haftalık küresel değerlendirme bülteni

HAFTALIK KÜRESEL
DEĞERLENDĠRME
BÜLTENĠ
8-14 Nisan
2013
21. YÜZYIL TÜRKĠYE ENSTĠTÜSÜ
HAFTALIK KÜRESEL DEĞERLENDĠRME BÜLTENĠ
İçindekiler
AB Gündemi......................................................................................................................................... 1
Rusya Gündemi.................................................................................................................................... 2
ABD Gündemi ...................................................................................................................................... 3
Orta Doğu Gündemi………………………………………………………………………………………………………………………..4
Güney Kafkasya-İran-Pakistan Gündemi ............................................................................................. 6
Türkistan Gündemi ............................................................................................................................ 10
AB Gündemi
Sırbistan ile Kosova arasındaki anlaĢmazlıklar Avrupa Birliği gözetiminde yapılan
müzakerelerle çözülmeye çalıĢılıyor. Sırbistan, Kosova'nın kuzeyinde Sırp nüfusun
yoğunlaĢtığı ve kendi kontrolünün kısmen devam ettiği bölgede geniĢ bir özerklik talep
ediyor. 2008'de bağımsızlığını ilan eden Kosova‟yı tanımıyor. Sırbistan'ın Avrupa Birliği'ne
katılmaya çalıĢtığı koĢullar altında, Birliğin Ģart koyduğu „komĢularla iyi iliĢkiler yürütülmesi
ve sınır sorunlarının çözülmesi‟ koĢulunu yerine getirmek için komĢularıyla iliĢkilerini
normalleĢtirmesi gerekiyor.
Katılım müzakerelerine baĢlanması karĢılığında, Sırbistan'dan Kosova'nın kuzeyindeki
kontrolünden vazgeçmesini talep eden Avrupa Birliği Sırbistan ile Kosova arasındaki bu gibi
anlaĢmazlıkların üstesinden gelmek için bir plan hazırladı. Sırbistan ise Avrupa Birliği'nin
hazırladığı planı reddetti. Böylece Sırbistan‟ın Avrupa Birliği'ne katılım müzakerelerine
baĢlaması ertelendi. Sırbistan, Kosova ile bir anlaĢmaya varabilmek için müzakerelere 'acilen'
geri dönülmesi çağrısında bulundu.
Kosova'da yaĢayan çok sayıda Sırp, PriĢtine'deki Kosova yönetiminin otoritesini tanımıyor.
Sırbistan BaĢbakanı Ivica Dacic gazetecilere yaptığı açıklamada, "Sırbistan hükümeti,
müzakere heyetine Brüksel'de Ģifahen dile getirilen prensipleri kabul edemez. Çünkü
Kosova'daki Sırp halkının tam güvenliği ve korunması garanti edilmiyor" dedi. Sırbistan
BaĢbakan Yardımcısı Aleksandar Vucic de, Kosovalı Arnavut liderlerle yeni görüĢmeler
yapılması çağrısında bulundu. Kosova'daki Arnavut çoğunluk ve geride kalan Sırp azınlık
arasındaki Ģiddet olayları son yıllarda özellikle Sırbistan sınırı çevresindeki kuzey
bölgelerinde artmaya baĢladı. Vucic, "AB'den olumsuz yanıt gelirse, Sırbistan, Kosova AB
için kötü bir haber olacaktır. Böyle olursa, biz de bir sonraki adımımızı düĢünmeye baĢlamak
zorunda kalırız. Sırbistan'ın dünyadan tecrit olmasını istemiyoruz, ama çıkarlarımızı da
korumalıyız. Bir uzlaĢmaya varmamız çok önemli" diye konuĢtu. Bunun yanında, Kosova‟nın
1
kuzeyindeki Sırp azınlığa daha fazla özerklik hakkı tanımadığı için anlaĢmayı kabul
etmelerinin mümkün olmadığını dile getirdi.
Ashton, Sırbistan‟ın anlaĢmayı reddetmesinin ardından yaptığı açıklamada 'Kuzey Kosova'da
bir anlaĢma için tüm unsurların masada olduğuna inanıyorum. Sırbistan hükümetinin teklifleri
reddetmiĢ olmasından üzüntü duydum ve onları bir anlaĢmaya varılması için, kendi halkının
menfaatleri için son bir gayret göstermeye davet ediyorum' dedi.
Diğer GeliĢmeler:
-
Avrupa Komisyonu, 2012 yılında ekonomilerinde dengesizlikler tespit ettiği 13 AB
ülkesinden Belçika, Bulgaristan, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, Ġngiltere
Ġsveç, Ġtalya, Macaristan ve Malta‟daki dengesizliklerin 'aĢırı' olmadığını açıkladı.
Komisyon, bu ülkelerden Slovenya ve Ġspanya'daki dengesizliklerin ise 'aĢırı' düzeyde
olduğunu açıkladı. Ġspanya'da yüksek iç ve dıĢ borç düzeylerinin büyüme ve mali
istikrar için ciddi risk oluĢturmaya devam ettiği belirtildi. Slovenya'da ise finans
sektörünün karĢılaĢtığı, kurumların borçlarından kaynaklanan risklere dikkat çekildi.
Rusya Gündemi
Rusya Devlet BaĢkanı Vladimir Putin baĢlatmıĢ olduğu iki günlük Avrupa turnesinde
Almanya ve Hollanda ziyaretlerinde bulunacak. Putin ziyaretlerinde iki büyük açılıĢta yer
alacak. Almanya‟da açılıĢı baĢladığı ve Rusya‟nın da yer aldığı Honavver Fuarında ve
Hollanda‟da ki “Rusya Yılı”nın açılıĢında Putin yer alacak. Bunun yanında Putin Almanya
ġnsolyesi Angella Melker ve Hollanda BaĢbakanı Mark Rütte ile kapsamlı görüĢme
gerçekleĢtirecek.
Rusya Devlet BaĢkanı yardımcısı Yuriy UĢakov, görüĢmelerde iki taraflı ekonomik iliĢkiler
ele alınacağı gibi, Avro bölgesinde yaĢanan kriz, Kıbrıs, Suriye‟de ki olaylar ve
Ortadoğu‟daki geliĢmeler ele alınacağını söyledi. 1947 yılından itibaren faaliyet gösteren
Honnaver Fuarı dünya‟da en büyük sanayi fuarı konumundadır. Fuar‟da 60 ülkeden 6,5 bin
firma 200 bine yakın kiĢi katılacak. Rusya‟dan sanayi, enerji, ulaĢım alanlarından farklı 173
firmanın katılması bekleniyor. Bu anlamda fuar Rusya için büyük önem taĢıyor. Fuar sonrası
Rusya firmalarıyla yabancı firmalar arasında önemli sayıda anlaĢma imzalanması bekleniyor.
Putin‟in Amsterdam ziyareti sonrası da yaklaĢık 15 anlamanın imzalanması bekleniyor.
Bunlar arasında “Gazprom neft” ve Hollanda enerji Ģirketi Royal Dutch Shell ile Rusya‟nın
enerji yatakları bölgelerinde ve Kuzey Kutup bölgesinde iĢbirliğine yönelik anlaĢma
imzalanacak.
Rusya DıĢiĢleri Bakanlığı Resmi temsilcisi Aleksandr LukaĢeviç, Kuzey Kore meselesini
gerekçe göstererek bölgede yürütülen kapsamlı silahlanmaya karĢı olduklarını açıkladı.
Londra‟da gerçekleĢen G-8 Bakanlar toplantısında taraf ülkelerin hassasiyetlerini paylaĢtığını,
ancak siyasi-diplomatik çabalardan da vazgeçilmemesi gerektiğini söyledi.
2
Rusya DıĢiĢleri BAKANLIĞI Latin Amerika departmanı müdürü Aleksandr ġetinin,
Moskova‟nın tüm Latin Amerika ülkeleriyle vizelerin kaldırmak istediğini açıkladı. Rusya
Ģuan ġili, Arjantin, Brezilya, Venezüella, Peru, Ekvator, Kolombiya ve Gayene gibi bölge
ülkeleriyle vizelerin kaldırılmasına iliĢkin anlaĢma yürürlüktedir.
…
Rusya DıĢiĢleri BAKANI Sergey Lavrov Londra‟da GerçekleĢecek olan G-8 Bakanlar
toplantısına katılacak. Kuzey Kore, Ġran ve Suriye meselelerin ağırlıklı olarak ele alınacağı
G-8 Bakanlar toplantısında Lavrov, Amerikan meslektaĢı John Kerry ile bir araya geleceği
bildirildi.
Rusya Devlet BAġKANI Vladimir Putin ve Rusya BAġBAKANI Dmitriy Medvedev
Sırbistan BaĢbakanı Ġvitsiy Daçinem ile bir araya gelecek. GörüĢmeler sonrası onlarca
belgenin imzalanması bekleniyor. GörüĢmelerin öne çıkan gündem maddeleri, Kosova
sorununun çözümü, ekonomik ve ticari iliĢkiler, enerji, yatırımlar ve kültüler alandaki ikili
iliĢkiler olacağı bekleniyor.
…
RUSYA DıĢiĢleri Bakanı Segey Lavrov Kuzey Kore konusunda Amerika ile herhangi bir fikir
ayrılığının olmadığını açıkladı. Lavrov, her Ģeyin sakinleĢmesi için hala Ģansımız var, ancak
askeri manevralarla korkutmamak gerektiğini söyledi.
Rusya DıĢiĢleri Bakanı Segey Lavrov 2008 Ağustosunda Rusya‟nın Güney Osetya‟yı
bağımsız devlet olarak tanıma amacı olmadığını açıkladı. Gürcistan‟ın devlet baĢkanının
çıkıĢı Rusya‟yı böyle bir adım atmasına itmiĢtir.
ABD Gündemi
ABD DıĢiĢleri Bakanı John Kerry Ġsrail ve Filistin topraklarını kapsayan üç günlük gezisini
tamamlarken eninde sonunda Ortadoğu için bir barıĢ anlaĢmasına varılacağı umudunu
dilegetirdi.
Kerry gezisini Kudüs'te Ġsrail baĢbakanı Benyamin Netanyahu ile yaptığı iki saatlik görüĢme
ile
sona
erdirdi.
Hem Kerry hem Netanyahu Ortadoğu barıĢ sürecini yeniden canlandırmaya kararlı olduklarını
vurguladı.
Netanyahu Kerry'e bu hedef doğrultusunda ciddi çaba göstermeye kararlı olduğunu söyledi..
ABD DıĢiĢleri Bakanı da görüĢmesi öncesi gazetecilere verdiği demeçte Ġsrail-Filistin
uyuĢmazlığını
çözme
arzusunu
Ģu
sözlerle
dile
getirdi.
Sorunun ekonomik unsurları var. Bu konudüa ilerleme sağlayacak herhangi bir giriĢimi
3
memnunlukla karĢılarız. Ancak aynı zamanda güvenlik ve tarafların birbirlerini
karĢılıkları tanımaları gibi siyasi unsurlar da var. Bu gerçek bir çaba gerektiriyor.
Amerika olarak
bu çabayı
sizinle birlikte
ilerletmek için hazırız.
Bu, John Kerry‟nin kısa süre önce göreve geldiğinden beri yaptığı ikinci Ortadoğu ziyareti
oldu. GörüĢmeler, Ortadoğu barıĢ sürecinine canlandırılacağı yönündeki beklentileri arttırdı.
Öne Çıkan Diğer GeliĢmeler



ABD BaĢkanı Obama 2014 Yılı Bütçe Tasarısını Açıkladı
ABD Çin‟i Kuzey Kore Konusunda Uyardı.
ABD DıĢiĢleri Bakanı John Kerry Kuzey Kore‟ye ġartlı GörüĢme Önerdi.
Orta Doğu Gündemi
-
Suriye'de savaĢan El Nusra Cephesi, El Kaide'ye bağlılığını ilan etti.
Suriye'de
savaĢan ve ABD tarafından "terörist" grup listesine alınan el-Nusra Cephesinin, Irak
Ġslam Devleti adını kullanan Irak el-Kaide örgütü ile birleĢtiği iddia edilmiĢti. Ancak
El Nusra Cephesi bu iddiaları reddetmiĢti. El Kaide'nin Irak kolu 9 Nisan 2013‟te "El
Nusra bizimle birlikte hareket ediyor" açıklamasını yaptı. El Nusra'nın lideri Ebu
Muhammed el- Cevlani 10 Nisan‟da El Kaide lideri Eyman ez-Zevahiri'ye bağlılığını
açıkladı.Nusra Cephesi ile Suriye güçlerine karĢı birçok ortak operasyon düzenleyen
Özgür Suriye Ordusu, Nusra'nın El Kaide ile resmi olarak bağlantılı olduğunun
açıklanmasının ardından bu örgütün ideolojisini desteklemediğini duyurdu.Suriye
Ulusal Koalisyonu (SUK) isimli örgütün istifa eden baĢkanı Muaz El Hatip de El
Nusra Cephesi adlı örgütün düĢünce tarzının SUK'la bağdaĢmadığını ifade etti. Ancak
SUK yönetimi daha önce Nusra'nın ABD tarafından terör örgütü listesine alınmasına,
örgütün “Suriye devriminin bir parçası” olduğunu söyleyerek tepki göstermiĢtir.Nusra
Cephesi Suriye‟deki uzunca bir süredir isyancılar arasında en güçlü grup olarak iyice
öne çıkmaya baĢlamıĢtır. El Nusra Cephesi özellikle acımasız yöntemleri ile tepki
toplasalar da Suriye‟de silahlı muhalefetin en güçlü ve en önemli unsurları arasında en
öne çıkan gruptur. Suriye‟de muhaliflerin güçlü olduğu çoğu yerin ele geçirilmesi El
Nusra sayesinde gerçekleĢmiĢtir.El Nusra son dönemlerde Deyr el Zor‟a yönelik
faaliyetlerini artırmıĢtır. Bunun nedeni de Deyr el Zor‟un petrol üreten stratejik bir
bölge olmasıdır. Deyr el Zor Irak sınırında, Fırat Nehri boyunca kuzeye doğru uzanan
Sünnilerin yoğunlukta yaĢadığı bir eyalettir. ġubat 2013‟te muhaliflerin Deyr el Zor
operasyonu baĢlamıĢtı.El Nusra Cephesi‟nin Suriye‟nin petrol kuyularının yaklaĢık
4
olarak yüzde 90‟ını, tahıl ambarlarını, pamuk depolarını ele geçirdiği ve ele geçirdiği
bu malları sattığı söyleniyor. Bu bağlamda da Ģehirdeki kabilelerle El Nusra arasında
çatıĢmalar çıkıyor.El Nusra'nın El Kaide'nin bir parçası olması, ABD yasalarına göre
de Suriye'ye müdahale konusunda “yasal bir bahane” sunuyor. ABD'nin terörizmle
savaĢ konusunda çıkardığı 2001 tarihli Askeri Kuvvet Kullanma Yetkisi gereğince,
Suriye'ye müdahale El Kaide'nin açıklamasıyla birlikte bu yasanın içeriğine dahil
edilmiĢ oluyor.
-
Ġsrail polisinin, 256 gündür açlık grevinde bulunan Filistinli mahkum Samir el-Ġsavi
ile
dayanıĢma
eylemleri
düzenleyen
Ramon
hapishanesindeki
mahkumlara
müdahalede bulunduğu bildirildi. Filistin Esirler Yüksek Kurulu tarafından yapılan
açıklamada, Ġsrail polisinin, Filistinli mahkumlara Ģiddet uyguladığı ve odalarına gaz
bombası attığı belirtildi.
-
DıĢiĢleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile ABD DıĢiĢleri Bakanı John Kerry‟nin
Ġstanbul‟da bir araya geldikleri saatlerde Ġsrail ve Filistin Yönetimi‟nden “Türkiye‟nin
barıĢ sürecindeki arabuluculuğunu istemiyoruz” açıklamaları geldi. Kerry ise
Davutoğlu'yla düzenlediği ortak basın toplantısında Türkiye'nin süreçte önemli rol
oynayabileceğini belirtti.
-
Mısır'ın baĢkenti Kahire'nin kuzeyindeki Kalyubiye kentinde Hristiyanlar ile
Müslümanlar arasında çıkan ve 5 kiĢinin hayatını kaybettiği çatıĢmaların ardından
CumhurbaĢkanı Muhammed Mursi'nin soruĢturma açılması talimatı verdiği bildirildi.
-
Mısır yönetimi Ġran‟dan yapılan tüm ticari uçuĢların durdurulmasına karar verdi.
-
Suriye Devlet BaĢkanı BeĢĢar Esad, baĢkent ġam ve çevresini korumak için binlerce
askerini, bir bölümü Ġsrail iĢgali altında olan GolanTepeleri'nden çekti. Suriye
askerlerinin GolanTepeleri'nden çekildiği bölgelerin, radikal Ġslamcılar tarafından
doldurulmasından endiĢe ediliyor. Suriye ordusunun boĢalttığı bölgelere muhalif
grupların yerleĢtiği belirtildi.
-
Ülkede
muhalifler
tarafından
kimyasal
silah
kullanıldığı
iddiasıyla BM'ye
baĢvuran Suriye Hükümeti, BM tarafından oluĢturulan araĢtırma heyetine kimyasal
5
silah kullanıldığı iddia edilen tüm bölgelerde inceleme yapma izni vermek istemediği
için çalıĢmalar baĢlamadı. Daha sonra Suriye'de "kimyasal silah kullanıldığı"
yönündeki iddiaların araĢtırılması için oluĢturulan ekibin çalıĢmaya baĢlaması
amacıyla Suriye ile BM arasındaki görüĢmelerin devam ettiği bildirildi.
-
Suriye ordusuna bağlı bir savaĢ uçağının Lübnan'ın kuzeydoğusundaki bir kasabanın
yakınını bombaladığı bildirildi.
-
Suudi Arabistan Yönetimi, Yemen sınırına duvar örmeye baĢladı. YaklaĢık 1800
kilometre uzunluğunda olacak duvar, krallığın güneybatısında Kırmızı Deniz
kıyısından güneydoğusuna doğru Umman sınırına kadar devam edecek.
Güney Kafkasya-İran-Pakistan Gündemi
Afganistan hükümeti, ABD ve NATO iĢgal güçlerinin cumhurbaĢkanı Hamid Karzai'nin
emirlerine aykırı hareket ettiklerini belirtti. Afganistan cumhurbaĢkanlığı bürosu ABD ve
NATO uçaklarının Afganistan‟daki yerleĢim bölgelerini bombalayıp cumhurbaĢkanının bu
operasyonları yasaklama kararını ihlal ettiklerini açıkladı. Afganistanlı bir heyet Koner
eyaletiyle ilgili yayınladığı raporunda iĢgal güçlerinin bu bölgede sivil merkezleri
bombaladıklarını belirmiĢ, bunun üzerine Hamid Karzai ABD ile NATO'nun bu saldırgan
giriĢimlerini kınamıĢtı. ĠĢgal güçlerinin saldırısı sonucu Koner Eyaletinde 17 sivil kadın ve
çocuk yaĢamını kaybetmiĢ, 12 çocuk ise yaralanmıĢtı. Afganistan CumhurbaĢkanı Hamid
Karzai'nin hava saldırılarını yasaklamasına rağmen ABD ile NATO iĢgal güçlerinin saldırıları
devam ediyor. Bu saldırılarda ise birçok Afganistanlı sivil hayatını kaybediyor.
ABD ve müttefiklerinin Afganistan'ı 200‟deki iĢgalinden beri, 20 bini aĢkın Afgan sivil
yaĢamını kaybederken ve on binlerce sivil de yaralandı. Bu nedenle Hamid Karzai iĢgal
güçlerinin Afganistan'da hava operasyon yapmalarını yasaklamıĢtı. Fakat NATO müttefiki
ülkelerin hava saldırıları devam ediyor. Afganistan CumhurbaĢkanı Karzai‟nin yayınladığı
bildiride AB ile NATO güçleri sadece terörle mücadele sırasında Afgan güçleri desteklemek
için kara operasyonu yapabileceğine ancak hava saldırıları düzenlemekten kaçınmaları
gerektiğine dikkat çekilmiĢtir. Çünkü iĢgal güçlerinin hava saldırılarında terörist gruplardan
çok sivil unsurlar zarar görmektedir. Bu kapsamda Afganistan halkı da sivillerin zarar
gördüğü bu saldırılardan rahatsızlık duymaktadır. Ancak ABD‟nin Ġnsansız Hava Araçlarıyla
6
yürütmekte olduğu hava saldırıları devam ediyor. Buna karĢın Taliban militanlarının da
ABD‟ye yönelik saldırıları devam etmektedir. Geçen hafta Afganistan'ın doğusunda bulunan,
ABD'nin bu ülkede kullandığı en büyük hava üslerinden Celalabad Havaalanı'na roketli
saldırı düzenlendi. En az üç roketin isabet ettiği belirtilen havaalanında, sivil amaçlarla
kullanılan bir helikopterin zarar gördüğü ancak can kaybı yaĢanmadığını bildirmiĢti.
Sorumluluğu Ģu ana kadar üstlenen olmazken, Celalabad'a yönelik son saldırı, geçtiğimiz ay
ABD DıĢiĢleri Bakanı John Kerry'nin Afganistan ziyareti sırasında gerçekleĢmiĢ ve 8 Afgan
güvenlik görevlisi hayatını kaybetmiĢti.
Tüm bu tartıĢmalar 2014 yılında ABD iĢgal güçlerinin Afganistan‟dan çekilmesi sürecinde
yoğunluk kazanmıĢa benziyor. ABD genelkurmay baĢkanı General Martin Dempsy, 6
Nisan‟da gerçekleĢtirdiği Afganistan ziyaretinde, 2014 yılı sonrasında Taliban'ın Afganistan
güvenliğini tehdit edeceğini iddia etmiĢti.
Afganistan'da halen 100 bin 330 NATO askeri görev yapıyor. Bunun 66 binini ABD'li
askerler oluĢturuyor. Ancak Washington'ın bu güçlerinin ne kadarını çekeceği henüz
bilinmiyor. Genel kanı ise 10 ila 12 bin civarında Amerikan askerinin Afganistan'da
bırakılması yönünde. ġu anda ülkede emniyetin yüzde 87'si Afgan güvenlik güçlerince
sağlanıyor ve 2014 sonunda kontrol tamamen Afgan emniyet güçlerine devredilecek.
Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 10 NATO üyesi ülke ise 2014 sonrasında da
Afganistan'da asker bulundurmaya devam edecek.
Ermenistan-Gürcistan ĠliĢkileri GeliĢiyor Mu?
Ermenistan‟da seçimlerin galibi Sarkisyan, dıĢ politikadaki iliĢkileri geniĢletme amacında
gözüküyor. Ermenistan‟ın son dönemlerde Ġran ile sürdürdüğü ikili ziyaretleri Gürcistan
dıĢiĢleri bakanının Erivan ziyareti takip ediyor. Ġç politikada ciddi protestolarla karĢı karĢıya
kalan Erivan yönetiminin dıĢ politikadaki pozisyonunu güçlendirerek tartıĢılır hale gelen
meĢruluğu konusunda “güvenilir” olduğunu göstermek istiyor. Gürcistan DıĢiĢleri Bakanı
Maya Panjikidze geçtiğimiz hafta sonunda Erivan'a resmi ziyaretini bu paralelde yorumlamak
mümkündür. Ermeni mevkidaĢı Eduard Nalbandyan ve BaĢbakan Tigran Sarkisyan ile
görüĢen Panjikidze, Gürcistan hükümetinin yeni ortaklık önerileri sunacağını açıkladı.
GörüĢmede, Gürcistan ve Ermenistan arasında sınır kapılarının yenilenmesi, ortak sınır
kontrolü ile tarım ve ulaĢtırma alanlarında ortak çalıĢmaların ele alındığı bildirildi. Bu
geliĢmeleri Rusya‟ya yakınlığı ile bilinen Gürcistan‟daki ĠvaniĢvili yönetimine bağlamak da
7
mümkün. Rus karĢıtı olan SaakaĢvili‟nin etkinliği kaybetmesinin ardından, Rusya ile
iliĢkilerini normalleĢtirme hedefiyle bir dıĢ politika çizgisi oluĢturan ĠvaniĢvili kabinesinin
Rusya‟nın Kafkaslardaki müttefiki konumunda bulunan Ermenistan ile de iliĢkileri geliĢtirme
gayretini bu bağlamda değerlendirebiliriz.
Güney Kafkasya-İran ve Pakistan ve Afganistan’da öne çıkan diğer gelişmeler:

Ġslami ġura Meclisi Milli Güvenlik ve DıĢ Politika Komisyonu BaĢkanı Alaeddin
Brucerdi, El Alem haber kanalına verdiği röportajda, batının Ġran karĢıtı yaptırımlarını
arttırması ve bu ülkenin nükleer dosyasını BM Güvenlik Konseyi‟ne sevk etmesi
halinde Ġran‟ın tepkisi ne olabileceğine iliĢkin bir soru üzerine Ġslami ġura Meclisinde
bütün seçenekler masada olduğunu ifade etti.

New York Times Gazetesi, geçtiğimiz günlerde 2004 yılında Ġslamabad ile
Washington arasında imzalanan gizli anlaĢmanın ardından Amerikan ĠHA'larının
Pakistan'ın Kuzey Batısındaki aĢiret bölgelerine saldırmaya baĢladığını ileri sürmüĢ,
Pakistan Ordu Ġstihbaratı ISI ile CĠA arasında aynı yılda ĠHA'ların saldırıları için gizli
mutabakat sağlandığını aktarmıĢtı. Pakistan DıĢiĢleri Bakanlığı Sözcüsü Azar Ahmet
Çohderi, New York times'in Ġslamabat ile Washington arasında aĢiret bölgelerine
saldırı konusuna gizli anlaĢma imzalandığına dair haberini tekzip etti. Ayrıca
Amerikan ĠHA'larının aĢiret bölgelerine saldırılarının Pakistan‟ın toprak bütünlüğü
ihlal edildiğini, bunun uluslararası kurallara aykırı olduğunu bildirdi.

Pakistan Ordusu aĢiretler bölgesine gerçekleĢtirdiği askeri operasyonda 100 Taliban
militanını ölü olarak ele geçirirken, üç günlük harekat sonunda 13 askerde
operasyonlarda hayatını kaybetti.

Ġran, ülkenin kuzeyindeki Yezd kentinde yeni bir uranyum iĢletme tesisi açtığını
duyurdu.

Ġran Atom Enerjisi Ajansı baĢkanı Feridun Abbasi dün Tahran'da Nükleer Enerji
Ulusal Günü 7. yıldönümü etkinlikleri çerçevesinde yaptığı açıklamada, Ġran Ġslam
cumhuriyetinin nükleer yakıta ihtiyacı olduğu müddetçe, yakıt üretmeye devam
edeceğini belirtti. Abbasi konuĢmasının devamında Ġran Cumhuriyetinin uranyumu
%20 zenginleĢtirme çalıĢmalarını da durdurmayacağını duyurdu.
8

Ġran DıĢiĢleri Bakan Yardımcısı Emir Abdullahiyan, çok yakında direniĢ ekseninde yer
alan Suriye‟de rejime karĢı hareket eden muhaliflerin yenilgiye uğrayacaklarını ifade
etti.

Ġran merkezli Presstv'nin haberine göre, isminin açıklanmasını istemeyen Ġsrailli bir
yetkili, Ġsrail merkezli internet sitesi Walla'ya verdiği demecinde, ABD'nin bölgede
Ġran aleyhinde yeni bir oluĢum peĢinde olduğunu iddia etti. Ġsrailli yetkili ayrıca ABD
dıĢiĢleri bakanı Kerry'nin bölgeye yaptığı ziyaretin asıl hedefinin bu olduğunu söyledi.
ABD'nin liderliğindeki bu oluĢumun Batı'nın Ġran aleyhindeki yaptırımlarının takipçisi
olacağını ve aynı zamanda Ġran aleyhinde muhtemel bir saldırıya da destek
vereceklerini bildirdi.

Pakistan ordusunun Afganistan sınırındaki Tirah vadisinde Taliban güçlerine karĢı
geçen hafta baĢlattığı operasyonlarda 15 militan daha öldürüldü. Stratejik öneme sahip
Tirah'taki çatıĢmalarda Ģimdiye kadar 130'dan fazla militan ile 30 kadar asker öldü.

Ġran ile Ermenistan arasında devam eden ekonomik ve siyasi iĢbirliği, yeni
anlaĢmalarla
pekiĢtirildi.
Tahran‟dan
Ġran
DıĢiĢleri
Bakan
sözcüsü
Ramin
Mehmanperest‟in de aralarında olduğu bir heyet, Erivanı‟ı ziyaret etti.

Ermenistan‟da Ġran AraĢtırmaları konusunda çalıĢma yapan bir araĢtırmacı, Ġran
dıĢiĢleri bakanlığından bir heyetin Erivan‟da bulunduğu bir dönemde, Türkiye ve
Azerbaycan‟ın Ġran‟ın parçalanması yönünde bir süreç baĢlattıklarını ifade etti.
Açıklama ile Bakü-Ankara birlikteliğine karĢı Erivan-Tahran ittifakı oluĢturma
çabaları bir kez daha gün yüzüne çıkmıĢtır.

The Washington Post Gazetesinin Haberine göre, Ermenistan, Kaddafi Yönetimine
izinsiz silah satmakla suçlanıyor. BM Güvenlik Konseyine sunulan raporda
Ermenistan, Ukrayna, BirleĢik Arap Emirlikleri ve Arnavutluk, Kaddafi yönetimine
yasadıĢı yollardan silah temin eden ülkeler olarak gösteriliyor.

Azerbaycan‟ın ünlü dıĢ politika uzmanı Vefa Guluzade, Gun.Az haber portalına
verdiği röportajda, Türkmençay BarıĢ AntlaĢması Ģartlarının yeniden görüĢülmesi
gerektiğine iliĢkin Ġran tarafının açıklamalarının geçtiğimiz günlerde Güney
Azerbaycan‟ın bağımsızlığı konusunda Bakü‟de yapılan konferansla ilgili olduğunu
söyledi.

CumhurbaĢkanı Aliyev Ermenistan‟ın, Dağlık Karabağ sorununun çözümüyle ilgili
tavrını değerlendirdi ve Erivan yönetiminin görüĢmeleri sürüncemede tutma taktiğinin
geleceğinin olmadığını vurguladı.
9

Son dönemlerde Acaristan -Türkiye iliĢkilerinin geliĢmesi, Gürcü medyasında geniĢ
yankı bularak, Acaristan'ın Türkiye tarafından ele geçirilebileceğine dair iddiaların
tekrar
gündeme
getirilmesine
sebep
oldu.
Özellikle
DıĢiĢleri
Bakanı
Ahmet Davutoğlu'nun KKTC ziyareti sırasında Osmanlı imparatorluğu ve Batum'un
bu imparatorluk içerisinde yer aldığına dair yaptığı açıklamadan sonra Gürcülerin
endiĢesi daha da arttığı iddia ediliyor.

Gürcistan DıĢiĢleri Bakanı Maya Panjikidze geçtiğimiz hafta sonunda Erivan'a resmi
ziyaret gerçekleĢtirmiĢti. Ermeni mevkidaĢı Eduard Nalbandyan ve BaĢbakan Tigran
Sarkisyan ile görüĢen Panjikidze, Gürcistan hükümetinin yeni ortaklık önerileri
sunacağını açıkladı. GörüĢmede, Gürcistan ve Ermenistan arasında sınır kapılarının
yenilenmesi, ortak sınır kontrolü ile tarım ve ulaĢtırma alanlarında ortak çalıĢmaların
ele alındığı bildirildi.

Ermenistan‟da bir uzman Türkiye-Ermenistan protokolleri sürecinde hatanın
Ermenistan tarafından yapıldığını iddia etti. Ermeni uzman ″YanlıĢa izin vermekle
beraber, Ermeni-Türk iliĢkileri bağlamında Türkiye‟ye daha etkili rol düĢtüğünün
bilincinde protokollere yönelik politikayı gözden geçirebilirdik″ dedi ve sözlerine
yanlıĢı düzeltmek için geç olmadığı ve Ermenistan‟ın yeni cumhurbaĢkanı ve
hükümetin bu konuyu gündeme getirmesi gerektiğini sözlerine ekledi.

Azerbaycan DıĢiĢleri Bakanlığı basın Sözcüsü Elman Abdullayev, Serj Sarkisyan`ın
yemin töreninde yaptığı konuĢmasında kendi halkını ve dünya kamuoyunu aldatmaya
çalıĢtığını kaydetti. Serj Sarkisyan`ın evrensel değerlere dayanarak barıĢ önerisinde
bulunmasını değerlendiren Abdullayev, "Sarkisyan`ın neyi kastettiği çok ilginç.
Muhtemelen Sarkisyan, komĢu ülkenin topraklarının iĢgalini, uluslararası hukuk
ilkelerinin ihlalini, etnik temizlik politikası yürütmesini kastediyor" diyerek Ermeni
liderin yaklaĢımındaki tezatlığı ortaya koydu.
Türkistan Gündemi
BaĢbakan Erdoğan 9 Nisan gecesi Kırgızistan‟a gitmiĢ ve 2 günlük resmi Kırgızistan
ziyaretinde bulunmuĢtur. Erdoğan, Kırgızistan BaĢbakanı Cantoro Satıbaldiyev ile baĢ baĢa
görüĢtü. Erdoğan ve Satıbaldiyev heyetler arası görüĢme öncesinde de iki ülke iliĢkilerine
iliĢkin açıklamalarda bulundu. Yüksek Düzeyli Stratejik ĠĢbirliği Konseyi'nin 2. oturumu
vesilesiyle BiĢkek'te bulunduklarını anımsatan BaĢbakan Erdoğan, toplantının siyasi boyutu
olduğu kadar, iĢ adamlarını bir araya getirmesi bakımında da Türkiye ile Kırgızistan
10
münasebetlerini daha üst düzeye çıkmasında önemli bir adım olacağını belirtti. Erdoğan‟ın
Kırgızistan ziyareti sırasında öne çıkan konular Ģunlar oldu: Kırgızistan ekonomisinin
uluslararası sermayeye açılması, Türkiye‟nin Kırgızistan‟a ekonomik yardım ve kredi desteği,
Türkiye-Kırgızistan arasında havayolu seferlerinin artırılması, turizm alanında iĢbirliği ve
Kırgızistan‟da hidro-elektirik santrallerinin kurulmasında Türkiye‟nin alabileceği roller.
Ġki ülke arasındaki ekonomik iliĢkileri değerlendiren Erdoğan, “Ekonomik iliĢkilerde 2012
yılı itibariyle iki ülke ticaret hacminin bir önceki yıla göre 90 milyonluk artıĢla 302 milyon
dolara yükseldiğine iĢaret eden BaĢbakan Erdoğan, “Biz, 302 milyon dolarlık ticaret hacmini
yeterli bulmuyoruz. Bizim en kısa zamanda 1 milyar dolarlık hacmi yakalamamız lazım.
Bunu yapar mıyız? Bunu yaparız, yeter ki siyasi iradeler olarak bu kararı verelim” ifadesini
kullandı. Erdoğan Kırgızistan ekonomisine tavsiyelerde bulunarak “Ekonomide bir kaide
vardır, bize öyle öğrettiler. Para aynen cıva gibidir, kendisi için uygun olduğu yere kaçar.
Parayı rahat bir zemine kavuĢturmak lazım. Eğer para hukuki noktada uygun zemini
bulamazsa o zaman Kırgızistan‟a para gelmez. Bakın, 10 yıl önce Türkiye‟ye de uluslararası
sermaye girmiyordu ama biz geldikten sonra uluslararası sermaye Türkiye‟ye girmeye
baĢladı. Türkiye‟ye Ģu anda yılda ortalama 10 milyar dolar uluslararası sermaye giriyor ama
bizden önce 1 milyar doların çok altındaydı. ġimdi Kırgızistan‟da da bunu baĢarmamız lazım
ki uluslararası sermaye buraya rahat girsin.” dedi.
Erdoğan Kırgızistan ziyaretinin ardından Moğolistan‟a geçmiĢtir. Erdoğan Moğolistan‟da
Erdoğan çevre düzeni TĠKA tarafından yapılan ve ilk Orhun Yazıtları‟ndan olan ‟Tonyukuk
Yazıtları‟nı ziyaret etti. Erdoğan Moğolistan‟a 8 yıl önce gitmiĢti ve bu ziyaret 8 yıl sonra
gerçekleĢtirdiği ilk ziyaret oldu.
Burada yapılan açıklamalar 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsüne değil, sadece yorumda bulunan 21. Yüzyıl
Türkiye Enstitüsü araştırmacılarına aittir.
11