uzm.fzt.nazmi şekerci - E

UZM.FZT.NAZMİ ŞEKERCİ
 Canlı
organizmada atomlardan moleküllere,
hücrelerden organlara kadar tüm yapıları
birarada tutan kuvvetler içinde en önemlisi
elektromanyetik kuvvetlerdir.
 İçerisinden
elektrik akımı geçen bir
iletkenin etrafında manyetik alan
meydana gelir.
 Elektromanyetik dalga; elektrik ve
manyetik alanın birinden diğerine dik
olarak yönlenen alanların etkileşimi ile
meydana gelir.
 Manyetik alanın amplitüdü düz telden
geçen akımla doğru orantılı, telden
uzaklığı ile ters orantılıdır.
 Manyetoterapide:



Statik manyetik alan
Düşük (alçak) frekanslı manyetik alan
Manyetik alan stimülasyon uygulamaları vardır.
Statik manyetik alan tedavisi için kullanılan
manyetler (mıknatıslar) kobalt, nikel ve yitrium
benzeri çeşitli nadir elementlerin alaşımlarını içerir.
 Biyomanyetizm olarak da adlandırılan bir tedavi
şeklinde küçük manyetler (1,5 mm) yaklaşık 2 cm
lik aralıklarla yerleştirilmiş yapışkan bir düzenekle
deri üzerine sıklıkla da tetik noktalar üzerine
konulmaktadır.
 Statik manyetik alanlar bir ince metal folyo ile
kaplı, polaritesi değişen esnek materyal içeren
manyetik bantlarla da sağlanabilmektir. Bu
manyetik bantlar tedavi edilecek bölge üzerine
devamlı olarak 1 haftayı geçmeyecek sürede
bandajlanmaktadır. Ayrıca taban astarının altına
küçük manyetik metal parçacıkları yerleştirilerek
uygulanan taban mıknatısı yöntemi vardır.
 Tedavide kullanım alanları dolaşımı aktive etmek,
analjezi sağlamak ve yara iyileşmesini sağlamak
şeklinde ifade edilmektedir.

Manyetik özelliğe sahip bir metal parçası, bobin
şeklinde sarılmış iletken tellerin içindeki aralıkta
hareket ettirilirse bobinde indüksiyon akımı
tarzında bir elektrik akımı meydana gelir.
 Buna karşılık bobinden sürekli akım geçirildiğinde
statik türde bir manyetik alan yaratılmış olur.
Böyle bir alanın şiddeti belli bir düzeyin üzerine
çıkarıldığında başta ısınma olmak üzere bazı
istenmeyen etkiler ortaya çıkmaktadır.
 Bobinden kesikli elektrik akımı geçirilerek yapılan
pulsasyonlu manyetik alanlarda ise istemeyen
etkilerden kaçınmak mümkündür.
 Elektrik akımı olarak dörtgen tarzında galvanik
akım pulseları kullanılmaktadır.
 Manyetik alan cihazları içinden akım geçen
bobinlerden oluşmuştur.


Elektromanyetoterapi diye adlandırılan yüksek frekanslı
manyetik alan uygulamasında elektrik alan ve ısı etkisi ön
planda iken alçak frekanslı manyetoterapide manyetik alan
etkisi hakimdir.
Elde edilen manyetik alanlar sabit veya değişkendir.
 Değişken manyetik alanlar alternatif, pulse veya döner tipte olabilir.




Pulse manyetik alan tedavisine yönelik farklı cihazlarda farklı
elektrotlar geliştirilmiştir.
En güçlü manyetik alan yaratanlar, ilgili vücut bölgesini
çevreleyen spiral elektrotlardır. Bu çemberlerin ilgili
ekstremiteye veya vücut kısmına olabildiğince yakın olması
etkiyi arttırır. Bu amaçla değişik çapta çember elektrotlar
üretilmiştir.
Oldukça pahalı olan bu elektrotların yanısıra ilgili vücut
bölgelerini arasına alabilen düz elektrotlar, tedavi yatağının
altına gizlenmiş minder altı elektrotlar gibi çok farklı tipleri
bulunmaktadır.
Göreceli olarak ağrısızdır.
 Derin yerleşimli nöral yapıların stimülasyonu için
faydalıdır.
 Uygulama esnasında stimülatör ile cildin direk
temasına ihtiyaç yoktur ancak hedef doku
manyetik alan içerisinde olmalıdır.
 Manyetik alanlar duysal ağrı reseptörlerini
etkilemez. Öte yandan daha duyarlı geniş çaplı
motor nöronlar eşik seviyede depolarize olurlar ve
motor yanıta yol açarlar. Siyatik sinir, brakial
pleksus gibi derin yerleşimli yapıları manyetik alan
ile stimüle etmek kolaydır.
 Manyetik alan oluşturulan akımlar tolere
edilemeyen yüksek akımlar oluşturmadan derin
dokularda motor depolarizasyonu sağlar.

 Manyetik
alan pulse veya değişken süreli
olmalıdır. Çünkü statik manyetik alan
nöral dokuda depolarizasyona yol
açmaz.
 Oluşan akım akışı manyetik alan değişim
oranı ile orantılı olmalı ve oluşan akım
manyetik pulse oranının özelliklerini
taşımalıdır.
 Manyetik stimülasyon terimi yanıltıcıdır,
depolarize eden stimülüs direk
manyetik pulse sonucu değildir. İletken
dokularda oluşan biyoelektrik dalgalar
nöral depolarizasyona yol açar
(Elektrotsuz elektrik stimülasyonu).
Kırık iyileşmesi: Kaynamamış, yanlış kaynamış,
konjenital psodoartrozlu kırıklarda ve avasküler
nekrozda pulse manyetik stimülasyonun etkinliği
rapor edilmektedir.
 Yumuşak doku yaralanmalarında: RC tendinitlerinde
pulse manyetik stimülasyonunbaşarılı sonuçlar
verdiğini rapor eden çalışmalar var.
 Düşük amplitüdlü pulse manyetik alanın ağrı
üzerine yararlı etkileri 3 faktörle açıklanmaktadır:




Otonom sinir aktivitesinde değişikliklere sekonder kan
damarlarının çapında aktif genişleme
Terminal dokularda parsiyel oksijen basıncında artış.
Kapiller kan akış hızında ve lokal perfüzyonda değişiklik.
 Pulse
manyetik alanın insan vücudundaki
etkileri tam olarak açıklanamadığı halde
klinik çalışmalar antienflamatuar, antiödem
ve analjezik olarak tedavi edici etkilerini
göstermektedir.
 Birçok çalışmada manyetik alan tedavisinin
özellikle romatizmal hastalıklarda, alt
ekstremitenin iskemik bozukluklarının
tedavisinde etkili olduğu, ayrıca MS, periferik
fasiyal paralizi, kraniyofasial ağrı, spastisite,
oftalmolojide retinanın dejeneratif
hastalıklarında da umut verici olduğu
bildirilmektedir.

Literatürde geçen endikasyonlar şu şekilde
sıralanmaktadır:













Geç ve zor kaynayan kırıklar
Tendinit ve yumuşak doku yaralanmaları
Artritlerin bazı formları
AS
RSD
Lokalize OP
İnfluenza, sinüzit, bronşit
Baş ağrıları
Periferik fasial paralizi
Hipertoni-hipotoni
Lipid metabolizma bozuklukları
Posttravmatik ödem ve hematomlar
Alt ekstremite iskemik bozuklukları
 Tanısal
amaçlı kullanım (MRG)
 Ayrıca geleneksel elektrofizyolojik
değerlendirmenin yanısıra manyetik
stimülasyonun kullanımı da gündeme
girmiştir.
 Manyetik
alan tedavisinin bilinen bir
yanetkisi yoktur.
 Gebelikte ilk trimesterde, implante iç
kulak işitme cihazı kullananlarda yada
manyetik alandan etkilenebilecek diğer
küçük metalik implantı olanlarda
kullanılması sakıncalı olabilir.