KimyaKongreleri.org

1. Ilaç Kimyasi, Üretimi, Teknolojisi, Standardizasyonu Kongresi, Kimyagerler Dernegi, 29-31 Mart 2013, Antalya
Kanser Araştırmalarına Yönelik Alternatif Metabolitler: Deniz
Hıyarlarından Triterpen Glikozidler
Hakan Alyürüka, Levent Çavaşb
a
Dokuz Eylül Üniversitesi, Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü, Deniz Bilimleri Anabilim Dalı, ,
b
Dokuz Eylül ÜniversitesiFen Fakültesi, Kimya Bölümü, Biyokimya Anabilim Dalı, İzmir - TÜRKİYE
[email protected]
Deniz canlıları savunma amaçlı çeşitli sekonder metabolitlere sahiptirler. Bentik deniz organizmalarını
barındıran Holothuroidea (Echinodermata) familyası da avcı türlerden korunmak amacıyla kompleks
saponin yapılarını sentezleyebilmektedir
[1]
. Holothuroidea familyasına ait organizmalar ticari öneme
sahiptirler, çünkü bu organizmalar özellikle Asya ülkelerinde besin olarak tüketilmekte ve aynı
[2,3]
zamanda tıbbi amaçlar için de kullanılmaktadır
yaklaşık 37 farklı türün bulunduğu bildirilmiştir
. Akdeniz’de Holothuroidea familyasına ait
[4,5]
. Türkiye’de bilinen ve ticari olarak kullanılan
türler ise Holothuria tubulosa, H. sanctori, H. polii, H. mammata ve Stichopus regalis’tir [5]. Fakat,
ticari öneme sahip deniz hıyarları Türkiye iç pazarında tüketilmemekte, denizlerimizden toplanan
deniz hıyarları Asya ülkelerine kurutulmuş veya dondurulmuş formlarda ihraç edilmektedir. Aydın
[5]’a göre, ticari deniz hıyarlarının avcılığı toplanan miktar (kg) bazında her yıl artmasına rağmen, bu
biyokütlenin işlenmesi ve son ürün haline getirilme işlemleri Türkiye’de gerçekleştirilmemektedir.
Deniz hıyarlarında tıbbi öneme sahip bileşiklerden bazıları, triterpen glikozidler, sülfatlanmış triterpen
glikozidler,
serebrozidler,
kondroitin
sülfatlar,
glikozaminoglikanlar,
lektinler,
sülfatlanmış
polisakkaritler, biyoaktif peptidler, steroidal sapogeninler, mukopolisakkaritler ve çoklu doymamış
yağ asitleridir [6]. Deniz hıyarlarındaki triterpen glikozidlerin bazı biyoaktif özellikleri ise tümör hücre
hatlarına karşı sitotoksik aktivite, antiproliferatif, antifungal, antileishmanial, antitrombik, antitumor,
antimetastatik ve apoptotik aktiviteleri bulunmaktadır. Bu derlemede, deniz hıyarlarındaki mevcut
olan biyoaktif metabolitler ve bunların kanser tedavisinde doğal ilaç olarak kullanılma potansiyelleri
özetlenmiştir. Sonuç olarak, deniz hıyarları kanser tedavisinde potansiyel bir ilaç kaynağıdır ve
gelecekteki çalışmalarla Türkiye kıyılarındaki deniz hıyarları da bu amaçla araştırmalıdır.
Kaynaklar:
1. Maier M.S. Stud. Nat. Prod. Chem., 35, 311-354, 2008.
2. Wen J., Hu C., and Fan S. J. Sci. Food Agr., 90, 2469-2474, 2010.
3. Wen J., and Hu C. Food Addit. Contam. B, 3, 246–252, 2010.
4. Fischer W., Schneider M., and Bauchot M.L. Méditerranée et Mer Noire (Rev.1., Zone de Pêche
37). 1987.
5. Aydin M. SPC Beche de Mer Inform. Bull., 28, 40-41, 2008.
6. Bordbar S., Anwar F., and Saari N. Mar. Drugs, 9, 1761-1805, 2011.
KimyaKongreleri.org