Geleneksel halk ilaçları, yıllar boyunca nesilden nesile aktarılarak

Geleneksel halk ilaçları, yıllar boyunca nesilden nesile aktarılarak varlığını sürdüren ve
halkın çeşitli hastalıkların tedavisinde yararlandığı doğal kaynaklı ilaçlardır. Bunların
çoğunu bitkisel kökenliler oluşturur. Dünyanın birçok bölgesinde, geleneksel halk
ilaçları üzerindeki bilimsel araştırmalar modern ilaç araştırmaları için önemli ve yararlı
bir kaynak oluşturmaktadır. İlaç geliştirmenin, çok uzun ve pahalı bir süreç olduğu göz önüne alındığı zaman ilk aşamada halk ilaçlarının değerlendirmeye alınması doğru bir
yaklaşım olacaktır. Bu amaçla, halk ilaçlarının etkinlik ve güvenilirliklerinin bugünkü
bilimsel yöntemlerle kanıtlanması gerekmektedir. Bu bitkilerden hareketle, aktiviteyönlendirmeli in vitro aktivite çalışmaları yapılarak tedavide kullanım alanına sahip ilaç
adayları belirlenebilecektir. Bu nedenle bu çalışmada, Ülkemizde bilhassa köylerde
çiçekleri ve yapraklarının infüzyonları uyarıcı, gaz söktürücü, iştah açıcı ve mide
ağrılarını kesici olarak kullanılan Stachys iberica subsp. iberica var. densipilosa
bitkisinin farklı çözücü özütlerinin (etil asetat, metanol ve su) özellikle Alzheimer
hastalığının tedavisinin belirlenmesinde kullanılan nöroprotektif (antikolinesteraz ve
antitirosinaz) ve diyabet hastalıklarının tedavisine yönelik antidiyabetik (antiα-amilaz ve
antiα-glukozidaz) aktivitelerinin belirlenmesi amaçlandı.1 Yapılan analizler sonucunda,
özütlerin antidiyabetik aktiviteleri özütün gramı başına, antiα-amilaz için 0.134-0.341
mmol akarboz eşdeğer; antiα-glukozidaz için 3.595-6.167 mmol akarboz eşdeğer
olarak değiştiği belirlendi. Antitrosinaz aktivite testinde etil asetat özütü (16.59 mg kojik
asit eşdeğer/g özüt) su özütünden (2.19 mg kojik asit eşdeğer/g özüt) yaklaşık olarak 8
kat daha fazla aktivite göstermiştir. Antikolinesteraz aktivite testinde en iyi aktiviteyi etil
asetat özütünün gösterdiği tespit edildi. Tüm in vitro test sonuçları birlikte
değerlendirildiğinde özütler arasında özellikle etil asetat özütünün Alzheimer ve
Diyabet II hastalıklarının tedavisinde doğal bir ürün olarak kullanılabileceği
önerilmektedir.