. 1642’den önce İngiliz kraliyet ailesi tiyatroyu destekliyordu. 1642’deki iç savaş nedeniyle de tutucu Protestan olan Püriten devrimi gerçekleşti. Püritenler İngiliz kiliselerini siyasetten korumaya çalışan bir grup insandı. Onlara göre tek kanun İncil’de bildirilen kanundu. Kendini tanrının temsilcisi olarak gören Kral I.Charles Anglikan kilisesine bağlıydı. Ancak kendileri krallığının ilk yıllarında Katolik Henrietta Maria ile evlendi. Evlilik antlaşmasına göre de Henrietta bağlı olduğu mezhebini sarayda özgürce yaşayabilecekti. Bu durum oldukça Protestan olan Püritenleri rahatsız etti. 1642’de başlayan iç savaş İngiltere parlamentosu ve I.Charles’ı destekleyenler arasında çıkmıştı. Savaşın temelinde dindeki görüş ayrılıkları vardı. I. Charles 1649’da idam edilerek sonraki yıllarda İngiltere’nin başına Oliver Cromwell geldi. 1658’de Cromwell ölünce, Püritenlerin gücü de iyice azaldı. 1660’da İngiliz parlamentosu monarşiyi yeniden inşa etmek için bir önerge sundu. Buna göre Kral I.Charles’ın oğlu Charles parlamentonun arzuladığı din ve genel af ile ilgili önergeleri kabul ederek sürgünde bulunduğu Fransa’dan Londra’ya geri döndü. Otuz yaşındaki Charles başkente gelir gelmez de arkasına aldığı halk desteğiyle İngiltere’nin yeni kralı oldu. Kral II.Charles’ın tahtta kaldığı yıllar (1660-1685) Restorasyon (Restoration) olarak anılır. Yeni kral tiyatroya meraklı olduğundan söz konusu sanat dalını yeniden hayata geçirmek için hiç zaman kaybetmez. Bunun sonucunda ise fetret döneminde kapalı olan tiyatrolar hemen geri açılarak oyunlar sergilenmeye başlanır. Kraliyetin yeniden inşa edilmesi anlamına gelen Restorasyon döneminde başlıca iki tiyatro türünde gelişme dikkat çekicidir. Bunlardan ilki kahramanlık (heroic) ötekisi de karakter komedisi (comedy of manners) türündeki oyunlardır. Restorasyon döneminde ayrıca ilk İngiliz kadın oyun yazarı olan Aphra Behn de ortaya çıkarak oldukça başarılı eserler üretir. Restorasyon Dönemi Kahramanlık Oyunları Kahramanlık oyunları soylu adamlardaki kahramanlık erdemlerini gösterir. Oyunlardaki kahramanlar ayrıca son derece güzel olan kadınlara olan aşklarıyla da göze çarpar. Kahramanlık oyunlarındaki başkarakter ülkesi ve sevgilisi arasındaki sorumluluğunun zorluklarını yaşar. Oyunlarda cesur kahramanlar, güzel kadınlar, bağrışmalar ve saçma şeyler görülür. Restorasyon döneminin çok önemli bir oyun yazarı John Dryden’dır. Sahneleme konusunda son derece usta olduğundan Dryden’in oyunları oldukça başarılıydı. Yazarın en tanınmış kahramanlık oyunları The Conquest of Granada ve Aureng-Zebe’dir. Dryden’in ünlü bir oyunu da Antony ve Cleopatra’nın trajik aşkını anlatan All for Love’dır. Restorasyon 1 www.bardstage.org. “Globe Theatre and the Puritans”. The Journal of Academic Social Science Yıl: 4, Sayı: 28, Temmuz 2016, s. 220-227 223 İngiltere’de Restorasyon Dönemi Tiyatrosu döneminde Thomas Otway’in yazdığı Don Carlos, The Orphan ve Venice Preserved kahramanlık oyunları da izleyicilerin ilgisini oldukça çekmeyi başarmıştır. Restorasyon dönemi kahramanlık oyunlarının (heroic plays) sonu mutsuz bittiğinden trajedi sayılabilirler. Oyunun kahramanı genellikle kılıç kullanmada usta olan kral, prens ya da ordu komutanıdır. Kahramanlık oyunlarındaki olay örgüsü bir imparatorluğun kaderiyle ilişkilidir. Oyunun kahramanı ayrıca aşkı ve onuru arasında kalmanın ikilemini yaşamaktadır. Dönemin kahramanlık oyun yazarları izleyicilerde yoğun yücelik duyguları uyandırmaya çalışırlardı. Yazarlar çoğunlukla kafiyeli dil kullanarak oyunları ortaya çıkarırlardı. İzleyicileri etkileme adına şatafatlı sahnede canlı hayvanlar bile bulunurdu. Kahramanlık oyunlarının popülaritesi II.Charles döneminde (1660-1685) ve 18. Yüzyılın ilk yıllarına kadar sürdü. Bu akımın en ünlü oyun yazarı John Dryden olmasına karşın, Thomas Otway, Nathaniel Lee ve Sir William D’Avenant öteki ses getiren oyun yazarlarıdır. William D’Avenant tarafından yazılan iki bölümlük The Siege Of Rhodes (Rodos Kuşatması) Restorasyon döneminin ilk kahramanlık oyunu olarak görülmektedir. Tiyatronun yasak olduğu yıllarda söz konusu oyun opera eseri olarak 1656’da D’Avenant’ın evinde sahnelendi. Fransa’da sürgünde bulunduğu yıllarda D’Avenant İtalyan operalarını izleme olanağına sahip olduğundan, onlardan etkilendi (Dent,1965:47). The Siege of Rhodes İtalyan opera özellikleri taşımasına rağmen “onu bütünüyle İtalyan opera tarzı olarak değerlendirmek doğru olmaz” (Dent,1965:66). Bundan dolayı The Siege of Rhodes ilk İngiliz opera eseri olarak ta anılmaktadır. The Siege of Rhodes opera özelliği taşıdığından, resmi kurumlar bunu yasaklamadılar çünkü müzikli eğlence araçlarına izin vardı. Restorasyonla birlikte tiyatro yasağı ortadan kalkınca, eser yeniden gözden geçirilerek drama olarak 1661’de izleyicilerce buluştu. Ancak şunu da belirtmekte fayda var ki, Restorasyondan önceki fetret döneminde oyunların sahnelenmesi yasak olmasına karşın, “onların yayınlanıp okunması serbestti” (Hotson,1928:136). The Siege of Rhodes’un giriş ücreti yüksek olduğundan, “oyun toplumun aristokrat kesimine hitap ediyordu” (Wilson,1968:32). Tiyatrolar uzun yıllar kapalı olduğundan aristokrat kesim oyunlara hasret kalmıştı. D’Avenant da bu durumdan faydalanarak giriş ücretini yüksek tutmuştu. The Siege of Rhodes İngiliz tiyatro tarihinde önemli bir yer tutmaktadır, çünkü oyunda “kadın oyuncular ilk kez yerini almıştı” (Harbage,1970:244). Dük Alphonso’nun eşi Ianthe’yi canlandıran Catherine Coleman genellikle sahnedeki ilk kadın oyuncu olarak kabul edilir. O güne kadar kadın rolleri erkekler tarafından maskelerle canlandırıldığından, bu durum izleyiciler için heyecan verici bir olguydu. Söz konusu oyun, Yunanlılara ait olan Rodos adasının 1522’de Osmanlı İmparatorluğu padişahı Kanuni Sultan Süleyman tarafından kuşatılmasıyla ilgilidir. Kahraman padişahın yanı sıra oyunda Ianthe ve onun zor durumdan kurtarmaya çalıştığı kocası Alphonso da bulunur. Oyunda Ianthe padişah tarafından önce esir alınır. Fakat Ianthe’nin cesur hareketlerinden dolayı Kanuni kadını iki gün sonra serbest bırakır. Bu durum Süleyman’ın eşinde kıskançlıklara neden olur. John Dryden ve eşinin erkek kardeşi olan Sir Robert Howard’ın birlikte yazdıkları The Indian Queen (Kızılderili Kraliçe) ise 1664’te sahnelenir. Oyun, kahramanlık özellikleri taşımasına karşın onu sonu mutlu bittiğinden trajedi olarak nitelendiremeyiz. Şiirsel dilde yazılan The The Journal of Academic Social Science Yıl: 4, Sayı: 28, Temmuz 2016, s. 220-227 224 İngiltere’de Restorasyon Dönemi Tiyatrosu Indian Queen’in merkezinde kahramanlık ve aşk bulunur. Oyundaki ordu komutanı Montezuma âşık olduğu prenses ile oyunun sonunda evlenir. Dryden’in gözde oyunlarından olan The Conquest Of Granada (1670)’da Almanzar ve Almahide onurlu yaşamlarından taviz vermeyen bir çifttir. Aynı yazarın Aureng-Zebe oyunu ise kahramanlık türünde ortaya çıkardığı son eseridir. Dryden kahramanlık oyunlarını yazmayı bırakınca Nathaniel Lee ve Thomas Otway bu türden eserler yazma girişiminde bulunurlar. Her iki yazar da Dryden’e kıyasla daha duygulu ve trajik oyunlar ortaya çıkarırlar. Lee, Otway ve Dryden kahramanlık oyunlarında çok başarılı olmalarına rağmen, bu türdeki eserlerin popülaritesi çok uzun sürmeden son buldu. Restorasyon Dönemi Karakter Komedi Oyunları Restorasyon döneminde kahramanlık oyunları sergilenmesine karşın söz konusu dönem daha çok karakter komedileri (comedy of manners)ile anılır. Bu komedi türünde üst sınıf insanının yaşantısı, hedefleri ve içinde bulunduğu durum alaycı şekilde anlatılır. William Shakespeare’ın Much Ado About Nothing’i İngiltere’de karakter komedisindeki ilk oyun sayılabilir. On yedinci yüzyılın sonlarına doğru yaygınlaşan karakter komedisinde evlilik sıkça kullanılır. Cinsiyetler arasındaki ilişkiyi sorgulama bu komedi türünün amaçları arasındadır. Karakter komedisindeki olayların çoğunluğu Londra’da geçer. Söz konusu oyunlarda sadakatsiz hanımlar, onların kıskanç kocaları ve evli kadınların zeki âşıkları sıklıkla bulunur. Karakter komedilerinde evli eşler sadakatsizliklerini açıkça itiraf ederler. Böylece evlilik kurumu alaycı bir dille eleştirilir. Moliere 1660’lı yıllarda Fransız toplumunu yeren karakter komedileri yazıyordu. İngiliz oyun yazarları da “Fransızlar yaptı da biz neden yapamıyoruz?” dercesine Moliere’den etkilenerek bu türden başarılı oyunlar yazarlar. Ancak nesir şeklinde yazılan bu oyunlar anlaşılması zor ve nüktelidir. Sir George Etherege bu türden güzel oyunlar üretmişti. Yazarın Man of Mode (1696) oyununda toplumun ahlak dışı durumları nükteli bir dille anlatılır. William Wycherley da karakter komedisinde The Country Wife ve The Plain Dealer oyunlarını sahneye koymuştur. Bu komedi türünde William Congreve da göze çarpan bir isimdir. Yazarın Old Bachelor, Double Dealer ve Love for Love oyunlarında değişik türdeki âşıkların yaşantıları anlatılır. Ancak Congreve’in belki de en ünlü oyunu Restorasyon tiyatrosunun tüm özelliklerini yansıtan The Way of the World’dur. Aslında bir mimar olan John Vanbrugh da The Relapse, The Provoked Wife ve The Confederacy adında üç karakter komedisi yazmayı başarmıştır. Sonuç İngiltere’de 1642 yılında başlayan iç savaş dört yıl sürdü. Olayların devamında I.Charles 1649’da Püriten rejimi tarafından idam edildi. Ülkede 1649-1660 yıllarında “The Interregnum” (fetret) dönemi yaşandı. Bu yıllar İngiltere’nin monarşiyle yönetilmediği yegâne dönem olarak tarihe geçti. 1642 yılından itibaren İngiltere’nin tiyatroları politik nedenlerle on sekiz yıl boyunca kapalı kaldı. Buna karşın yasadışı yollarla, şehir dışında gözlerden uzak yerlerde, özel evlerde teatral gösteriler sergileniyordu. Özellikle Püriten yönetimin ilk dönemlerinde oyuncu ve izleyiciler güvende değildi. Söz konusu yıllarda tiyatro yasak olmasına karşın, müzik çalışmalarına izin vardı. William D’Avanant yasaklı yıllarda İtalyan esintili birkaç opera üreterek sahnelere taşıdı. The Journal of Academic Social Science Yıl: 4, Sayı: 28, Temmuz 2016, s. 220-227 225 İngiltere’de Restorasyon Dönemi Tiyatrosu 1660’ta Stuart hanedanından I.Charles’ın oğlu II.Charles tahta geçti. II.Charles’ın krallığıyla monarşi yeniden inşa edildiğinden bu dönem Restorasyon olarak anılır. Yeni kral, krallığından önceki sıkıyönetim boyunca vaktinin büyük bir bölümünü Paris’te geçirdiğinden, oranın modası ve sanatıyla yakından ilgilendi. Bunun doğal sonucu olarak ta Fransız etkisi İngiliz tiyatrosuna yansıdı. Merry Monarch lakaplı II.Charles eğlence ve tiyatro tutkunu bir insandı. Bu nedenle krallığı ilan edilir edilmez II.Charles uzun yıllardır kapalı olan tiyatroları açtırıp oyunların sergilenmesine olanak tanıdı. Tiyatro yasağı ortadan kalkınca, İngiliz tiyatrosu yeni açılımlar deneme girişiminde bulundu. Aşağı yukarı 1660-1700 yıllarını kapsayan Restorasyon döneminde kahramanlık oyunları ve karakter komedileri öne çıktı. Ayrıca dekor, ışıklandırma ve sahne düzeni bu dönemde gelişim gösterdi. John Dryden kahramanlık oyunlarında başı çekse de, Thomas Otway, Nathaniel Lee ve Sir William D’Avenant da o dönem ses getiren öteki oyun yazarlarıdır. Kahramanlık oyunlarının merkezinde kahramanının onuru ve aşkı arasında yaşadığı ikileme tanık oluruz. Bu oyunlar geçmiş dönemlerde yaşanan ülke zaferlerini şiirsel kafiyeli bir dil ile aktarırlardı. Karakter komedileri üst-sınıf insanının yaşam ve içinde bulunduğu durumunu aktarır. Bu türde eserler üretenler arasında en göze çarpanı William Congreve olsa da öteki İngiliz oyun yazarları olan George Etherege, William Wycherley ve John Vanbrugh da başarılı oyunlar yazmışlardır. Karakter komedilerinde amaç izleyiciyi güldürürken düşündürmekti. Söz konusu oyunlarda evlilik durumu sıklıkla işlenmiştir. Evlilik kurumundaki sadakatsizlikler nükteli bir dil ile izleyicilere aktarılırdı. Oyunların konusunun çoğunluğu Londra’da geçtiğinden, ülkenin başkentinin ahlak yönünden bozulduğu anlatılmaya çalışılırdı. Karakter komedileri aracılığıyla o günün toplumsal yaşamı hakkında bilgi edinme olanağına sahip olabiliriz. Restorasyondan önce tiyatrolar uzun yıllar kapalı olduğundan izleyiciler oyunlara hasret kalmışlardı. Bu durumu fırsat bilen oyun yazarları ve tiyatro sahipleri oyunların giriş ücretlerini yüksek tuttular. Bu nedenle Restorasyon dönemindeki tiyatro izleyicileri genelde aristokrat ve üst sınıf kesimden oluşuyordu. Restorasyon döneminin İngiliz tiyatrosuna en büyük katkısı ise ilk kez bu dönemde kadın oyuncuların sahne almasıydı. Antik Yunan’dan beri kadın rolleri erkekler tarafından oynandığından, kadın oyuncuların sahnede olmaları izleyiciler için heyecan verici bir durumdu. Ayrıca ilk İngiliz kadın oyun yazarı Aphra Behn de Restorasyon döneminde ortaya çıkarak ses getiren oyunlar yazmıştır. The Journal of Academic Social Science Yıl: 4, Sayı: 28, Temmuz 2016, s. 220-227 226 İngiltere’de Restorasyon Dönemi Tiyatrosu KAYNAKLAR Congreve,W. (2000). Love for Love.London: A&C Black Limited. D’avanant, Sir W. (1964). The Dramatic Works of Sir William D’Avenant. (edt.J.Maidment ve W.H.Logan). New York: Russell and Russell. Demir, F. (2015). “Bilgesu Erenus’tan Dersim 1938 Olaylarına Dair Bir Oyun: Çağrı”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 10, Mart 2015, s. 319-335. Dent, E. J.. (1965). Foundations of English Opera. New York: DaCapo Press. Harbage, A. (1970). Sir William Davenant Poet Venturer 1606-1668. New York: Octagon Books. Henderson,A.G.(1982). The Comedies of William Congreve. Cambridge University Press. Hotson, L. (1928). The Commonwealth and Restoration Stage. Cambridge:Harvard University Press. Konur,T.(2001).Devlet-Tiyatro İlişkisi. Ankara:Dost Kitapevi Yayınları. Şener, S.(1972). Çağdaş Türk Tiyatrosunda İnsan. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları. Wılson, J. H.(1968). A Preface to Restoration Drama. Cambridge: Harvard University Press. Wıseman, S. (1998). Drama and Politics in the English Civil War. Cambridge University Press. www.bardstage.org. “Globe Theatre and the Puritans. (Erişim Tarih 05.01.2016) www.britpolics.co.uk/ Causes of the Civil War.(Erişim Tarihi 01.02.2016) The Journal of Academic Social Science Yıl: 4, Sayı: 28, Temmuz 2016, s. 220-227 227
