farmakoloji anabilim dalı

FARMAKOLOJİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
Programın Yürütücüsü
: Prof.Dr. Göknur AKTAY
Programın Kadrolu Öğretim Üyeleri
:Yrd.Doç.Dr.İsmet YILMAZ
Programa Kabul İçin Gerekli Ön Koşullar: Eczacılık Fakültesi mezunları kabul edilir.
ZORUNLU DERSLER
Dersin Kodu ve Adı
3841004992004 Akademik Kazanımlar
T
P
Kr
1
0
1
3823000012008
3823000022008
Uzmanlık Alanı
2
0
0
Tez Çalışması
0
1
0
3823000032008
Seminer
-
-
-
3823000042008
Genel Farmakoloji
3
0
3
3823000052008
Sistem Farmakolojisine Giriş
3
0
3
Dersin Kodu ve Adı
T
P
Kr
3841004972007
3823000062008
Biyoistatistik
3
0
3
Bitkilerle Tedavi ve İlaç Etkileşmeleri
2
0
2
3823000072008
Advers İlaç Reaksiyonları
2
0
2
3823000082008
Farmakolojik Aktivite Tarama Yöntemleri (Teorik)
3
0
3
3823000092008
Farmakolojik Aktivite Tarama Yöntemleri (Pratik)
0
6
3
3823000102008
Deney Hayvanları Kullanma Teknikleri (Teorik)
2
0
2
3823000112008
Deney Hayvanları Kullanma Teknikleri (Pratik)
0
6
3
3823000122008
İlaç Analizlerinde Kullanılan Yöntemler (Teorik)
2
0
2
3823000132008
İlaç Analizlerinde Kullanılan Yöntemler (Pratik)
0
4
2
3823000142008
Adli Eczacılık ve Adli Farmakoloji
2
0
2
3823000152008
Farmakovijilans
2
0
2
3823000162008
Farmakogenetik
2
0
2
3823000172008
Antidotlar ve Etki Mekanizmaları
2
0
2
3823000182008
Serbest Radikal Farmakolojsi
1
0
1
3823000192008
Fitoterapiye Farmakolojik Yaklaşım
1
0
1
3823000202008
Merkezi Sinir Sisteminde İlaç Etki Mekanizmaları
2
0
2
3823000212008
Bitkilerdeki Toksik Maddeler
1
0
1
3823000222008
Kronofarmakoloji
2
0
2
3823000232008
İlaç Etki Mekanizmaları ve Sinyal İleti Sistemleri
1
0
1
3823000242008
Diyabette Deneysel Yaklaşımlar
2
2
3
3823000252008
Farmakoekonomi
1
0
1
SEÇMELİ DERSLER
ZORUNLU DERSLER
Uzmanlık Alanı
Tez Çalışması
Seminer
Genel Farmakoloji (Teo)
Farmakolojinin tanımı, ilgi alanları, ilaçların emilimi-dağılımı-metabolizması-atılımı, ilaç etkisinin temel ilkeleri,
ilaçların veriliş yolları, ilaç-reseptör kavramı, doz-konsantrasyon yanıtlarının değerlendirilmesi, ilaçların etkisini
değiştiren faktörler, ilaçlar arası etkileşmeler, ilaçların toksik etkileri, ilaç geliştirme yöntemleri.
Sistem Farmakolojisine Giriş (Teo)
İlaçların organizmadaki sistemler üzerine etkilerinde temel ilkeler ve etki mekanizmalarına genel bakış.
SEÇMELİ DERSLER
Bitkilerle Tedavi ve İlaç Etkileşmeleri
Halk ilacı olarak kullanılan bitkilerin tıbbi medikasyon amacıyla kullanılan ilaçlarla etkileşme mekanizmaları,
kombine tedavi sırasında görülen yan etkiler, toplumun tıbbi bitki-ilaç kullanımı konusunda bilinçlendirilmesinde
eczacının görev ve sorumlulukları.
Advers İlaç Reaksiyonları
İlaçların istenmeyen yan etkileri, ilaç alerjisi, ilaç toksisitesi ve ilaç advers reaksiyonları kavramları, sıklıkla advers
reaksiyonlara neden olan ilaç grupları, akılcı ilaç kullanımının advers reaksiyonların önlenmesinde önemi.
Farmakolojik Aktivite Tarama Yöntemleri (Teo)
Bitkisel kaynaklı veya sentez yoluyla elde edilmiş bileşiklerin farmakolojik aktivite (analjezik, antienflamatuvar,
antidiyabetik, hepatoprotektif vd.) açısından değerlendirilmesi amacıyla yapılan araştırmalar, yapı-aktivite
yorumlarıyla bileşiklerin etki mekanizmalarının aydınlatılması çalışmaları, farmakolojik aktivite tarama
araştırmalarının yeni ilaç geliştirme çalışmalarına olan katkıları.
Farmakolojik Aktivite Tarama Yöntemleri (Pr)
Bitkisel kaynaklı ve sentez yoluyla elde edilen bileşiklerin deney hayvanlarına uygulanarak uygun laboratuar
yöntemleriyle (Koster testi, hot plate, Carrageenan induced rat paw oedema vd.) farmakolojik aktivite açısından
değerlendirilmesi.ve referans aktif bileşiklerle aktivite karşılaştırmalarının uygulamalı olarak yapılması.
Deney Hayvanı Kullanma Teknikleri (Teo)
Deneysel farmakoloji çalışmalarına uygun deney hayvanının seçimi, ilaç uygulama yolları, deney hayvanlarının
saklama koşulları, deney hayvanlarının genel anatomik yapısı, doku ve organların çıkarılmasında dikkat edilecek
konular.
Deney Hayvanı Kullanma Teknikleri (Pr)
Deney hayvanlarını tutma, kullanma, ilaç uygulama yollarıyla ilgili pratiklerin yapılması, doku ve
alınmasıyla ilgili uygulamalarda yapılan hataların ve doğru uygulamaların pratikte gösterilmesi.
organ
İlaç Analizlerinde Kullanılan Yöntemler (Teo)
İlaç analizlerinde kullanılan analitik yöntemlerin temel prensibleri. İlaç düzeyi izleme yöntemleri.
İlaç Analizlerinde Kullanılan Yöntemler (Pr)
İlaç analizlerinde kullanılan UV-VIS spektrofotometresi, atomik absorpsiyon spektrofotometresi (AAS), basit ve
ileri kromatografik yöntemlerin uygulamaları, analiz sonuçlarının yorumlanması.
Adli Eczacılık ve Adli Farmakoloji
Adli eczacı, adli eczacılık ve adli farmakoloji kavramları, ilaçların neden olduğu fizyolojik ve davranışsal
bozuklukların araştırılması ve analiz sonuçlarının adli açıdan değerlendirilmesinde eczacının görev ve
sorumlulukları.
Farmakovijilans
İlaçların istenmeyen etkilerini izleme, önleme ve bu etkilerin gerçekten ilacın alınması ile nedensel ilişkisinin olup
olmadığını, ilişki varsa bunun derecesini araştıran çalışmaların değerlendirilmesi, farmakovijilans çalışmalarında
hekim, eczacı, sağlık çalışanları ve toplumun görev ve sorumlulukları.
Farmakogenetik
İlaçların farmakokinetiğinin ve farmakodinamiğinin genetik polimorfizme bağlı olarak değişmesi. İlaç metabolize
eden enzimlerin, ilaç reseptörlerinin ve hedef enzimlerinin genetik polimorfları Fenotipleme ve genotipleme
yöntemleri. Değişik toplum ve bireyler arasında ilaca verilen yanıtın değişmesi ve sonuçları.
Antidotlar ve Etki Mekanizmaları
Zehirlenmelerde kullanılan spesifik antidotlar, kullanım şekilleri, etki mekanizmaları.
Serbest Radikal Farmakolojisi
Oksidatif strese bağlı hücresel hasar, İlaçların zararlı etkilerinde serbest radikallerin rolü, hücresel antioksidan
savunma sistemleri, antioksidan ilaçlar,etki mekanizmaları ve klinikte kullanım alanları.
Fitoterapiye Farmakolojik Yaklaşım
Farmakolojik önemi olan tıbbi bitkiler, bitkilerdeki biyolojik etkin moleküller ve olası etki mekanizmaları, halk
ilaçlarının farmakolojik açıdan değerlendirilmesi.
Merkezi Sinir Sisteminde İlaç Etki Mekanizmaları
Sinir hücreleri arasında iletişimin mekanizmaları, nöromediyatör sistemler, kan beyin bariyeri ve ilaçların geçişi,
anestezikler, nöromusküler bloke edici ilaçlar, hipnosedatifler, alkoller, antipsikotikler, antidepresanlar,
antiepileptikler, antiparkinson ilaçlar, merkezi sinir sistemi uyarıcıları, narkotik analjezikler ve merkezi sinir
sistemi hastalıklarında deneysel modeller.
Bitkilerdeki Toksik Maddeler
Zehirli bitkiler, bitkilerdeki önemli toksik maddeler ve etki mekanizmaları, mantar zehirlenmeleri, önemli bitki
zehirlenmeleri ve tedavileri.
Kronofarmakoloji
Biyolojik ritim, biyolojik saat, hücre döngü saatleri, ilaç etkisinde kronofarmakolojinin önemi.
İlaç Etki Mekanizmaları ve Sinyal İleti Sistemleri
Endojen maddeler veya ilaçlar ile oluşan reseptör aracılıklı ve aracılıksız hücre yanıtlarında yer alan sinyal ileti
yolları, sinyal ileti yollarının yapısı ve fonksiyonları.
Diyabette Deneysel Yaklaşımlar
Deneysel diyabet modelleri, Diabetes mellitus tipleri, diyabete bağlı komplikasyonlar ve tedavide yaklaşımlar,
antidiyabetik ilaç hedefleri ve yeni araştırmalar.
Farmakoekonomi
Temel farmakoekonomi kavram ve yöntemleri, özel hastane ve sigorta sistemleri, ilaç geliştirme sürecinde
farmakoekonominin yeri ve önemi,Türkiye’deki maliyet ve farmakoekonomi çalışmaları.
İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ VE GAZİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
FARMAKOLOJİ ANABİLİM DALI ORTAK DOKTORA PROGRAMI
Program Yürütücüsü
:
Programın Kadrolu Öğretim Üyeleri :
Prof.Dr. Göknur AKTAY
Yrd.Doç.Dr. İsmet YILMAZ
Prof.Dr. Nurettin ABACIOĞLU
Prof.Dr. Fatma AKAR
Doç.Dr. Nilüfer N. TURAN DURAL
Doç.Dr. Mustafa ARK
Doç.Dr. Macit ORHAN ULUDAĞ
Öğr.Gör. Bilgen BAŞGUT
Programa Kabul İçin Gerekli Ön Koşullar
Doktora programına, 4 (dört) yıllık eczacılık fakültesi mezunlarından yüksek lisansını Farmakoloji anabilim
dalında yapmış olanlar ile 5 (Beş) yıllık Eczacılık Fakültesi mezunları kabul edilir.
ZORUNLU DERSLER
Dersin Kodu ve Adı
3841004992004 Akademik Kazanımlar
T
1
P
0
Kr
1
3823005012010
3823005022010
Uzmanlık Alanı
2
0
0
Tez Çalışması
0
1
0
3823005032010
Seminer I
-
-
-
3823005042010
Seminer II
Farmakolojide Deneysel Yöntemler (Teorik)
Farmakolojide Deneysel Yöntemler (Uygulama)
Farmakolojide Ölçme/Değerlendirme ve Biyoistatistiksel Yöntemler I
Farmakolojide Ölçme/Değerlendirme ve Biyoistatistiksel Yöntemler II
İlaç Etki Mekanizmaları ve Sinyal İleti Sistemleri
Genel Farmakoloji
Litaratür Sunumu
3
0
3
3
3
3
1
0
6
0
0
0
0
0
3
3
3
3
3
3
1
SEÇMELİ DERSLER
Dersin Kodu ve Adı
3841004982004 Hücre
3841004972007 Biyoistatistik
3823005102010 Otakoidler
3823005112010 Otonom Sinir Sistemi Farmakolojisi
3823005122010 İlaç Araştırma ve Geliştirme
3823005132010 Solunum Sistemi Farmakolojisi
3823005142010 Moleküler Farmakoloji
3823005152010 Farmakovijilans
3823005162010 Santral Sinir Sistemi Farmakolojisi
3823005172010 Endokrin Sistem Farmakolojisi
3823005182010 Proteomikler
3823005192010 İskelet, Kalp ve Düz Kas Farmakolojisi
3823005202010 İlaç Etkileşmeleri
3823005212010 Farmakogenetik
3823005222010 Kardiyovasküler Sistem Farmakolojisi
T
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
P
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Kr
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
Kemoterapötikler ve Antikanser İlaçlar
3
0
3
3823005052010
3823005062010
3823005072010
3823005082010
3823005092010
3823005282012
3823005292012
3823005232010
3823005242010
Renal Sistem Farmakolojisi
3
0
3
3823005252010
Gastrointestinal Sistem Farmakolojisi
3
0
3
3823005262010
Kronofarmakoloji
3
0
3
3823005272010
Farmakoekonomi
3
0
3
ZORUNLU DERSLER
Uzmanlık Alanı
Tez Çalışması
Seminer I
Seminer II
Genel Farmakoloji
Farmakolojinin tanımı, ilgi alanları, ilaçların emilimi-dağılımı-metabolizması-atılımı, ilaç etkisinin temel ilkeleri,
ilaçların veriliş yolları, ilaç-reseptör kavramı, doz-konsantrasyon yanıtlarının değerlendirilmesi, ilaçların etkisini
değiştiren faktörler, ilaçlar arası etkileşmeler, ilaçların toksik etkileri, ilaç geliştirme yöntemleri.
Farmakolojide Deneysel Yöntemler (Teorik)
Deneysel farmakolojinin temel alanları, insan ve hayvan çalışmalarında etik kurallar, deney hayvanları,
bioassay yöntemleri (izole organ, perfüze ve süperfüze organ sistemleri), fizyolojik solüsyonların
hazırlanması, konsantrasyon hesapları, in vivo anesteziye hayvanda hemodinamik parametreler, biyoaktif
maddelerin, izolasyon, saflaştırma ve ölçüm teknikleri, protein ve gen ekspresyon yöntemleri
Farmakolojide Deneysel Yöntemler (Uygulama)
Hayvan çalışmalarında etik kurallar, in-vitro ve in vivo deneylerde optimum koşullar, fizyolojik
solüsyonların hazırlanması, konsantrasyon hesapları, izole organ deneyleri, perfüzyon deneyleri, in vivo
iskemi reperfüzyon yöntemleri, biyoaktif maddelerin izolasyon, saflaştırma, ölçüm teknikleri ile protein
ekspresyon yöntemleri (Western blot, Northern Blot ve Southern Blot) ve gen ekspresyon yöntemleri
Farmakolojide ölçme/Değerlendirme ve Biyoistatistiksel Yöntemler I
Deneysel tasarım yöntemleri, temel kavramlar, örnek dağılım ve ölçümleri, teorik dağılımlar, hipotez
testleri, parametrik testler, non-parametrik testler
Farmakolojide ölçme/Değerlendirme ve Biyoistatistiksel Yöntemler II
Basit linear regresyon, Basit linear regresyon denklemlerindeki karşılaştırmalar, Basit linear korelasyon,
Çoklu regresyon ve korelasyon, Farmakolojide kullanılan özel istatistiki yöntemler, Uygulama
İlaç Etki Mekanizmaları ve Sinyal İleti Sistemleri
Hücrenin yapısı ve sinyalin oluşması, hücre içine sinyalin transferi, sitoplazmik sinyalin amfilikasyonu ve
efektör sistemlerin modülasyonu
SEÇMELİ DERSLER
Otakoidler
Prostaglandinler, lökotrienler, endotel bağımlı gevşetici ve kastırıcı faktörler, histamin, serotonin,
anjiyotensin, bradikinin, enterik kaynaklı otakoidler ve antagonistleri.
Otonom Sinir Sistemi Farmakolojisi
Otonom sinir sistemi farmakolojisine giriş, parasempatomimetikler, parasempatolitikler,
sempatomimetikler, sempatolitikler, otonomik ganglion blokörleri, nöromüsküler kavşakta etkili ilaçlar.
İlaç Araştırma ve Geliştirme
İlaçların temel etki mekanizmaları, hastalık patogenezi, ilaç-etki arasındaki ilişki, ilaç geliştirilmesindeki
safhalar ve uyulan kurallar, laboratuar testleri ve sonuçların değerlendirilmesi, bulguların kliniğe
uyarlanması, ruhsat sonrası araştırmalar, klinik araştırmalar.
Solunum Sistemi Farmakolojisi
Solunum sistemi hastalıklarının patofizyolojisi, astım tedavisinde kullanılan ilaçlar, antitussifler,
mukolitikler, ekspektoran ilaçlar, solunum sistemi stimülanları ve depresanları, soğuk algınlığı ve KOAH
tedavisinde kullanılan ilaçlar
Moleküler Farmakoloji
İlaç etki tipleri, ilaç etki teorileri, termodinamik özellikler, Ferguson prensibi, yapı-aktivite ilişkileri,
fizikokimyasal özelliklerin etkileri, molekül kısımlarının farmakolojik etkileri, ilaçların stereokimyasal
özellikleri, reseptör kavramı, reseptörler, ilaç-reseptör etkileşmeleri
Farmakovijilans
Farmakovijilans ‘ın Dünya’da ve Türkiye’ deki önemi, advers ilaç reaksiyonları geribildirimi nedir, nasıl
yapılır? farmakovijilans yönetmeliği, dünya sağlık örgütü farmakovijilans merkezi, klinik çalışmalarda
farmakovijilans, farmakovijilans ve ilaç firmaları, farmakovijilans ve ekonomi, örnekler üzerinde advers
ilaç reaksiyonlarının incelenmesi
Santral Sinir Sistemi Farmakolojisi
Sedatif-hipnotikler, genel anestezikler, alkoller, antiepileptikler, antiparkinson ilaçlar, antipsikotikler ve
lityum, antidepresanlar, opioid analjezikler
Endokrin Sistem Farmakolojisi
Hipotalamus ve hipofiz hormonları, tiroid hormonları, seks hormonları, kortikosteroidler, insülin ve
glukagon, paratiroid hormon, kalsitonin ve D vitamini ve endokrin sistem hastalıkları.
Proteomikler
Proteom teknolojisine giriş, hücre protein içeriklerinin belirlenmesinin önemi, proteom analizlerinde
kullanılan genel stratejiler, protein array ve antibody arrayler, iki boyutlu jel elektroforezi,jellerin
görüntülenmesi ve değerlendirilmesi, ayrılan proteinlerin tanımlanmasında kullanılan teknikler.
İskelet, Kalp ve Düz Kas Farmakolojisi
İskelet kası fizyolojisi, iskelet kası gevşeticileri, kalp kası fizyolojisi,pozitif inotropik ilaçlar, kalp kası
üzerine etkili diğer ilaçlar, düz kas fizyolojisi, damar düz kası tonüsünün kontrolünde endotelinin rolü,
vazokonstriktör ve vazodilatör maddeler, düz kas üzerine etkili diğer ilaçlar
İlaç Etkileşmeleri
İlaç etkileşimleri nedir? ADME’de ilaç-farmakokinetik etkileşimler, ilaç sitokrom P450 etkileşimleri,
ilaç farmakodinamik etkileşimler (Bireysel durumlar, reseptör), ilaç –OTC ilaç etkileşimi, ilaç–besin
etkileşimi, ilaç-tıbbi bitki etkileşimi ve bu çalışmaların düzenlenmesi, klinikte ilaç etkileşimini artıran
faktörler, farmakoterapi ve ilaç etkileşimi, örnekler üzerinde bu etkileşmelerin mekanizmalarının
tartışılması
Framakogenetik
Bireylerin genetik yapılarında varolan varyasyonlar nedeniyle ilaçlara karşı verdikleri yanıtlardaki
değişiklikler. İlaçların metabolize olmasında rol alan veya mekanizmanın işlemesinde etkin olan genetik
yapılardaki farklılıklar. İlaçların farmakolojik ve toksik etkilerinde genetik çeşitliliğin rolü.
Farmakogenetik analizler.
Kardiyovasküler Sistem Farmakolojisi
Kardiyovasküler sistem farmakolojisine giriş, antihipertansif ilaçlar, antiaritmik ilaçlar, antianjinal ilaçlar,
konjestif kalp yetmezliği tedavisinde kullanılan ilaçlar, hiperkolesterolemi tedavisinde kullanılan ilaçlar,
antitrombotik ilaçlar ve antikoagülan ilaçlar.
Kemoterapötikler ve Antikanser İlaçlar
Kemoterapötiklerin genel etki mekanizmaları, akılcı kemoterapötik kullanım ilkeleri, kemoterapötiklerin
tedavide kullanım alanları, kanser kemoterapisi ve immünomodülatör ilaçlar.
Renal Sistem Farmakolojisi
Renal sistem farmakolojisine giriş, renin-anjiyotensin-aldosteron sistemi ve patofizyolojik olaylardaki
rolü, vazopressin ve renal su tutulumunu etkileyen diğer ilaçlar, Diabetes insipidus ve tedavisinde
kullanılan ilaçlar, Su-elektrolit ve asit-baz dengesi bozukluklarında kullanılan ilaçlar, diüretik ilaçlar
Gastrointestinal Sistem Farmakolojisi
Gastrointestinal sistem farmakolojisine giriş, gastrik asidite ve peptik ülser tedavisinde kullanılan ilaçlar,
gastrik özefagal reflu tedavisinde kullanılan ilaçlar, prokinetik ajanlar, antiemetikler, irritabl kolon
sendromu ve tedavisinde kullanılan ilaçlar, inflamatuvar kolon hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlar,
diyare tedavisinde kullanılan ilaçlar, konstipasyon tedavisinde kullanılan ilaçlar, safra asidleri ve
pankreatik enzimler, malabsorbsiyon ve tedavisinde kullanılan ilaçlar
Kronofarmakoloji
Kronofarmakoloji tarihçesi. İlaçların biyoyararlanımını etkileyen faktörler arasında biyolojik ritmin rolü.
Biyolojik ritm ve biyoyararlanım.
Farmakoekonomi
Farmakoekonomi tarihçesi. Ulusal ve uluslar arası sağlık ekonomisi uygulamaları. Farmakoekonomik
analizler.