Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Ana Bilim Dalı - e

Onkoloji Özel Sayısı
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji
Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr.
Ayşenur Oktay, özellikle meme
taramalarında ülkemizin önde gelen
isimlerinden biri olarak tanınıyor. Türk
Radyoloji Derneği bünyesindeki Meme
Çalışma Grubu’nda da aktif görev alan
Prof. Dr. Oktay ile meme taramalarının
önemi başta olmak üzere, radyoloji,
teknik donanım, görüntüleme eğitimi
gibi çeşitli konularda sohbet ettik.
Eğitim hayatınızı İzmir ve Ankara’da
geçirdiğinizi biliyoruz. Bu iki şehri
karşılaştırınca neler söylersiniz?
Ankara’da doğup büyümüş olmama
karşın, tıp eğitiminden başlayarak
yaşamımın daha uzun dönemini
İzmir’de geçirdim. Bu nedenle kendimi
iki şehre de ait hissediyorum. Ankara,
yaşadığım dönemde çok sevdiğim bir
şehirdi, ancak bugün İzmir’ de
yaşadığım için çok mutluyum. Eğitimimi
ve ihtisasımı, bu yıl 60. kuruluş yılını
kutlayan Ege Üniversitesi’nde
tamamladım ve çalışma hayatımı da
burada sürdürüyorum. Yaşadığım bu
şehir ve üniversitem her dönem bana
çok şey kazandırdı. İki şehri genel
anlamda karşılaştırmak gerekirse,
Ankara çok düzenlidir, resmidir ve biraz
ciddi gelir bana. İzmir her yönüyle sıcak,
daha rahat ve yaşaması kolaydır
diyebilirim.
Meme görüntülemedeki
uzmanlığınızı biliyoruz. Bu anlamda
Türk radyolojisinin dünyadaki yerini
nasıl görüyorsunuz?
Meme görüntülemesinde son 15-20
yılda mamografi ve ultrasonografinin
yanı sıra MR görüntüleme
uygulamalarında ve girişimsel meme
işlemlerinde çok önemli gelişmeler
yaşandı. Dijital sistemlere geçiş,
elastografi, diffüzyon MR görüntüleme,
spektroskopi, görüntüleme
rehberliğinde biyopsiler ve tedavi
girişimleri gibi pek çok yenilik rutin
uygulamaya girdi. Bu gelişmelere
paralel olarak meme radyoloğunun
meme hastalıklarındaki rolü de çok
arttı. Günümüzde meme hastalıklarıyla
ilgili multidisipliner çalışma sistemi
içinde, tanıdan tedaviye her aşamada
görüntüleme yer alıyor.
Ülkemizde de meme radyolojisi eğitimi,
uzmanlık eğitim müfredatı içinde, yakın
zamanda derneğimiz tarafından Avrupa
programına paralel yapıda hazırlanan
çerçevede sürdürülüyor. Pek çok büyük
merkezde ayrı bir sistem olarak,
özelleşmiş kadrolarca meme
görüntüleme hizmeti yürütülüyor.
Bugün için meme görüntülemesi
konusunda uzmanlaşmış ve yukarıda
saydığım konularda deneyimli geniş bir
kadroya sahibiz. Cihaz ve donanım
olarak da çoğu merkezimiz gelişmiş
teknolojik olanaklara sahip bulunuyor
ve bu olanaklara sahip merkez sayısı
günden güne artıyor.
Meme görüntülemesi konusunda
akademik ortamda başta Avrupa ile
olmak üzere uluslararası ilişki ve
bağlantılar yapıyoruz. Meme
görüntülemesi konusunda önemli bir
topluluk olan European Society of
Breast Imaging (EUSOBI) derneğinin
kurulma aşamasından itibaren içinde
yer aldık ve bir arkadaşımız bu derneğin
yönetim kurulunda görev yaptı. ECR,
EUSOBI, IBUS gibi önemli bilimsel
toplantıların planlama komitesinde ve
eğitici grubu içinde çalışmalarımızı
sürdürüyoruz. Ülkemizde de uluslararası
katılımlı toplantılar düzenleniyor, bilgi
alışverişi yapılıyor. Bu bilimsel
toplantılarda pek çok arkadaşımız
moderatör ya da konuşmacı olarak aktif
görevler alıyor. Uluslararası literatürde,
meme görüntülemesi ile ilgili olarak
araştırmacılarımıza ait çok sayıda yayın
bulunuyor. Bazı araştırmalar,
konusunda öncü olacak nitelikte. Bu
nedenle meme konusunda da Türk
radyolojisinin uluslararası platformda
aktif katılımının ve etkisinin olduğunu
söyleyebilirim.
Meme kanseri ile ilgili olarak son
yıllarda yürütülen tarama
programları hakkında bilgi verir
misiniz?
Meme kanseri, bilindiği gibi kadınların
önemli sağlık sorunlarından birisidir.
Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre,
ülkemizde de kadınlarda görülen
kanserler arasında ilk sırada yer alıyor.
Bu nedenle meme kanseri erken
tanısında taramaların önemi büyüktür.
Son yıllarda toplumumuzda
bilgilendirme çalışmaları sayesinde
meme kanseri ve taramalar konusunda
genel bir farkındalık artışı oldu. Meme
görüntüleme merkezlerine tarama
amacıyla refere edilen ya da kendi
isteğiyle başvuran kadınların sayısı yıllar
içinde önemli oranda arttı. Ancak
gelişmiş ülke örneklerinde olduğu gibi
toplum bazlı, nüfusa dayalı organize
taramalar henüz tam uygulanamıyor.
Ulusal kanser tarama programının
geliştirilmesi için Sağlık Bakanlığı Kanser
Savaş Dairesi son 10 yıldır çalışmalar
yürütüyor. Erken tanıya yönelik
eğitimler ve tarama hizmeti vermek
üzere, tüm illerimizde, bugün için sayısı
123’e ulaşan Kanser Erken Tanı ve
Eğitim Merkezleri (KETEM) kuruldu. Bazı
illerimizde mobil mamografi
cihazlarının da bu amaçla hizmete
girdiğini biliyoruz. Bu merkezlerde
yapılan meme kanser taramaları (klinik
meme muayenesi ve mamografi) sosyal
güvenlik kapsamı içinde yer alıyor.
Bakanlığın ilgili sayfasında da
görülebileceği üzere, 40-69 yaş arası
kadınların 2 yılda bir taranması
hedefleniyor.
Türk Radyoloji Derneği, Meme Çalışma
Grubu ile başından beri Bakanlığın bu
çalışmaları içinde yer alıyor. Cihaz
donanımının planlanması ve personel
(teknisyen ve radyolog) eğitimleri
konusunda yıllardır destek veriliyor.
Taramalarda kalite standartlarının
yükseltilmesi konusunda da derneğimiz
ve çalışma grubumuz titiz bir çalışma
içinde bulunuyor. Bu amaçla TRD Meme
Çalışma Grubu “Mamografide Kalite
Standartları” kitapçığı ile birlikte TRD
tarama önerilerini içeren bir metin
hazırladı. Mamografik tarama hizmeti
veren merkezlerin kalite denetimi ve
standartların yükseltilmesi için hiç
kuşkusuz sağlık otoritesinin katılımı çok
önemli; bunun için bakanlıkla işbirliği
çalışmaları sürüyor.
Organize tarama çalışmaları, yıllar
içinde sayısal artış olmasına rağmen
tabii henüz yeterli düzeyde değil. Amaç
sadece tarama sayısını artırmak değil,
teknikten başlayarak eğitim,
organizasyon, veri değerlendirmesine
kadar taramanın tüm basamaklarında
kaliteyi de artırmak olmalı. Taramada
kuşkulu bulgu saptanan olguların
yönlendirmesi ve sonuçlandırılması bir
diğer önemli konu. Bu lezyonlarda
yapılacak işlemler ve kullanılacak
malzemelerle ilgili yakın zamanda
problemler yaşandı, ancak
derneğimizin sağlık güvenlik
kurumlarıyla sürdürdüğü görüşmeler
İnovasyon | Mayıs 2015 | www.siemens.com.tr/inovasyon 11