10. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ.indd
advertisement
YAYIN KURULU Hazırlayanlar Esen Ateş YAYINA HAZIRLAYANLAR KURULU Kurumsal Yayınlar Yönetmeni Saime YILDIRIM Kurumsal Yayınlar Birimi – Dizgi & Grafik Mustafa Burak SANK & Ezgi Güler & Meltem Temel Sumru Almacak & Gamze Kaya & Pınar KORKMAZ Yasin ÇELEBİ & Reyhan KARAHASANOĞLU Baskı - Cilt Neşe Matbaacılık Yayıncılık Sanayi ve Tic. A.Ş. Adres:Akçaburgaz Mh. Mehmet Deniz Kopuz Sk. No:17 3.Bodrum Esenyurt / İSTANBUL Yayıncı Sertifika No: 32077 Matbaa Sertifika No: 22861 ISBN: 978–605–9213–33–2 İstanbul – 2015 Bu eserin her hakkı saklı olup tüm hakları Elfi Yayıncılık’a aittir. Kısmi de olsa alıntı yapılamaz, metin ve soruları aynen değiştirilerek elektronik, mekanik, fotokopi ya da başka bir sistemle çoğaltılamaz, depolanamaz. Copyright © Tüm Hakları Saklıdır. DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ Defterlerimizi Tanıyalım Ünite kazanımlarının öğrencilerin ilgisini çekecek şekilde belirtildiği bölümdür. Derste işlenen konu ile ilişkili gerçek hayattan merak uyandıracak ilginç bilgilerin yer aldığı hareketli kutudur. Derste verilen konu ile ilgili sorunun çözümünün verildiği bölümdür. Derste işlenen konular ile ilgili oyun, bulmaca, zeka soruları, vb. içeriklerin yer aldığı hareketli kutudur. Derste işlenen konuların öğrenilip pekiştirilmesi için öğrencilerin çözeceği açık uçlu veya çoktan seçmeli sorulardır. Derste işlenen konular ile ilgili öğrencilerin bireysel,arkadaşlarıyla veya ailesiyle birlikte gerçekleştirebileceği ders dışı müze önerisi,roman tavsiyesi,atölye çalışması,bilimsel çalışmalar,vb. içeriklerin yer aldığı hareketli kutudur. Derste işlenen konu ile ilgili dikkat edilmesi gereken uyarılar,istisnalar,notlar,vb. içeriklerin yer aldığı hareketli kutudur. Derste işlenen konu ile ilgili öğrencilere verilen ödevlerin yazıldığı hareketli kutudur. Defterlerimizi Tanıyalım Ders esnasında öğrencilerin bireysel veya grupla çalışacağı konu ile ilgili üst düzey düşünme becerileri kazandıran çalışma sayfasıdır. Ünite sonlarında öğrencilerin ünite kazanımları ile ilgili kendilerini duyuşsal olarak değerlendirebilecekleri formdur. Ünitelerin sonunda yer alan ünite konularını özetleyen kavram ağlarıdır. Ünitelerin sonlarında ve sayfa altlarında not almak için bırakılmış alanlardır. Gelişim Raporum İlgili ünitedeki tüm işlenen konuları içeren,öğrencilerin ne kadar öğrendiklerini test eden, açık uçlu ve çoktan seçmeli sorulardan oluşan bölümdür. Ünite sonlarında rehberlik çalışmalarının yer aldığı bölümdür. Öğrencilerin yıl içinde girdikleri sınavların ve hazırladıkları projelerin notlarını yazdıkları bölümdür. 1. ÜNİTE: ALLAH İNANCI Allah’ın Varlığının ve Birliğinin Delilleri Etkinlik Sayfam Allah Her Şeyi Yaratan, Yaşatan ve Gözetendir İnsanın Allah’la İletişimi Temel İnanç Esasları 10 11 12 14 20 Ünite Özetim30 Ne Kadar Öğrendim 31 2. ÜNİTE: İSLAM’DA İBADETLER İnanç – İbadet İlişkisi Başlıca İbadetler Etkinlik Sayfam Etkinlik Sayfam Etkinlik Sayfam Salih A mel Etkinlik Sayfam 38 39 43 46 48 53 54 Ünite Özetim Ne Kadar Öğrendim 55 56 3. ÜNİTE: KUR’AN’A GÖRE HZ. MUHAMMED(S.A.V.) Hz. Muhammed(S.A.V.) Bir İnsandır Hz. Muhammed(S.A.V.) Bir Peygamberdir Hz. Muhammed(S.A.V.) Kur’an-ı Kerim’i Açıklayıcıdır Hz. Muhammed(S.A.V.) Uyarıcıdır Hz. Muhammed(S.A.V.) İnsanlığa Bir Rahmettir Etkinlik Sayfam 62 63 65 67 68 70 Ünite Özetim Ne Kadar Öğrendim 71 72 4. ÜNİTE: KUR’AN VE YORUMU Kur’an-ı’n Temel Amaçları Kur’an-ı Kerim’i Okumak Kur’an Anlaşılmak İçin İndirilmiştir Kur’an-ı Anlama ve Yorumlamada Temel İlkeler Etkinlik Sayfam 78 84 87 88 90 Ünite Özetim Ne Kadar Öğrendim 91 92 5. ÜNİTE: HAKLAR, ÖZGÜRLÜKLER VE DİN Hak ve Özgürlük Kavramları Bazı Haklar, Özgürlükler ve Din Etkinlik Sayfam Hak ve Özgürlüklerin Kullanımı Etkinlik Sayfam Hak ve Özgürlüklerin Kullanımını Engelleyen Alışkanlıklar Etkinlik Sayfam Hukukun Üstünlüğü Etkinlik Sayfam Kul Hakkı Yemek Büyük Günahtır Etkinlik Sayfam Etkinlik Sayfam 98 99 111 112 113 114 115 116 118 119 120 121 Ünite Özetim Ne Kadar Öğrendim 122 123 6. ÜNİTE: ATATÜRK VE DİN Atatürk’e Göre Din Vazgeçilmez Bir Kurumdur etkinlik Sayfam Atatürk Dinin Yozlaştırılmasına Karşıdır etkinlik Sayfam Atatürk’ün İslamiyet ve Hz. Peygamberle İlgili Sözleri etkinlik Sayfam 132 135 136 139 140 142 Ünite Özetim Ne Kadar Öğrendim 143 144 7. ÜNİTE: İSLAM VE BİLİM Din - Bilim İlişkisi etkinlik Sayfam İslam’da Bilginin Kaynakları etkinlik Sayfam İslam Aklı Kullanmayı ve Bilimi teşvik eder etkinlik Sayfam İslam Medeniyetinde eğitim Kurumları etkinlik Sayfam Müslümanların Bilim ve Medeniyete Katkıları etkinlik Sayfam 152 153 153 158 158 160 160 162 163 165 Ünite Özetim Ne Kadar Öğrendim Kaynakçam 171 172 180 Ünite 1 ALLAH İNANCI 1. Her şeyin yaratıcısı Allah mıdır? 2. Allah’ın varlık ve birliğinin delilleri nelerdir? 3. Allah insanları koruyup gözetir mi? 4. “Rab” ifadesinin anlamı nedir? 5. İman, ibadet, tövbe nedir? 6. Temel inanç esasları nelerdir? 7. Allah’a iman etmenin önemi nedir? 8. Melekler’e ve Kitaplar’a iman etmenin önemi nedir? 9. Peygamberlerin ayırt edici özellikleri nelerdir? 10. Peygamberlere iman etmenin önemi nedir? 11. Kader’e ve Ahiret’e iman etmenin önemi nedir? ÜNİTE 1 ALLAH İNANCI Allah’ın Varlığının ve Birliğinin Delilleri Yüce Allah’ın varlığına ve birliğine inanç, imanın temel esaslarını oluşturur. İslam’da Allah vardır ve birdir. O’nun eşi ve benzeri yoktur. Bu özellik İhlâs Suresi’nde şöyle dile getirilmektedir: “De ki : O Allah birdir. Allah sameddir. O, doğurmamış ve doğmamıştır. Onun hiçbir dengi yoktur.” (İhlas Suresi/1-4. Ayetler) œ Develerde bulunan kürk, hayvanın vücudunu sıcak ve soğuğa karşı korur, su kaybını da azaltmaya yarayan kalın ve keçeleşmiş tüyleri sayesinde yaz mevsiminde, Asya’nın +50 derece sıcağına kadar, kış mevsiminde ise –50 dereceye kadar olan soğuğa karşı dayanıklılık gösterirler. Tevhit: Samed: œ Erkek penguenler, 65 gün boyunca penguen yumurtalarını korumak için hiçbir şey yemeden ayakta durabilirler. Bunu dişi penguen gelip yavruyla ilgilenmeye başlayıncaya kadar sindirim sistemlerini bloke ederek yaparlar. Penguenler ayakların da özel bir sisteme sahiptir. Donmayan ayakların gizemi ise, içlerindeki benzersiz damar ağıdır. “Karşı akım ısı değişimi” adı verilen bu dolaşım sisteminde, ayaklardaki kanı geri taşıyan toplardamarlar, atardamarların etrafını bir ağ gibi örmüştür. Atardamar devamlı olarak toplardamarları ısıtır, toplardamarlar da atardamarı soğutur. Böylece damarlardaki ısı, kaybedilmeden anında geri kazanılır. Bu özel sistemli damar ağı sayesinde penguenler vücut ısılarını hiç kaybetmezler ve ayakları da hiç üşümez. Rab: İbadet: Tövbe: Şirk: Müşrik: Evrendeki düzen ile ilgili Kur’an–ı Kerim’den ve çevremizden gözlem yoluyla örnekler bulup sınıf ortamında paylaşınız. 10 ALLAH İNANCI Evrendeki hiçbir şey kendiliğinden veya rastgele meydana gelmemektedir. Her olayın bir sebebi, her nesnenin bir yapanı vardır. Nihayet uçsuz bucaksız evreni; canlı ve cansız tüm varlıkları da var eden birinin olması gerekir. Bu yüce varlık ise Yüce Allah’tır. Yukarıda verilen açıklamaya göre parçadan çıkartılacak öncelikli ana fikir, aşağıdakilerden hangisidir? ÜNİTE 1 Çevremizi gözlemleyerek Allah’ın varlık ve birliğine delil olabilecek olayların fotoğraflarından bir kaç tanesini bularak aşağıdaki tablolara yapıştırınız. A) Allah sonsuz güç ve kudret sahibidir. B) Allah evrendeki her şeyin yaratıcısıdır. C) Allah hiçbir şeyi rastgele yaratmamıştır. D) Allah’ın yaratması ezeli ve ebedidir. E) Yaratmak sadece Allah’a mahsustur. Aşağıda verilen örnek olaylardan hangisi Allah’ın yarattığı mükemmel düzene örnek olarak gösterilemez? A) Mevsimlerin düzenli olarak birbirini izlemesi, B) Gece ve gündüzün art arda gelmesi, C)Güneşin her gün doğudan doğması, batıdan batması, D)Çok katlı gökdelenlerin depreme dayanıklı olması, E) Gezegenlerin sürekli belli bir hız ve düzende hareket etmesi, 11 ÜNİTE 1 ALLAH İNANCI Allah Her Şeyi Yaratan, Yaşatan ve Gözetendir œ Dünya üzerinde kaç çeşit hayvan bulunduğuyla ilgili olarak yürütülen tahminler 20 ile 100 milyon arasında değişiyor. Bu canlıların çoğu da halen belirlenmiş değildir. Belirlenmiş olan bütün canlıların (sadece hayvanların değil) %80’inini ise böceklerin oluşturduğu düşünülüyor. Tropikal Yağmur Ormanları’nda sadece bir ağaç üzerinde 150’den fazla böcek türüne rastlanabiliyor. Bilim insanlarının genel kanısı, yeryüzünde 13.5 milyon dolayında canlı türünün yaşıyor olmasıdır. Esmayı Hüsna: Muhyî: œ Bir yılda 450 katrilyon litre su buharlaşmaktadır. Dakikada yeryüzüne bir milyar ton su yağmur olarak inmektedir. Yağışlar, yeryüzünün değişik bölgelerinde farklı miktarlarda olmasına rağmen bu rakam sabittir ve bir yıl içerisinde dünyaya düşen toplam yağmur miktarı, diğer yıllarda da hep aynı kalır ve sürekli böyle devam eder. Rezzak: Hafîz: œ Yaklaşık dört kilo ağırlığındaki derimiz kendi kendini tamir etme özelliği ile donatılmıştır. Derimiz açılacak olursa, ortalama iki metrekarelik bir alanı kaplayabilir. Kayyum: Rakîb: Tekvin: Hay: 12 ALLAH İNANCI ÜNİTE 1 Aşağıda verilen ayetten yola çıkarak, çevremizde Allah’ın, Tekvin sıfatı ile gerçekleşen olayları yazınız. Evrendeki kusursuz düzen, Allah’ın aşağıdaki sıfatlarından hangisiyle daha az ilgilidir? “(O öyle lütufkâr) Allah’tır ki gökleri ve yeri yarattı, gökten suyu indirip onunla rızık olarak size türlü meyveler çıkardı; izni ile denizde yüzüp gitmeleri için gemileri emrinize verdi, nehirleri de sizin (yararlanmanız) için akıttı. Düzenli seyreden Güneş’i ve Ay’ı size faydalı kıldı; geceyi ve gündüzü istifadenize verdi. O, size istediğiniz her şeyden verdi. Allah’ın nimetlerini sayacak olsanız sayamazsınız…” (İbrâhim Suresi, 32-34. Ayetler) A) Her şeyi bilir olmasına B) Bir tek ilah olmasına C) Kudretli olmasına D) Yaratıcı olmasına E) Samet olmasına Kur’an-ı Kerim’den, Yüce Allah’ın kullarını ve yarattığı tüm canlıları koruyup gözettiğine dair ayetler bularak arkadaşlarınızla paylaşınız. Çevremizi gözlemleyerek Allah’ın yaratmış olduğu varlıkları nasıl rızıklandırıp gözettiğine dair örnekler yazınız. œ œ œ œ Kur’ân-ı Kerîm, evrenin ve evrendeki tüm varlıkların yaratıcısı sonsuz güç sahibi olan Allah’ı bizlere bildirir. O,evrendeki her şeyi belli bir ölçüye göre yaratmıştır. Bu nedenle evrende sürekliliği olan bir düzen ve intizam vardır. Aşağıdakilerden hangisi evrenin yaradılışı ve düzeni ile ters düşmektedir? œ œ œ A) Evrendeki tüm varlıkların yaratıcısı tek bir varlıktır. B) Her şey bir ölçü ve planlamanın ürünüdür. C) Mükemmel düzen Allah’ın tekvin sıfatının sonucudur. D) Varlıklar birbirinden tamamen bağımsızdır. E) Evrendeki varlıklar bir düzen ve ahenk içerisindedir. 13 ÜNİTE 1 ALLAH İNANCI İnsanın Allah’la İletişimi Dua, ibadet, tövbe ve Kur’an okumak, insanın Yüce Yaratıcı, Allah ile farklı şekillerde iletişim kurabilme yollarındandır. “Kullarım sana beni sorduğunda (söyle onlara): Ben çok yakınım. Bana dua ettiği vakit dua edenin dileğine karşılık veririm. O hâlde (kullarım da) benim davetime uysunlar ve bana inansınlar ki doğru yolu bulalar.” (Bakara – 186.Ayet) Yukarıda verilen ayete göre aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayalım. œ Dua etmek İslam Dini’ne göre bir ibadet midir? Dua œ Dua etmenin yeri ve zamanı var mıdır? Chicago’daki Rush Üniversitesi’nin araştırmasına göre, düzenli olarak ibadet ve dua edenlerdeki erken ölüm oranının, bir dine bağlı olmayanlara göre yüzde 25 daha az olduğu saptandı. Dua eden kalp hastalarının, ameliyattan sonraki birkaç yıl içindeki ölüm oranlarının, etmeyenlere nazaran yüzde 30 daha az olduğu ortaya çıktı. San Francisco Hastanesi’nde 393 kalp hastası üzerinde yapılan bir başka araştırmada ise, 150 hasta için düzenli olarak dua edildi. Tanımadıkları kişilerin kendilerine dua ettiği bu hastaların, ilaç tedavisine daha çabuk cevap verdikleri saptandı. Dua ile terapinin yoğun olarak kullanıldığı Duke Üniversitesi’nden kardiyologlar da dua eden hastaların daha hızlı iyileştiğini kanıtladı. œ Her dua Allah tarafından kabul edilir mi? œ Duanın insana kattığı değer nedir? Kur’an-ı Kerim’den, Yüce Allah’ın kullarını ve yarattığı tüm canlıları rızıklandırdığına dair bir kaç ayet bularak arkadaşlarınızla paylaşınız. 14 ALLAH İNANCI ÜNİTE 1 İbadet “O (Allah) daima diridir; ondan başka hiçbir tanrı yoktur. O hâlde dinde ihlaslı ve samimi kişiler olarak ona dua edin. Her türlü övgü, âlemlerin Rabb’i olan Allah’a mahsustur.” (Mü’min Suresi, 65. Ayet) Yukarıda verilen örnek ayetten yola çıkarak, Kur’an’da yer alan ve duayı konu edinen ayetlerden birkaç tanesini bularak yazınız. İhlas: Takva: İhsan: İbadet: Aşağıdaki ifadelerden hangisi ibadetin amacı yönünden Allah katında makbul değildir? A) Kötülüklerden uzaklaşmak amacıyla ibadet etmek B) Ahlakımızı güzelleştirmek amacıyla ibadet etmek C) Allah’ın rızasını kazanmak için ibadet etmek D) Sözü sayılır biri olmak amacıyla ibadet etmek E) Allah’ın emirlerini yerine getirmek için ibadet etmek Çevrenizdeki insanlar, Allah ile nasıl iletişim kuruyorlar? Onların fikirlerini alarak, gözlem ve izlenimlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız. 15 ÜNİTE 1 ALLAH İNANCI Tövbe œ Beş vakit olarak kılınan namazdaki ritmik hareketler, günlük hayatta pasif olan adale ve eklemleri çalıştırarak, artroz ve kireçlenme gibi eklem hastalıkları ile adale tutulmalarını engeller. Namaz vakitleri, doktorlarca kan dolaşımını tazelemek ve teneffüsü canlandırmak için en uygun vakitler olarak belirlenmiştir. œ Oruç tutmak, adrenalin ve kortizon hormonlarının kana daha kolay karışmasını sağlar. Bu hormonlar, etkisini kanserli hücreler üzerinde de göstermektedir. Böylece bu hormonlar kansere karşı bir çeşit kalkan görevi üstlenir ve kanser hücrelerinin çoğalmasını önler. œ Abdest ile vücutta biriken elektronlar atılarak vücuttaki gerginlik ve stres yok edilir. Vücuda ait koruma sisteminin temeli olan lenf dolaşımı, en yüksek seviyede çalışır. Tövbe: Gâfur: Raûf: Islah: Sözlük anlamı boyun eğmek, itaat ve kulluk etmek şeklinde ifade edilen kavram aşağıdakilerden hangisidir? A) İman B) İbadet D) GelenekE) İnanç Rahman: C) Ahlak Rahim: “Namazı tam kılın, zekâtı hakkıyla verin, rükû edenlerle beraber rükû edin.” (Bakara Suresi, 43. Ayet) “…Yalnız Allah’a kulluk et ve şükredenlerden ol.” (Zümer Suresi, 66. Ayet) Yukarıdaki ayetlerde verilen ibadetlerin dışında Kur’an’da hangi ibadetlerden bahsedildiğini araştırınız. “… Sizden kim bilmeyerek bir kötülük yapar, sonra ardından tövbe edip de kendini ıslah ederse bilsin ki Allah çok bağışlayan, çok esirgeyendir.” (En’âm Suresi, 54. Ayet) “İşlediği günahtan dolayı tövbe eden kişi, hiç günah işlememiş gibidir.” (Tirmizi, Kıyame, 49.) 16 ALLAH İNANCI ÜNİTE 1 œ Peygamber Efendimiz günahsız olup geçmiş ve gelecek günahlarının bağışlandığına dair Rabbimizden müjde aldığı halde günde yetmiş, bazen yüz kez tövbe istiğfar ettiğini belirtmiştir. œ Hz. Âdem şeytanın onu aldatmasından sonra Cennet’ten çıkarılarak yeryüzüne indirilmiş, iki yüz sene Allah’a ağlayıp yalvardıktan sonra, tövbe ve duaları kabul olmuştur. Aşağıdaki ayette bu durum şöyle ifade edilir: “Sonra Rabbi onu seçkin kıldı; tövbesini kabul etti ve doğru yola yöneltti.” (Ta’ha, 20/122. Ayet) Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayalım. œ İstiğfar ne demektir? œ İstiğfar nasıl yapılır? Hz. Yunus’un Kıssası; œ İstiğfar da bir ibadet midir? Kur’an’dan tövbe ile ilgili ayetler ve tövbe eden peygamberlerin kıssalarından birkaç tanesini araştırarak sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız. 17 ÜNİTE 1 ALLAH İNANCI Kur’an Okuma Mukabele: Tefsir: Furkan: Müfessir: Tecvit: “(Deki:)...Bana Müslümanlardan olmam ve Kur’an okumam emredildi...” (Neml Suresi, 91 – 92. Ayetler) Kur’an: “Kur’an-ı tane tane oku.” (8 Müzzemmil Suresi, 4. Ayet) Kelam: “...Kur’an’dan kolayınıza geleni okuyun...” (Müzzemmil Suresi, 20. Ayet) “Allah’ın kitabı Kur’an... öyle bir kitaptır ki insan onu okumaya doyamaz.” (Tirmizi, Sevabül Kur’an, 10.) Ayet: “Sizin en hayırlınız Kur’an-ı öğrenen ve öğretendir.” (Buhari, Fezailül Kur’an, 21.) Meâl: Yukarıda verilen ayet ve hadisleri düşünerek aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayınız. œ Kur’an okumak bir ibadet midir? Hatim: Hafız: 18 ALLAH İNANCI ÜNİTE 1 œ Kur’an-ı’n bütün ayetlerini bilmek farz mıdır? Kur’an-ı Kerim’i mevcut dilinin kurallarına uyarak ve güzel bir sesle seslendirerek okunması için belirtilen kriterleri konu alan ilim alanına Tecvit denir. œ Kur’an-ı okurken nelere dikkat etmeliyiz? Kur’an-ı Kerim öğrenme ve okumanın, insan zihnini nasıl geliştirdiğine dair bilimsel verileri araştırınız. œ Kur’an okuma konusunda Hz. Muhammed(S.A.V.)’in fikirleri nelerdir? İnsanın Allah’la iletişim kurma yollarından bir kaçına örnek yazınız. œ œ œ œ œ œ œ Kur’an sadece Müslümanlara mı indirilmiştir? œ œ Kur’an meallerinde anlam farklılıkları olabilir mi? 19 ÜNİTE 1 ALLAH İNANCI Allah’a İman Temel İnanç Esasları İman: Zâti Sıfatlar: İnanç: 1. Vücut: İman esasları (Temel İnanç Esasları) ile İslam’ın şartları birbirine karıştırılmamalıdır. İslam’ın Şartları; œ Kelime-i Şahadet getirmek œ Namaz kılmak œ Oruç tutmak œ Zekât vermek œ Hacca gitmek 2. Kıdem: 3. Beka: 4. Vahdaniyet: “Peygamber, Rabb’i tarafından kendisine indirilene iman etti, müminler de (iman ettiler). Her biri Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine iman ettiler.” (Bakara Suresi, 285. Ayet.) Yukarıda verilen ayete göre aşağıdakilerden hangisi İman’ın esasları arasında yer almaz? 5. Muhalefetün‘lil Havadis: A) Kitaplara inanmak B) Allah’a inanmak C) Cinlere inanmak D) Meleklere inanmak E) Peygamberlere inanmak 6. Kıyam Binefsihi: 20 ALLAH İNANCI ÜNİTE 1 Subûti Sıfatlar: Allah’ın zatî sıfatları sadece O’na ait özellikleri anlamına gelir. Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi bu sıfatlardan biri değildir? 1. Hayat: A) Hayat B) Vücut C) Bekâ D) VahdaniyetE) Kıdem 2. İlim: 3. Semi: 4. Basar: 5. İrade: 6. Kudret: 7. Kelam: “Allâh’ın sonradan yaratılmışlara benzememesi” anlamına gelen sıfatı aşağıdakilerden hangisidir? A) Muhâlefetünli’l-havâdis B) Tekvîn C) Bekâ D) Kıyâm bi nefsihî E) İlim 8. Tekvin: 21 ÜNİTE 1 ALLAH İNANCI Meleklere İman “O, öyle Allah’tır ki ondan başka ilah yoktur. Görülmeyeni ve görüleni bilendir. O, esirgeyendir, bağışlayandır. O, öyle Allah’tır ki kendisinden başka hiçbir ilah yoktur. O, mülkün sahibidir, eksiklikten münezzehtir, selamet verendir, emniyete kavuşturandır, gözetip koruyandır, üstündür, istediğini yaptıran, büyüklükte eşi olmayandır. Allah müşriklerin ortak koştukları şeylerden münezzehtir. O, yaratan, var eden, şekil veren Allah’tır. En güzel isimler onundur. Göklerde ve yerde olanlar onun şanını yüceltmektedirler. O, galiptir, hikmet sahibidir.” (Haşr Suresi, 22 – 24. Ayetler) Cebrail: Mikail: Yukarıdaki ayetler Allah’ın hangi özelliklerini ifade etmektedir? Bu konu ile ilgili farklı ayetler bularak yazınız. Azrail: İsrafil: Kiramen Kâtibin: Hafaza: Münker-Nekir: 22 ALLAH İNANCI ÜNİTE 1 œ Meleklerin insanlar üzerindeki görevleri nelerdir? Melekler; œ Allah’a ibadet ve itaatle meşgul olurlar, iradeleri yoktur, œ İyilik yaparlar, kötülük yapma kabiliyetleri yoktur, œ Allah’a asla isyan etmezler, karşı gelmezler, œ Cinsiyetleri yoktur, œ Yemezler ve içmezler, œ Gözle görülmezler, œ Evlenmezler, œ Nurdan yaratılmışlardır, œ Uyumaz, yorulmaz, usanmazlar, œ Gençlik, yaşlılık gibi durumları yoktur, œ Bir anda en uzak mesafelere gidebilirler, œ Kanatları vardır ancak canlılardaki gibi düşünülmemelidir, œ Yerlerde, göklerde, her yer de bulunurlar ve hepsinin görevi vardır. œ Meleklerle insanların ortak özellikleri var mıdır? İnsanların sağında ve solunda bulunan, iyi ve kötü amellerini amel defterlerine kaydeden meleklerin isimleri aşağıdakilerden hangisidir? A) Münker-Nekir B) Hafaza C) İsrâfil D) Kirâmen-Kâtibîn E) Azrail “...(Melekler) Rablerini hamt ile tespih ederler.Ona iman ederler. Müminlerin bağışlanmasını isterler. Ey Rabbimiz! O hâlde tövbe eden ve senin yolundan gidenleri bağışla, onları Cehennem azabından koru (derler).” (Mü’min Suresi, 7.Ayet) “Şunu iyi bilin ki üzerinizde bekçiler, değerli yazıcılar vardır. Onlar, yapmakta olduklarınızı bilir.” (İnfitâr Suresi, 10-12. Ayetler) Kur’an’da meleklerin özelliklerinden bahseden ayetleri bulunuz ve sınıftaki arkadaşlarınızı paylaşınız. Yukarıda verilen ayetlere göre aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayalım. œ Melekler ibadet ederler mi? 23 ALLAH İNANCI ÜNİTE 1 Kitaplara İman Yüce Allah tarafından indirilen kutsal kitaplar; Tevrat, Zebur, İncil ve Kur’an-ı Kerim’dir. Tevrat Hz. Musa’ya, Zebur Hz. Davut’a, İncil Hz. İsa’ya, Kur’an-ı Kerim de Hz. Muhammed(S.A.V.)’e indirilmiştir. Rabbimiz bazı peygamberlere sayfa sayısı az kitaplar vermiştir. Suhuf (sahife) adı verilen bu kitaplar: Hz. Âdem’e 10, Hz. Şit’e 50, Hz. İdris’e 30 ve Hz. İbrahim’e 10 sayfa indirilmiştir. İlahi Kitap: Suhuf: Aşağıda verilen kutsal kitap ve peygamber eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? A) Suhuf – Hz. Şit B) İncil – Hz. İsa C) Zebur – Hz. Davut D) Kur’an – Hz. Muhammed(S.A.V.) E) Tevrat – Hz.Yusuf Mushaf: Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlış verilmiştir? Kutsal kitaplardan günümüze kadar gelenler içinde sadece Kur’an aslını korumuştur. Bugün İstanbul’da “Türk ve İslam Eserleri Müzesi”’nde şu tarihi mushafların yer aldığı bilinmektedir. A) Hz. İbrahim’e 10 sayfalık suhuf verilmiştir. B) Hz. Şit’e 50 sayfalık suhuf verilmiştir. C) Hz. İdris’e 30 sayfalık suhuf verilmiştir. D) Hz. Adem’e 10 sayfalık suhuf verilmiştir. E) Hz. Musa’ya 15 sayfalık suhuf verilmiştir. 457 numarada: Hz. Osman imzasını ve hicri 30 yılını içeren Mushafı Şerif. 557 numarada: Hz. Ali’nin imzasını içeren Mushafı Şerif. 458 numarada: Hz. Ali’nin yazısı olduğu belirtilen Mushafı Şerif. Hz. Ömer’e nisbet edilen ve ceylan derisine yazılmış, tahtaya yapıştırılmış bir Kur’an sayfası. (Ulumu’l-Kur’an,187-190) 24 ALLAH İNANCI ÜNİTE 1 Peygamberlere İman œ Peygamberler, Kur’an-ı Kerim’de ismi bahsedilen yirmi beş kişiden ibaret değildir. Bir hadisin işaretine göre 124.000 peygamber gelmiştir. (bk. Ahmed B. Hanbel,El-Müsned 5/265-266; İbn Hibbân, Es-Sahîh, 2/77) Resul: œ Peygamberler insanların iman etmeleri için onlara Allah’ın izni ile mucizeler gerçekleştirmiştir. Örneğin Hz. İbrahim’in ateşe atıldığında ateşin gül bahçesine dönüşmesi, Hz. İsa’nın ölüleri diriltmesi ve beşikteyken konuşması gibi. Nebi: Fetanet: Kur’an’da yirmi beş peygamberin adı geçmektedir. Ancak bunların dışında Peygamber mi, Allah’ın veli kullarından mı olduklarında ihtilafa düşülen üç kişi vardır. Bunlar: Hz. Lokman, Hz. Üzeyir ve Hz. Zülkarneyn’dir. Kur’an’da adı geçen yirmi beş peygamber şunlardır; İsmet: Sıdk: Hz. Âdem, Hz. İdris, Hz. Nuh, Hz. Hud, Hz. Salih, Hz. Lut, Hz. İbrahim, Hz. İsmail, Hz. İshak, Hz. Yakup, Hz. Yusuf, Hz. Şuayp, Hz. Harun, Hz. Musa, Hz. Davud, Hz. Süleyman, Hz. Eyüp, Hz. Zülkif, Hz. Yunus, Hz. İlyas, Hz. Elyasa, Hz. Zekeriya, Hz. Yahya, Hz. İsa, Hz. Muhammed(S.A.V.) Mucize: Nübüvvet: Kur’an’da adı geçen peygamberlerin hayatlarına dair, ibret verici örnek kıssaların anlatıldığı ayetleri bularak arkadaşlarınızla paylaşınız. İhtilaf: 25 ÜNİTE 1 ALLAH İNANCI œ Peygamberlerin öncelikli görevi nedir? “Ant olsun ki içlerinden, kendilerine Allah’ın ayetlerini okuyan, (kötülüklerden ve inkârdan) kendilerini temizleyen, kendilerine kitap ve hikmeti öğreten bir peygamber göndermekle Allah, müminlere büyük bir lütufta bulunmuştur. Hâlbuki onlar daha önce apaçık bir sapıklık içinde idiler.” (Âl-i İmrân Suresi,164. Ayet) œ Peygamberleri, diğer insanlardan ayıran belirgin özellikleri nelerdir? Yukarıdaki ayete göre aşağıdakilerden hangisi peygamberlerin insanlığa faydaları açısından değerlendirilemez? A) İnsanlara tebliğde bulunmaları B) İnsanlara doğru yolu göstermeleri C) İnsanlara bilmediklerini öğretmeleri D) Allah’ın seçilmiş kulları olmaları E) İnsanlara kutsal kitapları açıklamaları Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayınız. œ Her nebi peygamber midir? Hz. İbrahim’in Kıssası; œ Her peygamber resul müdür? 26 ALLAH İNANCI Kadere İman ÜNİTE 1 Ecel: Kader, sözcük olarak ölçmek, planlamak, takdir etmek gibi anlamlara gelir. Kaderin dini terim anlamı ise Allah’ın ezelden ebede kadar olmuş ve olacak bütün olayların O’nun sonsuz ilmi ile bilip taktir etmesidir. İnsanın kader sürecinde; doğduğu yer, zaman, anne babası, cinsiyeti, akıl sahibi olup olmaması, fiziksel özellikleri, ırkı, milleti vb. durumlar kendisinin müdahale edemediği yaşantılarıdır. Tecrübeleri, görgüsü, inançları, bilgi düzeyi, tercihleri vb. durumlar ise kendisinin müdahale edebildiği yaşantılarıdır. Kader: Kaza: Küll-i İrade: Cüz’i İrade: Aşağıdakilerden hangisi İslâmiyet’in kaza ve kader anlayışına uygundur? Hayır: A) Kaza ve kaderde insanın iradesinin hiç bir rolü yoktur. B) Kaza ve kader, insanın sorumluluğunun olmadığını gösterir. C)İnsanın sorumluluğu alanındaki kaza ve kader Allah tarafından takdir edilir. D)Kaza ve kader anlayışında Allah’ın iradesinin hiç bir rolü yoktur. E) Kaza ve kaderde sadece Cüz’i İrade etkilidir. Şer: Tevekkül : Rızık: Kur’an-ı Kerim’den kader ile ilgili ayetleri araştırarak sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız. 27 ÜNİTE 1 ALLAH İNANCI İslam’a göre bir gün gelecek, İsrafil adlı melek Allah’ın emriyle sûra üfleyecek, bunun üzerine kıyamet kopacak ve dünya hayatı sona erecektir. İsrafil’in sûra ikinci kez üflemesiyle insanlar dirilip mahşer yerinde toplanacak ve yaptıklarından sorguya çekilecektir. Böylece Cennet ve Cehennem’i de kapsayan Ahiret hayatı başlayacaktır. Allah’ın olacak olan bütün olayları belli bir ölçü, düzen ve uyum içerisinde önceden programlayıp takdir etmesine .............................. denir. Bu olayların zamanı geldiğinde gerçekleşmesine ise .............................. denir. Tanımlarda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki kelimelerden hangileri yazılmalıdır? A) Tevekkül – Kader B) Kader – Kaza C) Kader – İrade D) Kaza – Küll-i İrade E) Tevekkül – İrade Ahirete İman “Kıyamet günü için adalet terazileri kuracağız. Öyle ki hiç kimseye zerre kadar zulmedilmeyecek.” (Enbiya – 47. Ayet) Bu ayette Allah’ın hangi özelliğine vurgu yapılmaktadır? Ahiret: A) Ödüllendirici olduğuna B) Affedici olduğuna C) Adaletli olduğuna D) Koruyup gözettiğine E) Merhametli olduğuna Kıyamet: Mizan: Mahşer: Haşr: 28 ALLAH İNANCI Aşağıdakilerden hangisi Ahiret’e iman etmenin insana sağladığı faydalardan biri değildir? Temel İnanç Esasları’nı (İman Esasları) yazınız. œ A) İnsanın hesaba çekileceği inancı, hayatına doğru yön vermesini sağlar. B) İnsanı sorumluluk duygusuyla hareket etmeye teşvik eder. C)İnsana ölümün bir son olmadığı bilincini kazandırır. D)İnsanı ümitsizliğe sevk eder, hayattan soyutlar. E) İnsanın Dünya Ahiret dengesini kurmasını sağlar. œ œ œ œ œ œ “Sana kıyametin ne zaman kopacağını soruyorlar. De ki: Onun bilgisi ancak Rabbimin katındadır... O, size ansızın gelecektir...” (A’râf Suresi, 187. Ayet) Yukarıda verilen ayetten örnekle, Kur’an-ı Kerim’de kıyamet gününün zamanına ilişkin bilgi veren ayetleri bularak yazınız. 29 ÜNİTE 1 ÜNİTE 1 ALLAH İNANCI Allah İnancı Temel İnanç Esasları Allah’ın Peygamberlerine İnanmak Allah’ın Varlığına İnanmak Allah’ın Subuti Sıfatları Vücud Kıdem Beka Vahdaniyet Muhalefetün Lil Havadis Kıyam Binefsihi Allah’ın Meleklerine İnanmak Tevrat Zebur İncil Kur’an Sıdk Tebliğ Fetanet İsmet Mucize Emanet Tevhit İnancı Allah’ın Tek Olması Allah’ın Zati Sıfatları Allah’ın Kitaplarına İnanmak Suhuflar Hz. Adem–10 Suhuf Hz. İbrahim–10 Suhuf Hz. İdris–30 Suhuf Hz. Şit–50 Suhuf Hayat İlim Semi Basar İrade Kudret Tekvin Kelam Ahiret Gününe İnanmak Kader ve Kazaya İnanmak Kader Allah’ın ezelden ebede kadar olmuş ve olacak bütün olayların O’nun sonsuz ilmi ile bilip taktir etmesidir. Cebrail: Vahiy meleği Azrail: Ölüm meleği Mikail: Doğa olaylarından sorumlu melek İsrafil: Kıyameti haber verecek melek Kiramen Kâtibin: Yazıcı melekler Münker-Nekir: Sorgu melekleri Hafaza Melekleri: Koruyucu melekler Kaza Kader süresince gerçekleşecek olan olayların vakti geldiğinde ortaya çıkmasıdır. 30 ALLAH İNANCI ÜNİTE 1 6. Kutsal kitaplar ve verildikleri peygamberler hangileridir? 1. İman Esasları (Temel İnanç Esasları) nelerdir? 7. Allah ile iletişim kurma yolları nelerdir? 2. İslam’ın şartları nelerdir? 8. İhlâs Suresi’ni, tevhit ilkesi ile nasıl ilişkilendirebiliriz? 3. Allah’ın Zati ve Subûti sıfatları nelerdir? 9. Allah’ın varlık ve birliğini hangi olaylarla açıklayabiliriz? 4. Tevhit nedir? 5. Peygamberlerin ayırt edici özellikleri nelerdir? 10. Kur’an-ı’n evrensel bir kitap olmasının nedeni nedir? 31 ÜNİTE 1 ALLAH İNANCI 11. Allah’ın tek olması İslam Dini’nde tevhit akidesi ile ifade edilir. ( ) 21. Her yıl Ramazan Ayı’nda Hz. Muhammed(S.A.V.) ve Cebrail karşılıklı ........................ yaparlardı. 22. ....................., Allah’ın rızık veren, yarattıklarını rızıklandıran anlamını ifade eden ismidir. 12. Kader’in kelime anlamı ölçü, miktar, düzen, plan ifadelerinden oluşur. ( ) 13. Allah’ın her an yaratma halinde olduğunu ifade eden sıfatı Tekvin’dir. ( ) 23. Allah kaderde olacak olan her şeyi .........., .............. ve ............... sıfatlarıyla taktir eder. 14. Melekler insani özellikler taşımayan nurani varlıklardır. ( ) 24. İnsanın başı boş bırakılmadığını, sürekli gözlem altında olduğunu düşündüren yazıcı meleklere …………………………………….. denir. 15. Hz. Muhammed(S.A.V.) tüm insanlığa gönderilen son peygamberdir. ( ) 25. Allah’ı görüyormuş ………………….. denir. 16. Allah’ın özelliklerini niteleyen sıfatlar, Zati ve Subûti sıfatlar olmak üzere ikiye ayrılır. ( ) 26. Sadece Allah’ın şahsına ait olan özellikleri ifade eden sıfatlara …………………………… denir. 17. Kur’an-ı’n ilk ayetleri Berat Gecesi’nde indirilmeye başlanmıştır. ( ) 27. Allah’ın kendisinde sınırsız, yarattığı canlılarda sınırlı oranda bulunan özelliklerini ifade eden sıfatlarına ……………………………….. denir. 18. Her yıl Ramazan Ayı’nda Hz. Muhammed(S.A.V.) ve Cebrail karşılıklı mukabele yaparlardı. ( ) 28. Ölümden sonra kabirde sorgu ile görevli olan meleklere ………………………….. denir. 19. Rezzak, Allah’ın rızık veren, yarattıklarını rızıklandıran anlamını ifade eden ismidir. ( ) 29. Allah’ın güzel isimlerinden olan, O’nun diri olmasını ifade eden ismi …………’dır. 20. Allah kaderde olacak olan her şeyi İlim, İrade ve Kudret sıfatlarıyla taktir eder. ( ) 30. Allah’ın yarattıklarına hayat vermesi, dirilten olması ….................…….’dir. 32 gibi ibadet etmeye ALLAH İNANCI 31. Hz. Adem’e ve Hz. İbrahim’e ……… sayfalık, Hz. İdris’e ......…… sayfalık, Hz. Şit’e ………… Sayfalık suhuflar verilmiştir. Allah’ın zatî sıfatları sadece O’na ait özellikleri anlamına gelir. Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi bu sıfatlardan biri değildir? A) Hayat C) Bekâ E) Kıdem 36. “İnsanın arkasında ve önünde, Allah’ın emriyle onu koruyan ve yaptıklarınızı kaydeden melekler vardır” (Ra’d, 13/11) Yukarıdaki ayete göre aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez? A ) A llah insanı başıboş bırakmamıştır. B) İnsanın sorumlulukları vardır. C) Allah gizli ve açık her yapılanı görmektedir. D) İnsanlar melekler tarafından korunmaktadır. E) İnsanın sadece iyi amelleri kaydedilmektedir. B) Vücut D) Vahdaniyet 37. Allah’ın kelamı, Kuran-ı Kerim aşağıdaki mübarek gecelerden hangisinde indirilmeye başlanmıştır? 32. “Allâh-u Teâlâ’nın sonradan yaratılmışlara benzememesi” anlamına gelen sıfatı aşağıdakilerden hangisidir? A ) Kadir Gecesi B) Miraç Gecesi C) Regaip Gecesi D) Berat Gecesi E) Mevlit Gecesi A) Muhâlefetün li’l-havâdis B) Tekvîn C) Vahdaniyet D) Kıyâm bi nefsihî E) Beka 38. Kur’an-ı Kerim’de, geçmişte yaşamış toplumların ve peygamberlerin hayatlarından söz eden ibret verici olaylara ne ad verilir? 33. Yüce Allah’ın ezelde takdir ettiği şeylerin zamanı gelince Yüce Allah tarafından O’nun istek ve iradesi doğrultusunda yaratılmasına ne ad verilir? A) Taktir C) Olgu E) Kaza A) Hikâye B) Kıssa C) Roman D) Rivayet E) Anekdot B) Tevekkül D) Kader 39. Kur’an-ı Kerim’de peygamber kıssalarına yer verilmesinin sebebi aşağıdakilerden hangisi değildir? 34. Yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim Allah’ın hangi sıfatının bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır? A) Kıdem C) Kelam E) Beka A) Tarihi olayların kronolojisini çıkarmak B) Kıssaların vermek istediği mesajı anlamak C) Peygamberler hakkında bilgi vermek D) Kıssalardan ders ve ibret almak E) Kıssalarda yaşanan hataları tekrar etmemek B) Tekvin D) Basar 40. Kur’an-ı Kerim’in ayetlerini, Peygamberimiz döneminde yazma işiyle meşgul kişilerden oluşturulmuş komisyona ne ad verilir? 35. Allah’ın ezeli (başlangıcının olmaması) olması, öncesiz olması hangi sıfatının sonucudur? A) Vahdaniyet C) İlim E) Beka ÜNİTE 1 B) Kelam D) Kıdem A) Hafız Kâtipler B) Muhacirler C) Vahiy Kâtipleri D) Ensarlar E) Enbiyalar 33 ÜNİTE 1 ALLAH İNANCI 34 ALLAH İNANCI 35 ÜNİTE 1 ÜNİTE 1 ALLAH İNANCI 36
