DağlIK DeNiz ülKesi

E T KİNLİK
1
DAĞLIK DENİZ ÜLKESİ
U Y G A R L I K L A R
T A R İ H İ - I
N İ L G Ü N
Y A M A N
K a yn a k 1 :
Coğrafi yapı
Günümüz dünyasından bakıldığında Yunanistan’da göze çarpan ilk şey, boyutlarının küçük
olmasıdır. İkinci özelliği % 80’ini dağların oluşturduğu engebelerdir.
ada, posta zincirlerine, kilometre taşlarına, köprü ayaklarına, derelerdeki çakıl taşlarına benzetilmiştir. Yunancada denize verilen “Pontos” adı,
Latince “Pons” (köprü) sözcüğü ve Yunanca “Patos” (yol) sözcüğüyle akrabadır.
Kuzey Yunanistan, batı sınırlarını muhteşem
Pindus Dağları’nın oluşturduğu Teselya’dan başlar. Teselya’nın Yunan bölgeleri arasında özel bir
yere sahip olmasının nedeni sulak olmasıdır.
Yunanistan’ın güneyinde yer alan Peloponnesos, isabetli bir biçimde çınar ağacının yaprağına
benzetilmiştir. Kara bağlantısı olmasına karşın,
Pelepnnesos’u bir ada olarak görmek gerekir. Diğer Yunan bölgelerine son derece denizci bir doğa
hakimken, burası sağlam bir kaleyi andıran dağlık çehresi, korunaklı yaylaları ve kapalı vadileriyle karasal özelliklere sahiptir.
Yunanistan’ın hem en kuzeyi hem de en yüksek noktası, Teselya’da bulunan ve başından
bulutlar eksik olmayan Olimpos’tur. Sadece dar
vadilere geçit veren sarp dağlar neredeyse bütün
bölgeye yayılmıştır.
Ülkede nehir denebilecek akarsuların sayısı
çok azdır.
Yunanistan’ın üç yanı denizlerle çevrilidir. Girintisi çıkıntısı bol kıyılarıyla deniz, Yunan dünyasının orta yeridir. Olağanüstü limanlara sahip
sayısız korunaklı körfezleri, düzenli deniz akıntıları; sisi ender, rüzgârları sürekli havasıyla dikkat
çeker; iklimi ılımandır. Doğusunda yer alan Ege
Denizi baştan aşağı zengin bir adalar sahanlığıdır. Adalar, yani sulara gömülmüş anakaranın
uzantıları, coğrafi bakımdan Yunanistan’a ait
kalıntılarla doludur. Hepsi de dağlıktır ve aralarındaki mesafe kırk kilometreyi geçmez. Balkan
Yarımadası’yla Anadolu arasında uzanan sayısız
Kuzeyli gözüyle bakıldığında Akdeniz ülkeleri orman bakımından pek yoksuldur. Gel gelelim
doğadan çok insanların suçudur bu. Orman kundaklama işi erkenden alışkanlık haline getirilmiştir. Yeni ağaçların yetişmesi zordur, çünkü şiddetli yağışlar ince toprak tabakasını sürükleyip
götürür. Güneyin bir başka talihsizliği de, taze fidanları kemiren, doymak bilmez keçi sürüleridir.
Ancak taşlı topraklarda bile yüksek bir yaşa erişebilen kanaatkâr zeytin ağaçları, Yunanistan’da en
çok rastlanan bitki örtüsüdür.
Toprak madence fakirdir. Yunanistan’da altın
pek bulunmaz, en önemli gümüş yatakları ise güneyde yer alırdı. Demir rezervlerine pek çok bölgede astlanabilirdi. Ama Yunanistan deyince akla
ilk gelen mermerdi.
206
DKIH I-uygarliklar tarihi.indd 206
03.11.2014 12:03:11
Kay n a k 2 :
Trakya
İllirya
Abdera
Makedonya
Filippi
Pella
Amfipolis
Taşoz
Olintos
Apollonia
Korkira
Marmara
Denizi
Semadirek
Gökçeada
Potidea
Limni
Truva
Frigya
Olimpos
Epir
Tesalya
Pelion
Ftiotis
Mytilene
Pergamon
Methymna
Termopylae
Akarnania
Aetolia
İtaka/İthaka
Lokris
Midilli
EGE Denizi
Eğriboz
Misya
Sakız Adası
Delfi
İzmir
Maraton
PeloponNeS
Olimpiya
İyon Denizi
Sikyon
Korint
Argos
Eleusis Atina
Megara
Epidavros
Tegea
Mesenya
Efes
Sisam
Delos
Sardes
Laodikeia
Milet
Nakşa Adası
Sparta
Halikarnas
İstanköy (Kos)
Tera
Rodos
Trianta
I
Lindos
Gortin
Y
U
N
Ekonomi
Yerleşme
Ulaşım
Savunma
Sanat
Devletin ortaya çıkışı
Y
U
a)
b)
c)
d)
e)
f)
A
Yukarıdaki metin ve haritada açıklanan/gösterilen Yunanistan coğrafyası aşağıdaki
alanları nasıl etkilemiş olabilir? Tartışınız.
N
ÇALIŞMA SORUSU
G A
R
L
Phaistos
I
Knossos
Ğ
Kidonya
KAYNAKLAR
207
Estin, C., Laporte, H., Yunan ve Roma Mitolojisi, Tübitak Yayınları, 1999, s. 8-13
Friedell, Egon, Antik Yunan’ın Kültür Tarihi, Dost Yayınları, s. 16-29
DKIH I-uygarliklar tarihi.indd 207
03.11.2014 12:03:13