Sanatın insan dürtülerinin bir sonucu olduğu, (2p) sanatın bireysel

OKUL
YIL
İBRAHİM TANRIVERDİ SOSYAL
BİLİMLER LİSESİ
2014-2015
DÖNEM
ALDIĞI NOT
I
DERS
SINAV NO
SOSYAL BİLİM ÇALIŞMALARI
1
ADI VE SOYADI
SINIF VE NO
20.11.2014
SEVİYE
10
I.YARIYIL 1.YAZILI SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI
Sanat, insanlık tarihinin her döneminde var olan bir olgudur. İnsanlığın geçirdiği evrimler yaşama biçimlerini, yaşama bakışlarını, sanat
biçimlerini ve sanata bakışlarını değiştirmiş, her dönemde ve her toplumda, sanat farklı görünümlerde ortaya çıkmıştır.
Bugün sanatın "duygusal ve düşünsel etkileme gücü"ne sahip oluşu daha belirleyicidir. Bu anlayışa en uygun tanımı yapan Thomas
Munro'ya göre; "sanat doyurucu estetik yaşantılar oluşturmak amacıyla dürtüler yaratma becerisidir." Sanat, güzel ile uğraşır. Güzel
göreceli bir kavramdır. Kendi içinde tutarlı bir bütünlüğü taşıyan şey çirkin, acı verici, iğrendirici bile olsa estetik açıdan güzeldir.
Sanat, nesnel ve öznel yaklaşımlara göre farklı açıklanır. Nesnel yaklaşımda sanat, toplumsal etkilerle, öznel yaklaşımda ise salt bir
bireysellikle yaratılır.
Kant'a göre; sanatın kendi dışında, hiçbir amacı yoktur. Onun tek amacı kendisidir. Güzel Sanatı ancak deha yaratabilir.
Hegel'e göre; sanattaki güzellik doğadaki güzellikten üstündür. Sanat, insan aklının ürünüdür. Kendisine doğanın taklidinden başka amaç
bulmalıdır.
Marks'a göre; yaratıcı eylem, insanın ve doğanın karşılıklı etkileşiminin bir aşamasıdır. Bu, toplumsal bir karakter taşır. Sanat, yaşamı
insanileştiren bir olgudur. Araştırıcı, yaratıcı, çok yönlü tümel insana ulaşma çabası içinde sanatlar gelişebilir.
B. Croce; güzelliğin yerine anlatımı öne çıkarır. Sanat, sezginin ve anlatımın birliğidir. Bireysel ve teorik bir etkinliktir. Doğa, sanatçının
yorumu ile güzel olabilir.
1- Yukarıdaki tanımlamalarda sanatın hangi yönlerine değinilmiştir ?(15p)
Sanatın insan dürtülerinin bir sonucu olduğu, (2p) sanatın bireysel ve toplumsal etkilerle oluştuğu (2p)
sanatçıların güzel eser yaratma dışında bir hedefinin olmadığı, (2p) sanatın da amacının yine kendi olduğu (2p)
Sanatın varolandan daha güzel olduğu, (2p) taklitten kurtulduğunda daha da güzelleşeceği (2p)
Hissedilenle anlatma yeteneğinin birleşimi olduğu, (2p) güzelliklerin sanat ile daha da çarpıcı olduğu
anlatılmaktadır. (1p)
Senelerce süren meşklerden(alıştırma) sonra hattat, fiziki ve zihni gücünü,
ilhamlar ve ruhundaki esintilerle süsleyip kalemine, oradan da kâğıda
döker. Ortaya çıkan eserler mücerret hüsünlerin, yani hissedilip de ifade
edilemeyen güzelliklerin, müşahhas (somutlaşmış) birer izdüşümüdür.
Harfler ve kelimelerdeki tenasüb (uygunluk), insicam (düzgünlük) ve
estetik, pörsümeyen güzellikleri hatırlatır insana. Gözlerin görmediği,
kulakların işitmediği, insan kalbinin hatırından geçmeyen hüsünlerin
(iyilik,güzellik) cilveleri sanki hattatın ruhundan süzülüp sihirli değnek
misali bir kalemle, kâğıtlarda vücut bulmaktadır.
Hattat, kendi içinde yaşadığı ruhi hendeseden başka birşeye uymak veya
bağlanmak ihtiyacını duymaz. Dışa verdiği sûret üzerinde silme, yeniden
yazma, tashihler yapma gibi işlerle uğraşması, bir ressam veya
heykeltıraş gibi tabiatta mevcut bir asıla veya misale intibak için değil,
maddi hendese içinde ruhi hendeseyi bağlayıp ahenkleştirmek ve bu
ahenk ile tecelli edecek sûreti, bütün bedaati (delil ve ispata ihtiyacı
olmayan ) ve hüviyetiyle dışta bedii (ebedi ve güzel olan) bir realite olarak
tahakkuk (gerçekleşme)ettirmek içindir.
2-Yukarıdaki yazıda hat Sanatının hangi yönlerine değinilmiştir ?
(17p)
Hat sanatının güzelliği sadece görüntüsündeki estetikten kaynaklanmamaktadır. (2p)
Sanatçı eserinde hem beden hemde zihni gücünü kullanmıştır. (2p) Bunu yapabilmek içinde uzun bir olgunlaşma
dönemi geçirmiştir. (2p) Sanatçı eserine duygularını, içinde yaşattığı güzellikleri de katmıştır. (2p)
Hat sanatında hem estetik (2p) hem harflerin ve kelimelerin uyumu hemde düzgünlük vardır. (3p)
Hattatda dünyevi endişeler yoktur. (2p)
Ressam ve heykeltıraşlardaki gibi bir canlı veya nesneye benzetme endişesi yoktur. (2p)
Hattat için önemli olan zihninde şekillenen duyguların anlamlı ahenkli oluşumudur. (2p)
3- Aşağıda ki eserlerin hangi uygarlığa ait olduğunu ve bulundukları şehirleri belirtiniz? (20p)
Midas Anıtı:
Gök Medrese:
Zeus Tapınağı:
DÖNEM (1p)
Aslanlı Kapı:
Yakutiye Medresesi:
Topkapı Sarayı :
Efes Tapınağı:
(1p)
Eşrefoğlu Camii
Yağıbasan Medresesi
İshak Paşa Sarayı
UYGARLIK
FRİGLER
(1p)
ANADOLU SELÇUKLU (1p)
SİLİFKE (MERSİN)
(1p)
BULUNDUKLARI YER
ESKİŞEHİR (1p)
SİVAS
(1p)
HELENİSTİK
HİTİT
(1p)
İLHANLILAR
(1p)
OSMANLI DEVLETİ
(1p)
LİDYALILAR
(1p)
ÇORUM (1p)
ERZURUM (1p)
İSTANBUL (1p)
SELÇUK(İZMİR)
EŞREFOĞULLARI (1p)
DANİŞMENDLİ DEVLETİ (1p)
OSMANLI DEVLETİ (1p)
BEYŞEHİR (1p)
TOKAT (1p)
DOĞUBEYAZIT (1p)
4-Samsun'da yer alan sanat eserleri nelerdir ? (10p) (İlçeler dahil)
Büyük Camii (2p)
Kılıç Dede Camii (1p)
Vezirköprü Medrese
İsa Bey Camii (1p)
Atatürk Heykeli (1p)
Katolik Kilisesi
Kurşunlu Camii (1p)
Çarşamba Çivisiz Camii (1p)
(1p)
(1p)
Samsun Rum Evleri (1p)
5-Sanatı inceleyen bilim dalları nelerdir ? (10p)
Estetik,
(2p)
Sanat Psikolojisi,
Sanat Tarihi, (2p)
(2p)
Arkeoloji, (2p)
Sanat Sosyolojisi (2p)
6-Ülkemizde sanat ile ilgili belli-başlı kurumlar nelerdir? (10p)
-Kültür ve Turizm Bakanlığı (2p)
-Devlet Tiyatroları
(2p)
-Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası
(2p)
-Müzeler genel Müdürlüğü
(2p)
-İstanbul Kültür sanat vakfı
(2p)
7- Aşağıdaki cümlelerde boşlukları uygun ifadelerle doldurunuz? (10x1=10p)
( D ) Sanatı konu alan bilimlerin çok olması, sanat olayının içinde barındırdığı sayısız kavram
Ve inceliklerin zenginliğine bağlanabilir.
( D ) Estetik kavramını kendi alanında en iyi kullanan sanatçılara Yunus Emre ve Mimar Sinan örnektir.
( D ) Kültür farklılıklarına göre sanat dallarının ircasıda farklılaşmaktadır.
( Y )Türklerde İlk defa portresini yaptıran padişah II. Bâyezıd’dır.
( D ) Nevşehir’in Avanos ilçesi Kapadokya’nın el sanatları merkezidir.
( D ) Selçuklular Dönemi’nde hastanenin karşılığı “Bimarhane”dir.
( Y ) Kültürün zenginleşmesi sanat alanlarının daralmasına neden olur.
( D ) Sanatlar, kültürlerin kendini ifade biçimlerinden biri olmaktadır.
( D ) Sanatın temel unsurlarından biri yetenektir.
( D ) Kültürler, sanat dallarının ortaya çıkmasının temel sebebidir.
8- Anadolu’da halkın dokumuş olduğu kilimlerde yer alan motifler; Analık, doğurganlık, uğur,
bereket, erkeklik, evlilik isteği, çocuk isteği, ailenin devamı, soyluluk, bilgelik, nazarlık,
hayatın kaynağı, sonsuzluk gibi anlamlar taşımaktadır. Bu bilgi ışığında sanatı
değerlendiriniz.(8p)
Başarılar …
Hasan ÖZKAYA
Tarih Öğretmeni