karadeniz`de verilen hakimiyet mücadelesi

KARADENİZ’DE
VERİLEN
HAKİMİYET
MÜCADELESİ:
KIRIM SAVAŞI
Can GÜLEÇOĞLU
Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi
DOSYA: GASPIRALI VE KIRIM
K
ırım, yer aldığı stratejik
coğrafya itibarıyla yüzyıllardır özellikle bölge ülkelerinin gündemini oluşturmaktadır. Uzun yıllar Osmanlı Devleti
tabiiyetinde varlığını sürdüren
Kırım, Rusya’nın bölgede güçlenmesi ve Karadeniz üzerindeki çıkarlarının somutlaşması ile
karanlık günler geçirmeye başlamıştır. Uzun yıllar Karadeniz’in
kuzeyindeki coğrafyalara, Balkanlara hukuku gözeterek ve
sorunsuz şekilde hükmeden
Osmanlı Devleti’nin; zafer sabahlarını kovalayan, bozgun
akşamları yaşaması ve güçten
düşmesi üzerine bu topraklar
bitmek tükenmek bilmeyen savaşların fiili sahası halini almıştır.
26 | Gökkubbe | Sayı:2 | Yıl:1
Rusya’nın Sıcak Denizler- koşullu antlaşma olarak tarihde Hakimiyet İsteği
teki yerini almıştır. Antlaşmanın
maddi ağırlığının yanı sıra, OsRusya sıcak denizlere inmek manlı toplumuna manevi etkisi
ve ardından okyanuslara açıl- de oldukça kuvvetli olmuştur.
mak istiyordu. Bu düşüncesinin Bu antlaşma ile Osmanlı Sulkarşısında ise, Osmanlı Devleti tan II. Mehmed Han’dan beri
gibi büyük bir engel vardı. Fa- Türk gölü olma özelliği taşıyan
kat Osmanlı’nın eski gücünden Karadeniz’i, Rusya ile ortak kulde eser yoktu. “Pençeleri sö- lanmak durumunda kalmış; aykülmüş bir yaralı aslan” tabiri rıca Kırım gibi halkı Müslümankullanılmaktaydı. 1768’de baş- Türk olan stratejik bir yere de
layan ve 1774’de Küçük Kay- bağımsızlık vermeyi kabul etmişnarca Antlaşması ile sona eren tir. Bu iki önemli madde elbette
Osmanlı-Rus savaşının netice- ki Rusların istek ve ısrarları sosinde, cihan devletinin ne dere- nucunda antlaşmaya eklenmiş
ce güçsüzleştiği rahatça görüle- sonuçta Rusya’yı, Karadeniz’de
bilir. Savaş sonunda imzalanan ve Osmanlı üzerinde söz sahibi
antlaşma 18.yy’ da, Osmanlı duruma getirmiştir.
Devleti’nin imzaladığı en ağır