anksiyete bozukluklarının kardiyovasküler sist üzerine etkileri

ANKSİYETE BOZUKLUKLARININ KARDİYOVASKÜLER SİSTEM ÜZERİNE ETKİLERİ Doç.Dr.Aylin Ertekin Yazıcı Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD Psikiyatri AD
Açıklama 2008 Açıklama 2008­2010 • Araştırmacı: Lilly • Konuşmacı: Lundbeck
Konuşmacı: Lundbeck Sunum Akışı • Kalp nasıl çalışır? • Anksiyete nasıl ortaya çıkar? • Anksiyete kardiyovasküler sistem (KVS) ile ilgili nelere yol açıyor? ilgili nelere yol açıyor?
• Nasıl yol açıyor? • Sonuç….. Kalp nasıl çalışır?
Kalp nasıl çalışır? Beyin­KVS
Beyin Anksiyete nasıl ortaya çıkar?
Anksiyete nasıl ortaya çıkar? Stressör CRF salınımı CRF salınımı Glukokortikoidler CRF salınımını inhibe eder HPA ekseninde Hipokampal inhibisyonun ortadan kalkması ACTH salınımı ACTH salınımı Hipokampal atrofi Glukokortikoid salınımı NORMAL STRES CEVABI Glukokortikoid salınımı ANORMAL STRES CEVABI Anksiyete bozukluğu
LC Anterior singulat korteks NA­jik aktivite artışı jik aktivite artışı Orbitofrontal korteks Beyin sapı Solunum hızında ↑ Kalp hızında ↑ Kan basıncında ↑ Kaçınma Korku duygusu CRF CRF
CRF Amigdala Hipokampus CRF Travmatik anıların yeniden yaşantılanması CRF CRF Hipotalamus Rafe nuc. HPA ekseni aktivasyonu Serotonerjik sistemlerin Savaş ya da kaç tepkisi baskılanması Anksiyete KVS ile ilgili nelere yol açıyor? açıyor?
ANKSİYETE ANKSİYETE­KVS • Akut bir kardiyak olay sonrası anksiyete yaygınlığı %70­80 • KVS hastalarının %20­25’inde anksiyete uzun 25’inde anksiyete uzun vadede devam ediyor • Kronik ya da aşırı düzeyde anksiyetenin KVS hastaları üzerinde olumsuz etkileri var hastaları üzerinde olumsuz etkileri var
ANKSİYETE ANKSİYETE­KVS • Ateroskleroz ve koroner arter hastalığı gelişimini kolaylaştırarak KV hasara yol açabilir • Anksiyete, HPA ekseninin ve Sem.SSnin aşırı aktivasyonuna neden olabilir • Sem.SS aktivitesinin artışı ve plazma katekolaminlerinin salınması, vasküler endotele hasar verebilir ve yağ asitlerinin salınmasına yol açabilir verebilir ve yağ asitlerinin salınmasına yol açabilir
ANKSİYETE ANKSİYETE­KVS • Strese KV reaktiviteyi arttırır – kalp hızı artışı, – barorefleks mekanizmasının disfonksiyonu
barorefleks mekanizmasının disfonksiyonu – kalbin yükü artar • Anksiyete+KVH – Yeti yitimi ↑ – Fiziksel belirtiler ↑ – İşlevsellik ↓ ANKSİYETE ANKSİYETE­HT • Stres ile indüklenen HT hastalarında amigdala aktivasyonunun derecesinin kan basıncındaki artışı tahmin edebildiği bulunmuş • Singulat, prefrontal korteks ve insula gibi beyin bölgelerinde stres ile indüklenen aşırı aktivasyon gözlenmiş ve bu da aşırı kan basıncı artışı ile korele bulunmuş kan basıncı artışı ile korele bulunmuş
ANKSİYETE ANKSİYETE­HT • Serotoninin kan basıncını sınırlayıcı etkilerinin merkezi yolla ortaya çıkıyor olması muhtemel • Bu etki prefrontal korteks ya da limbik sistemden aşağıya doğru giden inhibisyonunun arttırılması veya beyin sapında serotonin fonksiyonunun artması yoluyla ortaya çıkıyor olabilir. • SSRI’ların; PB+HT olduğunda anksiyete belirtileri ile birlikte ve kan basıncını da azalttıkları gösterilmiştir • Benzodiyazepinlerin kan basıncı üzerinde doğrudan etkisi yok • Antianksiyete ilaçlar, HT’nu sempatik disfonksiyona bağlı kişilerde düzelme yaratabilir bağlı kişilerde düzelme yaratabilir
Nasıl yol açıyor? • Kalp hızı değişkenliğini azaltıyor • Vagal tonun azalması • Azalmış yanıt inhibisyonu • Santral otonomik ağ (SOA) düzgün çalışmıyor • Sempatik disregülasyon
Sempatik disregülasyon Kalp hızı değişkenliği • Kalp hızı değişkenliğinin azalması çeşitli anksiyete tiplerinde ortak bir bulgu • Kalp hızı değişkenliği, vagal ton ve anksiyete arasında ilişki var ve anksiyete arasında ilişki var
Vagal tonun azalması • Stresli uyaranlara maruziyet, kardiyak sempatik uyarımda artışa ve vagal kontrolde azalmaya yol açar • Panikojenik bir uyaran olan Na laktat infüzyonu sağlıklı kişilerde ve panik hastalarında kardiyak vagal uyarım azalmasına neden olur • Kronik anksiyetenin de süregiden bir düşük vagal ton yaratması muhtemel düşük vagal ton yaratması muhtemel
Azalmış Yanıt İnhibisyonu • Anksiyete bozukluklarında (AB) tehdit karşısında Sem.SS aktivasyonu ile oluşan yanıtlar baskılanamıyor • Normal koşullarda bu yanıtların inhibisyonunu 5­ Normal koşullarda bu yanıtların inhibisyonunu 5 HT1a ve GABA sistemleri sağlar • 5­HT1a ve GABA işlevindeki anormallikler HT1a ve GABA işlevindeki anormallikler sonucunda inhibisyon başarısızlığı olur ve anksiyetenin hem psikolojik hem de davranışsal ve fizyolojik belirtilerine yol açar fizyolojik belirtilerine yol açar
Santral Otonomik Ağ (SOA) • İnhibisyon mekanizmasının eksik çalışması ile ilgili anksiyetede rolü olduğu düşünülen bir işlevsel sistem de santral otonomik ağdır • Amaca yönelik aktivite ve çevreye uyum sağlama sürecindeki otonomik, endokrin ve davranışsal yanıtları koordine eder • SOA’ın yapısal elemanları; – anterior singulat, insula, ventromedial prefrontal korteks, amigdalanın merkezi çekirdeği, hipotalamusun paraventriküler ve onunla ilişkili çekirdekleri, periakuaduktal gri madde, beyin sapı, parabrakial çekirdek, nükleus traktus solitarius, nükleus ambigous, ventrolateral çekirdek, nükleus traktus solitarius, nükleus ambigous, ventrolateral
medulla, ventromedial medulla Santral Otonomik Ağ
Santral Otonomik Ağ Santral Otonomik Ağ Sempatik Tonus Sempatik Tonus Vagal Tonus Kalp atım hızı AVP Kalp atım hacmi Kardiyak output Periferik direnç Arteryel kan basıncı Santral Otonomik Ağ • Anksiyete, perseverasyon ve uyarana alışamama düşük GABA aktivitesi ile ilişkili • GABA inhibisyonu yetersizliği SOA içindeki eksitatör SemS tetiklenmesine neden olur • Taşikardi ve kalp hızı değişkenliğinde azalma belirtileri ortaya çıkar • Alarm tepkilerinin inhibisyonunda
Alarm tepkilerinin inhibisyonunda başarısızlık olur Sempatik Disregülasyon • AB’da sempatik disregülasyon oluyor – Panik hastalarında kardiyak kateterizasyon ile yapılan çalışmalar, bu hastalarda kalpteki NA miktarında artış olduğunu göstermiştir. • Kalpteki Sem.SS terminali sayısında artış • Her bir Sem.SS terminalindeki NA düzeyinde artış • Uptake (alıcı) bölge sayısında azalma
Uptake (alıcı) bölge sayısında azalma Sempatik Disregülasyon • Panik bozukluğunda (PB) belirlenen diğer bir Panik bozukluğunda (PB) belirlenen diğer bir Sem.SS anormalliği otonomik efferent sinirlerin otonomik efferent sinirlerin fazik ateşlenmesi • Bu sinirlerin normalde düzenli olan ve stresörlerle artan bir tonik aktivitesi var • PB hastalarında bunun üzerine binen bir fazik aktivite patlamaları oluyor • Bu durum NA salınımında artışa ve sinir terminallerinde trofik değişikliklere neden olarak sonuçta Sem.SS aktivitesini arttıran bir kısır sonuçta Sem.SS aktivitesini arttıran bir kısır
döngüye neden olabilir. Panik Bozukluğu • PA sırasında adrenalin salınımı 2 PA sırasında adrenalin salınımı 2­6 kat artmakta • Kardiyak sempatik uyarımın belirgin olarak artması ile birlikte kardiyak sempatik sinirlerden nöropeptit ile birlikte kardiyak sempatik sinirlerden nöropeptit­Y de salınmakta • Artmış adrenalin kardiyak aritmilere zemin hazırlarken, nöropeptit­Y salınımı da koroner arter Y salınımı da koroner arter spazmına yol açma potansiyeli taşımakta spazmına yol açma potansiyeli taşımakta
Sonuç olarak ANKSİYETE BOZUKLUKLARINDA: • Kalbin sempatovagal kontrolünün bozulması ile birlikte Sem.SS ve HPA ekseninin aşırı aktivitesi olur; – KV olay riski artar, – HT, – kardiyak iskemi, – aritmi ve – ani kardiyak ölüm riski artar.
ani kardiyak ölüm riski artar.