C. Senatosu B : 28 7 . 1 . 1966 O : 1 1. — Ebubekir

C. Senatosu
B : 28
1. — Ebubekir zamanından itibaren islâm
devletlerinin Kıbrıs'a vâki olan seferleri 24 de­
fayı bulmuş, pek çok islâm kanı, Sahabe kan­
ları dökülmüştür. Mısır Memlûkleri, Kıbrıs Ada­
sının gelirini Mekke ve Medine'nin inşa ve iaşe­
sine tahsis etmişlerdir. Selim ve Kanunî devirle­
rinde islâm âleminin başına geçip onlara vâris
olan Müslüman Türklerin Kıbrıs üzerinde tari­
hî hakları meydana gelmişti.
2. — Kıbrıs'ı ellerinde tutan Venedikliler,
Kıbrıs'ı merkez yapmış diğer Hıristiyan korsan­
lar, istanbul, Anadolu, Rumeli, Suriye ve Mı­
sır limanı ve kıyıları arasında işliyen Türk ve
Müslüman ticaret, Hac ve yolcu gemilerine
devamlı taarruzlarda bulunuyorlar; vazifeli dev­
let memurlarını, tüccar ve hacıları esir ediyor­
lardı. Bu soygunculuk ve küstahlıkları nihayete
erdirmek için Kıbrıs'ı haydutların elinden kur­
tarmak ve bu bölgede (sulhun ihlâli) ne daha
fazla fırsat vermemek farz olmuştu, ikinci Se­
lim, sefer açılmadan, anlaşmazlıkların barış yoliyle hallini denemiş, Venedik Meclisine verilen
ültimatom 1 Şubat 1570 de reddedilince Kıbrıs'­
ın fethi seferine geçilmiştir.
1 Temmuz 1570 te başlıyan fetih hareketi,
1 Ağustos 1571 de Magosa'nm kanlı bir savaştan
sonra teslim olmasiyle tamamlanmış; 50 bin
Türk şehidinin kaniyle vatanlaşan Ada'da Müs­
lüman Türklerin hâkimiyeti başlamıştır.
Kıbrıs 1571 den 1878 e kadar tam 308 yıl
devamlı olarak Türklerin idaresinde kalmıştır.
1877 Türk - Rus savaşları sonundaki mağlûbiye­
timiz (Edirne Mukaddematı - sulhiyesi) ve
3 Mart 1878 de Ayastefanos (Yeşilköy) Muahe­
desi ile sonuçlandı. Andlaşmanın 5 nci madde­
sine göre: Osmanlı Devleti, Rusya'ya 1 milyar
410 milyon Ruble savaş tazminatı ödiyecekti.
Fakat Rusya bu tazminatı 300 milyon Rubleye
indiriyor; karşılığında Osmanlı Devletinden Batum, Kars, Ardahan, Eleşkirt ve Bayazıt'ı alı­
yordu.
Rusların Anadolu üzerindeki bu hâkimiyet­
lerinden endişe duyan büyük devletler, bilhassa
boğazların ve Süveyş Kanalının Rus tehlikesi
altına girdiğini gören ingiltere, Anadolu'yu
Rusya'ya karşı korumak va'diyle, Andlaşma
ile Babıâli'den Kıbrıs'ı işgal va'dini almıştır.
4 Haziran 1878 de istanbul'da imzalanan bu
ikili Kıbrıs anlaşması sonradan şerh verilmek
7 . 1 . 1966
O : 1
suretiyle Berlin Andlaşmasma ithal olunmuş ve
onunla birlikte hüküm ifade etmiştir.
Bu anlaşma ile Kıbrıs'ın işgal ve idaresinin
ingiltere'ye bırakılması, Rusya'nın Batum, Kars
ve Ardahan'ı elinde muhafaza etmesi veya «Asya
Memâliki - Şahanesinden bir kısmım daha zapt
ve istilâya tasaddi» etmesi ihtimali dolayısiyle
ve böyle bir halde «ingiltere devletinin Memâli­
ki mezkûreyi silâh ile muhafaza ve müdafaa» et­
mesi şartiyle oluyordu.
Fakat Salisbury, Büyükelçi Layard'a gön­
derdiği talimatta: «şu nokta kesin olarak anla­
şılmalıdır ki, eğer tehlikenin sebebi ortadan kal­
kacak olursa, bir ihtiyati tedbir olan bu anlaş­
ma da aynı anda ortadan kalkacaktır» dendiği
halde bu hususun anlaşmaya girmemesi, ingil­
tere'nin daha başlangıçtaki samimiyetsizliğini
tesbit ediyordu. Nitekim Rusların işgali altın­
daki Kars ve Ardahan'ı fiilen geri aldığımız
halde ingilizler kiralamış bulundukları Kıbrıs'ı
tahliye edip asıl sahibi bulunan biz Türklere
iade etmemişlerdir.
Birinci Dünya Savaşı başında, 5 Kasım 1914
te ingilizler, Osmanlı imparatorluğunun Al­
manlar yanında savaşa katılması dolayısiyle,
Kıbrıs'ı tek taraflı olarak ingiltere'ye ilhak et­
mişlerdir.
En haklı ve kuvvetli olduğumuz istiklâl Sa­
vaşı sonunda, galip millet olarak Lozan Barış
Andlaşması için masaya oturduğumuz zaman da,
ingilizleri Kıbrıs'ın iadesine zorlıyacak yerde,
maalesef Yeşil Ada'mızm ingiltere'ye terki hukukan da kabul edilmiştir.
Geçen yıl bu kürsüden bir muhterem arka­
daşımızın, C. H. P. Edirne Senatörü Banguoğlu'nun da ifade buyurdukları gibi; bir zafer ka­
zanmış Türklerin en sarih hakları, Yunanlılarla
Trakya'da, Ege ve Akdenizle olan sınırlarını
kendi millî menfaatlerine göre çizmeleriydi. Lo­
zan'da bu sınır bizim' aleyhimize çizilmiştir.
Gasbedilmiş birçok haklarımızı bize geri ge­
tirmiş ve istiklâlimizi tescil etmiş olan Lozan
Muahedesi maalesef Trakya sınırlarımız, Patrik­
haneler ve bilhassa 12 Ada ve Kıbrıs konusunda
Türklük aleyhinde pek çok kötü hükümler ve
haksızlıklarla doludur. Sayın Banguoğlu'nun ifa­
deleriyle Lozan Andlaşması yıllardır gençleri­
mize ve milletimize nasıl ezberletilmişse öylece
kutlatılıp gidilmiştir.
— 473 —