İsveç Ülke Etüdü

MOĞOLİSTAN
ÜLKE RAPORU
Eylül 2013
B.H.
AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ
AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ
2
AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ
I.GENEL BİLGİLER
Resmi Adı
: Moğolistan Cumhuriyeti
Yönetim Şekli
: Cumhuriyet
Coğrafi Konumu
: Orta Asya ülkesi olan Moğolistan, kuzeyde Rusya;
batı, güney ve doğusunda Çin ile çevrilidir.
Zaman Ayarı - GMT
: GMT’den 7 saat ileridir.
Zaman Ayarı - Türkiye
: Türkiye’den kış saatinde 6 saat, yaz saatinde 5 saat
ileridir.
Yüzölçümü
: 1.564.150 km2
Başkent
: Ulan Bator (1.2 Milyon)
Önemli Şehirleri
: Erdenet (90 Bin), Darhan (75 Bin), Altay (20 Bin)
İklimi
sert
karasal
iklim
özellikleri
: Moğolistan’da
görülmektedir. Ülke genelinde yaz mevsiminde
sıcaklıklar oldukça yüksek, hava genelde kuru ve
yağışsız olup nem oranı düşüktür. Kış mevsiminde ise
Sibirya ikliminin etkisindeki sert kış koşulları görülür.
Ülke genelinde kış mevsiminde sıcaklıklar çok düşük,
hava kar yağışlı ve soğuktur.
Resmi Dil
: Moğolca
Ticari Dil
: Moğolca, Rusça, İngilizce
Din
: Budist (%53), Müslüman (%3), Hıristiyan (%2), Diğer
(%42)
Üyelikler
: Birleşmiş Milletler (1961), Dünya Bankası (1991),
Uluslararası Para Fonu (IMF) (1991), Dünya Ticaret
Örgütü (DTÖ) (1997), Şanghay İşbirliği Örgütü
(Gözlemci Üye) (2004)
3
AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ
II. DEMOGRAFİK GÖSTERGELER
Nüfus
2,7 Milyon (2012)
Türk Kökenli Nüfus
150 Bin (Kazak ve diğer
Türk toplulukları)
1,8 kişi/km2
% 69,1
Nüfus Yoğunluğu
15-64 Yaşın Nüfusa
Oranı
İnternet Kullanıcıları
OECD Gelir Grubu
Beklenen Yaşam
Süresi
İşgücü
İşsizliğin toplam
işgücüne oranı
% 16,4
Alt-Orta
68,5 Yıl
(OECD Ort.: 80)
1,2 Milyon
%9
Kaynak: Dünya Bankası (20.09.2013)
III. EKONOMİK GÖSTERGELER
YILLAR
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
(Milyar ABD $) (GDP)
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
Dünya Sıralaması
Kişi Başı Gayri Safi Yurtiçi
Hasıla (ABD Doları)
Reel GSYİH Büyüme Hızı (%)
Enflasyon (Tüketici
Fiyatlarıyla) (%)
Para Birimi = Tugrik (MNT)
2010
6,7
2011
8,2
2012
10,2
139
132
120
2.285
3.181
3.673
% 6,4
% 10,1
% 17,5
% 9,5
% 12,3
% 15
1 MNT
= 0,01 TL
Kaynak: Dünya Bankası (20.09.2013)
IV. BİR BAKIŞTA MOĞOLİSTAN
Moğolistan ekonomisi son yıllarda istikrarlı bir büyüme yakalamış ve 2012
yılında %12,3 büyüyerek dünyada ekonomisi en hızlı büyüyen ülkelerden biri
konumuna gelmiştir. Bu ekonomik büyümeye en fazla katkı sağlayan sektör
toptan ve perakenda satış sektörüdür. Moğolistan ekonomisi içerisindeki
dengelere göz atıldığında, tüketim ihtiyacı yüksek olan bir toplumda ortaya
çıkan gelir artışı söz konusudur ve bu da tüketim talebini arttırmaktadır.
Dolayısıyla, toptan ve perakende satış sektörünün gelecek yıllarda da ekonomi
içindeki önemini koruması beklenmektedir.
4
AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ
Moğolistan ekonomisinin diğer itici güçleri ise madencilik sektörü ve imalat
sektörüdür. Moğolistan’da kamu payının yüksek olduğu madencilik, enerji ve
kamu hizmetleri dışındaki sektörlerde üretim genel olarak özel sektör
tarafından gerçekleştirilmektedir. Son yıllarda, maden ve enerji alanında
yapılan özel sektör yatırımları da artmakta, ayrıca kamunun elindeki maden ve
enerji şirketlerinde özelleştirmelere gidilmektedir. Bu da, özellikle doğal
kaynakların işletilmesi ile ilgili önemli ve karlı yatırım olanakları ortaya
çıkarmaktadır.
V. DIŞ TİCARETİ
MOĞOLİSTAN’IN DIŞ TİCARETİ (Mallar ve Hizmetler)
(Milyar ABD Doları)
Yıllar
İhracatı
İthalatı
2008
3,0
3,7
Ticaret
Hacmi
6,7
2009
2,3
2,6
4,9
-0,3
2010
3,3
3,8
7,1
-0,5
2011
5,4
7,6
13,0
-2,2
2012
5,2
7,8
13,0
-2,6
Ticaret Dengesi
-0,7
The Economist Intelligence Unit (20.09.2013)
Başlıca İhracat Yaptığı
Ülkeler
Başlıca İthalat Yaptığı
Ülkeler
Başlıca İhraç Ürünleri
(İlk 5 Ürün – 2012)
Başlıca İthal Ürünleri
(İlk 5 Ürün – 2012)
Çin, Kanada
Çin, Rusya, ABD, Güney Kore, Japonya
1.
2.
3.
4.
5.
1.
2.
3.
4.
5.
Bakır
Tekstil aksesuarları
Canlı hayvan
Kaşmir kumaş
Yün
Makine
Petrol ürünleri
Motorlu kara taşıtları
Gıda ürünleri
Endüstriyel tüketim ürünleri
5
AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ
VI. TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ
TÜRKİYE – MOĞOLİSTAN TİCARİ İLİŞKİLERİ
(Milyar ABD Doları)
Yıllar
Türkiye’nin
İhracatı
Türkiye’nin
İthalatı
Ticaret
Hacmi
Ticaret
Dengesi
2008
12,9
1,1
14,0
11,8
2009
5,6
0,1
5,7
5,5
2010
11,2
0,9
12,1
10,3
2011
43,4
3,0
47,4
40,4
2012
35,9
0,1
36,0
35,8
2013 (ilk 6 ay)
25,0
0,01
24,01
24,99
Ticaret dengesi Türkiye açısından değerlendirilmektedir.
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (20.09.2013)
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu
2012 Yılında Moğolistan’ın Türkiye’den İthalatındaki Başlıca Ürünler (İlk 5)
· Elektrikli Su Isıtıcıları, Elektrotermik Cihazlar
· Şeker Mamulleri
6
AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ
· Çikolata Ve Kakao İhtiva Eden Diğer Gıda Müstahzarları
· Tohumları Temizleme,Ayırma,Öğütme,İşleme Makina Ve Cihazları
· Isıtması Elektrikle Olmayan Demir-Çelik Radyatör,Jeneratörler
2012 Yılında Moğolistan’ın Türkiye’ye İhracatındaki Başlıca Ürünler (İlk 5)
· Mefruşat Eşyası
· Kazaklar, Süeter, Hırka, Yelek vb. Örme Eşya
· Devir, Üretim, Mesafe, Hız Ölçen Sayaçlar
· El Aletlerinin, Makinelı Aletlerin Değişebilir Parçaları
· Kuvars
VII. TÜRKİYE – MOĞOLİSTAN YATIRIM İLİŞKİLERİ
Türkiye ile Moğolistan arasında kayda değer bir yatırım ilişkisi bulunmamakla
birlikte, Moğolistan’da yaklaşık 1000 Türk vatandaşı yaşamaktadır.
Moğolistan’da Türk vatandaşları tarafından faaliyete geçirilmiş küçük çaplı
ticari kuruluşlar bulunmaktadır. Ayrıca, Türk vatandaşlarının eğitim alanında
yatırımları bulunmakta olup özel bir Türk şirketine ait 5 okul Moğol eğitim
sistemi doğrultusunda Moğolistan’da hizmet vermektedir.
VIII. TÜRKİYE-MOĞOLİSTAN İLİŞKİLERİNDE SON GELİŞMELER
Moğolistan Cumhurbaşkanı Tsakhiagiin Elbegdorj ve Dışişleri Bakanı G.
Zandanshatar İstanbul’da gerçekleştirilen Asya’da İşbirliği ve Güven Arttırıcı
Önlemler Konferansı (AİGK/CICA) Zirvesi vesilesiyle 7-9 Haziran 2010
tarihlerinde Türkiye’yi ziyaret etmişlerdir.
Dönemin TBMM Başkan Mehmet Ali Şahin Moğolistan’daki Ulusal Naadam
Bayramı’nın onur konuğu olarak 9-12 Temmuz 2010 tarihlerinde, Başbakan
Yardımcısı Bülent Arınç KEK 6. Dönem Toplantısı vesilesiyle 23-26 Ekim 2010
tarihlerinde, Milli Savunma Bakanı Sayın M. Vecdi Gönül ise 9-12 Kasım 2010
tarihlerinde Moğolistan’ı ziyaret etmişlerdir.
IX. TEMSİLCİLİK ADRESLERİ
Türkiye’nin Moğolistan’daki Temsilcilikleri
T.C. Ulan Bator Büyükelçiliği
Büyükelçi: Murat Karagöz
Adres: Turkish Embassy Enktaivny-5 (Peace Avenue) Ulaanbaatar/Mongolia
Tel.: (+976) (11) 329 545 - (+976) (11) 310 148 – (+976) (11) 311 200
Faks: (+976) (11) 313 992
E-posta: [email protected]
Moğolistan’ın Türkiye’deki Temsilcilikleri
Moğolistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği
7
AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ
Büyükelçi: Batkhishig Badamdorj
Adres: A. Fethi Okyar Sok. No: 4 Diplomatik Site Oran / Ankara
Tel.: (0312) 492 10 27 – 28
Faks: (0312) 492 10 64
E-posta: [email protected]; [email protected]
8