avrupa ġnsan hakları mahkemesġ

AVRUPA ĠNSAN HAKLARI MAHKEMESĠ
ĠKĠNCĠ BÖLÜM
KABUL EDĠLEBĠLĠRLĠK HAKKINDA KARAR
BaĢvuru no11971/12
Fatma KABADAYI ve diğerleri / Türkiye
ve diğer 3 baĢvuru
(Bk., ekteki isim listesi)
10 Aralık 2013 tarihinde
BaĢkan
Dragoljub Popović,
Yargıçlar
Paulo Pinto de Albuquerque,
Helen Keller,
ve Yazı İşleri Müdürü Stanley Naismith’ in katılımıyla oluĢturulan
Avrupa Ġnsan Hakları Mahkemesi (Ġkinci Bölümü) komite olarak, ekte
ayrıntı bilgilerin de bulunduğu söz konusu baĢvuruları dikkate alarak,
© T.C. Adalet Bakanlığı, 2013. Bu gayri resmi çeviri, Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve DıĢ ĠliĢkiler Genel
Müdürlüğü Ġnsan Hakları Daire BaĢkanlığı tarafından yapılmıĢ olup, Mahkeme’yi bağlamamaktadır. Bu çeviri, davanın
adının tam olarak belirtilmiĢ olması ve yukarıdaki telif hakkı bilgisiyle beraber olması koĢulu ile Adalet Bakanlığı
Uluslararası Hukuk ve DıĢ ĠliĢkiler Genel Müdürlüğü Ġnsan Hakları Daire BaĢkanlığına atıfta bulunmak suretiyle ticari
olmayan amaçlarla alıntılanabilir.
KABADAYI VE DĠĞERLERĠ / TÜRKĠYE VE DĠĞER BAġVURULAR
2
gerçekleĢtirilen kapalı müzakereler neticesinde aynı tarihte aĢağıdaki
kararı vermiĢtir:
OLAY VE OLGULAR
1. BaĢvuranların isim listesi ekte bulunmaktadır.
A. Davanın koĢulları
2.
BaĢvurunun kendine özgü koĢulları, baĢvuranlar tarafından ifade
edildiği Ģekilde, aĢağıdaki gibi özetlenebilir.
3.
BaĢvuranların taĢınmaz tapu kayıtları, farklı tarihlerde, adli
kararlar üzerine, her hangi bir tazminat ödenmeksizin Hazine lehine iptal
edilmiĢtir.
4. Ġptal kararları, ihtilaf konusu mülklerin, hem Devlete ait orman
arazisi (“2B” arazileri) olmalarına hem de orman vasfını kaybetmeden evvel
tespit iĢlemlerinin gerçekleĢmesine dayanmıĢtır. Sonuç olarak, tapu
kayıtlarının baĢvuranlar adına düzenlenmesi hukuka uygun olmayıp, bu
sebepten ötürü iptal edilmelidir.
B. Ġlgili iç hukuk ve uygulanması
5.
Orman arazisiyle ilgili olarak, yeni mevzuatlar ve içtihadi
geliĢmeler; Aykaç ve diğerleri / Türkiye (kabul edilebilirlik kararı) no.
2089/05, 11 Aralık 2012;
Dişlioğlu ve diğerleri / Türkiye (kabul
edilebilirlik kararı), no. 39149/04, 11 Aralık 2012; Altunay / Türkiye (kabul
edilebilirlik kararı), no. 42936/07, §§ 21-27, 17 Nisan 2012; Arıoğlu ve
diğerleri Türkiye (kabul edilebilirlik kararı), no. 11166/05, §§ 22-35, 6
Kasım 2012 kararlarında özetlenmiĢtir.
KABADAYI VE DĠĞERLERĠ / TÜRKĠYE VE DĠĞER BAġVURULAR
6. Türkiye Büyük Millet Meclisi, 9 Ocak 2013 tarihinde, Avrupa
Ġnsan Hakları Mahkemesine YapılmıĢ Bazı BaĢvuruların Tazminat
Ödenmek Suretiyle Çözümüne ĠliĢkin 6384 sayılı Kanunu kabul etmiĢtir.
Bu kanun, pilot karar Ümmühan Kaplan
/ Türkiye Davası’nda
uygulanmasıyla ilgilidir (baĢvuranın makul süre içerisinde Ģikâyetinin
dinlenmemesi ve ilgilinin hakkını savunmasına imkân sağlayacak iç hukuk
yolu bulunmamasına iliĢkin karar, no. 24240/07, 20 Mart 2012).
7. Bu kanun, 23 Eylül 2012 tarihinden önce AĠHM önünde yapılmıĢ
ve özellikle adli yargılama sürelerine iliĢkin Ģikâyetlerle ilgili olan bütün
baĢvurulara uygulanmaktadır.
8. Bu kanun ile uygulanan hükümle ilgili olarak AĠHM, Turgut ve
diğerleri / Türkiye Kararı’nda bulunan tanımlara atıfta bulunmaktadır (no.
4860/09, 26 Mart 2013).
ġĠKÂYETLER
9. BaĢvuranlar, söz konusu adli yargılama sürelerinden Ģikâyet
etmektedirler.
10. BaĢvuranlar, SözleĢme’nin 6.,13.,14. ve 17. maddelerini içeren
çeĢitli hükümlerine ve Ek 1 No.lu Protokol’ün 1. maddesini ileri sürerek,
tapu kayıtlarının tazminat verilmeksizin adli kararlarla iptal edilmesinin
haksız ve adaletsiz olmasından Ģikayet etmektedirler.
HUKUKÎ DEĞERLENDĠRME
11. AĠHM, meydana getirilen konu ve olaylarla ilgili olarak, davaların
benzer olmalarını dikkate alarak, Ġçtüzüğü’nün 42. maddesinin 1. fıkrasına
uygun olarak birleĢtirilmelerinin uygun olduğu kanaatindedir.
KABADAYI VE DĠĞERLERĠ / TÜRKĠYE VE DĠĞER BAġVURULAR
4
A. Yargılama sürelerine iliĢkin Ģikâyetler
12. AĠHM, baĢvuranların yerel mahkemeler önündeki yargılama
süresinden Ģikâyet ettiklerini gözlemlemektedir.
13. AĠHM, (anılan) Ümmühan Kaplan Davası’nda pilot kararın
uygulanmasının ardından, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Avrupa Ġnsan
Hakları Mahkemesine YapılmıĢ Bazı BaĢvuruların Tazminat Ödenmek
Suretiyle
Çözümüne
ĠliĢkin
6384
sayılı
Kanunu
kabul
ettiğini
hatırlatmaktadır.
14. Tazminat komisyonu kurulan bu kanunda, tazminatla ilgili olarak,
özellikle yargılama süresine iliĢkin davalarda izlenen iĢlem ve konular
ilkelerle belirtilmektedir. Bu kanun, 23 Eylül 2012 tarihinde önce AĠHM
önünde yapılan bütün baĢvurulara uygulanmaktadır.
15. Dolayısıyla davalı Devlet, ulusal düzeyde aynı yapısal sorunlardan
doğan bireysel birçok davalar için bir çözüm önermiĢ ve böylece SözleĢme
sistemine dayanan ikincil ilkesine etki etmiĢtir (Bourdov / Rusya (no.2), no.
33509/04, § 127, AĠHM 2009).
16. AĠHM, yargılama süresine iliĢkin davalarla ilgili olarak, (anılan)
Turgut ve diğerleri Kararı’nda, öncelikle a priori bu yeni baĢvurunun
eriĢebilir olduğunu, Ģikâyetlerin giderilmesi için makul bir çerçevede imkân
veren olasılığının bulunduğunu ve tüketilmesi gereken bir baĢvuru yolu
olduğunu değerlendirmiĢtir. Sonuç olarak AĠHM, bu Ģikâyetin baĢvuru
yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar vermiĢtir.
17. Somut olayda AĠHM, bu yaklaĢımdan uzaklaĢmak için herhangi
bir neden tespit etmemekte ve dolayısıyla baĢvuranların Ģikâyetlerinin
SözleĢme’nin 35. maddesinin 1. ile 4. fıkralarına uygun olarak, baĢvuru
yollarının tüketilmemesi nedeniyle, kabul edilemez olduklarına karar
vermiĢtir.
KABADAYI VE DĠĞERLERĠ / TÜRKĠYE VE DĠĞER BAġVURULAR
B. Diğer Ģikâyetler
18. Olay ve olguların hukukî nitelendirilmesini konusunda takdir
yetkisine sahip olan AĠHM, tarafların yaptıkları olay ve olguların hukuki
nitelendirilmesi ile bağlı olmadığını hatırlatmaktadır (Bk., diğerleri
arasında, Remzi Aydın / Türkiye, no. 30911/04, § 44, 20 ġubat 2007). Somut
olayda AĠHM, özellikle baĢvuranların Ģikâyetlerinin, SözleĢme’nin 1. No. lu
Ek
Protokolü’nün
1.
maddesi
açısından
incelenmeleri
gerektiği
kanaatindedir.
19. AĠHM, baĢvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle, benzer
baĢvuruları daha önce incelemiĢ olduğunu ve kabul edilemez olduklarına
karar verdiğini gözlemlemektedir.
20. Bu nedenle AĠHM, son zamanlarda 6292 sayılı Kanun’un 7.
maddesinde tanınan tazminat/iade baĢvurusunun ve Medeni Kanunu’nun
1007. maddesinde öngörülen tazminat baĢvurusunun, SözleĢme’nin 35.
maddesinin 1. fıkrası uyarınca, baĢvuru yapıldıktan sonra dahi tanınan
baĢvuru yollarının tüketilmesi gereken bir yol olduğu kanaatine varmıĢtır
(Bk., yukarıdaki 5. paragrafta belirtilen kararlar).
21. Somut olayda AĠHM, baĢka bir yaklaĢım kabul ettiğini
destekleyen herhangi bir koĢul tespit etmemektedir.
22. Dolayısıyla AĠHM, ayrıca baĢvuru yollarının tüketilmemesi
nedeniyle, bu Ģikâyetlerin kabul edilemez olduklarına karar vermiĢtir.
Bu gerekçelerle, AĠHM, Oybirliğiyle,
BaĢvuruların birleĢtirilmesine,
BaĢvuruların kabul edilemez olduklarına karar vermiştir.
6
KABADAYI VE DĠĞERLERĠ / TÜRKĠYE VE DĠĞER BAġVURULAR
Dragoljub Popović
Stanley Naismith
Yazı ĠĢleri Müdürü
BaĢkan
ek
No
BaĢvuru
No
BaĢvuru
tarihi
BaĢvuranın
doğum tarihi ile
doğum yeri
Temsilci
Ulusal düzeyde adli
yargılama referansı
1.
11971/12
22/12/2011
Fatma
KABADAYI
Atiye
ÜLKÜ
Yargıtay 20. Hukuk
Dairesi, 30/05/2011; E.
2011/6279 – K. 2011/6504.
Hasan
KABADAYI
Istanbul
Sahime
AKPINAR
Istanbul
SüleymanRemzi
KABADAYI
Istanbul
Seher ġENTÜRK
Istanbul
2.
3.
4.
16841/12
34262/12
50439/12
30/01/2012
02/04/2012
07/05/2012
AyĢe NĠġANCI
Istanbul
Bayram TOMAġ
13/07/1957
Muğla
S.S. YEġĠL
YAMAÇ KONUT
YAPI
KOOPERATĠFĠ
Istanbul
FatmaFevziye
DOMAKA
23/03/1956
Istanbul
Tuna
DUMAN
Yargıtay 20. Hukuk
Dairesi, 14.06.2011
tarihli ; E. 2011/8022 ; K.
2011/7472.
Ergin
CĠNMEN
Yargıtay 20. Hukuk
Dairesi, 12.09.2011 tarihli,
E. 2011/9546 – K.
2011/9676.
Berrin
TEZGEN
Yargıtay 20. Hukuk
Dairesi, 13.10.2011 tarihli;
E. 2011/11281- K.
2011/11478.
KABADAYI VE DĠĞERLERĠ / TÜRKĠYE VE DĠĞER BAġVURULAR
No
BaĢvuru
No
BaĢvuru
tarihi
BaĢvuranın
doğum tarihi ile
doğum yeri
Taner DUMAN
28/08/1969
Istanbul
Fatma Canan
DOĞANÖZ
19/10/1970
Istanbul
Fevzi DOĞANÖZ
20/05/1968
Istanbul
Temsilci
Ulusal düzeyde adli
yargılama referansı